ÜRETİM SEZONU SOFRALIK ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ ULUSAL RESMİ TESPİT HEYETİ RAPORU

Transkript

1 ÜRETİM SEZONU SOFRALIK ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ ULUSAL RESMİ TESPİT HEYETİ RAPORU 29 EYLÜL 2017-İZMİR

2 ÇALIŞMANIN AMACI VE GEREKÇESİ T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünün tarih ve E sayılı yazılarında; Ulusal ve yağı Konseyi nin (UZZK) koordinatörlüğünde, ülkemiz zeytin ve zeytinyağı üretim sezonuna ilişkin sağlıklı ve güvenilir verileri sağlamak amacıyla 2009/2010 sezonundan itibaren olduğu gibi ve yağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti tarafından tüm zeytin yetiştirilen bölgelerde zeytin ve zeytinyağı işletmeleri, ilgili kurum, kuruluş ve kişilerle görüşülerek gerçekleştirilen ulusal ürün rekoltesi tespit çalışmalarına bu yıl da 2017/2018 üretim sezonu için Eylül ayında çalışılması görevi verilmiştir. Bu çerçevede Ulusal ve yağı Konseyimizce bir çalışma planı oluşturmak üzere, tarihli bir yazı ile söz konusu toplantıya davet edilen Bornova cilik Araştırma Enstitüsü, Tariş ve yağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği, İzmir İl Tarım Müdürlüğü, Ege ve yağı İhracatçılar Birliği, İzmir Ticaret Borsası, Antakya Ticaret ve Sanayi Odası, Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Aydın İl Tarım Müdürlüğü, Denizli İl Tarım Müdürlüğü, Ege Orman Vakfı, Akhisar Ziraat Odası, Ticaret ve Sanayi Kontuarı T.A.Ş ve Ana Gıda A.Ş, katılarak çalışmalara katılım ve destek sağlamışlar ve aşağıda adı ve/veya yetkili temsilcisi bulunan kurum ve kuruluşların katılımı ile ve yağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyetleri ile ve yağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti ve Çalışma Programı oluşturulmuştur. 2017/2018 SEZONU TÜRKİYE ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ ULUSAL RESMİ TESPİT HEYETİ VE ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞMA YÖNTEMİ ve yağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyetleri, yaklaşan üretim sezonuna en kısa sürede en sağlıklı sonuçları vermek üzere, 18 Eylül Eylül 2017 tarihleri arasında eş zamanlı olarak dört ayrı yörede, dört farklı uzman grubu ile çalışmalarını yürütmüş ve aşağıdaki tespitlerde bulunmuştur. Dört ana bölgede görev yapan Heyetlerimiz, ülkemizin en büyük 16 il, ilçe, köy ve beldelerinde mevcut zeytinliklerde teknik incelemeler yapmış, yetiştiricileri, yetiştiricileri birlikleri, zeytin ve zeytin yağ işletmeleri, Prina sanayicisi, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl ve İlçe Müdürlükleri, ve yağı Kooperatifleri ile bire-bir görüşmeler gerçekleştirmişlerdir.

3 Buna göre; Türkiye toplam ağaç varlığının yaklaşık %97 sini teşkil eden İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Bursa, Manisa, Aydın, Muğla, Adana, Antalya, Gaziantep, Hatay, Kilis, Mersin, Osmaniye, Kahramanmaraş ve Antalya illeri ile bu illerin ilçe ve köylerinde yer alan ve yörenin çoğunluğuna örnek teşkil edebilecek zeytinliklerinden, tesadüfi olarak seçilen zeytin ağaçlarında; ağaç başına toplam zeytin miktarı, bu miktar içinde sofralık ve yağlık zeytin miktarı ile danede ki yağ randımanı ve kalitesi konusunda ayrı ayrı tespitlerde bulunarak ağaç ve/veya zeytinlik bazından tüme varım yöntemi ile toplam ağaçların verim bulgularına ulaşılmıştır. Bu bulgular; yörede yaşayan ve zeytin ve zeytinyağı konusunda deneyimli olduğu kabul edilen üretici, tüccar, sanayici, kooperatif yetkilisi, Gıda Tarım ve Hayvancılık il ve ilçe Müdürlükleri teknik elemanları, Ziraat Odaları, üretici birlik veya dernekleri, odalar, borsalar, dernekler gibi kuruluşların uzman temsilcilerinin çapraz sorgulamalarına dayalı bulguları ile karşılaştırılmak suretiyle, heyetin üzerinde oy birliği ile mutabık kaldığı rekolte tespit rakamları olarak raporumuzda yer almıştır. Çalışma programına dahil edilemeyen yörelere ait veriler ile zeytin ağacı varlığımız, T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, İl ve İlçe Tarım Müdürlüklerinin resmi beyanlarından yararlanmak suretiyle raporumuza ilave edilmiştir. İncelemelerimiz sonucunda aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır: İZLENİM, TESPİT VE ÖNERİLER: Yeni fidanların her geçen yıl ürüne yatmalarına rağmen iklim koşullarında global iklim değişikliğinin etkisi ile genel olarak zeytin bahçelerinde ağaçların gelişiminin yer yer değişiklik göstermekle birlikte geçtiğimiz yıllara göre çok daha iyi olduğu gözlenmiştir. Bunun sonucu olarak geçtiğimiz yıl yaygın olarak görünen halkalı leke hastalığının bu yıl çok azaldığı tespit edilmiştir. Bu durum yaklaşık sene ürün vermeyen ağaçların verime yatmasına sebep olmuştur. Yine de gelecek yıl ürün verecek veya ağaçların gelişmesini sağlayacak sürgün ve filizlerin kırılmamasına özen gösterilmeli ve uygun hasat yöntemleri (elle veya mekanik hasat) uygulanmalıdır. Bu konuda Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızca uygulanmakta olan kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi kapsamında zeytin hasat makinelerine verilmekte olan desteklerin olumlu etkilerinin bu çalışmalarda da görülmesi nedeniyle artarak devam ettirilmesinin uygun olacağı belirlenmiştir. İlkbahar yağışlarının çiçek öncesi ve meyve tutumu sonrası görülmesi ürün gelişimini olumlu etkilemesine rağmen; yazın kurak geçen ve taban suyunun fazla yüksek olmadığı bölgelerde su stresine bağlı dane buruşukluklarının oluştuğu gözlemlenmiştir.

