ORTAGONAL KESME İŞLEMİNDE KESİCİ TAKIM KAPLAMA MALZEMESİNİN TALAŞ KAYMA AÇISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN MODELLENMESİ



Benzer belgeler
TiN KAPLANMIŞ KESİCİ TAKIMLARDA GERİLME ANALİZİ VE TAKIM-TALAŞ ARA YÜZEYİNDEKİ SÜRTÜNME KATSAYISININ ETKİSİ

Çok Kaplamalı Kesici Takımla Tornalama İşleminin Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Modellenmesi

ORTOGONAL KESME İŞLEMİNDE KAPLAMA MALZEMESİNİN TALAŞ MORFOLOJİSİ ÜZERİNDE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

ORTAGONAL KESME İŞLEMİNDE TAKIM-TALAŞ TEMAS UZUNLUĞUNDAKİ DEĞİŞİMİN ARAŞTIRILMASI

Derin Çekme İşlemi Üzerine Kalıp Geometrisinin Etkisinin Sonlu Elemanlar Analizi

HSS Torna Kalemindeki Talaş Açısının Kesme Kuvvetlerine Etkisi

AISI 303 OSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİKLERİN İŞLENMESİNDE KESME HIZI VE İLERLEMENİN TALAŞ BİÇİMİNE ETKİSİ

Anahtar Kelimeler: Östenitik paslanmaz çelik, Kesme kuvveti, Sonlu elemanlar metodu.

ORTOGONAL METAL KESME BENZETİMLERİNDE KULLANILAN MALZEME VE SÜRTÜNME MODELLERİNİN KESME KUVVETLERİNE ETKİSİ

KAPLAMA ÇEŞİDİ VE İŞLEME PARAMETRELERİNE BAĞLI OLARAK TAKIM-TALAŞ ARAYÜZEY SICAKLIĞI VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNDEKİ DEĞİŞİM

Ortogonal Kesme İşleminde Talaş Morfolojisi ve Kayma Bandını Etkileyen Parametrelerin Araştırılması

Orjinal Matkap Geometrisinde Delme Performansının Sonlu Elemanlar Yontemi ile Doğrulanması

TORNALAMA İŞLEMİ PARAMETRELERİNİN DENEYSEL VE NÜMERİK ÇALIŞMALARLA İNCELENMESİ

TORNALAMADA DEĞİŞKEN İLERLEMENİN BAŞLANGIÇ AŞINMASINA OLAN ETKİLERİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

DENEY 2 KESME HIZININ YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

SAVUNMA SANAYİNDE KULLANILAN PASLANMAZ ÇELİKLERİN İŞLENEBİLİRLİKERİNİN İNCELENMESİ

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

AISI 316 Östenitik Paslanmaz Çeliğin İşlenmesinde Talaş Kırıcı Formunun Takım Aşınmasına ve Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisi

St 37 ÇELİĞİNİN SÜRTÜNMELİ VE GELENEKSEL DELME İŞLEMLERİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN ARAŞTIRILMASI

Kesici Uç Pah Açısının Kesme Kuvvetleri ve Kesici Takım Gerilmelerine Etkisi

ISLAH ÇELİĞİNİN FARKLI KESİCİ TAKIMLARLA İŞLENMESİNDE KESME PARAMETRELERİNİN TALAŞ ŞEKİLLERİ ÜZERİNE ETKİSİ VE TALAŞ ŞEKİLLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

BİR TALAŞ KALDIRMA MODELİNİN ANALİZİ VE GELİŞTİRİLMESİ

AŞINMIŞ KESİCİ TAKIMLAR İLE ORTOGONAL TALAŞ KALDIRMADA KESME KUVVETLERİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ ÖZET ABSTRACT

AISI 1040 Çeliğinin Tornalanmasında Kesme Şartlarının Yüzey Pürüzlülük Değerlerine Etkilerinin İncelenmesi

Kesici Takım Kaplama Malzemesinin Mikro Frezeleme İşleminde Takım Elastik Deformasyonu Üzerindeki Etkisi

TAKIM ÖMRÜ MODELLERİNDE SERMET KESİCİ TAKIMLAR İÇİN n ÜSTEL DEĞERLERİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

KAPLAMASIZ SERMET TAKIMLA AISI 6150 ÇELİĞİNİN FREZELENMESİNDE KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİ *

DELİK DELME İŞLEMLERİNDE KESME PARAMETRELERİNİN KESME BÖLGESİNDEKİ SICAKLIĞA ETKİSİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ

mühendislikdergisi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yumu u akan malzeme pul

TALAŞLI İMALATTA KESİCİ TAKIMLARIN KIRILMA ÖNCESİ DAVRANIŞLARININ SONLU ELEMANLAR YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

Talaş oluşumu. Akış çizgileri plastik deformasyonun görsel kanıtıdır. İş parçası. İş parçası. İş parçası. Takım. Takım.

