Radyolojik Silahlar
Takdim Planı Nükleer Silah Etkileri Radyasyon Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler 2/ 39
Nükleer Silah Etkileri 6 AĞUSTOS 1945 Gözleri kör eden ışık, Ġnsanları, eşyaları yakan bir sıcaklık, Sonra korkunç bir gürültü, Yapıları yerle bir eden sesten, hızlı şok dalgası, Her şeyi uçuran kasırga. 3/ 39
Nükleer Silah Etkileri 1945- Ġlk Atom Bombası Hiroşima ya atıldı 6 Ağustos 1945 Hiroşima Little Boy 60 kg. U-235 140 000 ölü patlama sırasında 300 000 ölü toplam 9 Ağustos 1945 Nagasaki Fat Man 8 kg. Pu-239 74 000 ölü patlama sırasında 100 000 ölü toplam 4/ 39
Nükleer Silah Etkileri Bir nükleer silah patlatıldığında tam anlamıyla bir kaos oluşur. Nükleer patlamanın olduğu yerle 11 km çapındaki alanda 150 ile 300 km/s lik kasırgalar olur. 5/ 39
Nükleer Silah Etkileri Bu yerde her şey ani olarak tutuşur. Radyasyon dozu uzaklığa bağlı olarak patlama noktasından; 1,5 km uzaklıkta 250 Sv. e 3 km uzaklıkta 0,4 Sv. e iner. 6/ 39
Nükleer Silah Etkileri Termal Radyasyon (Isı) Ateş topu, çevresindeki cisimlerin yanmasına neden olur ve yoğun termal radyasyonu ışık hızı ile yayar. 7/ 39
Nükleer Silah Etkileri Nükleer Radyasyon (Işın) : Ani nükleer radyasyon Nükleer infilaktan sonra bir dakika içerisinde meydana gelen radyasyona denir. Yüksek giriş gücüne sahiptir ve ışık hızına yaklaşık bir hızda düz bir çizgi boyunca yayılır. 8/ 39
Nükleer Silah Etkileri Nükleer Radyasyon (Işın) : Artık nükleer radyasyon Ġlk dakikadan sonra devam eden radyasyona denir ve nükleer serpinti meydana gelir. Meteorolojik şartlara bağlı olarak (rüzgar hızı ve yönü) radyoaktif bulutun içindeki partiküllerin yeryüzüne çökmesine (kirli bölge oluşturması) serpinti denir. 9/ 39
Radyasyon Enerjinin parçacık yada elektromanyetik dalga ile yayılmasıdır. 10/ 39
Radyasyon Kaynakları Doğal: 88 % Kozmik : 0.39 msv/yıl Dahili : 0.23 msv/yıl Radon : 1.30 msv/yıl Yapay: 12 % Gama ışını : 0.46 msv/yıl Tıbbi : 0.30 msv/yıl Mesleki : 0.002 msv/yıl Serpinti : 0.007 msv/yıl Doğal ve yapay radyasyon kaynaklarından maruz kalınan ortalama küresel radyasyon dozu 2.7 msv/yıldır. 11/ 39
Müsaade Edilen Maksimum Doz Uluslararası göre; Radyolojik Korunma Komisyonu(ICRP) nun önerilerine Radyasyon çalışanları için müsaade edilen maksimum doz sınırı, birbirini takip eden beş yılın ortalaması 20 msv i geçemezken (yılda en fazla 50 msv), Halk için aynı şartlardaki bu sınır 1 msv in altında tutulmaktadır. Görevli Halk Yıllık Etkin Doz 20 msv 1 msv Yıllık Eşdeğer Doz Göz 150 msv 15 msv Cilt 500 msv 50 msv Kol Bacak 500 msv 50 msv 12/ 39
Tıbbi Uygulamalarda Alınacak Radyasyon Miktarları Akciğer filmi çekiminde 0,25 msv Mide filmi çekiminde 10 msv 13/ 39
Tıbbi Uygulamalarda Alınacak Radyasyon Miktarları Tomografi filmi çekiminde 25 msv.-50 msv Sıvılı görüntüler 1 msv. 10 msv 14/ 39
Radyasyonun Kullanım Alanları Radyoaktif Ġzleyici Endüstriyel Radyografi Radyasyon Ölçüm Cihazı Sterizilasyon Nükleer Analiz 15/ 39
