Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri. Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri. Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası"

Eser Demirören
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası

2 İÇERİK - İYONLAŞTIRICI RADYASYON Endüstriyel Uygulamalar Medikal Uygulamalar Diğer Uygulamalar - İYONLAŞTIRMAYAN RADYASYON - RADYASYON UYGULAMALARINDA GÜNCEL MEVZUATLAR

3 RADYASYON İYONLAŞTIRICI RADYASYON İYONLAŞTIRICI OLMAYAN RADYASYON PARÇACIK TİPİ DALGA TİPİ DALGA TİPİ Alfa parçacıkları Beta parçacıkları Nötronlar X-Işınları Gama ışınları Radyo dalgaları Mikrodalgalar Kızılötesi dalgalar Görülebilir ışık

parçacıkları Beta parçacıkları Nötronlar X-Işınları Gama

5 ATOMDAN YAYILAN RADYASYON TİPLERİ

6 Endüstriyel Uygulamalar Radyografi (Gama, X-Işını, Nötron, Beta) Spektroskopik Ölçümler Yoğunluk ve Nem Ölçümleri Işınlama Tesisleri/Cihazları Güvenlik Amaçlı...

Gamagrafide yaygın olarak kullanılan kaynaklar Ir-192 ve Co-60 tır.

7 Endüstriyel Uygulamalar Radyografi Radyografi tekniği, iyonlaştırıcı radyasyon kullanılarak (X-Işınları, Gama, Beta ve Nötron) malzemelerdeki hataların tahribatsız olarak tespit edilmesi. Gamagrafide yaygın olarak kullanılan kaynaklar Ir-192 ve Co-60 tır. Radyografi cihazları özellikle borular, basınçlı kazanlar, her türlü makine aksamları, kaynak dikişleri, araç lastik ve jantları, uçak kanatları gibi malzemelerdeki hata ve aşınmaları tespit etmekte kullanılır.

Endüstriyel Uygulamalar Radyasyon Ölçüm Uygulamaları Demir, çelik, lastik, kağıt, plastik, çimento, şeker gibi birçok sanayi ürününün üretim aşamasındaki kalınlık, seviye, nem ve yoğunluk ölçümleri

8 Endüstriyel Uygulamalar Radyasyon Ölçüm Uygulamaları Demir, çelik, lastik, kağıt, plastik, çimento, şeker gibi birçok sanayi ürününün üretim aşamasındaki kalınlık, seviye, nem ve yoğunluk ölçümleri radyasyon şiddetinin zayıflaması esasına dayanarak yapılmaktadır. Bu ölçümlerde X-ışınları ve Cs-137, Sr-90, Kr- 85, Co-60, Am-241, Am-241/Be gibi radyoaktif maddeler kullanılmaktadır. Ayrıca cevher ve mamul maddelerde hassas içerik analizleri de radyasyon kaynakları (Xışını, Fe-55, Cd-109) kullanılarak yapılmaktadır.

9 Endüstriyel Uygulamalar Işınlama Tesisleri / Cihazları Radyasyon ile ışınlama yöntemi; gıdaların raf ömürlerinin uzatılmasında, tek kullanımlık atılabilir tıbbi malzemelerin sterilizasyonunda, plastik malzemelerin fiziksel özelliklerinin iyileştirilmesinde, tarımda tohumların daha verimli ve dayanıklı hale getirilmesinde kullanılır.

malzemelerin sterilizasyonunda, plastik malzemelerin fiziksel özelliklerinin

10 Endüstriyel Uygulamalar Güvenlik Amaçlı Uygulamalar Havaalanı, kargo, gümrük, liman, alışveriş merkezleri gibi yerlerde güvenlik amacı ile araç, çanta, bagaj ve paketlerin içlerinin görüntülenmesinde radyasyon kaynakları kullanılmaktadır. Paket/bagaj kontrol cihazlarında X-ışını kaynağı bulunmaktadır. Sınır kapılarında insan ve malzeme kaçakçılığının önlenmesi amacıyla tır, kamyon gibi yük taşıma araçlarının içerisinin görüntülenmesinde ise lineer hızlandırıcılar veya Co-60 kaynakları kullanılmaktadır.

Paket/bagaj kontrol cihazlarında X-ışını kaynağı bulunmaktadır.

