Tarih: 21 Eylül 2011, Yer: T.M.M.O.B Ziraat Mühendisleri Odası/ İzmir Şubesi ÇALIġMANIN AMACI VE GEREKÇESĠ BASIN BĠLDĠRĠSĠ DEĞERLİ BASIN MENSUPLARI T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞININ YAZILI BİLDİRİMLERİ UYARINCA; ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI ÜRETİM SEZONUNA İLİŞKİN SAĞLIKLI VE GÜVENİLİR VERİLERİ SAĞLAMAK AMACIYLA, 2009/2010 VE 2010/2011 SEZONUNDA OLDUĞU GİBİ BU YIL DA ULUSAL ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI KONSEYİ (UZZK) MİZ KOORDİNATÖRLÜĞÜNDE OLUŞTURULACAK ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ ULUSAL RESMİ TESPİT HEYETİ NCE TÜM ZEYTİN YETİŞTİRİLEN BÖLGELERDE ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI İŞLETMELERİ, İLGİLİ KURUM-KURULUŞ VE KİŞİLERLE GÖRÜŞEREK ULUSAL ÜRÜN REKOLTESİ ÇALIŞMALARININ YÜRÜTÜLECEĞİ VE ÇALIŞMA SONUNDA KONSEYİMİZCE ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜNDE; ULUSAL VE ULUSLARARASI PLATFORMLARDA VERİ KAYNAĞI OLARAK KULLANILMAK ÜZERE İLGİLİ SEKTÖREL BİLGİLERİ İÇEREN BİR RAPOR HAZIRLANACAĞI BU AMAÇLA KONSEYİMİZ KOORDİNATÖRLÜĞÜNDE BU YIL DA YÜRÜTÜLECEK OLAN 2011/2012 ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI ÜRETİM SEZONU İÇİN ULUSAL ÜRÜN REKOLTESİ TESPİT ÇALIŞMALARINA, KURUMLARIN UZMAN KATILIMI VE GEREKLİ DESTEĞİ VERMELERİ TALEP EDİLMİŞTİR. BU ÇERÇEVEDE ULUSAL ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI KONSEYİMİZCE, EK-1 PROGRAM DAHİLİNDE VE EK-2 DE ADI VE YETKİLİ TEMSİLCİSİ BULUNAN KURUM VE KURULUŞLARIN KATILIMI İLE ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ ULUSAL RESMİ TESPİT HEYETİ OLUŞTURULMUŞTUR. ÇALIġMA YÖNTEMĠ: ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ ULUSAL RESMİ TESPİT HEYETİ, YAKLAŞAN ÜRETİM SEZONUNA EN KISA SÜREDE EN SAĞLIKLI SONUÇLARI VERMEK ÜZERE, 12 EYLÜL 2011-19 EYLÜL 2011 TARİHLERİ ARASINDA EŞ ZAMANLI OLARAK TÜM ZEYTİNCİ BÖLGELERİ KAPSAYAN DÖRT AYRI YÖREDE, DÖRT FARKLI UZMAN GRUBU İLE ÇALIŞMALARINI YÜRÜTMÜŞ VE AŞAĞIDAKİ TESPİTLERDE BULUNMUŞTUR. BUNA GÖRE; TÜRKİYE TOPLAM AĞAÇ VARLIĞININ YAKLAŞIK % 97 SİNİ TEŞKİL EDEN İZMİR, BALIKESİR, ÇANAKKALE, BURSA, MANİSA, AYDIN, MUĞLA, ADANA, ANTALYA, GAZİANTEP, HATAY, KİLİS, MERSİN, OSMANİYE, KAHRAMANMARAŞ VE ŞANLIURFA İLLERİ İLE BU İLLERİN İLÇE VE KÖYLERİNDE YER ALAN VE YÖRENİN ÇOĞUNLUĞUNA ÖRNEK TEŞKİL EDEBİLECEK ZEYTİNLİKLERİNDEN, TESADÜFİ OLARAK SEÇİLEN ZEYTİN AĞAÇLARINDA; AĞAÇ BAŞINA TOPLAM ZEYTİN MİKTARI, BU MİKTAR İÇİNDE SOFRALIK VE YAĞLIK ZEYTİN MİKTARI İLE DANEDE Kİ YAĞ RANDIMANI VE KALİTESİ KONUSUNDA TEKSEL TESPİTLERDE BULUNARAK AĞAÇ VE/VEYA ZEYTİNLİK BAZINDAN TÜME VARIM YÖNTEMİ İLE TOPLAM AĞAÇLARIN VERİM BULGULARINA ULAŞILMIŞTIR. BU BULGULAR; YÖREDE YAŞAYAN VE ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI KONUSUNDA DENEYİMLİ OLDUĞU KABUL EDİLEN