TÜRKÇE KULLANIM KİTABI Dr. Müh. Erdal GAMSIZ www.ses3000.com 1
İÇİNDEKİLER 1. Tanıtım... 4 Başlamadan Önce Temel Bilgiler... 4 Mastercam for SolidWorks Hakkında... 4 Kitabın Amaçları... 5 Başlamadan Önce... 5 Genel Gereksinimler... 5 Programı Çalıştırma... 5 2. Genel Ayarlar... 6 Genel Ayarlar... 6 ÖRNEK 1 ve Amaçları... 6 Telefon Yuvası Örnek Parçası... 6 UYGULAMA 1: Makinanızın Seçimi... 8 UYGULAMA 2: Takım Düzleminin Tanıtılması... 9 UYGULAMA 3: Kütük Tanıtılması... 12 3. Kaba Frezeleme Takımyolu... 13 Bu Bölümün Amaçları... 14 UYGULAMA 1: İşleme Sınırlarını Tanımlamak... 14 UYGULAMA 2: Takımyolunu Oluşturmak... 16 UYGULAMA 3: Takımyolunu Canlandırmak ve Katı Olarak Kontrol Etmek... 20 UYGULAMA 4 Takımyolunu Post (Son İşlemciden) Geçirmek (NC Kodu Çıkarmak)... 22 4. Kalan Pasoyu Kaba (Frezelemek) İşlemek... 23 Bu Bölümün Amaçları... 24 2
5. Finiş (Nihai) Frezeleme... 30 Bu Bölümün Amaçları... 30 6. FBM Özellik Tabanlı Frezeleme İşlemi... 32 FBM İçin Uygulama: FBM Takımyolu Oluşturma... 32 7. FBM Özellik Tabanlı Delik Delme İşlemi... 36 Bu Bölümün Amaçları... 36 Uygulama 1: Delik Delme Takımyolu Oluşturma... 37 Uygulama 2: FBM Delik Delme Takımyolunu Ayarlama... 40 Uygulama 3: Takımyolunu Canlandırmak ve Katı Olarak Kontrol Etmek... 42 3
MASTERCAM FOR SOLIDWORKS KULLANIM KİTABI (TANITIM) 1. BAŞLAMADAN ÖNCE TEMEL BİLGİLER 1.1 MASTERCAM FOR SOLIDWORKS HAKKINDA Mastercam for SolidWorks CAM Programı, Mastercam X6 CAM fonksiyonlarını SolidWorks içerisinde sunar. SolidWorks içerisinde birçok takım yolu stratejisine erişebilir ve yine SolidWorks içerisinde hızlı ve kolay bir şekilde NC kodları Mastercam for SolidWorks sayesinde üretebilirsiniz. 3D yüksek hızlı (high speed - HST) takım yolları 2D özellik tabanlı işleme (FBM) frezeleme takım yolları 2D özellik tabanlı işleme delik delme takım yolları Bu çok güçlü olan takım yolları yanında, Mastercam for SolidWorks özellikleri, aşağıdaki özellikler dahil daha birçok fonksiyonları desteklemektedir. Sınır oluşturma (işlenecek kısımların dış sınırları) Parça ayarlarını yapma (takım ve malzeme yöneticisi dahil) 4
Canlandırma (Simülasyon) KATI blok/model üzerinden Takımyolu kontrolü Son işlemci (Post processing) NC kodları çıkarmak Haberleşmeler (Communications) Bu uygulama kitabında, Mastercam for SolidWorks içerisindeki parçalar için HST ve FBM takımyolu stratejilerini kullanmayı öğreneceksiniz. 1.2 KİTABIN AMAÇLARI Mastercam for SolidWorks içindeki bir parçayı ayarlama Bir takım düzlemi ve parça kütüğü tanımlama HST (Yüksek Hızlı Takımyolu) Frezeleme takım yolları oluşturma. FBM Frezeleme ve Delik Delme takım yolları oluşturmak. Takım yolu canlandırma ve katı model üzerinden takım yolları kontrolü. Takım yollarını son işlemciden geçirmek ve NC kodları çıkarmak. 1.3 BAŞLAMADAN ÖNCE Bu kitap Mastercam for SolidWorks programına odaklanmıştır. Mastercam hakkında daha fazla bilgi edinmek için Mastercam X6 kitabını Türkiye distribütörü firma Ses3000 CNC Ltd. Şti. firmasından temin edebilirisiniz. 1.4 GENEL GEREKSİNİMLER Bu kitabı kullanmadan önce aşağıdaki programların yüklü olduğunu kontrol ediniz. SolidWorks 2009 veya daha yüksek bir sürüm ve Mastercam for SolidWorks (X3 MU1) sürümünün yüklü olması gerekir. Bu kitapta kullanılan örnek dosyaların bilgisayarınıza yüklü olması gerekir. Bu örnek dosyarı www.ses3000.com/download/mastercam altında MCfSW_Ornekleri.zip dosyasını indirerek kullanabilirsiniz. 1.5 PROGRAMI ÇALIŞTIRMA Mastercam for SolidWorks programını çalıştırmak için; SolidWorks masaüstü ikonuna çift tıklayın veya Windows başlat (Start) menüsünden SolidWorks ü 5
çalıştırınız. SolidWorks programı içerisinde, Mastercam menüsünün bulunduğunu kontrol ediniz. Mastercam menüsü yoksa, lütfen Mastercam for SolidWorks programını bilgisayarınıza kurunuz. 2. GENEL AYARLAR Mastercam for SolidWorks ile bir parça için takım yolu oluşturmadan önce, parça dosyasını hazırlamanız gerekir. Bu hazırlık bir makine tanıtımını ve takım düzlemini tanılama gibi görevleri de içerir. Parça dosyası hazırlığının takım yolunu doğru çıkarmada çok büyük bir önemi vardır. 2.1 ÖRNEK 1 VE AMAÇLARI Parça dosyalarını anlamak. Makine seçimi yapmak. Takım düzlemi oluşturmak ve ayarlamak. Kütüğü veya Kaba Parçayı tanımlamak. 2.2 TELEFON YUVASI ÖRNEK PARÇASI 1 den 5 e kadar olan örnekler PhoneCradle.SLDPRT dosyası üzerinde yapılmıştır. Şekil 1: Telefon yuvası SolidWorks parça dosyasını, SolidWorks ekranındaki gibi göstermektedir. 6