Tarım ve Hayvancılıkta Uygulamalar Bitkilere zarar veren böceklerin öldürülmesi Bitkilerin iyileştirilmesi, Filizlenmenin önlenmesi, Tohum ıslahı Hayvanların hastalıklarının teşhis ve tedavisi Kimyasal gübredeki fosfora izleyici olarak katılan çok küçük miktardaki radyoaktif Fosfor-32 aracığıyla gübrenin bitki içindeki yayılması kesin bir biçimde izlenebilmektedir. 16/ 39
Gıda Işınlaması Radyasyon Fransa da ışınlanmış çileklerin satışı Gıdaların bozulmasına neden olan mikroorganizmaları ortadan kaldırır. Taze meyve ve sebzelerin raf ömrünü uzatmada etkili olur. 17/ 39
Tüketici Ürünleri Televizyonlar, az miktarlarda da olsa radyoaktif madde içeren duman dedektörleri, fosforlu saatler, paratonerler ve lüks lambası fitilleri gibi bazı tüketici ürünleri, düşük düzeyde radyasyon yayarlar. 18/ 39
Tüketici Ürünleri Eskiden seramik katkı malzemesi olarak radyoaktif maddeler kullanılmıştır. 19/ 39
Tıbbi Uygulamalar Radyoloji İlk radyografi uygulaması yapılan Er Boyabatlı Boyabatlı Mehmet ve el grafisi 1897 Er Mehmet El Grafisi 1897 Hamidiye Etfal Hastanesinde ilk radyoterapi uygulaması 1902 X ışınları, hastadan geçirilerek hastalıklı bölgenin görüntüsü radyografi filmi şeklinde elde edilir. 20/ 39
Tıbbi Uygulamalar Nükleer Tıp Hastaya içirtilen veya vücuda enjekte edilen radyoaktif maddenin, incelenecek dokuda toplanmasını ve geçici bir süre buraya yerleşmesini sağlayacak bir kimyasal madde ile karıştırılması gerekir. Radyoaktif maddenin vücuttaki dağılımı veya akışı Gama kamera adı verilen cihazlarla yapılır. 21/ 39
Tıbbi Uygulamalar Radyoterapi Radyasyonun tıptaki bir diğer kullanım alanı, kanserli hücrelerin tedavi edilmesi çalışmalarıdır. 22/ 39
Tıbbi Uygulamalar Radyasyon ile Sterilizasyon Tıpta ve endüstride kullanılan bazı malzemelerin, aletlerin ve çeşitli dokuların (kalp kapakçıkları ve diğer protez dokular) steril hale getirilmesi amacıyla yüksek dozda gama ışınlarıyla yapılan işlemlerdir. 23/ 39
Tıbbi Uygulamalar Adli Tıp Olay yerinde bulunan tırnak, saç, deri gibi parçaların suçluya ait olup olmadığının tetkikinde nükleer teknikler kullanılır. 24/ 39
Radyoaktif Ġzleyici Akarsularda debi ölçümü Barajlarda su kaçaklarının tespiti Yeraltı takibi sularının hareketlerinin Kanalizasyon gibi çevreye zarar veren atıklara radyasyonun uygulanmasıyla bakterilerin öldürülmesinde, Deniz suyundan içme suyu kalitesinde su elde edilmesi gibi nükleer uygulamalar da vardır. 25/ 39
Elektrik Üretiminde Kullanılması 26/ 39
Endüstriyel Uygulamalar Radyografi X ve Gama ışınlarından yararlanılarak röntgen filmleri çekilen endüstriyel ürünlerin (borular, buhar kazanları, her türlü makine aksamları, vs.) her hangi bir hata içerip içermediği tespit edilebilmektedir. 27/ 39
Endüstriyel Uygulamalar Radyografi dışında yine bir çok sanayi ürününün (demir, çelik, lastik, kağıt, plastik, çimento, şeker, vs.) üretim aşamasındaki seviye, nem ve yoğunluk ölçümleri radyasyondan yararlanılarak yapılmaktadır. Bagaj Kontrol Seviye ölçme Yoğunluk- Nem 28/ 39
Endüstriyel Uygulamalar X-Işını ile Araç Kontrolu Kara gümrük kapılarında ve limanlarda radyasyon tespitinde kullanılmaktadır. Bu sistemler radyasyon erken uyarı sistemleri ile entegre edilebilmektedir. 29/ 39