ÜRETİCİ, TÜCCAR, SANAYİCİ, KOOPERATİF YETKİLİSİ, TARIM İL VE İLÇE MÜDÜRLÜKLERİ TEKNİK ELEMANLARI, ZİRAAT ODALARI, ÜRETİCİ BİRLİK VEYA DERNEKLERİ, ODALAR, BORSALAR, DERNEKLER GİBİ KURULUŞLARIN UZMAN TEMSİLCİLERİNİN ÇAPRAZ SORGULAMALARINA DAYALI BULGULARI İLE KARŞILAŞTIRILMAK SURETİYLE, HEYETİN ÜZERİNDE OY BİRLİĞİ İLE MUTABIK KALDIĞI REKOLTE TESPİT RAKAMLARI OLARAK RAPORUMUZDA YER ALMIŞTIR. GEZİ PROGRAMINA DAHİL EDİLEMEYEN YÖRELERE AİT VERİLER İSE, İL VE İLÇE TARIM MÜDÜRLÜKLERİNİN RESMİ BEYANLARINDAN YARARLANMAK SURETİYLE RAPORUMUZA İLAVE EDİLMİŞTİR. İNCELEMELER SONUCUNDA AŞAĞIDAKİ BULGULARA ULAŞILMIŞTIR. 1
ĠZLENĠM, TESPĠT VE ÖNERĠLER: GENEL OLARAK YÖRELERDE YILLIK YAĞIŞ MİKTARININ YETERLİ OLMASI NEDENİYLE KURAKLIĞIN OLUMSUZ ETKİSİ İLE GELİŞİM VE VERİM EKSİKLİĞİ GÖRÜLEN ZEYTİN AĞAÇLARINDA SÜRGÜN GELİŞİMİ VE VERİMLİLİK AÇISINDAN İYİLEŞMELER GÖZLENMİŞTİR. BU DURUM NEDENİYLE GELECEK YILLARIN VAR-YOK YILI ÜRETİM MAKASI (ALTERNANS) ÜZERİNDE DE OLUMLU ETKİYE SAHİP OLABİLECEĞİ VE REKOLTENİN KARARLI BİR ŞEKİLDE SÜRECEĞİ VEYA DAHA DA YÜKSELEBİLECEĞİ KANAATİNE VARILMIŞTIR. ANCAK BU YILKİ HASAT SIRASINDA, GELECEK YIL ÜRÜN VERECEK VEYA AĞAÇLARIN GELİŞMESİNİ SAĞLAYACAK SÜRGÜN VE FİLİZLERİN KIRILMAMASINA ÖZEN GÖSTERİLMELİ VE UYGUN HASAT YÖNTEMLERİ (ELLE VEYA MEKANİK HASAT) UYGULANMALI VE BU KONUDA GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞIMIZCA UYGULANMAKTA OLAN KIRSAL KALKINMA, YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ KAPSAMINDA ZEYTİN HASAT MAKİNELERİNE VERİLMEKTE OLAN DESTEKLERİN OLUMLU ETKİLERİNİN BU ÇALIŞMALARDA DA GÖRÜLMESİ NEDENİYLE ARTARAK DEVAM ETTİRİLMESİNİN UYGUN OLACAĞI BELİRLENMİŞTİR. BAZI YÖRELERDE ÇİÇEKLENME VE MEYVE GELİŞME DÖNEMİNDE GÖRÜLEN YAĞIŞLAR VE ANİ SICAKLIK DEĞİŞİMLERİ MEYVE TUTUMUNU YER YER OLUMSUZ ETKİLEMİŞTİR. YAĞMURLARIN UZUN SÜRELERLE DEVAM ETMESİ VE DÜŞÜK SICAKLIĞIN SEYRİ NEDENİYLE ÇİÇEK AÇIMINDA GECİKMELER GÖRÜLMÜŞ, ÇİÇEK AÇMA DÖNEMİNDE DE AŞIRI SICAKLAR NEDENİYLE MEYVE TUTUMUNDA YER YER OLUMSUZLUKLAR GÖZLENMİŞTİR. (ÇANAKKALE-BALIKESİR-İZMİR) ŞU ANA KADAR SONBAHAR YAĞMURLARININ GECİKMESİ NEDENİYLE SOFRALIK ZEYTİN DANE İRİLİĞİNİN AZ MEYVE TUTUMUNA SAHİP VE SU TUTMA KAPASİTESİ YÜKSEK ZEYTİNLİKLERDE YER ALAN AĞAÇLAR HARİCİNDE GENELLİKLE KÜÇÜK VEYA ORTA İRİLİKTE OLACAĞI, BU DURUMUN SOFRALIK ZEYTİN YÖRELERİMİZDEN BURSA VE MANİSA İL, İLÇELERİNDE VE ÖZELLİKLE SULANMAYAN ALANLARDA HİSSEDİLECEĞİ TESPİT EDİLMİŞTİR. YAĞMUR YAĞIŞLARININ YETERSİZLİĞİ DURUMUNDA YEMEKLİĞE AYRILAN ZEYTİN MİKTARINDAN BİR MİKTAR YAĞLIĞA AYRILABİLECEKTİR. REKOLTEYİ ETKİLEYEN DİĞER UNSURLARDAN; ÇİÇEKLENME DÖNEMİNDE; PAMUKLU BİT VE ÇİÇEK SAP SOKAN, MEYVE TUTUMU VE MEYVE OLUŞUMU DÖNEMİNDE İSE; ZEYTİN GÜVESİ, ZEYTİN SİNEĞİ İLE MEYVELERİ DELMEK SURETİYLE KALİTE VE VERİM KAYBINA YOL AÇAN ZEYTİN KURDU (COENORRİHİNUS CRİBRİPENNİS DESBR.