Şekil 1: Telefon yuvası SolidWorks parçası Bu kitap sadece örneklerdeki parçaları işlemede kullanılan takım yolu tiplerini anlatmaktadır. Bu takım yolları aşağıdadır: Çekirdek kaba işleme (Core Roughing) Kalan paosyu işleme (Rest Roughing) Eşit paso (Scallop) Akışçizgileri (Waterline) Not: Şekil 2 de görüldüğü gibi parçayı komple işlemek için bu kitapta açıklanan operasyonlardan daha fazlasını kullanmak gerekir. Telefon yuvası için burada kullanılan parça dosyaları: Örnek01_PhoneCradle.SLDPRT Başlama dosyası Örnek 1 Örnek02_PhoneCradle.SLDPRT Tamamlama dosyası Örnek 1 Örnek03_PhoneCradle.SLDPRT Örnek 2 den sonraki dosya Örnek04_PhoneCradle.SLDPRT Örnek 3 den sonraki dosya Örnek05_PhoneCradle.SLDPRT Örnek 4 den sonraki dosya PhoneCradleTutorialComplete.SLDPRT Tüm örneklerden sonraki dosya PhoneCradle.SLDPRT Telefon yuvasının komple SolidWorks çizimi dosyasıdır, bu dosyada takımyolları yoktur. 7
Şekil 2: İşlenmiş parça 2.3 UYGULAMA 1: MAKİNANIZIN SEÇİMİ Makine grupları takım yollarını içermektedir. Bu yüzden parça dosyanızın takım yolu oluşturmadan önce en azından bir makine grubuna ihtiyacı vardır. Mastercam for SolidWorks, Makine Seçim menüsünden seçtiğiniz her bir makine için otomatik olarak bir makine grubu oluşturur. Makine seçimi işinin nasıl olduğunu görmek için aşağıdaki uygulamayı tamamlayınız. 1 Ornek01_PhoneCradle.SLDPRT parça dosyasını açınız. 2 PhoneCradleTutorial.SLDPRT adı ile parçayı kayıt ediniz. 3 Opsiyonel: Eğer makine tanıtımını özgün değerlerinden farklı kullanmak istiyorsanız: a Mastercam menüsünden, Makine Seçimi (Machine Selection) i seçiniz ve sonra alt menüden makinenızı seçiniz. Mastercam for SolidWorks seçilen makine için bir makine grubu oluşturur. 8
İpucu: Makine Seçim Listesini özelleştirmek için, Mastercam, Machine Selection, Manage List. i seçiniz. Ekranda çıkan diyalog kutusundaki daha fazla bilgi için, diyalog kutusunun Yarım butonuna ( ) Mouse ile tıklayın. b Takım yolu Yöneticisinin görünmesi için Mastercam Toolpath Manager etiketine Mouse ile tıklayınız. c Sağ Mouse ile Machine Group-1 e tıklayınız ve Gruplar (Groups), Sil (Delete) i açılan menülerden seçiniz. Mastercam for SolidWorks eski makine grubunu kaldıracaktır, sadece sizin oluşturduğunuzu bırakacaktır. 2.3 UYGULAMA 2: TAKIM DÜZLEMİNİN TANITILMASI Mastercam for SolidWorks oluşturduğu takım yollarının yönünü saptamak için düzlemleri kullanır. Aşağıdaki uygulama bir parça için takım düzlemini tanımlamanın bir yolunu göstermektedir. 9
1 SolidWorks CommandManager de, Mastercam etiketini seçiniz. Mastercam for SolidWorks için tanımlanmış komut, Komut Yöneticisinde (CommandManager) da görülür. 2 Mouse ile Görünüş Yöneticisi (View Manager) e tıklayınız. Görünüş Yöneticisi diyalog kutusu aşağıdaki şekilde görülür. 3 Geometry butonuna tıklayınız. Görünüş Yöneticisi (View Manager) SolidWorks grafik alanını kapatmamak için minimize edilir. 10
4 Parçanın dikdörtgen tabanının üst yüzeye tıklayınız. Seçilen yüzler parlar ve onun özgün adı, Face<1>, Define View with geometry diyalog kutusunda görünür. 5 Seçiminizi sonlandırmak için yeşil tamam (OK) düğmesine tıklayınız. Görünüş Yöneticisi yeniden görülür. 6 Görünüş Yöneticisinde, Mouse sağ tuş tıklaması ile NEW VIEW #1, ve açılan menülerden Yeniden Adlandır (Rename) i seçiniz. 7 MACHINE yazınız ve [Enter] e basınız. Şimdi MACHINE isimli kullanıcının tanımladığı bir düzleme sahipsiniz. 11
8 MACHINE düzlemi seçimi ile, Set your current tool plane and origin to the selected view butonunu tıklayınız. Mastercam for SolidWorks sizin takım düzleminizi MACHINE düzlemine doğrultur. 9 Enable origin opsiyonunu seçiniz, eğer gerekli ise, sonra Select a new origin for the selected view butonuna tıklayın. Görünüş Yöneticisi (View Manager) SolidWorks grafik alanını kapatmamak için minimize edilir. 10 Parça tabanının sol alt köşesini tıklayınız, ve sonra seçiminizi sonlandırmak için seçim diyalog kutusundaki yeşil tamam (OK) düğmesine tıklayınız. Mastercam for SolidWorks, orjini seçilen noktaya yerleştirir. 11 Görünüş Yöneticisinin OK butonuna tıklayınız. Şimdi parçanızın takım düzlemini tanımladınız. 2.5 UYGULAMA 3: KÜTÜK TANITILMASI 12