I*, FIRAT KAFKAS**, ÇET

Yunus KAYIR a*, Ahmet AYTÜRK a. Geliş Tarihi/Received : , Kabul Tarihi/Accepted :

TEL EROZYON YÖNTEMİ İLE İŞLENEN KALIP ÇELİKLERİNDE İŞLEM PARAMETRELERİNİN YÜZEY KALİTESİNE ETKİSİ

RADÜSLÜ VE PAHLI KESİCİ KENAR MİKRO GEOMETRİLERİNİN KESME KUVVETİ TAKIM SICAKLIĞI VE TAKIM AŞINMASINA ETKİSİ

DÖRTGEN DELİKLİ KOMPOZİT LEVHALARDA ELASTO- PLASTİK GERİLME ANALİZİ

TORNALAMA İŞLEMLERİNDE KESİCİ TAKIM TİTREŞİMİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

KAPLAMALI KESİCİ TAKIMLARDA KAPLAMA MALZEMESİNİN TAKIM-TALAŞ ARA YÜZEY SICAKLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI ÖZET

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması

Yaşam Bilimleri Dergisi; Cilt 5 Sayı 2 (2015) Journal of Life Sciences; Volume 5 Number 2 (2015)

AA5052 ALAŞIMININ İŞLENMESİNDE İŞLEME PARAMETRELERİNİN KESME KUVVETİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması

A7075-T651 ve St 37 Alaşımlarının Sürtünmeli Delinmesinde Kovanı Oluşturan Malzeme Hacminin Araştırılması

DÜZ DİŞLİLERDE SÜRTÜNME KUVVETİNİN HASAR OLUŞUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi

MİKRO FREZELEME İŞLEMİNDE KESME KOŞULLARININ TAKIM AŞINMASI VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

AISI 1050 Çeliğinin Delinmesinde Kesme Parametrelerinin ve Kaplama Uygulamasının Dairesellikten Sapma (Ovalite) Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması

UNİFORM SICAKLIK UYGULANMIŞ METAL MATRİSLİ KOMPOZİT DİSKİN ISIL GERİLME ANALİZİ

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi

St 37 ÇELİĞİNİN SÜRTÜNMELİ DELİNMESİNDE OPTİMUM DÖNME HIZI VE İLERLEME ORANININ ARAŞTIRILMASI ÖZET ABSTRACT

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Nesrin İLGİN

Ti-6A l-4v ALAŞIMININ DELİNMESİNDE KAPLAMA MALZEMESİ VE KESME ŞA RTLA RININ KESME KUVVETLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Her türlü malzemeye (metal, plastik, ahşap)işlenebilir. Karmaşık şekil ve geometriye sahip parçaların üretilmesi mümkündür,

PVD VE CVD KAPLAMALI SEMENTİT KARBÜR KESİCİ TAKIMLARIN İŞLEME PARAMETERLERİNE BAĞLI OLARAK YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

YEKPARE TAKMA UÇLU MATKAPLARLA DELME İŞLEMLERİNDE KESİCİ TAKIM ÜZERİNDEKİ GERİLMELERİN MATEMATİKSEL MODELLENMESİ

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

AISI 1040 Çeliğinin Kuru Tornalanmasında Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi

Şekil Çekmeye veya basmaya çalışan kademeli milin teorik çentik faktörü kt

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 8 Sayı: 1 s Ocak 2006 SOĞUK ÇEKİLMİŞ LEVHA MALZEMELERDE GERİLME ANALİZİ

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

ISSN: e-journal of New World Sciences Academy

BİNALARDA KISA KOLONA ETKİ EDEN PARAMETRELERİN İNCELENMESİ

Sığ ve derin kriyojenik işlem uygulanmış karbür takımların kesme kuvvetlerine etkisi

Zülküf Demir Accepted: January 2013 Ergani Ş.J.P.Y.Lütfü Gün T.E.M.L. Müd.ğü. ISSN : Diyarbakir-Turkey

Prof.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir

T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ AŞIRI PLASTİK DEFORMASYON METOTLARININ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

Metrik Vida Açmada Alternatif Kesici Uç Yaklaşımı

AISI 1040 çeliğin tornalamasında kesme parametrelerinin kesme kuvvetine etkisi

Al-5005 in DELİNMESİNDE DELME PARAMETRELERİNİN ÇAPAK OLUŞUMUNA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Radyatör Arkalarına Yerleştirilen Yansıtıcı Yüzeylerin Radyatör Etkisi

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. fatihay@fatihay.net

AISI 316 ÖSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİĞİN DELİNMESİNDE TEK KATLI VE ÇOK KATLI KAPLAMALARIN DELİK KALİTESİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

AN EXPERIMENTAL SET UP STUDY FOR THE MEASUREMENT OF TOOL AND WORKPIECE TEMPERATURE IN END MILLING

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

0,35 0,3 0,25 0, m/min 130 m/min 169 m/min 220 m/min 286 m/min 0,15 0,1 0,05

KAPLAMALI VE KAPLAMASIZ SEMENTİT KARBÜR TAKIMLAR İÇİN TAKIM ÖMRÜ MODELİ NDEKİ N ÜSTEL DEĞERİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

Dik Kesme İşleminde Kalıcı Gerilmelerin Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Modellenmesi

YÜKSEK ALAŞIMLI BEYAZ DÖKME DEMİRLERİN (Nİ-HARD) TORNALANMASINDA KESME KUVVETİNİN MODELLENMESİ

16 th International Materials Symposium IMSP' Oct 2016, Pamukkale University Denizli - Turkey

ÖSTEMPERLENMİŞ KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİRLERİN İŞLENMESİNDE, SERAMİK VE KARBÜR KESİCİLERİN PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI.