4 Yeni tesislerde dikimi gerçekleştirilecek fidanların öncelikle hangi amaçla dikileceği, bölgeye adaptasyon yeteneği vb. gibi hususlara dikkat edilmediği tespit edilmiştir. Son zamanlarda iri daneli sofralık zeytin ile ilgili yurt dışı taleplerinin artması nedeniyle sofralık zeytin yetiştiriciliğine uygun sulanabilir alanlarda iri daneli zeytin çeşitleri tercih edilmesi gerektiği ve çeşitlerin bölgelere adaptasyonuna göre her yörede kendi çeşitlerin ön plana çıkartılması önemli görülmüştür. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 17 Eylül 2017 tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanan Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ de zeytin üreticisine, ÇKS kayıtlarında belirtilen alan dikkate alınarak 13 TL/da mazot ve gübre ödemesi desteği, 50 TL/da İyi Tarım Uygulaması (İTU) desteği, 70 TL/da Organik Tarım Desteği, 80 krş/kg yağı fark ödemesi desteği olarak belirlenmiştir. ve zeytinyağı sektöründe desteklemeler, çeşitli kalemlerde verilmekte ancak küçük aile işletmeciliğinin yoğun olması nedeniyle verilen desteklerin çok küçük bir kısmı üreticinin faydasına sunulmaktadır. Bunun yanı sıra özellikle zeytinyağı primi ödemelerinde yeterli talep olmadığı ya da müstahsil makbuzu düzenlemelerinde usulsüzlükler de tespit edilmektedir. Ulusal ve yağı Konseyi olarak önerimiz, bu destekleme modelinden vazgeçilerek, toplam zeytin danesine desteklemenin yapılmasıdır. Böylelikle, küçük ya da büyük ölçekli tüm üreticilerimizin faydalanabileceği, çok daha etkili olacağı, sektörün kayıt dışı sorununa çözüm sağlayacağı, üreticinin maliyetlerine katkı yapacağı düşünülmektedir. Yine aynı tebliğde Geleneksel bahçelerinin rehabilitasyonu desteği yayınlanmıştır. Buna göre geleneksel zeytin bahçesi alanının en az 1/5 inde gençleştirme budaması yapacağını tespit ettiren ve 27/10/2017 ve Mayıs/2018 tarihleri arasında gençleştirme budaması yapan çiftçilere budanan alan üzerinden 100 TL/da destekleme ödemesi yapacağı belirtilmiştir. Gençleştirme desteği için çiftçiler bu desteğin nasıl uygulanacağına dair bilgileri İl ve İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri ne başvurdukları bilgileri alınmıştır. Bölgesel raporlarda ayrıntılarının görüleceği gibi çok az da olsa bazı yörelerde aşırı soğuklar ve don etkisi sebebiyle ürün tutumunun gerçekleşmediği görülmüştür. Yağışların ilkbahar döneminde çiçeklenme öncesi ve meyve tutumu sonrası olması ağaç başına zeytin veriminin daha iyi olmasına sebep olmuştur. Geçtiğimiz yıllarda ürün olmayan bahçelerde, kış zararının fazla etkilemediği bölgelerde özellikle sulanan zeytinliklerde, suyunu koruyan su tutma kapasitesi iyi topraklarda daha iyi meyve tutumu iri kalibreli sofralık zeytinlerin olabileceği beklenmektedir. Sineği zararlısı mevsim normalleri üzerinde giden sıcaklıklar sebebiyle görülmediği; Özellikle organik tarım alanlarında Sineği mücadelesinde biyoteknik mücadelenin