Mastercam for SolidWorks takım yollarını oluşturmadan önce, işlenecek parçanızdan kütüğün boyutları ve yönü bilinmelidir. Aşağıdaki uygulama parçanızın kütüğünün nasıl ayarlandığını gösterir. 1 SolidWorks FeaturesManager içerisinde, Mastercam Takımyolu Yöneticisi (Toolpath Manager) etiketine tıklayınız. Takımyolu Yöneticisi (Toolpath Manager) görünür. 2 Machine group s özelliklerinde, Stock setup. ı seçiniz. (Eğer gerekli ise, Kütük ayarlamayı özellik ikonu yanındaki + ya tıklayarak gösteriniz) Kütük Ayarları diyalog kutusu görülür. 3 Tüm Elemanlar All Entities ı ve sonra Tamam a (OK) tıklayınız. Mastercam for SolidWorks parça geometrisini analiz eder ve uygun boyuttaki stoğu (kütüğü) oluşturur. (Şekil 3). 4 SolidWorks menü çubuğundan, Dosya (File), Kaydet (Save) i seçerek işinizi kayıt ediniz. 13
Şekil 3: Stok (Kütük) kesikli kırmızı çizgiler ile görülmektedir. 3. KABA FREZELEME TAKIMYOLU Bu bölümde, telefon yuvasından malzemenin ana bölümünün kaldırıldığı kaba takımyollarını programlayacaksınız. Takım dışardan içeriye doğru Yüksek Hızlı (High Speed) tipi kaba takımyolu oluşturacaksınız. Şekil 4 kaba takımyolu işlemesini göstermektedir. Şekil 4: Kaba takımyolu İşlemesi 3.1 BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI Parçanın işlenecek kısımlarının dış sınırlarını tanıtmak. Takımyolu parametrelerini ayarlamak. Takımyolu oluşturmak. Takımyolu canlandırma ve katı kontrolü. Takımyolunun NC kodlarını (Post unu) çıkarmak 3.2 UYGULAMA 1: İŞLEME SINIRLARINI TANIMLAMAK 1 İşlenecek yerin çevre sınırları için eğer gerekli ise, bir önceki bölümde kaydettiğiniz PhoneCradleTutorial.SLDPRT dosyasını çağırınız. 14
Alternatif olarak, bu bölüme Lesson02_PhoneCradle.SLDPRT dosyası ile de başlayabilirsiniz. 2 Mastercam menüsünden, Sınır Oluştur Create Boundary i seçin. Sınır oluştur ayarları Özellik Yöneticisinde (PropertyManager) görülür. 3 Eğer gerekirse, Silhouette Boundary stratejisini seçiniz. 4 Mouse noktasını parçanın dikdörtgen tabanının üst, ön kenarı üzerine getirin. Mastercam for SolidWorks seçilen kenarı parlatacaktır. 15
İpucu: İşi parlak görmek için, SolidWorks ün Sistem Seçenekleri diyalog kutusunun Görüntü/Seçimi sayfasında Dynamic highlight from graphics view ü seçmeniz gerekebilir. 5 Mouse u hareket ettirmeksizin, sağ-tuş ve açılan menülerden Select Loop u seçiniz. 6 Dikdörtgen ın kenarından mouse unuzu sağa hareket ettirin. Tüm dikdörtgen parlayacaktır. 7 PropertyManager de, seçiminizi sonuçlandırmak için yeşil tamam düşmesini tıklayınız. Mastercam for SolidWorks işlenecek kısımları içeren sınır için bir işlenecek alanları kapsayan dış geometri şekli oluşturur. (Sınırları bir sonraki uygulamada kullanacaksınız) 16
8 SolidWorks özellik ağacında, 7. adımdaki (şekil 3DSketch1 olarak adlandırılmalıdır) oluşturduğunuz geometriye iki defa tıklayınız ve Dış Sınır (Outside Boundary.) olarak yeniden adlandırınız. 3.3 UYGULAMA 2: TAKIMYOLUNU OLUŞTURMAK DİKKAT: Bu örnekteki adımlar, telefon yuvası için kaba çekirdek frezeleme oluşturmak için gerekli sadece anahtar ayarları tanımlar. Sizin takımyolu ayarları seçtiğiniz parametrelere, makine tanımlama dahil, takımlara, malzemeye, takımyolu tipine, yüzey finiş kalitesine ve istenen işleme zamanına bağlı olabilir. Bu sebeple, bu örnek boyunca her bir diyalog kutusundaki tüm ayarları yeniden gözden geçirin ve ayarların doğru olduğundan emin olunuz. 1 Eğer gerekli ise, Mastercam CommandManager ında görülen Mastercam etiketine tıklayın. 2 KomutYöneticisi (CommandManager) de, Yüksek Hızlı Takımyolu (HST Surface Toolpaths) e tıklayın. Yeni NC adı girin (Enter new NC name) diyalog kutusu görülecektir. 17
3 Takımyolunun NC dosyası için bir isim yazınız ve Tamam a (OK) tıklayınız. Birkaç saniye içerisinde, Yüzey Yüksek Hızlı Takımyolları (Surface High Speed Toolpaths) diyalog kutusu görülecektir. 4 Takımyolu Tipi sayfasında, Çekirdek Kaba Frezeleme (Core Roughing) i seçiniz. 5 Dış sınırları seçiniz (Select containment boundaries) butonuna tıklayınız. Diyalog kutusu, SolidWorks grafik alanını kapatmamak için minimize edilir. 18
