MANYETİK REZONANS TEMEL PRENSİPLERİ

Transkript

1 MANYETİK REZONANS TEMEL PRENSİPLERİ Dr. Ragıp Özkan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD

2

3

4

5 REZONANS

6

7

8

9

10

11

12 Sinyal intensitesini belirleyen faktörler Proton yoğunluğu TR T1 TE T2 TI Akım RF dalgasının açısı Puls sekansı Kontrast madde

13

14 BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİNİN TEMEL PRENSİPLERİ Dr. Ragıp Özkan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD

15 BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ TOMOS (kesit) GRAPHY (şekil, resim, görüntü)

16 Wilhelm Conrad Roentgen ( ) Cerrahi araç kullanmadan insan vücudunun içinin ilk defa görülmesi

17 Sir Godfrey Hounsfield 1972 yılında; ayni anatomik bölgenin çok çeşitli açılarından elde ettikleri röntgen görüntüleri ile, geliştirmeye çalıştıkları bilgisayarın kapasitesini değerlendirmek için çalışmalar yaparken BT yi icat etti

18 Birinci nesil cihazla elde edilen BT tetkiki MDBT ile elde edilen BT tetkiki

19 BT CİHAZININ BÖLÜMLERİ Tarayıcı Bilgisayar Görüntüleme ünitesi

20

21 Kesit alma esasına dayanan bir görüntüleme yöntemi Vücudun değişik dokularında değişen oranlarda zayıflama Dedektörlerde saptanan zayıflama miktarı bilgisayarlarla değerlendirilir

22 X ışınlarının taradığı alanın her bir noktasının X-ışınını zayıflatma değeri hesaplanır ve rakamsal bir değer verilir

23 Tarama alanını temsil eden sayılardan oluşmuş bir harita oluşturulur (rekonstrüksiyon) Harita cihaz üreticilerinin belirlediği sayıda eleman içerir (ör. 520X520) Elemanlardan herhangi birinin sahip olduğu değer, o elemanın organizmada temsil ettiği odağın X-ışınlarını zayıflatma gücüne eşittir

24

25 PİKSEL (pixel) (picture element) VOKSEL (voxel) (volume element)

26 Görüntüleme biriminde harita elemanlarının herbirine sahip oldukları rakamsal değerlere bakılarak gri skaladan bir renk kodu verilir PİKSEL (pixel) (picture element)

27 Hounsfield skalası

28 Hounsfield skalası

29

30 YÇBT

31

32

33 MDBT nin klinik kullanımda getirdiği faydalar Daha kısa sürede inceleme Travmalı ve çocuk hastalarda Anjiografik incelemelerde Akciğer nodüllerin saptanması ve volümetrik ölçümlerinde Daha az kontrast madde kullanımı İleri rekonstrüksiyon teknikleri

34 MPR MIP MinIP Sanal Bronkoskopi Yüzeysel Gösterim

35 MPR

36 MPR+ MIP

37 MIP

38 MIP

39 MIP

40 MinIP

41 SUBSEGMENTAL EMBOLİ

42 SUBSEGMENTAL EMBOLİ

43 SANAL BRONKOSKOPİ YÜZEYSEL GÖSTERİM

44 TORAKS BT DE RADYASYON DOZLARI

45 Ekspojur X-ışınları havadan geçerken iyonizasyona neden olur. Buna ekspojur denir. Radyasyona uğrayan dokunun ne kadar enerji emdiğini ortaya koyamaz. Ekspojur birimi Röntgen dir (R).

46 Radyasyon absorbsiyon dozu X-ışınlarının enerjisi hastanın vücudunda, oluşan iyonizasyon nedeni ile depolanır. Radyasyon ekspojuruna bağlı olarak bu enerji depolanmasına radyasyon absorbsiyon dozu adı verilir. Radyasyonun nereden emildiğini belirtemez. Radyasyon absorbsiyon doz birimi Gray dir ( Gy). 1 Gy = 100 RAD

47 Efektif doz Radyolojik incelemede vücudun sınırlı bölümü radyasyona maruz kalır, diğer bölümler değişen miktarlarda radyasyon alırlar. Efektif doz hangi dokunun radyasyon dozunu emdiğini belirtir. BT gibi belli bölgeleri etkileyen radyasyon maruziyetinde, tüm vücudu etkileyen dozu tahmini hesaplamayı amaçlamaktadır. Sievert veya REM olarak ölçülür. 100 REM = 1 Sv

48 BT de radyasyon dozu kesit planına göre ve Z aksı boyunca değişkenlik gösterir

49 Radyografi

50 Hastanın kalınlığı X- ışını spektrumu Dokunun atenüasyonu BT

51 32 cm çapında fantom 2:1

52 16 cm çapında fantom 1:1

53 Radyasyon dozu Mesafe ( mm )

54 Çok kesitli ortalama doz göstergesi BT doz endeksi ve varyasyonları Doz-uzunluk sonucu

55 BT de radyasyon dozunu etkileyen faktörler Işın enerjisi ( Kv) Tüp akımı ( Mas) Ekspojur zamanı Kesit kalınlığı Hasta kalınlığı Pitch Doz azaltıcı seçenekler

56 Tipik efektif dozlar ( msv) TANISAL İŞLEM EFEKTİF DOZ KARŞILIK GELEN AKCİĞER GRAFİSİ Ekstremite 0, gün ÇEVRESEL RADYASYON Akciğer gün Kafa gün Lomber ay IVP ay

57 Tipik efektif dozlar ( msv) TANISAL İŞLEM EFEKTİF DOZ KARŞILIK GELEN AKCİĞER GRAFİSİ Toraks BT yıl ÇEVRESEL RADYASYON Kranial BT yıl Abdominopelvik BT Koroner BT anjiografi Sestamibi myokard perfüzyonu yıl yıl yıl

58 RADYASYON Rutin bir toraks BT tetkikinde 5-7 msv 5 msv (500 mrem) efektif dozun, her kişide 2.5 fatal kanser gelişimi riskine karşılık gelmekte olduğu tahmin edilmekte