KOBİ lere Verilen Finansal Destek Büyüyor. Erdem ALPTEKİN

KOBİ lere Verilen Finansal Destek Büyüyor Erdem ALPTEKİN Cumhuriyetimizin kuruluşundan bugüne ekonomimizin yapıtaşları olan KOBİ ler günümüzde potansiyeli çok büyük olan ancak yeteri kadar önemi fark edilemeyen kurumlar olarak dikkatimizi çekmekteler. Ülkemizin, 3 Ekim 2005 tarihi itibariyle AB ile üyelik müzakerelerine başlamış bulunması ve giderek dışa açılan ekonomimiz nedeniyle KOBİ lerimizi birçok fırsat ve sorunun beklemekte olduğunu görmekteyiz. KOBİ lerin çok ciddi sorunlarla hayatlarını devam ettirmeye çalışmakta oldukları gerçeği şüphesiz ortada. Önemli olan, sorunları en az zararla çözüme kavuşturabilmek ve fırsatlardan da en uygun biçimde faydalanabilmek olmalı. Bu nedenden dolayı, ülkemizdeki işletmelerin neredeyse tamamını oluşturan KOBİ ler için gereken destekleri vermenin ekonomimizin kalkınmasında ve büyümesinde ne kadar önemli olduğu şüphesiz ortada. Yıllardır KOBİ lerimiz ihmal edildi ancak son zamanlarda gerek ekonomi politikalarında gerekse de banka politikalarında KOBİ lere yer verilmesi, desteklerin arttırılması ve AB projelerinin de varlığı, KOBİ ler için büyük bir fırsat olarak gözüküyor. Bankaların KOBİ leri keşfe çıktığını, ihtiyaç duyulan kredi ve destekleri sağlamak için sektör ve meslek grubu paketleri hazırladıklarını belirtmeliyiz. Ayrıca, Anadolu yaklaşımı olarak adlandırılan Finansal Yeniden Yapılandırma Anlaşmaları nın uygulanmaya başlaması ile beraber KOBİ lerin mali sıkıntılarını bir nebze de olsa hafifletecekleri düşünülüyor. KOBİ ler için verilen destekleri sektörler bazında inceleyerek, sektöre özel sunulan destekler hakkında bilgi edinmek yerinde olacaktır. Odamız ile Bankalar Arasında İmzalanan Kredi Protokolleri Odamızın; üyelerimizin kullanımına yönelik çeşitli bankalar ile imzaladığı kredi protokollerini öncelikle belirtmeliyiz. Bu kredi protokolleri ile firmalara uzun vadeli düşük faizli krediler veriliyor. 11

Söz konusu bankalarla yapılan protokoller; Akbank, Fortis, Finansbank, Garanti, Halkbank, İşbankası, İş Bankası yatırım kredisi, İş Bankası ile emlak komisyoncularına yönelik yapılan kredi protokolü, Şekerbank, Türkiye Ekonomi Bankası, Tekfenbank, Vakıfbank, Yapıkredi Bankası, Ziraat Bankası, Ziraat bankası ile tıbbi malzeme sektörü için yapılan protokol olarak sıralanıyor. Bilişim Destekleri Bilişim KOBİ leri için 50 milyar bütçeli 2007 2013 yıllarını kapsayan 7. Çerçeve Programı ndan bilişim için 9 milyar euro ayrılıyor. Türkiye Bilişim Vakfı tarafından, hedefin Türkiye den 44 KOBİ ve 16 projenin 7. Çerçeve Programa katılmasını sağlamak olduğu ifade edildi. TÜBİTAK tarafından, 2007 Bilişim projelerinde Network Funding Program, Small Medium Enterprises (SME) Funding, Technopreneurship Funding Programı nın ön plana çıktığı belirtildi. Aynı zamanda; TÜBİTAK 400 bin YTL ye kadar olan projelerin yüzde 75 lik bölümünü karşılıyor. Projesi olan KOBİ lere teknolojik destek sağlanacağı belirtilmiş. Ayrıca TÜBİTAK tarafından proje sunumu konusunda 7. Çerçeve Programı Eğitimi verilmekte. Ayrıntılı bilgi için www.fp7.org.tr adresinden bilgi alınabilir. KOSGEB in öncü olduğu, KOBİ lerin bilgi teknolojisi altyapısının güçlendirilmesi, dünya standartlarının yakalaması, elektronik ticaret, ihracat ve işbirlikleri konularında, rekabetçi e-kobi ler haline getirilmesini sağlamak amacıyla, Türk Telekom A.