6 Eğer gerekli ise, grafik alanının sol üst köşesindeki artı (+) işaretine tıklayarak açılan tasarım ağacını açınız. 7 Uçılan ağaçdaki Dış Sınır (Outside Boundary) e tıklayınız. Seçme diyalog kutusunda Dış Sınırlar görülür. (Eğer Dış Sınırlar diyalog kutusunda görülmez ise, ona yeniden tıklayınız.) 8 Seçme diyalog kutusundaki yeşil (OK) onay a tıklayarak seçiminizi sonuçlandırın. Mastercam for SolidWorks seçilen geometriyi takımyolunun dış sınırı olarak kullanır. 9 Diyalog kutusunın Takım (Tool) sayfasını seçin ve Select library tool. a tıklayınız. Takım Seçimi diyalog kutusu görülür. 19
10 Bir 19 mm (3/4 ) lik düz freze (flat endmill) Seçiniz. 11 İlerleme hızını 80 e ve İş mili hızını 2000 e ayarlayınız. 12 Kesme parametreleri sayfasını seçiniz, Pasolar ekle (Add cuts) opsiyonunu seçiniz ve yanalpasoyu 3.175 mm (0.125 ) olarak girin, minimum Yanal pasoyu 0.3175 mm (0.0125 ) ve maksimum Yanalpasoyu 9.525 mm (0.375 ) olarak giriniz. 13 Duvarlarda (yan kısımlarda) ve tabanlarda bırakılacak kalan pasoyu 1.27 mm (0.05 ) olarak ayarlayınız. 20
14 Yay Filtrele/Tolerans sayfasını seçiniz ve fitreleme oranını 2:1 e ayarlayınız. Filtrele Tolerans ının 0.0338 mm (0.001333 ), Kesme Tolerans ının 0.0169 mm (0.000667 ), Toplam Tolerans ın 0.05 mm (0.002 ) olduğundan emin olunuz. 15 Tamam (OK) e tıklayınız. Mastercam for SolidWorks çekirdek kaba frezeleme takımyolu oluşturur. 3.4 UYGULAMA 3: TAKIMYOLUNU CANLANDIRMAK VE KATI OLARAK KONTROL ETMEK 1 Takımyolu Yöneticisinde, Seçilen operasyonlarının takımyolunu canlandır (Backplot selected operations) düğmesine tıklayınız. 21
ÖzellikYöneticisinde Takımyolunu kontrolleri görülür. 2 Mastercam for SolidWorks takımyolunu canlandırmasını izlemek için Oynat (Play) düğmesine tıklayınız. İPUCU: Takımyolunun hızını arttırmak için, Takımyolu Canlandırma diyalog kutusunun sürgüsünü sağ a doğru yürütün. 3 Takımyolu Canlandırma bittiğinde, yeşil tamam düğmesine tıklayın veya canlandırma kontrollerini kapatmak için kırmızı X e tıklayınız. 4 Takımyolu Yöneticisinde, seçilen operasyonları kontrol et düğmesine tıklayınız. Takımyolu Katı Kontrolü (Verify/Kontrol) görüntüyü kontrol eder. 5 Takımyolu Katı Kontrolünü başlatmak için Çalıştır (Run) a basınız. Mastercam for SolidWorks kesme operasyonlarını canlandır. (Şekil 5). 6 Yeşil Tamam (OK) a tıklayınız veya kırmızı X ile kontrolü kapatınız. 22
Şekil 5: Çekirdek Kaba İşleme Takımyolu Katı Kontrolü. 3.5 UYGULAMA 4: TAKIMYOLUNU POST (SON İŞLEMCİDEN) GEÇİRMEK (NC KODU ÇIKARMAK) 1 Eğer gerekli ise, Takımyolu Yöneticisinin görünmesi için Mastercam Toolpath Manager etiketine tıklayınız. 2 Post seçilen operasyonları Post et butonuna tıklayınız. Son işlemci (Post) diyalog kutusu aşağıdaki gibi görünecektir. 3 Eğer zaten seçilmemiş ise, NC Dosyayı ve Düzelt (Edit) seçeneklerini seçiniz, sonra Tamam (OK) e teklayınız. Farklı Kaydet (Save As) diyalog kutusu aşağıdaki gibi görülecektir. 23
4 NC Dosyası için bir dosya adı giriniz ve Tamam (OK.) e tıklayınız. Mastercam for SolidWorks tüm operasyonları analiz eder ve parça için NC dosyayı otomatik olarak oluşturur. Düzelt (Edit) seçeneği seçili olduğu için, NC dosya Mastercam editöründe Şekil 6 deki gibi görülür. 5 Mastercam Editörünü kapatınız. 6 SolidWorks menü çubuğundan Dosya, Kaydet i seçerek işi kaydedin. Şekil 6: Mastercam Editöründe NC Dosya 4.1 KALAN PASOYU KABA (FREZELEMEK) İŞLEMEK Bu finiş takımyolunu uygulamadan önce, parçanın ön kaba işlemeye ihtiyacı vardır. Kalan pasoyu işleme takımyolu da iyi bir seçimdir, çünkü tüm parçayı işlemektense önceki takımyolundan kalan pasoyu sadece kaldırır. Burada, ana telefon yuvasının yüzeyinin düzgün olacağı kalan pasoyu kaba işleme takımyolunu programlayacaksınız. Şekil 7 de Kalan pasoyu işleme takımyolunun SUPERMAX YCM CNC Dik işleme Mekezinde işlenmesi görülmektedir. 24