CETP KOMPOZİTLERİN DELİNMELERİNDEKİ İTME KUVVETİNİN ANFIS İLE MODELLENMESİ MURAT KOYUNBAKAN ALİ ÜNÜVAR OKAN DEMİR

RÜZGAR YÜKÜNÜN BİR TİCARİ ARAÇ SERVİS KAPISINA OLAN ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

KAPLAMASIZ SEMENTİT KARBÜR KESİCİ TAKIM VE KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

ST 37 ÇELİĞİNİN ANSYS PROGRAMINDA BASINCA BAĞLI OLARAK MEKANİK GERİLMELERİN İNCELENMESİ

AISI 410 MARTENSİTİK PASLANMAZ ÇELİKLERİN KESİCİ TAKIM VE KAPLAMASINA BAĞLI İŞLENEBİLİRLİĞİ

Đmalat Araştırma Laboratuarı Sabancı Universitesi. Talaşlı Đmalat ve Takım Tezgahı Araştırmaları

15-5 PH PASLANMAZ ÇELİĞİN TORNALANMASINDA KESME KUVVETİNİN TAGUCHİ METODU İLE OPTİMİZASYONU

Tornalamada Oluşan Takım-Talaş Ara Yüzey Sıcaklığının Pirometre ile Deneysel Olarak Ölçülmesi

Silindirik Tornalama İşlemi İçin Yeni Bir Ultrasonik Sistem Tasarımı ve İmalatı

RULMANLI VE KAYMALI YATAKLARDA SÜRTÜNME VE DİNAMİK DAVRANIŞ DENEY FÖYÜ

Frezeleme takım kompansasyonu # /49

MİKRO FREZELEME İÇİN MEKANİSTİK KUVVET MODELİ ÖZET ABSTRACT

El Freni Spiral Bağlantı Sacının Bükme Kalıbınında Üretilmesinin Teorik ve Uygulamalı İncelenmes (Hand Brake Spiral Mounting Plate)

ELYAF TAKVİYELİ POLİMER KOMPOZİTLERİN DELİNMESİNDE ÇİFT AÇILI MATKAP UÇLARIN İTME KUVVETİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİRLERİN SON BİTİRME OPERASYONLARININ ANALİZİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA A STUDY ON ANALYSIS OF FINISH OPERATIONS OF DUCTILE IRON

TORNA TEZGAHINDA KESME KUVVETLERİ ANALİZİ

ÇELİK LİFLERİN TAZE BETON ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ EFFECT OF STEEL FIBERS ON FRESH CONCRETE PROPERTIES

Erol KILIÇKAP Dicle Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü, Diyarbakır ÖZET

Transkript:

2. Ulusal Tasarım İmalat ve Analiz Kongresi 11-12 Kasım 10- Balıkesir ORTAGONAL KESME İŞLEMİNDE KESİCİ TAKIM KAPLAMA MALZEMESİNİN TALAŞ KAYMA AÇISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN MODELLENMESİ Kubilay ASLANTAŞ*, İrfan UCUN**, İsmail UCUN*** *aslantas@aku.edu.tr Afyonkarahisar Kocatepe Universitesi Teknik Eğitim Fakültesi, 030-Afyonkarahisar. **irfanucun@aku.edu.tr Afyonkarahisar Kocatepe Universitesi Teknik Eğitim Fakültesi, 030-Afyonkarahisar. ***iucun@aku.edu.tr Afyonkarahisar Kocatepe Universitesi Teknik Eğitim Fakültesi, 030-Afyonkarahisar. ÖZET Bu çalışmada, ortagonal kesme koşulları altında yapılan kesme işleminde, kesici takım kaplama malzemesinin kayma açısı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma boyunca, TiCN+Al 2 O 3 +TiN, Al 2 O 3 ve kaplamasız kesici takımlar kullanılarak farklı kesme parametrelerinde kesme deneyleri gerçekleştirilmiştir. Kesme deneyleri neticesinde, elde edilen talaş kalınlık değerleri kullanılarak, kayma açısı tespit edilmiştir. Ayrıca elde edilen deneysel sonuçlarla, nümerik çözümlerden elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Nümerik çözümler için sonlu elemanlar metodu kullanılmıştır. Kaplanmış kesici takımla yapılan kesme işleminde, kayma açısında bir artış görülmüştür. En büyük kayma açısı Al 2 O 3 kaplı kesici takımda elde edilirken, minimum değer ise, kaplamasız takımla yapılan kesme işleminden elde edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Ortagonal kesme, Kayma açısı, Kaplamalı takım, Sonlu elemanlar metodu, Deform 2D ABSTRACT In this study, the effect of cutting tool coating materials on shear angle were investigated in cutting process under orthogonal cutting conditions. In during study, the cutting experiments were performed by using TiCN+Al 2 O 3 +TiN, Al 2 O 3 coated and uncoated cutting tools and different cutting parameters. In the end of cutting experiments, the shear angle was calculated by considering deformed chip thickness. Besides numerical and experimental results were compared. Finite element metod was used for numerical analysis. An increase was observed in the shear angle when using coated cutting tool. While max. shear angle was obtained for Al 2 O 3 coated tool, min. shear angle was obtained for uncoated cuting tool. Keywords: Orthogonal cutting, Shear angle, Coated tool, Finite element method, Deform 2D 10