11 Medikal Uygulamalar Diagnostik radyoloji; - Radyolojik cihazların teknik şartname hazırlamak, performans, doğruluk, kabul testlerini ve kalite kontrol programına uygun kalibrasyonları yapmak, - Çalışanların, hastaların ve halkın radyasyon güvenliğini sağlamak üzere gerekli tedbirleri almak, - Klinik görüntüleme prosedürlerini optimize etmek.

kalibrasyonları yapmak, - Çalışanların, hastaların ve halkın radyasyon güvenliğini

12 Radyasyon onkolojisi Medikal Uygulamalar - Tüm tedavi koşulları için hasta dozu ve tedavi planlaması ile ilgili doz hesaplarını yapmak, - Tedavi amacıyla kullanılan iyonlaştırıcı radyasyon yayan cihazların kalite temini programlarının protokollere uygun olarak düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak, - Radyasyon korunması görevlisi ile birlikte tesiste faaliyet gösteren cihazlar için tehlike durumu planını hazırlamak ve bir tehlike durumunda planda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek. - Özel radyasyon korunması hususlarını göz önünde bulundurarak yeni cihazlarının seçimine ve yeni tesislerin planlanmasına yardımcı olmak ve zırhlama hesaplarını yapmak, - Tesiste çalışanların radyasyon korunması konusunda eğitiminde görev almak,

faaliyet gösteren cihazlar için tehlike durumu planını hazırlamak ve bir tehlike durumunda planda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek.

13 Nükleer tıp; Medikal Uygulamalar 1) Tedavi ve teşhis amacıyla kullanılan iyonlaştırıcı radyasyon yayan veya radyasyon görüntüleyen cihazların kalite temini programlarının protokollere uygun olarak düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak, 2) Radyofarmasötik üretiminde üretim planlamasını yapmak, 3) Nükleerde tıp teşhis ve tedavi amacıyla kullanılan radyoizotoplar ve radyofarmasotiklerin belirlenen depolama ve çevreye salıverme limitlerinin kontrollerini yapmak, 4) Kullanılan radyonüklitlerin sınıflandırılması, saklanması ve atık olanların belirlenmesi.

üretim planlamasını yapmak, 3) Nükleerde tıp teşhis ve tedavi amacıyla kullanılan radyoizotoplar ve radyofarmasotiklerin belirlenen

14 İYONLAŞTIRMAYAN RADYASYON UYGULAMALARI - Baz istasyonları, TV vericileri, Yüksek Gerilim hatları ve Trafo Merkezlerinin oluşturduğu EA ve MA değerlerini ölçmek, raporlamak ve önlem alınmasıyla ilgili olarak proje yapmak, - Medikal ve Endüstiriyel Laser uygulalalarında teknik destek ve güvenlik konularında çalışmalar yapmak.

raporlamak ve önlem alınmasıyla ilgili olarak proje yapmak, - Medikal ve

15 ÖNERİLER Fizik Mühendisliği Eğitiminde; - İyonlaştırıcı Radyasyon Uygulamaları, - İyonlaştırmayan Radyasyon Uygulamaları derslerinin müfredata konması, bu konularda bitirme projelerin hazırlanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

Uygulamaları derslerinin müfredata konması, bu konularda

16 MEVZUAT - Radyasyondan Korunma Yönetmeliği, - Dozimetre Hizmetlerinin Özel kuruluşlar tarafından yapılası ile ilgili mevzuat değişikliği - İyonlaştırmayan Radyasyonun ölçülmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması. - Tıbbi Cihazların Muayene, kalite kontrol ve kalibrasyonu (İyonlaştıran radyasyon yayan tıbbi cihazlar için..) - FMO SMM Yönetmeliği (R.G. Haziran 2007)

No:44/16 Kızılay/ANKARA Tel: (312) 431 55

17 TEŞEKKÜR EDERİM Fizik Mühendisleri Odası Mithatpaşa Cad. No:44/16 Kızılay/ANKARA Tel: (312) Faks: (312) Web:

Benzer belgeler

SANAEM İKİNCİL STANDART DOZİMETRİ LABORATUVARI

SANAEM İKİNCİL STANDART DOZİMETRİ LABORATUVARI Dr. Çiğdem YILDIZ Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Sağlık Fiziği Bölüm Başkanı Proje (2011-2017) Proje Adı: Türkiye nin Radyasyondan Korunmada