Şekil 7: Kalan pasoyu kaba işleme takımyolu 4.2 BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI Konstrüksiyon geometriden bir kapsama sınırı oluşturmak. Takımyolu parametrelerini ayarlamak. Kalan pasoya kaba takımyolu oluşturmak. Takımyolu canlandırma ve katı kontrolü. 4.3 UYGULAMA 1: TAKIMYOLUNU OLUŞTURMAK DİKKAT: Bu örnekteki adımlar, telefon yuvası için kalan pasoyu kaba frezeleme oluşturmak için gerekli sadece anahtar ayarları tanımlar. Sizin takımyolu ayarları seçtiğiniz parametrelere, makine tanımlama dahil, takımlara, malzemeye, takımyolu tipine, yüzey finiş kalitesine ve istenen işleme zamanına bağlı olabilir. Bu sebeple, bu örnek boyunca her bir diyalog kutusundaki tüm ayarları yeniden gözden geçirin ve ayarların doğru olduğundan emin olunuz. 1 Eğer gerekirse, daha önceki derste kaydettiğiniz PhoneCradleTutorial.SLDPRT dosyasını yükleyin. Alternatif olarak, Lesson03_PhoneCradle.SLDPRT dosyası ile bu derse başlayabilirsiniz. 25
2 Daha önceden oluşturulmuş takımyollarını gizleme: a b c Mastercam Takımyolu Yöneticisi etiketine tıklayarak Takımyolu yöneticisini göster. Tüm operasyonları seçiniz butonuna tıklayınız. Seçilmiş operasyonlarda takımyolunu göster düğmesine tıkla 3 Mastercam komutyöneticisini göstermek için Mastercam etiketine tıklayın. 4 KomutYöneticisinde, HST Yüzey Takımyolları a tıklayın. Birkaç dakikada, Yüzey HST Surface High Speed Toolpaths diyalog kutusu görülecektir. 26
5 Takımyolu tip sayfasında, Kalan paso kaba frezelemeyi Rest Roughing Seçiniz. 6 Kapsama sınırlarını Seçiniz butonuna tıklayınız. Diyalog kutusu, SolidWorks grafik alanını kapatmamak için minimize edilir. 7 Eğer gerekli ise, hareketli tasarım ağacını görüntülemek için grafik alanının sol-üst köşesindeki artı (+) işaretine tıklayınız. 8 Tasarım ağacındaki, Sketch6 yı seçiniz. SolidWorks ekranda Sketch6 yı parlatacaktır ve Sketch6, seçim kutusunda görülecektir. 27
9 Seçiminizi sonuçlandırmak için yeşil tamam kutusuna tıklayınız. Şimdi bu takımyolu için tanımlanmış bir kapsama sınırlarına sahipsiniz. 10 Takım sayfasını seçiniz ve 19 mm (3/4 ) düz parmak frezeyi seçiniz. 11 Aynı zamanda Takım sayfasında, İlerleme Hızını 80 e ve İşmili devrini 2000 e ayarlayınız. 12 Kesme parametreleri sayfasını seçiniz, ilave kesimler (add cuts) ın halen seçili olduğundan emin olunuz ve sonra yanal paso olarak 0.762 mm (0.03 ) giriniz, Min derinlik pasosu 0.0762 mm (0.003 ) ve Maks. Profil yanal pasosu 9.525 mm (0.375 ) olarak giriniz. 28
13 Taban yüzeylerde ve yanal duvarlarda finiş e bırakılacak pasoyu 0.500 mm (0.02 ) olarak ayarlayın. 14 Kalan Malzeme (Rest Material) sayfasını seçiniz ve sonra Bir diğer operasyon (One other operation) seçeneğini seçiniz ve Çekirdek kaba işleme operasyonu aşağıdaki şekilde görülecektir. 15 Yay Filtre/Tolerans sayfasını seçiniz ve Filtre oranının 2:1 e ayarlanmış olduğundan emin olunuz. Diğer değerleri de sağdaki resimde görüldüğü gibi ayarlayınız. 16 Tamam (OK) e tıklayınız. Mastercam for SolidWorks Kalan Pasoyu işleme takımyolunu oluşturur. (Sadece bir veya iki dakikada hesaplar.) 29
4.4 UYGULAMA 2: TAKIMYOLUNU CANLANDIRMAK (SİMÜLASYON) VE KATI OLARAK KONTROL ETMEK. 1 Takımyolu Yöneticisinde, Seçilen operasyonları Canlandır (Simülasyon) butonuna tıklayınız. Canlandırma kontrolleri aşağıdaki gibi ÖzellikYöneticisinde görülür. 2 Takımyolunun canlandırılması için Başlat butonuna tıklayın. 3 Yeşil kontrol e tıklayınız veya Canlandırma kontrollerini kapatmak için X e tıklayınız. 4 Takımyolu Yöneticisinde, Tüm operasyonları seçiniz butonunu ve sonra seçilen operasyonların katı kontrolü butonuna tıklayınız. Katı kontrolü düğmeleri ÖzellikYöneticisinde aşağıdaki gibi görülür. 30
5 Takımyolunun katı kontrolü fonksiyonu için Başlat butonuna tıklayın. Mastercam for SolidWorks kesme operasyonlarının simülasyonunu yapar. Takımyollarının kontrolünden sonra da sonuçları gösterir. Kalan pasoyu işleme tamamlandıktan sonra kalan parça görülür. İPUCU: Canlandırma görüntüsünü kapatmak için ve böylece hızlı sonuçlar almak için Katı kontrol kutusunda Hızlı İleri butonuna tıklayınız. Tamamlamak için katı kontrolü kısa bir süre daha geçebilir. Şekil 8: Takım yolunu katı kontrolden sonra 6 Yeşil kontrol e tıklayınız veya KatıKontrol diyalog kutusunu kapatmak için kırmızı X e tıklayınız. 7 SolidWorks menü çubuğundan Dosya (File), Kaydet (Save) i seçerek işinizi kayıt ediniz. 31