Ş. nin proje ortağı olarak desteklediği, E-KOBi Bilişim Kredisi Vakıflar Bankası aracılığıyla verilmeye başlandı. TTGV; ön kuluçka, risk paylaşımı ve başlangıç sermayesi destekleri sunmakta. Yüksek büyüme potansiyeli taşıyan firmaları ve ileri teknoloji odaklı fikir sahibi girişimcileri desteklemenin yanısıra amaç, teknoloji tabanlı büyüme potansiyeli olan firmalar yaratmak ve geliştirmek olarak belirtiliyor. Halkbank; KOBİ Yüksek Teknoloji Kredisi ile, firmaların yüksek teknoloji içeren makine-ekipman alımı ve AR-GE amaçlı cihazların finansmanı sağlanması desteğini veriyor. Ayrıca, bilgisayar yazılım kredisi adı altında donanım alımı için tesis, işçilik, haberleşme vb. işletme giderlerinin karşılanması için kredi desteği veriliyor. Şekerbank, KOBİ Teknoloji destek kredisi ile işletmelerin faaliyetleri ile ilgili her türlü bilgisayar donanım ihtiyaçlarını finanse ediyor ve sanayi işletmelerinin teknolojik destek finansmanını sağlıyor. Garanti Bankası tarafından, KOBİ lerin her türlü teknolojik ihtiyacını karşılamak amaçlı 3 aydan 36 aya esnek vade koşullarıyla Teknolojimizi Geliştirelim kredisi sunuluyor. 12

Akbank, bilgisayar yazılımı/donanımı ve cep telefonu satan tüm bayilere bilgisayar ve cep telefonu bayi paketini sunuyor. Türkiye Ekonomi Bankası, yazılım ya da bilgisayar yatırımı yapmak isteyen firmalara teknoloji destek kredisi hizmeti veriyor. KOSGEB, işletmelerin ulusal ve uluslararası platformlarda rekabet güçlerini artırmak ve kalite düzeylerini yükseltmek amacı ile bilgisayar yazılımı temini için destek veriyor. İşletmelere, bilgisayar destekli tasarım/üretim, üretim planlama takip ve kontrolü, kurumsal kaynak planlaması, bakım-onarım yazılımları satın almaları için verilen destekleri kapsamakta. Tarım Destekleri Ziraat Bankası tarafından; tarımsal işletmelerin kısa vadeli işletme giderlerini finanse etmek üzere işletme kredisi adı altında bireysel çiftçi kredisi, projeli işletme kredisi, spot tarımsal kredi, sözleşmeli üretim kredisi, yatırım giderlerini finanse etmek üzere ise tarımsal işletme kurmak, edinmek veya mevcut işletmelerini modernize etmek isteyen üreticilere, söz konusu yatırımların finansmanı amacıyla, azami 5 yıl vade ile kullandırılabilen krediler sunuyor. Halkbank; girişimcilere tarım destek kredisi, traktör ve tarım makinaları veya ekipmanları kredisi ve seracılık kredisi sunuyor. Şekerbank, 71 ürün türü için zirai krediler, traktör, taşıt, ticari taşıt ve tarımsal ekipman kredileri, sera yapım kredileri, 113 ürün türü için ise hayvancılık kredisi ve esnaf kredisi desteği veriyor. Garanti Bankası; ticari ödemelerde kullanım amaçlı çiftçi kredi kartı, TMO makbuz senedi kredileri, sera kredileri, temlikli zirai kredi, traktör ve biçerdöver kredileri ile KOBİ leri destekliyor. Yapı