1. GİRİŞ Talaşlı imalatta, kesme işleminin karakteristiğini belirleyen önemli parametrelerden birisi şüphesiz kayma açısıdır. Bu yüzden pek çok araştırmacı için önemli bir çalışma konusu olmuştur [1-4]. Kayma açısı, talaşın oluşmaya başladığı ilk nokta olan birinci deformasyon bölgesin de tanımlanan bir parametre olması ve özellikle kesme işleminde meydana gelen kesme kuvvetleri ve buna bağlı olarak takım ömrü üzerindeki etkisinden dolayı önemli bir parametredir. Çünkü kayma açısındaki değişim, kesme işleminin yapısını doğrudan etkilemektedir. Talaş kaldırma esnasında harcanan enerji, birinci deformasyon bölgesinde, yani kayma düzleminde, kayma enerjisi olarak ve takım-talaş temas uzunluğu boyunca da sürtünme enerjisi olarak ortaya çıkmaktadır [5]. Dolayısıyla talaş kaldırmak için gereken enerjinin miktarı kesmedeki plastik deformasyon bölgesinin geometrisiyle ilgilidir. Yani, küçük kayma açısı, birinci deformasyon bölgesindeki kayma düzlemi uzunluğunun artmasına neden olmaktadır. Bir anlamda, talaşın daha uzun bir kayma işlemi yaparak iş parçası yüzeyinden ayrılmasını sağlamaktadır. Bu durum kesme işleminde talaş kaldırmak için harcanan enerjinin artmasına neden olmaktadır. Büyük kayma açısı ise; daha kısa bir kayma düzlemine ve bunun sonucu olarak kesme işlemi için nispeten daha az bir enerji harcanmasını sağlamaktadır (Şekil 1). Yapılan bir çalışmada kayma açısının büyümesi, sürekli ve ince bir talaş oluşumuna, iyi bir yüzey kalitesine ve düşük kesme kuvvetlerine sebep olduğu vurgulanmıştır [6]. Bu yüzden kayma açısı, takım ömrü, yüzey hassasiyeti ve maliyet gibi talaşlı imalatın kalitesini belirleyen parametreler için önem arz etmektedir [2]. Kayma açısı, kesici takımın talaş açısıyla da doğrudan ilişkilidir. Literatürde yer alan bazı çalışmalarda talaş açısının artmasıyla birlikte, kayma açısının arttığı ifade edilmiştir. Talaş açısının azalmasıyla veya negatif yönde artmasıyla birlikte, ise, kayma açısının azaldığını gözlemlenmiştir [7-9]. Birinci deformasyon bölgesi Talaş h l α =6 Birinci deformasyon bölgesi Talaş Talaş h l α = -6 h φ= 0,394 mm Kesici Takım h φ=25 0,469 mm Kesici Takım İş parçası İş parçası İş parçası Şekil 1. Kayma açısı ve kayma düzlemi uzunluğu arasındaki ilişkinin şematik gösterimi (V=150 m/dk f= 0.2 mm/dev). Kayma açısını kesin olarak tespit etmek oldukça zor bir işlemdir. Birinci deformasyon bölgesindeki talaş oluşumu geometrisi göz önüne alınarak kayma açısının tahminine yönelik yöntemler vardır. Bu yöntemleri konuyla ilgili literatürde bulmak mümkündür [5, 6]. Kayma açısının analitik olarak hesaplanmasında da literatürde çeşitli yaklaşımlar vardır. Fakat bunlardan pratikte en çok kullanılan model, Merchant tarafından ileri sürülen Denklem 1 ve 2 deki modeldir. Analitik model de kayma açısının (φ) talaş açısı (α), 11