Şekil 9: Kalan pasoyu kaba işleme tamamlandı 5. FİNİŞ (NİHAİ) FREZELEME Burada kullanılacak olan finiş işleme takımyolu; eşitpaso takımyoludur. Mastercam sizlere birden çok finiş takımyolu sunmaktadır. Bunları ileriki bölümlerde görebilirsiniz. Yüksek hızlı (High Speed) tip takımyolu olan bu eşitpaso takımyolunda; takım düzlemine paralel hareket etmek yerine, yüzey boyunca ölçülebilen 3 boyutta pasolardan oluşan ve yüzey eğimleri değişse bile paso her yerde eşit kalan bir işleme vardır. 5.1 BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI Eşitpaso finiş takımyolu parametrelerini ayarlamak. Eşitpaso finiş takımyolu oluşturmak Takımyolunu canlandırmak Takımyolunu katı kontrol etmek Yukarıdaki parçayı finiş olarak işleyip tamamlamak için özet olarak aşağıdaki adımları takip ediniz. 1 KomutYöneticisi ni göstermek için Mastercam etiketine tıklayın. 2 KomutYöneticisi ndeki Yüksek Hızlı Yüzey Takımyolu (HST Surface Toolpaths) ne tıklayınız. Yüzey Yüksek Hızlı Takımyolu diyalog kutusu aşağıdaki şekilde görülür. 32
3 Takımyolu tip sayfasında, Finiş i seçiniz ve sonra Scallop. I seçiniz. Daha sonra tüm paremetreleri istediğiniz değerlerde giriniz. 4 OK e tıklayınız. Mastercam for SolidWorks Eşitpaso (Scallop) takımyolunu çıkaracaktır. Şekil 10: Eşitpaso (Scallop) tipi frezelemenin tamamlanmış takımyolu (Backplot ile görünüm) Şekil 11: Eşitpaso (Scallop) tipi frezelemenin katı kontrolü (Verify ile görünüm) 33
Şekil 12: Eşitpaso (Scallop) tipi frezeleme ile işlenmiş parka resmi Benzer şekilde diğer finiş işleme takımyollarını da kullanarak iş parçasını finiş olarak frezeleyip bitirebilirsiniz. 6. FBM ÖZELLİK TABANLI FREZELEME İŞLEMİ Mastercam for SolidWorks, Özellik Tabanlı İşleme (FBM) yi otomatik olarak kendisi yapmakta ve takımyolu operasyonlarını oluşturmaktadır. Şekil 13: FBM parça dosyasını SolidWorks ekranındaki gibi göstermektedir. Şekil 13: FBM için parça, FBM Frezeleme (Mill) ve Takımyolu Bu kitaptaki FBM bölümü için parça dosyaları: Örnek06_FBMPart.SLDPRT FBM bölümü başlangıç dosyası Örnek07_FBMPart.SLDPRT Örnek 6 dan sonraki dosya FBMPartComplete.SLDPRT Örnek 6 ve 7 den sonraki FBM dosyası dır. 6.1 FBM İÇİN UYGULAMA: FBM TAKIMYOLU OLUŞTURMA 34
1 Mastercam KomutYöneticisinde, FBM Mill. i tıklayınız. FBM Takımyolları Mill (Freze) diyalog kutusu aşağıdaki gibi görülür. 2 Ayarlar (Setup) sayfasını seçiniz. 3 Parçanın hem kaba (Rough outside of part) ve hem de finiş (Finish outside of part) işleme için dış sınırlarını seçiniz. FBM Freze (Mill) şimdi parçanın kenar sınırlarına gore kaba ve finiş takımyollarını oluşturacaktır. 4 İhtiyaç için oluştur (Create as needed) opsiyonunu seçmeyin. 35
Şimdi, FBM Freze (Mill) sadece takım kütüphane kutusundaki seçilen takımları kullanacaktır. 5 Tespit et (Detect) butonuna tıklayın. FBM Freze (Mill) işlemek için parçanın özelliklerini analiz eder ve sonra Özellik sayfasında tespit edilmiş özellikleri gösterir. 6 Tespit edilen özellikleri için takımyolu oluşturmak üzere OK e tıklayın. Ekranda görülen diyalog kutusuna yeni bir NC program adını giriniz. 7 NC dosya için bir isim yazınız ve OK. e tıklayınız. FBM Freze (Mill), tespit edilen özellikleri işlemek için gerekli olan tüm 2D (İki Boyutlu) operasyonları OTOMATİK olarak kendisi oluşturur. (Şekil 14) 36
Şekil 14: Oluşturulmuş FBM Freze (Mill) Takımyolları 8 Yukarıda Şekil 14 deki gibi takımyollarını görmek için Takımyolu Canlandır (backplot) a girerek görebilirsiniz veya aşağıda Şekil 15 deki gibi görmek için Katı Canlandırma (Verify) ile aşağıdaki şekilde görebilirsiniz. Şekil 15: Oluşturulmuş FBM Freze (Mill) Takımyolları Katı Canlandırma 37
7. FBM ÖZELLİK TABANLI DELİK DELME İŞLEMİ FBM Drill Özellik Tabanlı Delik Delme stratejisi ile çalışan bir delik delme yöntemidir. Katı bir model üzerindeki delikleri otomatik tespit eder ve yine otomatik olarak bir seri delik delme operasyonlarını oluşturur. FBM Drill ile aşağıdakileri yapabilirsiniz: Özel kriter kullanarak bir solid model üzerindeki delikleri tespit eder Tespit edilen özelliklerin listesini gösterir, özellikleri revize edebilir veya silebilirsiniz. Takımyolu operasyonlarının ön izlemesini yapabilir ve onaylamadan önce ek değişiklikler yapabilirsiniz. Seçilen özellikler için delme operasyonlarının komple serisi otomatik olarak Mastercam tarafından oluşturulur. Bu bölümde, Şekil 18 de görülen delikleri delmek için FBM Delme yi kullanacaksınız. Şekil 18: FBM Delme için Örnek Parça 38
7.1 BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI FBM Delme (Drill) takımyolları oluşturmak. Özellik tespitlerini ayarla FBM Delme (Drill) takımyollarını düzenle Takımyolunu canlandırmak Takımyolunu katı kontrol etmek 7.2 UYGULAMA 1: DELİK DELME TAKIMYOLLARINI OLUŞTURMAK 1 Eğer gerekli ise, 6. bölümün sonunda kayıt ettiğiniz FBMPartTutorial.SLDPRT parça dosyasını ekrana yükleyiniz. Alternatif olarak, bu bölüme Lesson07_FBMPart.SLDPRT dosyası ile başlayabilirsiniz. 39
2 Mastercam KomutYöneticisinde, FBM Drill i tıklayınız. FBM Takımyolu - Drill diyalog kutusu görülecektir. 3 Tespit et (Detect) butonuna tıklayınız. FBM Delme; tüm tespit edilen delikler (Tespit edilen özellikler listesi) için parçayı analiz eder ve bu delikler ile ilgili operasyonları görüntüler. Bir önceki FBM Frezeleme dersinde oluşturulan 20 mm lik deliğin listede olduğuna dikkat edin. 40
Şekil 19: Tespit edilen özelliklerin listesi 4 Delik Tespit sayfasını seçiniz. 5 Minimum çapı ve Maksimum çapı 0.5 ve 10.0 olarak ayarlayınız. Maksimum çapı 10.0 a azaltınca, FBM Delme işleminin 20 mm lik delik için takımyolu oluşturmadığını göreceksiniz. 41
6 Tespit butonuna yeniden tıklayın. FBM Delme parçayı yeniden analiz için yeni parametreleri kullanır. 20 mm lik delik özellik listesinde bundan böyle görünmez. 7 OK. Butonuna tıklayın. FBM Delme işlemi delme takımyollarını üretir ve onları bir önceki 6. bölümde FBM Frezenin oluşturduğu frezeleme takımyollarına ilave eder. 8 FBM Takımyollarını gizlemek için, böylece delik delme takımyollarını daha net olarak görebilirsiniz: a Takımyolu Yöneticisindeki FBM Mill-FRONT (Freze-Ön) u tıklayarak FBM Freze Takımyollarını seçiniz. Mastercam for SolidWorks tüm takımyolu grubunu seçer ve diğerlerini seçmez. b Seçilen operasyonlardaki takımyolunu göster düğmesine tıklayınız. 42
Mastercam for SolidWorks, FBM Freze takımyolunu görüntüden kaldırır, sadece seçilmemiş olan FBM Delik delme operasyonlarını bırakır. Şekil 20: FBM Delik Delme Takımyolları 7.3 UYGULAMA 2: FBM DELİK DELME TAKIMYOLLARINI İHTİYACA GÖRE DÜZENLEMEK Şimdi 8 mm lik deliklerin sadece delme yerine baralama yolu ile işleneceğine karar verdiğinizi umuyoruz. İstediğiniz sonuçları alabilmek için delme operasyonları parametrelerini ayarlayabilirsiniz. Bu uygulamalı örnek sizlere bunu nasıl yapacağını göstermektedir. 43
1 Takımyolu Yöneticisindeki FBM Mill-FRONT (Freze-Ön) un solundaki eksi ( - ) işaretine tıklayınız. Mastercam for SolidWorks, freze takımyollarını görünüşten kaldırmak için pasivize eder. 2 FBM Delik Delme (Drill) Parametreleri ikonuna tıklayınız. FBM Takımyolları Delme (Drill) diyalog kutusu görülür. 3 Özellikler sayfasında, ortak özellikleri seçiniz opsiyonunu seçiniz. Şimdi sadece bir Mouse kliği ile benzer özelliklerdeki tüm grupları seçebilirsiniz. 44
4 Özellik listesinde, 8mm lik bir deliği tıklayınız. FBM Delme, 8 mm lik dört adet delikleri otomatik olarak seçer. 5 Delik tipi (Hole type) kolonunda, 8 mm lik deliklerin birine Mouse sağ butonu ile tıklayınız ve sonra açılır pencerelerden Delik tipi (Hole type), Baralama (Counter bore) seçiniz. FBM Delme 8 mm lik dört deliğin hepsinin delik tiplerini değiştirir. 6 Diyalog kutusunu kapatmak için OK e tıklayınız. Mastercam for SolidWorks FBM Delme operasyonlarını değiştirilmiş (kirli) olarak işaretler. 7 Tüm değiştirilmiş (kirli) operasyonları yenile (Regenerate all dirty operations) ye tıklayınız. FBM Delme, yeni parametrelere bağlı olarak takımyollarını yeniden oluşturur. 45
7.4 UYGULAMA 3: TAKIMYOLUNU CANLANDIRMAK VE KATI KONTROL ETMEK 1 Takımyolu Yöneticisinde, Tüm operasyonları Seçiniz i tıklayınız ve seçilmiş operasyonları simülasyon (Backplot) ile canlı gösterim yapınız. The canlandırma (backplot) ÖzellikYöneticisi nde görüntüyü kontrol eder. 2 Takımyolunun canlandırılmasını (simülasyonunu) seyretmek için Çalıştır (Play) butonuna tıklayınız. 3 Canlandırma kontrolünü kapatmak için yeşil ok veya kırmızı X düğmesine tıklayınız. 4 Takımyolu Yöneticisinde, Seçilen operasyonları katı-kontrol butonuna tıklayınız. Katı-kontrol (Verify) Özellik Yöneticisinde görülür. 46