Kredi; tarımsal üretim kredisi, seracılık kredisi, traktör kredisi sağlıyor. Vakıflar Bankası, tarımda üretim metodlarını modernleştirerek üretimin hava şartlarına bağımlılığını azaltmak amaçlı tarım sektörü kredisi ve ayrıca organik tarım sera üreticileri kredisi ve traktör kredisi veriyor. Finansbank ın; tarım sektörü ve alt sektörlerine yönelik sunduğu kredi çeşitleri; modern tarım kredisi, tarım makinesi kredisi ve mahsül destek kredisidir. Akbank ın hazırladığı çiftçi destek paketi kapsamında traktör ve tarımsal ekipman kredileri ile çiftçilerin ekim-hasat dönemlerine uygun olarak uzun vade ve dönem ödeme fırsatı içeriyor. 13

İş Bankası, ziraat odalarına bağlı çiftçilerin, 0 km ile 5 yaşına kadar ikinci el traktör alımındaki finansman ihtiyacının karşılanabilmesi amaçlı traktör kredisi, Ziraat Odalarına bağlı çiftçilerin, ekim-hasat zamanındaki finansman ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için tarımsal işletmeler kredisi, Toprak Mahsulleri Ofisi A.Ş. (TMO) ile İş Bankası arasında imzalanan anlaşma doğrultusunda; buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale üreticilerinin finansman ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için TMO kredisi, Ziraat Odası Üyesi çiftçilerin birinci el (0 Km) tarım makine ve ekipmanlarının (biçerdöver, pulluk, pancar hasat makinası vb.) alımındaki finansman ihtiyacının karşılanabilmesi amaçlı tarım ekipman kredisi, Ziraat Odası Üyesi çiftçilerin birinci el (0 Km) ve ikinci el Pick-Up türü arazi taşıtı alımındaki finansman ihtiyacının karşılanabilmesi amaçlı da pick-up türü arazi taşıt kredisi sağlıyor. AB tarafından ülkemize, tarım, hayvancılık ve kırsal kesimi kalkındırmaya yönelik 290 milyon Euro luk hibe sağlanacağı açıklandı. Hibe 3 yılı kapsıyor ve ilk ödeme bu yıl başlıyor. Eğer başarı sağlanırsa AB hibeyi daha da arttırabilecek. Turizm Destekleri Garanti Bankası, turizm destek kredisi adı altında hem kış hem de yaz turizmi için YTL ve dövize endeksli krediler veriyor. Ayrıca, yerli ve yabancı kredi kartı harcama oranlarına göre yapılandırılmış fiyatlama ve istenilen döviz cinsinden işlem yapabilme imkanı sunuluyor. Yapı Kredi Bankası, turizmci paketinde sezona hazırlık kredisi ile bu sektörde faaliyet gösteren KOBİ lere sezon öncesi hazırlık ve yenilemeler için ihtiyaç duyacakları finansman olanakları belirleniyor. Halkbankası, turizm sektörüne yönelik güneş paketi adı altında destek sunuyor. Bu kredi, turizm sektörünün nakit akışına uygun ve esnek geri ödeme vadeli bir kredi programı. Ayrıca, turizm destek kredisi adı altında turizm işletmelerinin tesis, ekipman, bakım, yenileme, yiyecek-içecek gibi işletme giderleri karşılanıyor. Finansbank, turizm ile ilgilenen ve otel yatırımı gerçekleştirmeyi düşünen KOBİ lere destek hizmeti veriyor. Kredi destekleri; otel yenileme kredisi, otel yatırım kredisi, otel işletme kredisi, turizm tedarikçileri kredisi ve yatçılık kredisi olarak sınıflandırılmış. Vakıfbank; turizm işletmelerinin turizm sezonuna hazırlanmaları ile ilgili kapasite artırımı, ekipman ve tefriş malzemeleri alımı, tamir, bakım, yenileme gibi nedenlerle sezon vadeli Turizm Destek Kredisi uygulamasını başlattı. Akbank, turizme destek paketi ile, turizm sektöründe faaliyet gösteren müşterilerinin nakit döngüsüne uygun ürünler sunuyor. 14