- ZEYTİN HORTUMLU BÖCEĞİ) GİBİ ZARARLILARA KARŞI YETERLİ OLMAMAKLA BİRLİKTE İL TARIM VE İLÇE TARIM MÜDÜRLÜKLERİ, TARİŞ, MARMARABİRLİK, ZİRAAT ODALARI VB GİBİ KURULUŞLARCA UYARILARDA BULUNULMUŞ VE BAZI YÖRELERDE GEÇTİĞİMİZ YILLARA NAZARAN FERDİ İLAÇLAMAYA DAHA FAZLA ÖNEM VERİLDİĞİ ANCAK ÖZELLİKLE HALKALI LEKE İLE İLAÇLI MÜCEDELEDE YETERSİZ KALINDIĞI, KULLANILAN BAKIRLI İLAÇLARLA DA YETERİNCE BAŞARI SAĞLANAMADIĞI GÖZLENMİŞTİR. AYRICA AĞAÇLARIN GENÇ SÜRGÜNLERİNDE ZARAR VEREN ZEYTİN FİDAN TIRTILININ VE TARLA FARESİ VB GİBİ ZARARLILAR VE HASTALIKLARA KARŞI MEVCUT UYGULAMALAR ARTARAK DEVAM ETTİRİLMELİ, ÖZEL ÖNLEMLER ALINMAK SURETİYLE MÜCADELE YAYGINLAŞTIRILMALI, EĞİTİM, YAYIM VE ALET EKİPMAN GEREKİRSE İLAÇ DESTEĞİNDE BULUNULMALIDIR. BALIKESİR İLİNDE ZEYTİN SİNEĞİ ZARARLISINA KARŞI HAVADAN TOPLU İLAÇLAMA PROGRAMA ALINMIŞ OLUP, ZEYTİN SİNEĞİ SAYIMLARINA DEVAM EDİLMEKTEDİR. SİNEK YOĞUNLUĞUNUN ZARAR EŞİĞİNE GELDİĞİ BAZI YERLERDE (ÖRNEĞİN AYVALIK ALİBEY ADASI) İLAÇLAMA BAŞLAMIŞTIR. ZEYTİNİN EN ÖNEMLİ HASTALIĞI OLARAK BİLİNEN HALKALI LEKE NİN, BU YIL İLKBAHAR DA SÜREKLİ YAĞIŞLARIN ETKİSİ İLE ÖZELLİKLE SIK DİKİLMİŞ TABAN ARAZİLERDE VE TEKNİĞİNE UYGUN BUDANMAYAN ZEYTİNLİKLERDE YOĞUN YAPRAK 2
DÖKÜMÜNE VE YETERSİZ MEYVE TUTUMUNA YOL AÇARAK REKOLTEYİ DÜŞÜREN ETKENLER ARASINDA YER ALDIĞI GÖZLEMLENMİŞTİR. GEÇTİĞİMİZ YILLARDA ZEYTİNLİKLERDE YAYILIM GÖSTEREN ZEYTİN SOLGUNLUĞU (VERTİCİLLUM DAHLİAE) NA YER YER RASTLANILMIŞ, ÜRETİCİLERİN DE BU HASTALIĞA KARŞI YETERİNCE BİLİNÇLİ OLMADIĞI SADECE KURUYAN DALLARI KESEREK MÜCADELE ETTİKLERİ GÖZLENMİŞTİR. ÇEVRE BAKANLIĞININ ZEYTİN VEJETASYON SUYU YA DA KARASU KONUSUNDAKİ ÇALIŞMALARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİ, UZZK KOORDİNASYONUNDA SEKTÖR TEMSİLCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ DOĞRULTUSUNDA HAZIRLANACAK RAPORA GÖRE PLANLADIĞI, HAZIRLANANAN RAPORUN KARASU SORUNUNDA 2 FAZ DÖNÜŞÜM PROJESİNİN VE DİĞER UYGULAMALARIN 3 YILLIK BİR SÜRECE YAYILMASI VE KONU İLE MUHATAP ZEYTİN SIKIM TESİSİ, PRİNA TESİSİ VE DİĞER İLGİLİLERİ DESTEKLER UYGULAMALARA GİDİLMESİ NETİCESİNDE, KARASUYUNDA GEÇTİĞİMİZ YILLARDA YAŞANAN PROBLEMLERİN GENEL ANLAMDA YAŞANMAMAKLA BİRLİKTE BAZI YÖRELERİMİZDE FABRİKA SAHİPLERİNE PARA CEZALARI UYGULADIKLARI BU DURUMUN DA FABRİKA SAHİPLERİNİ ÜRETİMDEN VAZGEÇME NOKTASINA GETİRDİĞİ HATTA KAPATTIKLARI GÖZLENMİŞTİR. İLK KEZ 1984 YILINDA BAŞLATILAN MODERN KONTİNU ZEYTİN SIKMA TESİSİ KURULU KAPASİTESİ BİR ÇOK YÖREDE İHTİYACIN ÜZERİNDE OLDUĞU DA BELİRTİLMEKTEDİR.. TÜM YÖRELERİMİZDE VE ÖZELLİKLE DOĞU AKDENİZ BÖLGESİNDE, ÜRETİLEN ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞLARI NIN AMBALAJLANMASI KONUSUNDA YETERLİ YATIRIMLARIN YAPILMAMIŞ OLMASI SEBEBİYLE, PAZARLAMA EN BÜYÜK HANDİKAP OLARAK KABUL