Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2013 Yılı Mart Ayı Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu İstatistikleri TCMB tarafından 16//05/2013 tarihinde açıklanan, 2013 yılı Mart ayı Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu verilerine göre; 2013 yılı Mart ayı sonunda özel sektörün uzun ve kısa vadeli toplam kredi borcu 2012 yılına göre %3,2 oranında 5.445 milyon $ artarak 175.067 milyon $ değerine ulaşmıştır. 2013 yılı Mart ayı sonu itibariyle özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2012 yıl sonuna göre %0,1 oranında 203 milyon $ artarak 138.539 milyon $ a yükselmiştir. 2013 yılı Mart ayı sonu itibariyle özel sektörün uzun vadeli kredi borcunun %39,3 ü finansal kesime, %60,7 si de finansal olmayan kesime aittir. 2013 yılı Mart ayı sonu itibariyle özel sektörün uzun vadeli finansal olmayan kredi borcunun %59,9 u hizmet, %39,4 ü sanayi ve %0,7 si de tarım sektörü tarafından sağlanmıştır. 2013 yılı Mart ayı sonunda özel sektörün kullandığı uzun vadeli kredi borcunun %14,6 sı kısa vadeli kredi borcunun da %29,2 si Birleşik Krallık 1 ülkelerinden sağlanmıştır. Özel sektörün 2013 yılı Mart ayı sonundaki kısa vadeli kredi borcu bir öndeki yıl sonuna göre %16,4 oranında 5.242 milyon $ artarak 36.528 milyon $ olmuştur. Özel sektör 1 yıl içinde 69.670 milyon $ anapara ödemesi gerçekleştirecektir. 1 Birleşik Krallık ülkeleri: İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda yı kapsamaktadır.
Sayfa 2 I- Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2013 yılı Mart ayı sonunda, bir önceki yıla göre %0,1 oranında artarak 138.539 milyon $ olmuştur. Toplam uzun vadeli kredi borcunun %60,7 si olan 84.130 milyon $ ı finansal olmayan özel sektöre, %39,3 ü olan 54.408 milyon $ ı da finansal kesime aittir. 2013 yılı Mart ayı sonunda, finansal kesime ait özel sektör borcunun 41.691 milyon $ ı bankalardan, 12.717 milyon $ ı ise bankacılık dışı finansal kuruluşlardan sağlanmıştır (Bkz, Tablo 1). Tablo 1. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu Borçluya göre Dağılım 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Yılı I. Dönem Toplam 141.334 128.821 119.807 127.032 138.336 138.539 I- Finansal 50.676 44.180 40.230 46.962 53.605 54.408 i- Bankalar 30.010 27.937 28.539 34.712 40.386 41.691 Krediler 30.010 27.937 27.539 31.415 29.977 29.421 Tahvil 0 0 1.000 3.297 10.409 12.270 ii- Bankacılık Dışı Finansal Kurl. 20.666 16.243 11.691 12.250 13.219 12.717 Krediler 20.184 16.069 11.524 11.955 12.849 12.320 Yabancı Sermaye Sayılan Krd. 482 174 167 295 370 398 II- Finansal Olmayan 90.658 84.641 79.577 80.070 84.731 84.130 Krediler 85.570 78.568 73.127 74.347 77.191 76.499 Yabancı Sermaye Sayılan Krd. 4.494 5.552 5.642 5.207 5.681 5.759 Ticari Krediler 594 521 609 310 453 466 Tahvil 0 0 200 206 1.407 1.406 2013 yılı Mart ayı sonunda finansal olmayan kesime ait özel sektör borcunun; 76.499 milyon $ ı kredilerden, 5.759 milyon $ ı yabancı sermaye sayılan kredilerden, 466 milyon $ ı ticari kredilerden ve 1.406 milyon $ ı da tahvillerden oluşmaktadır. Kredi borcunun alacaklılara göre dağılımına bakıldığında; %8,7 si olan 12.004 milyon $ lık kısmını resmi alacaklılar, %81,5 i olan 112.858 milyon $ lık kısmını özel alacaklılar ve %9,9 u olan 13.677 milyon $ ını da tahvil alacaklıları oluşturmaktadır. Bir önceki yıl sonu alacaklı oranları ile kıyaslandığında da tahvil alacaklılarının oranı da 1,3 puan artış göstermiş, özel sektör alacaklılarının oranı 0,2 puan ve resmi alacaklılarının oranı 1,2 puan azalış göstermiştir.