deforme olmuş talaş kalınlığı(h I ) ve deforme olmamış talaş kalınlığının(h) birer fonksiyonu olarak verilmektedir. Denklem 1 de verilen λ, talaş sıkışma oranı olarak ifade edilmektedir. Denklem 2 de verilen kayma açısı (φ) doğrudan λ, ve talaş açısına (α) bağlı olarak hesaplanmaktadır. h λ = (1) I h λ * cosα φ = arctan (2) 1 λ *sinα Bununla birlikte kayma açısı tahminlerinde iş parçasının malzeme özelliği genelde ihmal edilen bir parametre olmuştur. Fakat malzeme özelliğinin kayma açısının karakteristiğini önemli ölçüde etkilemesi ileri sürülen yaklaşımlardan birisidir [6]. Kesici takım noktasından bakıldığında ise, bu konuda sadece kesici takımın geometrik özellikleri dikkate alınmıştır. Yani gerek takımın malzeme özellikleri, gerekse kaplanmış takımlardaki kaplama malzemelerinin niteliği genellikle ihmal edilmiştir. Bu çalışmada kesici takım yüzeyine uygulanan kaplama işleminin kayma açısını nedenli etkilediği araştırılmıştır. Böylece bir önceki paragrafta belirtilen eksikliğe belirsizliğe ışık tutması amaçlanmıştır. Çalışmanın deneysel kısmında AISI 43 çeliği ortagonal kesme şartları altında Al 2 O 3, TiCN+Al 2 O 3 +TiN kaplı ve kaplamasız karbür takımlar kullanılarak tornalanmıştır. Kayma açısı, deforme olmuş ve olmamış talaş kalınlıkları ile talaş açısına bağlı olarak elde edilmiştir. 2. MATERYAL VE METOD 2.1 Ortagonal Kesme Deneylerinin Yapılması Kaplama malzemesinin kayma açısı üzerindeki etkisinin araştırılmasına yönelik yapılan çalışmanın deneysel aşamasında, AISI 43 düşük alaşımlı çeliği iş parçası olarak kullanılmıştır. Ortagonal kesme şartlarını oluşturmak için 50 mm çapında bir mil üzerinde her biri 1 mm genişliğe sahip disk şeklinde numuneler olacak şekilde kanallar açılmıştır (Şekil 2). Hazırlanan iş parçası üzerinden Sandvik Coromant firması tarafından üretilen ve -6 talaş açılı PTFNR 2525M-16 koduna sahip takım tutucu ile İscar firmasından tedarik edilen TNMA 1608 kodlu Al 2 O 3, TiCN+Al 2 O 3 +TiN ve kaplamasız karbür kesici takımları kullanılmıştır. Talaş kaldırma işlemleri 60, 1, 180 ve 2 m/dk kesme hızları ile 0.05, 0,11, 0,2 mm/dev ilerleme değerleri dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan deneyler sonunda elde edilen deforme olmuş talaş kalınlıkları dijital bir kumpas yardımıyla ölçülmüştür. Birinci bölümde verilen Denklem 1 ve 2 kullanılarak kesme esnasında meydana gelen kayma açısı her bir kaplama türü için elde edilmiştir. - 12

Kesme hızı (V) Şekil 2. Çalışmanın deneysel safhasında kullanılan ve ortagonal kesme koşulları dikkate alınarak hazırlanan deney düzeneği. 2.2 Sonlu Eleman Modelinin Kurulması Yapılan çalışmanın nümerik çözümlerinde plastik şekillendirme ve talaş kaldırma simülasyonlarında çoğunlukla tercih edilen Deform 2D sonlu eleman paket programı kullanılmıştır. Program, simülasyon boyunca her bir çözüm aralığı için yeniden bir sonlu eleman ağı oluşturarak çözüm yapmakta ve yapılan çözümler sonucunda edilen verileri kaydetmektedir. İş parçasının davranışının modellenmesinde, yüksek şekil değiştirme hızlarında yapılan plastik şekillendirme problemleri için sıklıkla kullanılan Johnson-Cook flow stress modeli (Denklem 3) malzeme modeli olarak seçilmiştir. Bu matematiksel model kullanılarak oluşturulan, malzemeye ait flow stres dataları programın veri tabanına eklenmiştir. Analitik modeldeki (Denklem 3) AISI 43 malzemesine ait katsayılar Ng ve diğerleri [10] tarafından, aynı malzeme kullanılarak yapılan çalışmadan alınmıştır (Tablo 1). Problem 2 boyutlu olarak modellenmiş ve sonlu eleman ağının oluşturulmasında 8 düğümlü dörtgen eleman kullanılmıştır (Şekil3). Modelde kesici takım rijit kabul edilirken kesme hızı iş parçasına tanımlanmıştır. İş parçası, kesici takım ve kaplama malzemelerinin sıcaklığa bağlı olarak elastisite modülleri ve yine termal iletkenlik değerleri programın veri tabanına kaydedilmiştir. Kaplamanın toplam kalınlığı 5 µm olarak alınmıştır. Üç kaplı kesici takım için kaplama kalınlıkları değişimi 2 µm TiCN, 2 µm Al 2 O 3, 1 µm TiN şeklindedir. Tek kaplamalı Al 2 O 3 için toplam 5 µm lik kaplama kalınlığı kullanılmıştır. Yaklaşık kaplama kalınlığı değerleri üretici firmadan tedarik edilmiştir. Tablo 1. AISI 43 malzemesine ait Johnson-Cook modeli katsayıları [10] A (MPa) B (MPa) C n m 950 725 0,375 0,015 0,625 13