EDİLMEKTEDİR. BÖLGEDE KALİTE Lİ MAL TEMİNİNDE SIKINTILAR BULUNMAKLA BİRLİKTE, YENİ FİDAN DİKİMİ, YETİŞTİRİCİLİK, BUDAMA, HASAT, DAMLA SULAMA VB GİBİ KONULARDA DA ÖNEMLİ EKSİKLİKLER TESPİT EDİLMİŞTİR. YENİ TESİSLERDE DİKİMİ GERÇEKLEŞTİRİLECEK FİDANLARIN ÖNCELİKLE HANGİ AMAÇLA DİKİLECEĞİ, BÖLGEYE ADAPTASYON YETENEĞİ VB GİBİ HUSUSLARA DİKKAT EDİLMEDİĞİ, ÖRNEĞİN SON ZAMANLARDA İRİ DANELİ SOFRALIK ZEYTİN İLE İLGİLİ YURT DIŞI TALEPLERİNİN ARTMASI NEDENİYLE SOFRALIK ZEYTİN YETİŞTİRİCİLİĞİNE UYGUN SULANABİLİR ALANLARDA İRİ DANELİ ZEYTİN ÇEŞİTLERİ TERCİH EDİLMESİ GEREKTİĞİ VE ÇEŞİTLERİN BÖLGELERE ADAPTASYONUNA GÖRE HER YÖREDE KENDİ ÇEŞİTLERİN ÖN PLANA ÇIKARTILMASI ÖNEMLİ GÖRÜLMÜŞTÜR. DOĞU AKDENİZ DE YEREL ÇEŞİTLERE AİT ANAÇLIK LAR OLUŞTURULARAK ÇOĞALTILMASI VE DÜŞÜK FİYAT KARŞILIĞINDA, ÜRETİCİLERE DAĞITILMASI BEKLENTİSİ OLDUĞU BELİRLENMİŞTİR. İL ÖZEL İDARE TARAFINDAN DAĞITILAN FİDANLARIN DESTEKLEME YARDIMLARININ ALINDIKTAN SONRA ÖZELLİKLE GÜNEY VE GÜNEYDOĞU BÖLGELERİNDE YER YER BAKIMSIZLIK NEDENİYLE KURUDUKLARI VE BU ALANLARDA TARLA ÜRÜNÜ YETİŞTİRMEYE BAŞLADIKLARI GÖZLENMİŞTİR. ATIL KAYNAKLARIN EKONOMİYE KAZANDIRILMASI KAPSAMINDA, YABANİ AĞAÇLARIN BULUNDUKLARI YERLERDE, YERLİ ZEYTİN ÇEŞİTLERİYLE AŞILANARAK ZEYTİNLİKLERE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ VEYA AŞILANMIŞ OLANLARIN SÖKÜLEREK STRES KOŞULLARINA DAYANIKLILIKLARI DA GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMAK SURETİYLE UYGUN YERLERE NAKLEDİLEREK YENİ TESİSLER OLUŞTURULMASININ TEŞVİK EDİLMESİ ÖNERİLMEKTEDİR. ÜRETİCİLER, HALİ HAZIRDA VERİLMEKTE OLAN ZEYTİNYAĞI PRİM MİKTARINI YETERSİZ BULMAKTA, PRİM MİKTARININ ÜRETİM VE KALİTEYİ TEŞVİK EDECEK ŞEKİLDE ARTTIRILMASI VE SOFRALIK ZEYTİN VE/VEYA HAM ZEYTİN DANESİ İÇİN DE PRİM VERİLMESİ ÖNERİLMEKTEDİR. 3
MEVCUT ESKİ ZEYTİNLİKLERDE DEKARA DÜŞEN AĞAÇ SAYISININ OLMASI GEREKENDEN DAHA AZ OLDUĞU YAPILACAK DESTEKLEMELERLE AĞAÇ SAYISINDA ARTIŞ VE MEVCUT AĞAÇLARIN BAKIMINDA YENİ DESTEKLEME ARAÇLARININ ETKİN OLARAK KULLANILMASININ, KISA SÜREDE VERİM VE KALİTENİN YÜKSELMESİNDE ÖNEMLİ ROL OYNAYABİLECEĞİ DİKKATE ALINMALIDIR. ÜLKEMİZDE İKLİM KOŞULLARI VE EŞSİZ TOPRAK YAPISI İLE ÇOK KALİTELİ ZEYTİNYAĞLARI ÜRETEBİLECEK POTANSİYELE SAHİP OLUNDUĞU VE ÜRETİLEBİLDİĞİ HALDE ZEYTİNYAĞLARIN SAÇ, GALVANİZ TANK VEYA PLASTİK KAPLARDA MUHAFAZASI ÖNEMLİ KALİTE KAYIPLARINA YOL AÇMAKTADIR. STOKLAMA KAPASİTESİ VE KALİTESİNİN ARTTIRILMASI BAKIMINDAN LİSANSLI DEPOCULUK VEYA ÖZEL DEPOCULUK SİSTEMİ TEŞVİK EDİLEREK ZEYTİNYAĞLARIN MODERN PASLANMAZ ÇELİK HİJYENİK KAPLARDA MUHAFAZASININ SAĞLANMASI SEKTÖRÜN TAMAMININ BEKLENTİSİ VE TALEBİ OLMAKTADIR. SEKTÖR TEMSİLCİLERİ BU YÖNLÜ DESTEKLERİ BEKLEMEKTEDİR. AĞAÇ BAŞINA VERİMLİLİK HEDEFİMİZE HENÜZ ULAŞILMAMIŞ GÖRÜLMEKTEDİR. AĞAÇ BAŞINA VERİMLİLİĞİ ARTTIRMAK ÜZERE MEVCUT GİRDİ YARDIMLARININ ARTTIRILARAK DEVAM ETMESİ ÖZELLİKLE ZEYTİNLİKLERDE VE HASATDA MEKANİZASYONA İLAVE DESTEKLER DEVREYE ALINMALIDIR. ZEYTİNLERİN İŞLETMEYE NAKİLLERİ SIRASINDA KULLANILAN VE ZEYTİNYAĞI KALİTE KAYIPLARINA YOL AÇAN NAYLON TORBA VEYA ÇUVALLARIN YERİNE KASALARDA TAŞINMASI VE BU TÜR ARAÇLARA DESTEK VERİLMESİ GEREKTİĞİ İFADE EDİLMEKTEDİR. ÜLKEMİZİN EN BÜYÜK İHTİYAÇLARINDAN BİRİSİ OLAN STOK ÜNİTELERİNİN OLMAMASI, HASAT ZAMANI ÜRETİCİLERİ ZARAR ETME KORKUSU SARDIĞI VE NAKİT İHTİYAÇLARINI GİDERMEK AMACIYLA ÜRÜNLERİNİ BİR AN ÖNCE ELDEN ÇIKARMAK SURETİYLE EMEKLERİNİN ZAYİ OLMASINA NEDEN OLDUKLARI GÖZLENMİŞTİR. YEREL ÇEŞİTLERİN ÜLKESEL VE ULUSLARARASI ALANLARDA TANINIRLIĞININ SAĞLANMASI İÇİN COĞRAFİ İŞARET TESCİL MAHREÇ VEYA MENŞE ÇALIŞMALARINA AĞIRLIK VERİLMELİ VE TEŞVİK EDİLMESİ GEREKMEKTEDİR. 2011/2012 SEZONUNDA TÜRKĠYE GENELİNDE ZEYTİN AĞAÇ SAYISI, ÜRETİLECEK TOPLAM ZEYTİN İLE BUNDAN SOFRALIĞA VE YAĞLIĞA AYRILACAK MİKTAR İLE ELDE EDİLECEK ZEYTİNYAĞI REKOLTELERİNİ GÖSTERİR VERİLER TESPİT HEYETİNİN RAPOR EKİNDE YER ALAN EK-3) TABLODA SUNULMUŞTUR. İLLER VE İLÇELERİ DÜZEYİNDE AYRINTILI TEKNİK DETAYLAR İSE, TALEP EDİLDİĞİ TAKTİRDE KONSEYİMİZDEN VEYA www.uzzk.org.tr ADRESLİ WEB SİTEMİZDEN KISA SÜRE SONRA TEMİN EDİLEBİLECEKTİR. SONUÇ: BU İZLEMİM TESPİT VE ÖNERİLERİMİZ DOĞRULTUSUNDA SONUÇ OLARAK; 2011/2012 SEZONUNDA TÜRKĠYE GENELİNDE ZEYTİN AĞAÇ SAYISI, ÜRETİLECEK TOPLAM ZEYTİN İLE BUNDAN SOFRALIĞA VE YAĞLIĞA AYRILACAK MİKTAR İLE ELDE EDİLECEK ZEYTİNYAĞI REKOLTELERİNİ GÖSTERİR VERİLER EK: TABLO DA SUNULMUŞTUR. BUNA GÖRE, İZMİR, BALIKESİR, ÇANAKKALE, BURSA, MANİSA, AYDIN, MUĞLA, ADANA, ANTALYA, GAZİANTEP, HATAY, KİLİS, MERSİN, OSMANİYE, KAHRAMANMARAŞ VE ŞANLIURFA İLLERİNDE VE REKOLTE TESPİT HEYETLERİNCE GİDİLEMEYEN ANCAK BAKANLIĞIMIZ İL VE/VEYA İLÇE TARIM MÜDÜRLÜKLERİNDEN TEMİN EDİNİLEN BİLGİLERE GÖRE DİĞER İLLERLE BİRLİKTE TÜRKİYE GENELİNDE TOPLAM; 123.375.338 ADET MEYVE VEREN, 38.231.803 ADET MEYVE VERMEYEN AĞAÇ MEVCUT OLUP, AĞAÇ BAŞINA ORTALAMA 11.7 KG ZEYTĠN VERĠMĠ İLE 1.446.117 TON ZEYTĠN DANESĠ ALINACAĞI, BUNUN 534.376 TON UNUN SOFRALIK ZEYTİNE, 903.353 4
TON UNUN YAĞLIĞA AYRILACAĞI, BUNDAN DA ORTALAMA 1/4,73 RANDIMAN ĠLE 191.106 TON ZEYTİNYAĞI ELDE EDİLECEĞİ, TAHMİN EDİLMİŞTİR 534.376 TON ÖNGÖRÜLEN SOFRALIK ZEYTİN REKOLTESİ BİR ÖNCEKİ YILDAN (375.000 TON), YAKLAŞIK %43 LÜK (+159.376 TON) BİR ARTIŞI İFADE EDERKEN, 191.106 TON ÖNGÖRÜLEN ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ İSE BİR ÖNCEKİ YIL (160.000 TON DAN YAKLAŞIK %20 LİK (31.106 TON) BİR ARTIŞI GÖSTERMEKTEDİR. ARTIŞ MİKTARI, SON ALTI YILIN 128.500 TON OLAN ORTALAMASINDAN %49 FAZLADIR. GEÇEN YILKİ ÜRETİM (160.000 TON) İLE BU YIL Kİ ÜRETİM ÖNGÖRÜSÜ (191.106 TON) ORTALAMASI 175.553 TON İKEN BU MİKTAR SON İKİ YILDAN ÖNCEKİ İKİ YIL (147.000 TON