Sayfa 3 2013 yılı Mart ayı sonunda sektörler itibariyle özel sektörün yurt dışından sağladığı finansal olmayan kredi borcunun; %59,9 u olan 50.434 milyon $ ı hizmet, %39,4 ü olan 33.127 milyon $ ı sanayi ve %0,7 si olan 569 milyon $ ı da tarım sektörüne aittir. Bir önceki yıl sektör oranları ile kıyaslandığında finansal olmayan kredi borcunun sanayi sektöründe 0,9 puanlık azalış ve hizmet sektöründe 0,9 puanlık artış görülmektedir (Bkz, Tablo 2). Tablo 2. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcunun Sektörel Dağılımı Sektörler 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Yılı I. Dönem TARIM SEKTÖRÜ 388 450 601 602 586 569 A. Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık 388 450 601 602 586 569 SINAİ SEKTÖRLER 40.616 38.134 35.860 34.912 34.168 33.127 B. Madencilik ve Taşocakçılığı 3.861 3.666 3.285 2.655 2.339 2.258 C. İmalat 28.901 25.605 23.516 23.276 22.888 21.994 Gıda, İçecek ve Tütün Ürünleri İmalatı 6.322 5.683 4.729 4.471 4.285 4.136 Tekstil ve Giyim Eşyaları İmalatı 3.415 2.912 2.996 3.323 3.055 2.882 Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı 75 61 85 104 129 123 Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı 604 292 245 212 288 254 Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı ve Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 1.097 829 759 639 565 510 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 313 468 551 625 1.385 1.395 Kimyasalların, Kimyasal Ürünlerin ve Temel Eczacılık Ürünleri ile Malzemelerinin İmalatı 2.288 2.019 1.743 1.728 1.891 1.524 Kauçuk ve Plastik Ürünleri İmalatı 1.097 953 952 912 847 797 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 1.965 1.833 1.446 1.224 966 998 Ana Metal Sanayii ve Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine Teçhizat Hariç) 4.766 4.445 4.319 4.388 4.025 3.994 Makina ve Teçhizat (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) İmalatı 1.545 1.027 772 557 417 392 Bilgisayarların, Elektrik-Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 2.098 2.018 2.166 2.563 2.399 2.288 Ulaşım Araçları İmalatı 2.979 2.823 2.565 2.339 2.311 2.329 Mobilya İmalatı ve Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer İmalat Sanayii 337 243 189 191 324 373 D. Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı 7.625 8.713 8.998 8.978 8.936 8.871 E. Su Temini, Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme Faaliyetleri 229 151 62 3 4 4 HİZMET SEKTÖRÜ 49.654 46.056 43.117 44.556 49.978 50.434 F. İnşaat 8.187 7.751 7.063 6.949 6.628 6.453 G. Toptan ve Perakende Ticaret 9.065 6.284 4.965 4.353 3.926 3.939 H. Ulaştırma ve Depolama 9.667 9.049 9.751 11.537 12.291 11.924 I. Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri 3.176 2.971 2.428 2.078 1.830 1.751 J. Bilgi ve İletişim 6.096 5.829 5.703 6.136 6.640 6.432 L. Gayrimenkul Faaliyetleri 3.761 3.903 3.933 3.678 3.494 3.423 M. Mesleki, Bilimsel ve Teknik Faaliyetler 6.708 7.610 6.671 7.244 10.690 11.076 N. İdari ve Destek Hizmet Faaliyetleri 657 567 453 469 534 586 O. Kamu Yönetimi ve Savunma; Zorunlu Sosyal Güvenlik 0 0 0 0 3 3 P. Eğitim 130 107 86 83 125 133 Q. İnsan Sağlığı ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri 956 839 810 844 805 766 R. Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence ve Spor 493 405 271 183 159 160 S. Diğer Hizmet Faaliyetleri 759 740 981 1.001 2.855 3.787 T. Hanehalklarının İşverenler Olarak Faaliyetleri; Hanehalkları Tarafından Kendi Kullanımlarına Yönelik Olarak Ayrım Yapılmamış Mal ve Hizmet Üretim 0 0 0 0 0 0 U. Uluslararası Örgütler ve Temsilciliklerinin Faaliyetleri 0 0 0 0 0 0 TOPLAM (Finansal Olmayan) 90.658 84.641 79.577 80.070 84.731 84.130 (Not): Avrupa Birliği Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NACE REV. 1.1 ile yayımlanan Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu Sektörel Dağılımı, Mart 2012 den itibaren NACE Rev. 2 sınıflamasına göre yayımlanmaya başlamıştır. 2002-2012 Ocak-Nisan verileri de NACE Rev.2 ye göre yeniden düzenlenmiştir.