TiCN Al 2 O TiN 3 Şekil 3. Çalışmanın nümerik çözümleri için oluşturulan sonlu eleman modeli σ = n [ + B( ε ) ] & ε T A 1 + C ln 1 & ε o T m Tr T r m (3) Denklem 2 de verilen Johnson-Cook malzeme modelinde A, akma gerilmesini, B, şekil değiştirme faktörünü, n, şekil değiştirme sertliği sabitini, ε, birim plastik şekil değiştirme, ε& &, plastik şekil değiştirme hızı, ε o, referans plastik şekil değiştirme hızı, C, şekil değiştirme hızına bağlı sabit, T r oda sıcaklığını ve T m iş parçasının ergime sıcaklığını ifade etmektedir. 3. SONUÇLAR VE TARTIŞMA 3.1 Deneysel ve Nümerik Sonuçların Karşılaştırılması Yapılan çalışma sonunda her bir kesici takım için deneysel ve nümerik sonuçlar arasındaki karşılaştırma Şekil 4 te verilmiştir. Her üç kesici takım için bütün kesme parametreleri dikkate alınarak yapılan değerlendirmede, dikkat çeken ilk nokta; nümerik ve deneysel sonuçlar arasındaki genel anlamda iyi bir uyumun olduğudur. Ancak TiCN+Al 2 O 3 +TiN kaplı kesici takım için deneysel ve nümerik sonuçlar arasındaki fark diğer iki takıma göre, bir miktar fazla olduğu söylenebilir. Nümerik ve deneysel veriler arasındaki uyumun birbirine en yakın olduğu sonuç ise; % 89 ile kaplamasız karbür takımda görülmüştür. Al 2 O 3 kaplı kesici takım için bu değer % 84 düzeyinde görülmüştür. Diğer yandan her üç grafikte de ortak olan nokta, 60 m/dk kesme hızında sonuçlar arasındaki farkın özellikle kaplanmış kesici takımlarda bir miktar ortalamanın altında olduğudur. Buna karşılık kesme hızının artmasıyla birlikte, aradaki farkın kapandığı ve bazı parametrelerde ortalamanın üzerine çıktığı görülmüştür. Sonuçlardan çıkarılacak bir diğer sonuç ise, bütün kesici takımlar içinde kesme hızının artmasıyla birlikte kayma açısının arttığı görülmüştür. Bu 14

noktada en düşük kayma açısı 60 m/dk kesme hızında meydana gelirken, max. kayma açısı ise; 2 m/dk kesme hızında oluştuğu görülmektedir. Marinov ve Moufki vd. [5,8] tarafından yapılan çalışmalarda da kesme hızının artmasıyla birlikte kayma açısının arttığı ifade edilmektedir. Artan kesme hızıyla birlikte takım yüzeyine etkiyen sürtünme kuvveti ve takım talaş ara yüzeyindeki sürtünme katsayısı düşmektedir [11-12]. Sürtünme katsayısının düşmesiyle kesme kuvveti azalmaktadır. Kaplamasız Karbür 50 nümerik (0,05 mm/dev) Kayma Açısı (φ) 10 0 60 1 180 2 Deneysel (0,05 mm/dev) nümerik (0,1 mm/dev) Deneysel (0,1 mm/dev) nümerik (0,2 mm/dev) Deneysel (0,2 mm/dev) Kesme hızı (m/dk) TiCN+Al 2 O 3 +TiN Kayma açısı (φ) 50 10 0 60 1 180 2 nümerik (0,05 mm/dev) Deneysel (0,05 mm/dev) nümerik (0,1 mm/dev) Deneysel (0,1 mm/dev) nümerik (0,2 mm/dev) Deneysel (0,2 mm/dev) Kesme hızı (m/dk) Al 2 O 3 50 nümerik (0,05 mm/dev) Kayma açısı ( φ) 10 Deneysel (0,05 mm/dev) nümerik (0,1 mm/dev) Deneysel (0,1 mm/dev) nümerik (0,2 mm/dev) 0 60 1 180 2 Deneysel (0,2 mm/dev) Kesme hızı (m/dk) Şekil 4. Kayma açısının kesici takım türüne bağlı değişiminin nümerik ve deneysel olarak karşılaştırılması 15