VE 130.000 TON) ORTALAMASI OLAN 138.500 TON A GÖRE (+37.053 TON) YAKLAŞIK % 27 LİK BİR ARTIŞI GÖSTERMEKTEDİR. TOPLAM AĞAÇ VARLIĞI; GEÇEN YIL 158.782.907 ADET İKEN 2.824.243 ADET YENİ DİKİM GERÇEKLEŞMİŞ VE 161.607.141 ADETE YÜKSELMİŞTİR. MEYVE VEREN AĞAÇLARIN TOPLAM AĞAÇ SAYISINA ORANI : %76,34 DÜR. EGE VE MARMARA BÖLGESİ ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ; GEÇEN YIL GERÇEKLEŞEN (114.664 TON) DAN %5 DÜŞÜŞLE 108.880 TON TAHMİN EDİLMEKTEDİR. SOFRALIK ZEYTİN REKOLTESİ: 210.143 BİN TON OLAN GEÇEN YIL REKOLTESİNDEN 124.669 TON YAKLAŞIK % 60 ARTIŞLA, 334.812 TON ÖNGÖRÜLMEKTEDİR. EGE VE MARMARA BÖLGESİ ZEYTİNYAĞI REKOLTESİNİN TOPLAM ZEYTİNYAĞI REKOLTESİNE ORANI GEÇEN YIL %72 İKEN BU YIL % 57 DİR., SOFRALIK ZEYTİN REKOLTESİNİN TOPLAM SOFRALIK ZEYTİN REKOLTESİNE ORANI İSE GEÇEN YIL; % 51 İKEN BU YIL %63 OLMUŞTUR.. DİĞER BÖLGELER ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ İÇİN; GEÇEN YILA (45.749 TON) GÖRE %80 ARTIŞLA 82.227 TON ÖNGÖRÜLMEKTEDİR. SOFRALIK ZEYTİN REKOLTESİ İÇİN İSE; GEÇEN YILA (94.334 TON) GÖRE %112 ARTIŞ İLE 199.564 TON ÖNGÖRÜLMEKTEDİR. İLLER BAZINDA GENEL OLARAK REKOLTE MİKTARLARI YÜKSELİRKEN ÇANAKKALE, BALIKESİR VE İZMİR DE BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE ZEYTİN VERİMİNDE DÜŞÜŞLER ÖNGÖRÜLMEKTEDİR. ÖZELLİKLE İLKBAHARDA UZUN SÜRELİ YAĞMURLARIN VEJETASYON SÜRESİNİ UZATMASI VE BERABERİNDE HALKALI LEKE HASTALIĞININ VE ANİ SICAKLIK DEĞİŞİMLERİNİN ÇİÇEKLENMEYE VE MEYVE TUTUMUNA OLUMSUZ ETKİSİ OLMUŞTUR. BU ETKİ BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE ÇANAKKALE DE % 157, BALIKESİR İLİNDE %19, İZMİR DE %38 VERİM DÜŞÜKLÜĞÜNE YOL AÇACAĞI ÖNGÖRÜLMEKTEDİR. GEÇEN YIL Kİ ZEYTİNYAĞI REKOLTESİNİN 160 BİN TON, İÇ TÜKETİM MİKTARININ YAKLAŞIK 105.000 BİN TON VE İHRACATIN DA YAKLAŞIK 10 BİN TON OLDUĞU DİKKATE ALINDIĞINDA, 30 BİN TON CİVARINDA STOK DEVRİ VE 2011/2012 SEZONUNDA GERÇEKLEŞECEĞİ TAHMİN EDİLEN 191 BİN TON ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİNİN YAKLAŞIK 220 BİN TON LUK TOPLAM ARZ MİKTARINI OLUŞTURACAĞI,, BU MİKTARIN; BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE ARTARAK YAKLAŞIK 125 BİN TON CİVARINDA OLABİLECEĞİ TAHMİN EDİLEN İÇ TÜKETİME VE YAKLAŞIK 100 BİN TON CİVARINDA DA İHRACATA YETECEK MİKTAR OLDUĞU TESPİT EDİLMİŞTİR. AYRICA ZEYTİNYAĞI KALİTESİNİN DE YÜKSEK OLACAĞI TAHMİN EDİLMEKTE VE BU DA HEM İÇ HEM DE DIŞ SATIM İÇİN ÖNEMLİ GÖRÜLMEKTEDİR. SOFRALIK ZEYTİN İÇİN DE BENZER DURUM SÖZ KONUDUR. GEÇEN YIL ÜRETİM 375 BİN TON BUNA KARŞI, TÜKETİM 280 BİN TON, İHRACATIN 53 BİN TON OLDUĞU GÖZ ÖNÜNDE TUTULARAK, BU YIL GERÇEKLEŞECEĞİ TAHMİN EDİLEN YAKLAŞIK 534 BİN TON REKOLTE İLE GEÇTİĞİMİZ YILDAN YAKLAŞIK %43 DAHA FAZLA BİR ÜRETİM OLACAĞI BUNUN YAKLAŞIK 300 BİN TON İÇ TÜKETİM VE GEÇEN YILDAN DEVREDEN STOK İLE GEÇTİĞİMİZ YILDAN 4-5 KAT DAHA FAZLA BİR MİKTAR İHRACATA İMKAN 5