İş Bankası, turizm sektöründe faaliyet gösteren firmaların özellikle tamirbakım, yenileme, kapasite artırımı gibi gereksinimlerinden kaynaklanan ölü sezondaki finansman ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amaçlı turizm işletme kredisi sunuyor. Şekerbank, turizm destek paketi adı altında turizm destek ve kalite belgesi kredisi hizmetleri veriyor. Denizbank, turizm paketini, seyahat acenteleri; tur operatörleri; turistik belgeye sahip otel, motel, tatil köyü ve turizm tesisleri; yat işletmecileri; kısaca turizm sektöründe faaliyet gösteren tüm işletmelere sunuyor. Kredi geri ödemeleri, nakit akışının gerçekleştiği Temmuz Aralık ayları arasında yapılıyor. Lojistik Destekleri Garanti Bankası, eğitim ve yetki belgesi, araç bakım kredisi ve ağır vasıta kredileri veriyor. Halkbankası, nakliye destek paketi adı altında taşıma yetki belgesi kredisi, ticari taşıt kredisi, teminat mektubu (ytl/döviz), KGS( Kartla Geçiş Sistemi ) business card, plaka kredisi destekleri sağlıyor. Vakıfbank, şehir içi toplu taşım işi yapanların kurdukları dernek-oda-vakıf veya kooperatif üyesi ticari taksi, minibüs, özel halk otobüsü ve servis aracı sahiplerine hat bedeli, araç yenileme ve araç bakım-onarım giderlerinin finansmanı amacıyla taksitli plaka kredisi kullandırıyor. Ayrıca, araç filo kredisi, hafif ticari araç kredisinin yanısıra ticari faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişilere her türlü aracın (tır, otobüs, kamyon, kamyonet, panelvan, minibüs, otomobil vb.) finansmanı amacıyla 0 km veya II.el araç kredisi kullandırılıyor. Finansbank, ticari araç destek paketi adı altında ağır ticari araç kredisi, hafif ticari araç kredisi, taksi kredisi, minibüs / midibüs kredisi, servis araçları kredisi veriyor. Akbank, nakliye sektöründe faaliyet gösteren ulusal/uluslararası deniz ve kara taşımacılığı yapan firmaların, kargo şirketlerinin, kamyoncu kooperatiflerinin, otobüs firmalarının, nakliye ambarlarının ve lojistik işletmeciliği yapan firmaların finansal ihtiyaçları için Nakliye Sektörü Destek Paketi sunuyor. İhracat Destekleri Garanti Bankası, yurtdışı fuarlara katılım için milli veya bireysel katılımı içeren Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından destek kredisi sağlıyor. Ayrıca sertifika alım destek kredisi de sağlanıyor. 15

İş Bankası, Dünya Bankası'nın Türkiye'ye yönelik ihracat kredisi programlarına aracılık ediyor. İhracatın Finansmanı Aracılık Kredisi (EFIL) benzeri işletme ve yatırım kredileri, adı geçen bankanın uygulama esasları ve limitleri çerçevesinde ihracatçı firmalara doğrudan banka kanalıyla kullandırılıyor. HSBC aracılığı ile, Türk Eximbank'ın sevk öncesi ihracat kredileri YTL veya döviz olarak kullanılıp ihracat ve yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde finansman sorunu çözülebilmekte ve ayrıca ihracatın gelişmesini ve