AK PARTİ GRUP BAŞKANLIĞIII EKONOMİ MÜŞAVİRLİĞIIIIIII EKONOM BÜLTEN 07 OCAK 2015
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, 7 Büyükelçiler Konferansı'nda yaptığı konuşmada, Türkiye'nin zor bir coğrafyada bulunduğunu ve hemen yanı başında 100 yılda bir görülebilecek önemli, dramatik geçiş süreçleriyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Petrol fiyatlarına ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Babacan, şunları kaydetti: "Petrol fiyatları 60 doların da altına indi. 2019'a doğru 80 dolarlara doğru bir trend görüyoruz. Bugün 2019 teslimli petrol almak isterseniz 80 doları ödeyeceksiniz. Düşük petrol fiyatlarının birkaç yıl daha belki devam edebileceği beklentisi piyasada hakim ama yavaş yavaş bir artış trendi olabileceği de öngörülüyor. Bu, piyasa oyuncularının beklentilerinin ortalaması." Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sigara ve içkideki vergi artışlarının bütçeye gelir etkisinin 1,8 milyar lira olacağını bildirdi. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, 2014 yılında ihracatın bir önceki yıla göre yüzde 4 artarak 157,6 milyar dolara ulaştığını, bu rakamın, yeni bir ihracat rekoruna işaret ettiğini belirtti. Zeybekci ayrıca; "Türkiye 2015 yılında, hem büyüyerek hem ihracatını artırarak, cari açığını 2014 yılına göre daha da daraltarak, bir şekilde tedirgin ekonomiler grubundan çıkacaktır. 2014 yılı ihracatımız 157,8 milyar dolar değil, bizim 2014 yılı ihracatımız 170 milyar doların üzerinde. Serbest bölgelerimizden yaptığımız net ihracat, toplam ihracatımızın içinde değil, bu da 5,2 milyar dolar" dedi. EKONOMİK GELİŞMELER Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli, 4 eski bakan hakkındaki TBMM Soruşturma Komisyonu kararına ilişkin, "Karar, hukuki bir karardır. Herkes için bağlayıcıdır. Kendi açınızdan eleştirebilirsiniz. Komisyon üyesi 5 kişi bu karara itiraz ediyor. Sonuç itibarıyla bunun hukuki bir karar olduğunu değiştirmez. Komisyon illa muhalefetin, Sayın Kılıçdaroğlu'nun istediği kararı mı vermek zorunda. Böyle bir mantık var mı? Benim beklediğim doğrultuda karar verirseniz iyi, yoksa kötü. Tüm muhalefetin, özelde Sayın Kılıçdaroğlu'nun bu gelişme karşısında verdiği tepkiyi anlamak mümkün değil, çok sağlıksız bir ruh halini yansıtması açısından da ibretlik bir hadise." dedi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, geçen yıl ihracat, bir önceki yıla göre yüzde 4,09 artarak 157 milyar 762 milyon dolara yükseldi, ithalat yüzde 3,71 azalarak 242 milyar 336 milyon dolara geriledi. Dış ticaret açığı ise yüzde 15,51 azalarak 84 milyar 574 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Türkiye'nin ihracatının 2014 yılında yüzde 4 artışla 157,6 milyar dolara ulaşarak tüm zamanların rekoruna ulaştığını bildirdi. 2014'ün aralık ayında ihracat, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,1 artışla 13 milyar 137 milyon dolar oldu. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Öznur Çalık, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliğinin (TESKOMB) 2014'te esnafa
kullandırdığı kredinin yaklaşık 4,5 milyar lirayı geçtiğini bildirdi. TESKOMB'a, 2002-2003'te Hazinenin verdiği desteğin 50 milyon olduğunu hatırlatan Çalık, şu andaki desteğin ise 600 milyona çıkarıldığı bilgisini verdi. Türkiye İstatistik Kurumu, 2014 yılında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 8,17, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi'nin (Yİ-ÜFE) ise yüzde 6,36 arttığını açıkladı. TÜİK verilerine göre, geçen yılın aralık ayında aylık bazda TÜFE yüzde 0,44, Yİ-ÜFE yüzde 0,76 düşüş gösterdi. Aralık ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalara göre, tüketici fiyatları yüzde 8,85, yurt içi üretici fiyatları yüzde 10,25 arttı. İstanbul Ticaret Odasının (İTO) 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksi, 