3.2. Kaplama Malzemesinin Kayma açısı üzerindeki Etkisi Elde edilen veriler ışığında kesici takım kaplama malzemesi türünün ve kesme hızının kayma açısı üzerindeki etkisi Şekil 5 te verilmiştir. Nümerik ve deneysel olarak yapılan her iki değerlendirmede öncelikli olarak kayma açısının kesici takım kaplama malzemesi türünün bağlı olarak değiştiği görülmektedir. Bütün kesme hızları dikkate alındığında büyük kayma açısı Al 2 O 3 ve TiCN+Al 2 O 3 +TiN kaplı kesici takımda görülmektedir. Buna karşılık gerek nümerik gerekse deneysel çalışmada min. kayma açısı ise, kaplamasız karbür takımda elde edilmiştir. Karşılaşılan bu durumu kaplama malzemelerinin sahip oldukları termal iletkenlik özellikleriyle açıklamak mümkündür. Literatürdeki bazı yaklaşımlarda kayma açısının spesifik sürtünme enerjisi ve sürtünme açısının azalmasıyla birlikte arttığı, sürtünme enerjisinin de kesme hızının artmasıyla birlikte azaldığı ileri sürülmüştür [5,8]. Aynı zamanda artan sıcaklığın sürtünme katsayısını da azalttığı bilinmektedir [13]. Bu bilgiler doğrultusunda sürtünme enerjisini azaltan parametrelerden birinin kesme hızıyla artan kesme sıcaklığı olduğu düşünülebilir. Bu yaklaşım dikkate alındığında Al 2 O 3, ve TiCN+Al 2 O 3 +TiN kaplama malzemeleri kaplamasız takıma nispeten daha düşük termal iletkenlik katsayısına sahip olmaları kesme anında oluşan sıcaklığın büyük bir bölümün talaşa iletilmesini sağlamakta, yani kesme sıcaklığını artırmaktadır. Böylece kayma açısı da büyümektedir. Grafiklerde dikkati çeken bir diğer nokta ise, deneysel ve nümerik sonuçlar arasındaki bir miktar farkın olmasıdır. Meydana gelen bu farkın, kesme işleminin modellenmesinde, sürtünme koşullarının sabit olarak alınması ve kullanılan mesh yoğunluğu ile ilgili olabileceği düşünülmektedir. Nümerik Deneysel 45 45 Kayma açısı (φ) 35 25 Kaplamasız Karbür TiCN+Al2O3+TiN Al2O3 15 0 100 0 0 Kayma açısı (φ) 35 25 15 Kaplamasız Karbür TiCN+Al2O3+TiN Al2O3 0 100 0 0 Kesme hızı (m/dk) Kesme hızı (m/dk) Şekil 5. Kesici takım kaplama malzemesi türünün ve kesme hızının kayma açısı üzerindeki etkisi ( f= 0.2 mm/dev) 3.3. İlerleme Kayma açısı üzerindeki Etkisi Çalışma sonunda ilerleme kayma açısı üzerindeki etkisi araştırılmış ve elde edilen veriler Şekil 6 da verilmiştir. Grafiklerden açık bir şekilde görüleceği üzere gerek nümerik, gerekse deneysel sonuçlarda ilerleme artmasıyla birlikte kayma açısının da arttığı görülmektedir. Bu noktada en düşük kayma açısı değeri 0,05 mm/dev ilerleme ve kaplamasız karbür takımla yapılan kesme işleminde elde edilmiştir. Buna karşılık max. kayma açısı ise, 0,2 mm/dev ilerleme değerinde ve Al 2 O 3 kaplı kesici takımla yapılan kesme işleminde elde edilmiştir. İlerleme kayma açısı üzerindeki bu etkisi, literatürdeki 16

bazı çalışmalarda da görülmektedir [5,8]. Daha öncede bahsedildiği üzere kayma açısının karakteristiğini belirleyen asıl etken kesme işlemi sırasındaki spesifik sürtünme enerjisidir. Bu enerjinin seviyesine bağlı olarak kayma açısının da değiştiği vurgulanmıştır. Bu açıklamalar doğrultusunda ilerleme artmasıyla birlikte ara yüzey sıcaklığı önemli oranda artmaktadır. Bu olay, malzemenin deformasyon anında meydana gelen akma gerilmesinin azalmasına neden olmaktadır. Yani sonuç olarak spesifik sürtünme enerjisi de azalmaktadır [5]. Nümerik Deneysel 45 45 Kayma açısı (φ) 35 25 Kaplamasız Karbür TiCN+Al2O3+TiN Kayma açısı (φ) 35 25 Kaplamasız Karbür TiCN+Al2O3+TiN Al2O3 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 Al2O3 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 İlerleme (mm/dev) İlerleme (mm/dev) Şekil 6. İlerlemenin takım talaş temas uzunluğu üzerindeki etkisi (V=180 m/dk) 4. SONUÇ Yapılan bu çalışmada kesici takım kaplama malzemesinin kayma açısı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Nümerik ve deneysel olarak yapılan incelemede Al 2 O 3, TiCN+Al 2 O 3 +TiN kaplı ve kaplamasız karbür takım ile 60, 1, 180, 2 m/dk olmak üzere 4 ayrı kesme hızı ve 0,05-0,1-0,2 mm/dev ilerleme değerleri dikkate alınmıştır. Yapılan çalışmalar neticesinde, bütün kesici takımlar içinde gerek nümerik gerekse deneysel sonuçlar arasında iyi bir uyumun olduğu gözlemlenmiştir. Ancak TiCN+Al 2 O 3 +TiN kaplı kesici takımda diğer iki takıma göre, sonuçlar arasında farkın bir miktar fazla olduğu tespit edilmiştir. Fakat buna rağmen grafiğin bütünü birlikte değerlendirildiğinde % 79 luk bir uyum söz konusudur. Bunun dışında en iyi yakınsama ise kaplamasız karbür takımla yapılan değerlendirmede sonuçlar arasında % 89 luk bir ortalamanın olduğu söylenebilir. Kesici takım kaplama malzemesinin kayma açısını etkilediği sonuçlardan görülmüştür. Bütün kesme hızları dikkate alındığında büyük kayma açısı Al 2 O 3 ve TiCN+Al 2 O 3 +TiN kaplı kesici takımda elde edilmiştir. Buna karşılık gerek nümerik gerekse deneysel çalışmada min. kayma açısı ise, kaplamasız karbür takımda ortaya çıkmıştır. Karşılaşılan bu durum kaplama malzemelerinin sahip oldukları termal iletkenlik katsayılarının bir sonucu olduğu düşünülmektedir. 17