TANIYACAK DÜZEYDE SOFRALIK ZEYTİN ARZININ GERÇEKLEŞEBİLECEĞİ TAHMİN EDİLMEKTEDİR ÜYESİ OLDUĞUMUZ ULUSLAR ARASI ZEYTİN KONSEYİ (IOC) VERİLERİ BAZ ALINDIĞINDA 191 BİN TON OLACAĞI BEKLENEN ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİMİZ BUNDAN ÖNCEKİ SON 6 YIL ORTALAMASI OLAN YAKLAŞIK 128.500 TON DAN YAKLAŞIK % 49 LİK BİR YÜKSELİŞİ GÖSTERMEKTEDİR. DİĞER TARAFTAN SON YILLARDA PERYODİSİTE YA DA VAR YOK YILI MAKASININ DA İSPANYA DA OLDUĞU GİBİ DARALDIĞI GÖRÜLMEKTEDİR. SON 4 YILLIK REKOLTE SEYRİ 130 BİN TON, 147.000 TON, 160.000 TON VE BU YILKİ ÖNGÖRÜ 191.000 TON İRDELENDİĞİNDE SIRASIYLA BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE DÜŞÜŞ YAŞANMAKSIZIN YAKLAŞIK +% 13, +%9 VE + % 19 LUK KESKİN OLMAYAN YÜKSELİŞLER OLDUĞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ. UZK VERİLERİNE GÖRE DÜNYA BİLANÇOLARI GÖZ ÖNÜNDE TUTULDUĞUNDA, 2011-2012 TAHMİNLERİNE GÖRE İSPANYA NIN GEÇEN YILA GÖRE % 2 LİK ARTIŞLA (1.400.000 TON),YUNANİSTAN IN %3 LÜK ARTIŞ İLE (310.000 TON) YILLARA GÖRE DÖRDÜNCÜLÜK BEŞİNCİLİK SIRALAMASINI PAYLAŞTIĞIMIZ TUNUS TA İSE YAKLAŞIK %50 LİK BİR ARTIŞ 180.000 TON ÜRETİM GERÇEKLEŞTİREBİLECEĞİ VE TÜRKİYE NİN GEÇEN YILA GÖRE YAKLAŞIK % 20 ARTIŞLA 191.000 TON ÜRETİMLE TUNUS UN YERİNİ ALABİLECEĞİ ÖNGÖRÜLMEKTEDİR. DİĞER YANDAN SURİYE NİN İSE %11 LİK BİR ARTIŞLA 200.000 TON BİR ÜRETİM ÖNGÖRÜSÜ VERDİĞİ GÖZLENMEKTEDİR. ANCAK SURİYE DE GÜVENİLİR KAYNAKLARDAN ALINAN BİLGİLERE GÖRE BU MİKTARIN SON YILLARDA OLDUĞUNDAN FAZLA GÖSTERİLDİĞİ VE GERÇEK RAKAMI YANSITMADIĞI BELİRTİLMEKTEDİR. SOFRALIK ZEYTİNDE İSE; AVRUPA BİRLİĞİ ÜRETİMİNİN; BAZI ÜLKELERDE DÜŞMEKLE BİRLİKTE İSPANYA VE YUNANİSTAN DAN KAYNAKLANAN AZ BİR ARTIŞ (GEÇEN YIL 700.000 TON) GÖSTERECEĞİ, TÜRKİYE NİN GEÇEN YILDAN BU YANA %42 ARTIŞ İLE ÜRETİMİNİ 534 BĠN TON SEVİYESİNE TAŞIYACAĞI BU RAKAMIN AB DEN SONRA 2. CİLİK ANLAMINA GELDİĞİ, ÖNEMLİ BİR RAKİBİMİZ OLAN MISIR IN 1980 YILINDAN BU YANA ULUSAL ZEYTİNCİLİK GELİŞTİRME PLANI SAYESİNDE SOFRALIK ZEYTİN ALANINI 3 700 HEKTARDAN, 71 428 HEKTARA ÇIKARDIĞI MODERN SİSTEMLERLE VE %90 SULAMA YAPARAK VERİMİNİ BU YIL İÇİN %150 ARTIŞLA 500.000 TON A YÜKSELTTİĞİ ÖNGÖRÜLMEKTEDİR. SURİYE NİN İSE; % 16 ARTIŞ İLE 165.000 TON ÜRETİM ÖNGÖRDÜĞÜ BELİRTİLMEKTEDİR. BU VESİLE İLE TÜM SEKTÖRÜN 2011/2012 ÜRETİM SEZONUNDA DA BEREKETLİ, HUZURLU VE BOL KAZANÇLI GÜNLER GEÇİRMESİNİ DİLER HEPİNİZE SEVGİ VE SAYGILARIMI SUNARIM. ULUSAL ZEYTĠN VE ZEYTĠNYAĞI KONSEYĠ YÖNETĠM KURULU ADINA DR. MUSTAFA TAN YÖNETĠM KURULU BAġKANI 6