2014 Aralık ayı itibarıyla yıllık ortalama yüzde 9,03 artarken, aynı dönemde Toptan Eşya Fiyatları İndeksi de yıllık ortalama yüzde 12,34 yükseldi. İstanbul'da aralık ayında perakende fiyatlar yüzde 0,17 artarken, toptan fiyatlarda yüzde 0,44 düşüş kaydedildi. TÜİK, 2013 yılına ilişkin Mali Aracı Kuruluş istatistiklerini yayımladı. Buna göre; Mali aracı kuruluşlar sektöründe, 17 bin 916 girişim faaliyet gösterdi. Toplam faktör maliyetiyle katma değer bir önceki yıla göre %12,9 artarak 83,6 milyar lira oldu. Toplam katma değerin %91,2'si finansal hizmet faaliyetleri, %5,1'i sigorta, reasürans ve emeklilik fonları faaliyetleri ve %3,7'si finansal hizmetler ile sigorta faaliyetleri için yardımcı faaliyetlerde oluştu. TCMB, 2014 yılı 3. çeyrek dönemine ilişkin Ödemeler Dengesi Raporu'nu yayımladı. Rapora göre, cari işlemler açığı, 2014 yılı 3. çeyreğinde daralma eğilimini devam ettirirken, dış ticaret dengesindeki iyileşme, cari açıktaki azalışın temel nedenini oluşturdu. Cari işlemler açığı, 2014 yılı 3. çeyreğinde daralma eğilimini devam ettirirken, dış ticaret dengesindeki iyileşme, cari açıktaki azalışın temel nedenini oluşturdu. Altın hariç tutulduğunda, ihracat geçen yılın üçüncü çeyreğinde artış eğiliminde oldu. Fed'in varlık alım programını sonlandıracağına yönelik iletişiminin güçlenmesi, Çin, Japonya ve AB'de büyümeye yönelik endişelerin artması ve ilave genişlemeci para politika uygulamalarının gündeme gelmesi, üçüncü çeyrekte küresel risk iştahını dalgalandıran temel unsurlar oldu. Finansman unsurlarının kalitesi yönünden bakıldığında, bankacılık sektörü borç çevirme oranları ve gelişmekte olan ülkelere yönelen sermaye akımlarında Türkiye'nin payı bir önceki çeyreğe göre gerileme gösterdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2014 Ekim dönemine ait Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz Varlık ve Yükümlülükleri verilerini yayımladı. Finansal kesim dışındaki firmaların net döviz pozisyonu açığı geçen yılın ekim ayında bir önceki aya göre 3,4 milyar dolar azalarak, 175 milyar 650 milyon dolara indi. Bu dönemde finansal kesim dışındaki firmaların döviz yükümlülükleri 276,8 milyar dolar ve döviz varlıkları ise 101,2 milyar dolar oldu. Finansal kesim dışındaki firmaların kısa vadeli net döviz pozisyonu açığı 8 milyar 177 milyon dolara geriledi.
Dünya Bankası Türkiye Direktörü Martin Raiser, Türkiye'nin küresel krizin yaşandığı 2009 yılı sonrasındaki istihdam yaratma performansına ilişkin, "Türkiye, AB Komisyonu'nun ortaya koyduğu 350 milyar avroluk yatırım paketiyle yaratmayı düşündüğü istihdamdan çok daha fazlasını sağladı. Dünyadaki birçok gelişmekte olan ülke ve yükselen piyasalar için Türkiye, ilham kaynağı olmayı sürdürüyor. Türkiye, AB yakınsama makinesinin bir parçası ve bu yakınsama makinesi Estonya, Polonya gibi ülkeleri son 10 yılda yüksek gelir grubuna yükseltti." dedi. Deloitte Türkiye, 2014 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu nu açıkladı. Rapora göre, 2014 yılında yatırımcılar, yaklaşık 21 milyar dolarlık 236 birleşme ve satın alma işlemi gerçekleştirdi. ING Bank tarafından her yıl yaptırılan "Avrupa da Tasarruf ve Borç Araştırması"nın 2015 e ilişkin sonuçları açıklandı. Araştırmaya göre, tasarrufu olmayan tüketicilerin oranının 2014 yılında yüzde 44 e ulaştığı Türkiye, kişisel tasarruflar liginde sondan ikinci sırada yer alıyor. 