Kesme hızının artmasıyla birlikte kayma açısının arttığı elde edilen bir diğer sonuçtur. Kesme hızındaki bu etkinin sebebinin sürtünme açısındaki azalmanın yada kesme hızıyla birlikte azalan spesifik sürtünme enerjisinin olabileceği düşünülmüştür. İlerlemenin de kayma açısı üzerinde bir etkisinin olduğu, sonuçlardan tespit edilmiştir. İlerlemenin artmasıyla birlikte kayma açısının da arttığı gözlemlenmiştir. Bu durum ilerlemenin artmasıyla birlikte artan sıcaklığın, malzemenin deformasyonu sırasında oluşan akma gerilmesinin azalmasına neden olduğu ve sonuç olarak spesifik sürtünme enerjisinin de azaldığı görüşüne varılmıştır. 5. KAYNAKÇA [1] LIN, Z. C, AND LIN, S. Y., A coupled finite element model of thermal-elastic-plastic large deformation for orthogonal cutting, ASME Journal of Engineering Materials and Technology, 114, 218-226, (1992). [2] KO, S. L., AND DORNFELD, D. A., A Study on Burr Formation Mechanism, ASME Journal of Engineering Materials And Technology, 113, 75-87, (1982). [3] KLAMECKI, B. E., AND KIM, S., On the Plane Stress to Plane Strain Transition Across the Shear Zone in Metal Cutting, ASME Journal of Engineering for Industry, 110, 322-325, (1988). [4] SONG, X., Strain-Hardening and Thermal-Softening Effects on Sliear Angle Prediction: New Model Development and Validation, ASME Journal of Engineering Materials and Technology, 117, 28-32, (1995). [5] MARINOV V., R., Hybrid analytical-numerical solution for the shear angle in orthogonal metal cutting - Part II: experimental verification, International Journal of Mechanical Science, 43, 415-426, (01). [6] LEE, W., B., TO, S., SZE, Y., K., CHEUNG, C., F., Effect of material anisotropy on shear angle prediction in metal cutting a mesoplasticity approach, 45, 1739-1749, (03). [7] SHIH, A., J., Finite element analysis of the rake angle effects in orthogonal cutting, International of Mech. Science, 38, 1-17, (1996). [8] MOUFKI, A., MOLINARI, A., DUDZINSKI, D., Modelling of orthogonal cutting with a temperature dependent friction law, J. of Mech. Phys. Solids, 35, 2103-2138, (1998). [9] XIE, J., Q., BAYOUMI, A., E., ZBIB, H., M., FEA modeling and simulation of shear localized chip formation in metal cutting, International Journal of Machine Tools & Manufacture, 38, 1067 1087, (1998). [10] NG, E., G., AND ASPINVALL, D., Modelling of hard part machining, Journal of Materials Processing Technology, 127, 2, 222-229, (02). 18

[11] GRZESIK, W., Friction behaviour of heat isolating coatings in machining: mechanical, thermal and energy-based considerations, International Journal of Machine Tools & Manufacture, 43, 145 150, (03). [12] IQBAL, S., A., MATIVENGA, P., T., SHEIKH, M., A., Characterization of machining of AISI 1045 steel over a wide range of cutting speeds. Part 1: investigation of contact phenomena, Journal of Engineering Manufacture, 221, 909-916, (07). [13] LIM, S., C., ASHBY, M., F., AND BRUNTON, J., H., The effects of sliding conditions on the dry friction of metals, Acta Metall, 37, 767-772, (1989). 19