EK-1 2011/2012 SEZONU TÜRKĠYE ZEYTĠN VE ZEYTĠNYAĞI REKOLTESĠ ULUSAL RESMĠ TESPĠT HEYETĠ ÇALIġMA PROGRAMI TARİH 12.09.2011 Pazartesi (konaklama) 13.09.2011 Salı (konaklama) 14.09.2011 ÇarĢamba (konaklama) 15.09.2011 PerĢembe (konaklama) 16.09.2011 Cuma (dönüģ) 12.09.2011 Pazartesi (konaklama) 13.09.2011 Salı (konaklama) 14.09.2011 ÇarĢamba (konaklama) 15.09.2011 PerĢembe (konaklama) 16.09.2011 Cuma (dönüģ) 12.09.2011 Pazartesi (konaklama) 13.09.2011 Salı (konaklama) 14.09.2011 ÇarĢamba (dönüģ) 15.09.2011 PerĢembe (dönüģ) 16.09.2011 Cuma 17.09.2011 Cumartesi 18.09.2011 Pazar YER Ġzmir-Bergama-Dikili-Ayvalık Ayvalık-Gömeç-Burhaniye-Havran-Edremit Edremit-Altınoluk-Küçükkuyu-Ayvacık-Bayramiç-Ezine-Çanakkale Edincik-Erdek-Mudanya Ġznik-Orhangazi-Gemlik-Ġzmir Germencik-Ġncirliova-Koçarlı-Aydın-KöĢk KöĢk- Sultanhisar-Nazillli-Bozdoğan- Yenipazar Nazilli-Karacasu-Kuyucak-Buharkent Karpuzlu- Çine-Muğla- Yatağan-Bodrum Milas-Söke-KuĢadası-Selçuk-Ġzmir Manisa-Saruhanlı-Akhisar Akhisar-Kırkağaç-Soma Gölmarmara-Salihli-Ahmetli-Turgutlu-KemalpaĢa-Ġzmir Torbalı-Tire-ÖdemiĢ-Bayındır-Ġzmir Merkez-Menderes-Seferihisar-Urla-Mordoğan, Karaburun-Ġzmir Gerek görülürse bölgeler geniģletilecektir. Gerek görülürse bölgeler geniģletilecektir. 7
TARĠH 12.09.2011 Pazartesi 13.09.2011 Salı 14.09.2011 ÇarĢamba 15.09.2011 PerĢembe 16.09.2011 Cuma 17.09.2011 Cumartesi 18.09.2011 Pazar YER Adana-Osmaniye-ġanlıurfa ġanlıurfa-oğuzeli-nizip-gaziantep-kilis Kilis-Hassa-Kırıkhan-Altınözü-Antakya Antakya-Yayladağı-Samandağ-Ġskenderun-Dörtyol Dörtyol-Erzin-Ceyhan-Sarıçam-Karaisalı-Adana Adana-Tarsus-Silifke-Mut Antalya ve çevresi. 8
EK-2 2011/12 SEZONU TÜRKĠYE ZEYTĠN VE ZEYTĠNYAĞI REKOLTESĠ ULUSAL RESMĠ TESPĠT HEYETĠ VE ÇALIġMA PROGRAMI HEYET ÜYELERĠ KURUMLARI 1- Dr. Mustafa TAN - Dr. Nejat Özilbey- Mehmet OK- A. Osman MENTEġE-Çağatay Özcan Kokulu-Ġsmet UÇAR-Ġbrahim- AYAYDIN-Mustafa YILDIRIM-Ali Murat TEMEL- Mehmet ALP- Ahmet ARTUKOĞLU ULUSAL ZEYTĠN VE ZEYTĠNYAĞI KONSEYĠ (UZZK) 2- Sedat GÜN Emrah AKSARI-Ali SEVĠNÇ MARMARABĠRLĠK 3- Cahit TUNÇ Bülent KONSOLOĞLU Mert Murat TARĠġ ZEYTĠNYAĞI BĠRLĠĞĠ 4- Murat ÖZALTAġ-Mehmet HAKAN-Serkan KAPTAN BORNOVA ZEYTĠNCĠLĠK ARAġTIRMA ĠSTASYONU 5- Murat KÜÇÜKÇAKIR-Aydın KARABULUT-Engin PEKEL EDREMĠT ZEYTĠNCĠLĠK ÜRETĠM ĠSTASYONU 6- Emin ERSOY TÜRKĠYE ZĠRAAT ODALARI BĠRLĠĞĠ (TZOB) 7- Okan BORAZAN AYDIN TĠCARET BORSASI 8- ĠZMĠR TĠCARET BORSASI 9- A. Selim KANTARCI TĠCARET VE SANAYĠ KONTUVARI T.A.ġ 10- Mehmet CAVLI-BarıĢ ÖZTÜRK ANA GIDA A.ġ 11- Atilla TURAN-Dilek GÜLBAġ GÜNEYDOĞUBĠRLĠK 12- Doç Dr. Mehmet GÜLER-Ramazan CESUR DOĞU AKDENĠZ ZEYTĠN BĠRLĠĞĠ (DAZB) 13- Yılmaz DÖNMEZ ANTAKYA TĠCARET ODASI, HATAY ZEYTĠNYAĞI ÜRETĠCĠLERĠ DERNEĞĠ 14- Sıddık DURMAZ NĠZĠP ZĠRAAT ODASI 15- Doğan ASLAN NĠZĠP ÇĠFTÇĠ MALLARI KORUMA DERNEĞĠ 16- Ali ERGEZER TARSUS ZĠRAAT ODASI 17- Kemal KONT OĞUZELĠ ZĠRAAT ODASI 18- Mustafa BAYIR TARSUS ÇATALÇEġME- KIRKGÖZ ĠÇME SUYU BĠRLĠĞĠ 19- Ahmet EYÜPOĞLU Mustafa AKTAR ġanliurfa ZĠRAAT ODASI 20- Abdullah ÇELĠK KĠLĠS ZĠRAAT ODASI 9
10