2015 te ise bu oranın yüzde 48 e ulaşması bekleniyor. Türkiye de tüketicilerin borç yükünün yüzde 53 ünü kredi kartı borçları, yüzde 37 sini bireysel krediler, yüzde 11 ini ek hesap kullanımı ve yüzde 20 sini aile ve yakın çevreye borçlar oluşturuyor. Türkiye, Avrupa da araştırmaya katılan ülkeler arasında "Eşim sahip olduğum tüm banka ve tasarruf hesaplarımdan haberdardır" cümlesine katılmayanların en yüksek olduğu ülke. Almanya Başbakan Yardımcısı Sigmar Gabriel, Almanya nın Yunanistan ın Avro Bölgesi nde kalmasını istediğini ve bunun tersine bir olasılık için hiçbir hazırlık yapılmadığını söyledi. Almanya'da, otomotiv Daimler in "terörle mücadele" gerekçesiyle tüm çalışanlarının bilgilerini ABD ve AB nin terör şüphelileri listeleriyle düzenli olarak karşılaştıracağı bildirildi. Almanya'da 2014 yılında istihdam geçen yıla oranla yüzde 0,9 artarak, 42 milyon 598 bin oldu. İstihdama katılan kişi sayısında 372 bin artış kaydetti. Almanya'da geçen yılın aralık ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık bazda değişmezken, yıllık bazda ise yüzde 0,2 arttı. Avrupa Merkez Bankası Baş Ekonomisti Peter Praet, Zayıf petrol fiyatlarının enflasyon beklentilerinde düşüş riskini artırdığını ve bu durumun parasal genişlemeye gidilme ihtimalini yükselttiğini ifade etti. Yunanistan'ın 25 Ocak'taki erken genel seçimlerin sonucuna göre Avro Bölgesi'nden ayrılabileceği tartışmalarının yaşandığı bir dönemde AB Komisyonu böyle bir adımın hukuken mümkün olmadığını duyurdu. AB Komisyonu sözcülerinden Annika Breidthardt, "Avro üyeliği geri alınamaz" diyerek bunun mevcut AB anayasası olan Lizbon Anlaşması'nda güvence altına alındığını hatırlattı. Litvanya, 2015'in ilk gününden itibaren para birimi olarak avro kullanmaya başladı.
Litvanya Merkez Bankasının, altın rezervlerine ilişkin niyetlerinin açıklığa kavuşması adına 4. Merkez Bankaları Altın Anlaşması'nı (CBGA) kabul ettiği ve anlaşmaya dahil olduğu bildirildi. Avrupa Merkez Bankası, Belçika, Almanya, Estonya, İrlanda, Yunanistan, İspanya, Fransa, İtalya, Güney Kıbrıs, Letonya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Avusturya, Portekiz, Slovenya, Slovakya, Finlandiya, İsveç ve İsviçre'nin merkez bankalarının daha önce anlaşmaya dahil olduğu belirtilen açıklamada, anlaşmanın 27 Eylül 2014 tarihi itibarıyla geçerli olduğu ve 5 yıl sonra yeniden gözden geçirileceği ifade edildi. Öte yandan, bağımsızlığını 1990'da kazanan ve 2004'te AB'ye giren 3 milyon nüfuslu Litvanya Avro Bölgesi'nin 19. üyesi oldu. Çin Merkez Bankası "Para politikasının esnetilmesi için diğer araçları kullanabiliriz" açıklamasında bulundu. İran ile Çin arasındaki toplam ticaret hacminin, 2014 yılının Ocak-Kasım ayları arasında yüzde 36 artarak 47,5 milyar dolara ulaştığı bildirildi. rant sona ermeli, tüm devlet kurumları ekonomik faaliyetlerini şeffaflaştırmalıdır. Halk, rakamlar, istatistikler, ekonomik planlar hakkında bilgiye ulaşabilmelidir ifadesini kullandı. Şeffaflığın sağlanması ve rantın ortadan kaldırılması halinde her yere kök salan yolsuzlukla başa çıkabiliriz diyen Ruhani, şöyle devam etti: Mevcut yolsuzluklarla ekonomimizin kalkınması mümkün değil. Enflasyonu düşürmeyi başardık. Enflasyonun düşürülmesi ile tüketim ürünlerinin ucuzlaması halka anlatmamız gereken iki ayrı konu. Medyadan, gerekli ve faydalı olan eleştirilerini sürdürmelerini ancak halkın güvenine zarar vermemelerini rica ediyorum. İran Petrol Bakanı Bicen Namdar Zengene, ülkesinin petrol fiyatlarının artırılması konusundaki duruşunu değiştirmeyeceğini kaydederek, "Petrol fiyatlarına bakmaksızın direnişimizi sürdüreceğiz" dedi. Rusya'da 1.çeyrekte iç pazara 150 milyar rublelik tahvil ihraç edilecek. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, tekelleşme ortadan kaldırılmadığı müddetçe" ekonomik problemler ve yolsuzlukların önlenemeyeceğini söyledi. Tahran da düzenlenen Milli Ekonomi Konferansı nda yaptığı konuşmada, Bazı konularda iç siyasetin baskısı sandığınızdan daha fazla. Tekelleşme olan yerde ülke ekonomisi kalkınamaz. Tekelleşmeye izin verilirse yöneticiler Selman veya Ebuzer dahi olsa orada mali yolsuzluklar ortaya çıkar dedi. Ekonominin tekelleşmeden kurtarılması ve rekabet ortamının oluşturulmasının önemine değinen Ruhani, Ekonomik