5 Katı-kontrolü fonksiyonunu başlatmak için Çalıştır (Run) butonuna tıklayınız. Mastercam for SolidWorks, kesme operasyonlarını canlandırır (simülasyon yapar). Değiştirilmiş Şekil 21: Katı-Kontrol yapılmış FBM operasyonlarısonuçları gösterir. 6 Katı-Kontrol kontrolünü kapatmak için yeşil ok veya kırmızı X düğmesine tıklayınız. 7 Dosyayı kayıt ediniz. Şekil 21: Katı-Kontrol yapılmış FBM operasyonları 47
Ses3000 CNC Takım Tezgahları ve CAD/CAM Bilgisayar Sistemleri Ltd. Şti., isminin getirdiği sorumluluk ile Satış, Eğitim ve Servis hizmetlerini kurulduğu 1994 yılından beri siz değerli sanayicilerimize sağlamayı görev edinmiştir. Hedefimiz; sağladığımız teknolojiler ile Türk sanayicisinin rekabet gücünü arttırmak, daha kaliteli ve verimli üretim yapmasını sağlamaktır. Bu düşünce ile firmamız müşterilerimize doğru zamanda doğru ürünleri sunmuştur ve maksimum hız ile eğitim, servis ve destek hizmetlerini vermektedir. Ses3000, aynı zamanda KOSGEB in tedarikçi listesindedir ve KOSGEB desteği ile de ürün satışı yapabilmektedir. Ses3000 çalışmalarını, konusunda uzman 35 kişilik kadrosu ile kurumsal bir yapı çerçevesinde ve takım çalışması şeklinde başarı ile yürütmektedir. Ayrıca, 1996 yılından itibaren Konya da, 1997 yılından itibaren Bursa da ve 2005 yılından itibaren İzmir de ve son olarak 2007 yılında Ankara da da şubeler açmıştır. Gerek satış, gerekse satış sonrası hizmetleri tek elden müşterilerine daha yakın olarak kısa sürede vererek yürütmektedir. 2004 yılında siz değerli müşterilerimize daha kısa sürede makine teslimi ve yedek parça teslimi sağlayabilmek için Serbest Bölge firmasını da kurmuştur. Ses3000 Ltd. Şti. nin 2008 yılı itibari ile toplam 2000 in üzerinde ürünü Türk Sanayisinin hizmetine sunmuş ve bunları devreye alıp, gerekli eğitimleri verdikten 48
sonra çalışır vaziyette müşterilerine teslim etmiştir. Bu ürünler ile ilgili satış sonrası hizmetlerini başarı ile sürdürmektedir. Ses3000 Müşterilerine Aşağıdaki Ürünler ile Komple Çözüm Sunuyor YCM-SUPERMAX CNC İşleme Merkezi ve CNC Torna Tezgahları - Taiwan MasterCAM CAD/CAM Sistemleri - A.B.D SolidWORKS Tasarım Sistemleri - A.B.D JOEMARS Dalma ve Tel Erezyon makineleri - Taiwan FIRST CNC Tel Erezyon makineleri - Çin EASTAR Taşlama Tezgahları - Tayvan COORD3 3 Boyutlu koordinat ölçme makineleri - İtalya CAPPSNT 3 Boyut koordinat ölçme ve kopyalama programı- A.B.D Eğitim ve Servis Hizmetleri: Ses3000 gerek merkez binasında ve şubelerinde, gerekse müşterilerinin kendi işyerlerinde Türk sanayicisinin hizmetine sunmuş olduğu tüm sistemlere ait eğitim ve servis hizmetlerini büyük bir titizlikle ve başarılı bir şekilde sürdürmektedir. Tezgah cinslerine bağlı yedek parça stokumuz, uzman ve deneyimli, genç, dinamik teknik elemanlarımız sayesinde de servis gereksinimlerimizi en kısa sürede en hızlı biçimde sunmaktayız. Sürekli ve kaliteli servis düşüncesiyle gerek Yazılım (SolidWORKS ve MasterCAM), gerekse Donanım (Makinalar) konusunda 24 saat hizmet veren TSE belgeli ve yurtdışındaki üretici firmalardan sürekli eğitim alan servis ekibimiz mevcuttur. Ses3000 aynı anda 12 kişiye uygulamalı eğitim verebilecek kapasitede üst seviyeli konfigürasyonlarla donatılmış eğitim merkezine sahiptir. Burada gerek kendi müşterilerinden, gerekse dışarıdan gelen talepleri karşılamak için sürekli olarak MasterCAM ve SolidWORKS eğitimleri vermektedir. Ses3000 siz sayın müşterilerimize, daha kaliteli ve hassas servis hizmeti verebilmemiz için, CNC Takım Tezgahlarına kalibrasyon yapma imkanı veren RENISHAW LASER Interforemeter ve yine RENISHAW Ball-Bar cihazlarını firmamız bünyesine katmıştır. Ses3000 verdiği standart servis hizmetleri yanında daha hassas ve daha verimli çalışan müşterilerimiz için aşağıdaki şekilde ileri düzey servis ve bakım hizmetlerini de başarılı bir şekilde sürdürmektedir. CNC Tezgahlara LASER ile Kalibrasyon CNC Tezgahların Ball-Bar ile Dairesellik Testleri Yıllık Bakım ve Servis Anlaşması Ses3000 Bu Hizmet Anlayışıyla Siz Değerli Müşterilerine Hizmet Vermeye Devam Edecektir. Firmamıza göstermiş olduğunuz ilgiden dolayı sizlere teşekkür eder, başarılarınızın devamını dileriz. Ses3000 CNC Ltd. Şti. www.ses3000.com Tel : 0212 674 25 07 Faks: 0212 613 88 68 49
50