Sayfa 4 2013 yılı Mart ayı sonunda özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun alacaklı ülkelere göre dağılımında; en büyük paya sahip olan %14,9 luk oran ve 20.673 milyon $ ile Birleşik Krallık olurken, bunu %10,5 lik oran ve 14.574 milyon $ ile ABD, %10,1 lik oran ve 13.970 milyon $ ile de Hollanda izlemektedir. 2013 yılı Mart ayı sonunda özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun dönemli kredi borcunun alacaklı ülke dağılımı, bir önceki ay ve bir önceki yılın aynı ayı ile kıyaslandığında ilk üçteki ülke sıralamasında değişim olmadığı görülmektedir (Bkz, Grafik 1). 30,0 27,3 25,0 20,0 15,0 14,9 10,0 5,0 10,5 10,1 9,3 8,0 8,0 5,5 3,6 2,8 0,0 Grafik 1. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcunun Alacaklı Ülkelere göre Oransal Dağılımı II- Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu 2013 yılı Mart ayı sonunda özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli 36.528 milyon $ lık kredi borcu kapsamında; bankacılık dışı finansal kuruluşların 1.187 milyon $ olan borcunun tamamı önceki aylarda olduğu gibi kredilerden oluşmuştur. Finansal olmayan özel sektörün 3.837 milyon $ olan kısa vadeli kredi borcunun; %98,2 si olan 3.769 milyon $ ı kredilerden, %1,8 1 olan 68 milyon $ ı da yabancı sermaye sayılan kredilerden oluşmaktadır. Bankacılık dışı finansal kuruluşlarda kısa vadeli kredi borcunun tamamını krediler oluştururken, bu oran finansal olmayan kesimde %98,2 ye gerilemiştir (Bkz, Tablo 3).
Sayfa 5 Tablo 3. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu Borçlu ve Alacaklıya göre Dağılım 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Yılı I. Dönem Borçluya göre Dağılım 10.641 6.602 19.104 25.245 31.286 36.528 I- Bankacılık Dışı Finansal Kuruluşlar 396 271 1.054 1.352 1.184 1.187 - Krediler 396 270 1.053 1.352 1.184 1.187 - Yabancı Sermaye Sayılan Krediler 0 1 1 0 0 0 II- Finansal Olmayan 1.280 673 1.088 1.724 4.007 3.837 - Krediler 1.201 637 989 1.649 3.951 3.769 - Yabancı Sermaye Sayılan Krediler 79 35 100 75 56 68 Alacaklıya göre Dağılım 10.641 6.602 19.104 25.245 31.286 36.528 I- Resmi Alacaklılar 0 1 508 217 806 693 II- Özel Alacaklılar 1.676 943 18.596 25.028 30.467 35.822 i- Yabancı Ticari Bankalar 936 506 17.445 23.199 28.184 33.455 ii- Yerleşik Bankaların Yurt Dışı Şube ve İştirakleri 475 286 908 1.365 1.902 1.967 iii- Bankacılık Dışı Finansal Kuruluşlar 159 31 64 217 72 87 iv- Finansal Olmayan 105 119 179 248 308 313 III-Tahvil Alacaklıları 0 0 0 0 14 13 IV-Diğer (*) 8.965 5.659 0 0 0 0 Not: Ticari krediler dahil değildir. (*): Bankaların yurt dışından sağladığı kredi borcunun alacaklı dağılımının yapılamadığı 2004-2009 dönemi diğer başlığı altında gösterilmiştir. 2013 yılı Mart ayı sonunda özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcunun alacaklı ülkelere göre dağılımında; %29,2 lik oran ve 10.684 milyon $ ile Birleşik Krallık ilk sırayı alırken, bunu %10,6 lık oran 3.874 milyon $ ile Hollanda 2. sırada, %9,5 lik oran ve 3.475 milyon $ ile Belçika 3. sırada izlemektedir. Kısa vadeli kredi borcunun alacaklı ülkelere göre sıralamasında, 2013 yılı Mart sonu ile bir önceki ay karşılaştırıldığında ilk üçteki sıralamanın aynı olduğu, bir önceki yıla göre ise, geçen yıl 4. sırada olan Belçika nın bu yıl Mart sonunda 3. sıraya yükseldiği gözlenmektedir (Bkz, Grafik 2). 35,0 30,0 29,2 25,0 20,0 17,4 15,0 10,0 10,6 9,5 8,2 5,0 4,2 4,1 3,7 3,7 3,4 3,0 3,0 0,0 Grafik 2. Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcunun Alacaklı Ülkelere göre Oransal Dağılımı
Sayfa 6 Nisan-2013 Mayıs-2013 Haziran-2013 Temmuz-2013 Ağustos-2013 Eylül-2013 Ekim-2013 Kasım-2013 Aralık-2013 Ocak-2014 Şubat-2014 Mart-2014 TOPLAM III- Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kalan Vadesi 1 Yıl veya Daha Kısa Olan Kredi Borcunun Vade Dağılımı 2013 Yılı Mart sonu itibariyle özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, kalan vadeye göre incelendiğinde; 1 yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemelerinin toplam 69.670 milyon $ olduğu görülmektedir (Bkz, Grafik 3). 80.000 70.000 69.670 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 11.974 8.500 6.630 6.978 5.839 7.042 4.341 3.932 5.299 2.309 2.503 4.324 Grafik 3. Kalan Vadesi 1 Yıla Kadar Olan Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcunun Aylara göre Toplam Vade Dağılımı Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini www.tobb.org.tr adresinde İSTATİSTİKLER başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.