desteklenmesini sağlamak için ihracat taahhüdü şartına bağlı olarak vergi,resim, harç ve KKDF istisnalarından yararlanılabiliyor. Eğitim Destekleri Garanti Bankası tarafından; okullara, dershanelere, kurslara, basımevlerine, yayıncılara, aracılara, toptancı bayilere, dağıtım firmalarına, kitabevi ve kırtasiyelere sezon öncesi hazırlıkları için finansman imkanı sağlanıyor. Akbank, okul kırtasiyeleri ve ofis malzemesi satışı yapan firmalar ile kitapevi adı altında hem kitap hem kırtasiye malzemeleri satışı yapan işletmeler için bir finansman paketi oluşturdu. Denizbank; kırtasiye paketi ile, kırtasiye sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için kredi desteği vermekte. Kredi geri ödemeleri, bu sektörün nakit akışının gerçekleştiği eylül şubat ayları arasında gerçekleşiyor. İmalat ve Sanayi Destekleri Garanti Bankası, imalat sanayi için makine ve ekipman kredisi sağlıyor. Aynı zamanda, yurtdışında rekabet gücünü arttırmaya yönelik yurtdışı fuar ve sertifika kredileri veriyor. Halkbankası, KOBİ lerin modernizasyonu için makine-ekipman alımı ve işletme giderlerinin karşılanması amaçlı limiti proje bazında ve ihtiyaca uygun olarak belirlenen destekler veriyor. Ayrıca, ürün geliştirme kredisi, ticari işyeri edindirme kredisi, KOBİ spot kredisi ve tedarikçi KOBİ kredisi destekleri veriyor. Finansbank, plastikten mermere ve gıda imalatından oto yan sanayine kadar üretim yapan tüm KOBİ ler için özel krediler belirlemiş. İşini büyütmek isteyenler, makine yatırımı yapanlar ve işletme sermayesi ihtiyacı olanlar için KOBİ Destek İmalat adı altında bir paket belirlenmiş. 16

Vakıfbank, üretimin artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla imalat sanayiinde faaliyet gösteren firmaların hammadde ihtiyaçlarının finansmanına yönelik proforma faturasının ibraz edilmesi karşılığında kredi desteği veriyor. Akbank, taksitli ticari kredi, makine/ekipman kredisi, işyeri kredisi, işyeri yenileme kredisi, yurtdışı fuar destek kredisini imalat destek paketi içinde sunuyor. Şekerbank, imalat destek paketi adı altında hammadde kredisi, franchising kredisi, KOBİ işletme kredisi, KOBİ demirbaş kredisi, KOBİ teknolojik destek kredisi, KOBİ işyeri kredisi, ticari araç kredisi, kalite belgesi kredisi gibi hizmetler sunuyor. Sağlık Destekleri Vakıfbank; sağlık sektöründe çalışan eczane sahibi veya muayenehanesi olan, meslek odalarına üye tıp doktorlara, diş hekimlerine, veteriner hekimlerle eczacılara, bağımsız ticari işletmeleri için ve her türlü mesleki ihtiyaç için işletme ihtiyaç kredisi sunuyor. Halkbank, eczacıların desteklenmesi için "Eczacı Kredisi" adı altında destek veriyor. Akbank özel sağlık sektörü paketi; özel hastaneler, poliklinikler, laboratuarlar ve görüntüleme merkezlerine finansal avantajlar sağlamak için hazırlanmış. Ayrıca, yenilenen eczane paketi ile yaz aylarında yaşanabilecek olası finansman sıkışıklığı için destek eczacıların hizmetine sunulmakta. Söz konusu eczane kredisi ile eczanelerin muhtemel kısa süreli finansman ihtiyaçları uygun faiz koşullarıyla karşılanacağı banka tarafından belirtilmiş. Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu (BDDK) nın kurulması ile beraber finansal yeniden yapılandırma sürecine giren bankalar kaynaklarını daha verimli kullanmaya başladılar. Yabancı bankaların ulusal bankaları satın almaları sonucu ülkemizde bankacılık sisteminde söz sahibi olmasıyla birlikte ülkemizde KOBİ bankacılığına daha çok önem verilmeye, sektörler için destek paketleri hazırlanmaya başlandı. Kimi bankalar verdikleri destekleri sektör bazında ayrıma tutmazken, kimileri ise sektörleri sınıflandırmaya ayırarak desteklerini belirginleştirdiler. Ancak bankaların; etik değerler içerisinde, kredi ve proje değerliliği olumlu bulunan, her sektör ve meslek grubundan işletmeye ayrım gözetmeksizin kredi olanağı sunduğunu da vurgulamak gerekir. Bankaların verdiği desteklerin yanısıra yurtdışı kaynaklı kurumlar; Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası, İslam Kalkınma Bankası, Dünya Bankası, Alman Kalkınma Bankası, Fransız Kalkınma Ajansı KOBİ kredisi, İspanyol 17

KOBİ kredisi, Alman Sanayileşme Fonu, Avrupa Karşılıklı Garanti Kuruluşları Birliği (AECM) ve ülkemizde bulunan Kosgeb, Tübitak, Türk Teknolojiyi Geliştirme Vakfı, Türkiye Sinai Kalkınma Bankası ve Türkiye Kalkınma Bankası, Eximbank gibi kurumların da KOBİ ler için verilen desteği arttırmak için önemli roller oynadığını görüyoruz. Bu kurumların, AB veya Amerika bazlı projeler için aracılık rolü üstlendiklerini ve verilen hibelerin daha da fazla olabilmesi için çalıştıklarını görüyoruz. AB desteğiyle kullanılan kredi imkanları şu şekildedir: Orta Ölçekli İşletmeler için sunulan kredi imkanları; Alman Yatırım Bankası ile Avrupa Birliği tarafından ortak finanse edilmiş olup 150 kişiden az çalışanı olan ve yıllık cirosu 27 milyon Euro'yu geçmeyen orta ölçekli işletmelere yöneliktir. Sektörel herhangi bir kısıtlamanın olmadığı bu krediler Türk Ekonomi Bankası (TEB) ve Fortis aracılığı ile kullandırılıyor. Küçük Ölçekli İşletmeler için kredi imkânları, Avrupa iş merkezlerinin açıldığı İzmir, İzmit ve Gaziantep şehirlerindeki işletmelerin kullanabildiği bu krediler 50 kişiden az çalışana sahip ve 1 milyon doları geçmeyen varlığı olan işletmelere yöneliktir. Kredi başvurusu iş geliştirme alanında bir proje için yapılmalı ancak içerik konusunda başka herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. İşletme başına alınan kredi miktarı 30.000 Euro'yu aşmamaktadır. Krediler Türk Ekonomi Bankası (TEB), Fortis ve Finansbank aracılığı ile kullandırılmaktadır. Yürütülen çalışmaların ve verilmesi düşünülen desteklerin, önceki yıllar ile karşılaştırıldığında memnuniyet verici olduğunu, KOBİ lere verilen finansal desteğin büyüdüğünü söyleyebiliriz. Ancak sağlanan desteklerin, uygulamada KOBİ ler için zorluk yaratmaması ve sunulan hizmetlerin açık bir şekilde KOBİ lere sunulması gerekiyor. KAYNAKLAR www.izto.org.tr www.kosgeb.gov.tr www.halkbank.com.tr http://www.ziraat.com.tr www.tubitak.gov.tr http://www.vakifbank.com.tr http://www.ttgv.org.tr/ www.fp7.org.tr http://www.eximbank.gov.tr/ www.tkb.com.tr www.tskb.com.tr 18