Arkeolojik Uygulamalar Arkeometri Nükleer teknikler arkeometride tarihi değeri olan pul, resim gibi değerli malzemelerin sahte olup olmadıklarını tespit etmekte kullanılmaktadır. 30/ 39
Araştırma Amaçlı Uygulamalar Üniversitelerle diğer birçok araştırma merkezinde, araştırma amaçlı olarak yaygın bir şekilde (arkeolojik yaş tayini ile uzay ve genetik araştırmaları gibi) kullanılmaktadır. 31/ 39
Nükleer Korunma Acil Tedbirler Derhal yüzüstü yere yatılır, Gözler kapatılır, Eller ve kollar vücudun altına veya yanına konarak ısıya karşı açıkta bulunan yerler korunur, Blast dalgası geçinceye ve patlama sonucundaki taş ve toprak parçalarının yağması (serpinti) duruncaya kadar yüzüstü kalınır.
Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler Paniğe kapılmayınız. Kapalı mekanlarda kalınız, tüm havalandırma sistemlerini, pencere ve kapılarınızı kapatınız. Havalandırma boşluk ve sistemleri ile pencere ve kapınızın hava alabilecek kısımlarını naylon örtü ve ambalaj bandı ile sıkıca kaplayınız. 33/ 39
Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler Mümkün olduğu kadar binaların iç kesimlerine geçiniz. Uygun ve korumalı ise bodrum katları tercih ediniz. Yetkililerce, tehlikenin geçtiği açıklanana kadar içeride kalınız. Dışarıda iseniz veya dışarı çıkmak zorundaysanız; vücudunuzda açık yer bırakmamaya, el ve yüzünüzü kapatmaya çalışınız, ağzınızı ve burnunuzu ıslatılmış havlu, pamuklu kumaş veya mendil ile kapatınız. 34/ 39
Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler Dışarıdan içeriye girmeden önce, giysilerinizi ve ayakkabılarınızı çıkarınız ve bir poşet veya çantaya koyunuz, yetkililerce kontrol edilene kadar kullanmayınız. Dışarıda iken vücudunuzun açıkta kalmış kısımlarını bol su ile yıkayınız. Yiyeceklerinizi mutlaka buzdolabı gibi kapalı yerlerde saklayınız. Açıkta bırakılmış hiçbir şeyi yemeyiniz, içmeyiniz. Taze sebze ve meyveleri temiz su ile yıkanmadığı sürece yemeyiniz. 35/ 39
Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler Radyo ve televizyonunuzu devamlı açık tutunuz. Yetkililer tarafından yapılacak açıklamalara ve direktiflere uyunuz. Haberleşmede kilitlenme olmaması için, sabit ve cep telefonunuzu çok acil durumlar dışında kullanmayınız. Açık su kaynaklarını, meraları ve tarım arazilerini, yağmur sularını kullanmayınız. 36/ 39
Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler Yetkililerce, tahliye veya sığınaklara gidilmesi duyurulmuş ise, vücudunuzda açık yer bırakmayacak şekilde giyinerek dışarı çıkınız ve gösterilen istikamete süratle hareket ediniz. Bu esnada ağız ve burnunuzu ıslak havlu veya mendille kapatınız. Tehlikenin geçtiği duyurulsa bile, açıkta bırakılan su ve gıdaları yetkililerce güvenli olduğu açıklanana kadar tüketmeyiniz. 37/ 39
Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler Radyasyon toz, duman ve sıvı ile bulaşmış olabileceğinden, kirli bölgede sigara içilmemeli, yemek yenilmemelidir. Patlamanın veya kazanın olduğu bölgeye yaklaşılmamalıdır. 172 Alo TAEK ile güvenlik için polis ve askeri yetkililere haber verilmelidir. 38/ 39