5 (Kitlesel Tuzaklama) yaygınlaştığı gözlemlenmiştir. sineği zararlısına karşı havadan toplu ilaçlama programdan kaldırılmış, bunun yerine ya havadan organik ilaçlama ya da üreticilerin ferdi kısmi ağaç ilaçlaması veya tuzaklama yöntemleri için alt yapı hazırlıklarına devam edilememiştir. Sayımlarda genellikle Sineği yoğunluğu tespit edilememiş ancak özellikle Kuzey Ege ve Güney Ege de gerek ferdi gerekse toplu ilaçlama bakımından yeterli bir girişimde bulunulamamıştır. Ancak geçtiğimiz yıl yaşanan ani sinek vuruğu olasılığı bu yıl da beklenmektedir. Bu nedenle tedbirli olunması ve kalite, miktar kayıplarının önlenmesinin sağlanması gerekecektir. Sulama düz taban arazilerde ve yeni dikilen zeytinliklerde yapılmaktadır. Her geçen yıl kullanım oranı artmaktadır. Salma, çanak veya yağmurlama sulama görülmekle birlikte yeni tesislerde damlama sulama öne çıkmaktadır. Bu yıl taban arazilerde damlama sulama yapılan arazilerde verimin ve dane kalitesinin daha iyi olduğu gözlemlenmiştir. Sulamanın yaygınlaşması ile özellikle sofralık zeytin üretim ve kalitesinde iyileşmeler görülmektedir. Geçtiğimiz yıllarda zeytinliklerde yayılım gösteren Solgunluğu (Verticillum dahliae) na yer yer yine rastlanılmış ancak geçtiğimiz yıllara nazaran yoğunluğunda ve üretici şikayetlerinde azalmalar görülmüştür. Güney Bölgelerinde Gemlik çeşidi olan ağaçlardan her yıl düzenli verim alınırken, diğer çeşitlerde istikrar olmadığı tespit edilmiştir. Birçok yörede zeytinyağlarının kısa sürede bozulmasının esas sebebinin bilimsel saklama şartlarına uyulmaması olduğu belirlenmiştir. Tüm yörelerimizde üretilen zeytin ve zeytinyağlarının ambalajlanması konusunda yeterli yatırımların yapılmamış olması sebebiyle, pazarlama en büyük handikap olarak kabul edilmektedir. Bölgede kaliteli mal temininde sıkıntılar bulunmakla birlikte, yeni fidan dikimi, yetiştiricilik, budama, hasat, damla sulama vb. gibi konularda da önemli eksiklikler tespit edilmiştir. Güney ve diğer bölgelerimizde yeni tesisler ve geleneksel zeytin ağaçlarından elde edilen salamura zeytinlerin yatırım teşvikleri ile desteklenmesinin gerektiği belirtilmektedir. Ülkemizde iklim koşulları ve eşsiz toprak yapısı ile çok kaliteli zeytinyağları üretebilecek potansiyele sahip olunduğu ve üretilebildiği halde zeytinyağların saç, galvaniz tank veya plastik kaplarda muhafazası önemli kalite kayıplarına yol açmaktadır. Stoklama kapasitesi ve kalitesinin arttırılması bakımından lisanslı depoculuk veya özel depoculuk sistemi teşvik edilerek zeytinyağların modern paslanmaz çelik hijyenik kaplarda muhafazasının sağlanması sektörün tamamının beklentisi ve talebi olmaktadır. Sektör temsilcileri bu yönlü destekleri beklemektedir.

6 Sektörümüzün en önemli sorunu taklit, tağşiş ve kayıt dışılık sorunudur. Özellikle son yıllarda taklit ve tağşişle mücadelede Bakanlığımız denetmenlerince sıkı denetimlere gerek duyulmaktadır. Cezaların ve denetimlerin yetersiz olması, yol kenarlarında markasız, uygun olmayan ambalajlarda ve kayıt dışı satışların denetlenmesinden başlayarak, taşımayı gerçekleştiren tankerler ve depolar bazında kontrollerin yapılması gerektiği belirlenmiştir. Taklit ve tağşiş, haksız rekabetin artması ile kayıt dışılığın önlenememesi, hem kalite artışını ve hem de sektörün büyümesinin önündeki çok önemli faktördür. Sektör temsilcilerince, bölgeler arası zeytin ve yağ ticareti ve sevkinde yeni düzenlemelere ve kontrollere ihtiyaç olduğu, yerel çeşitlerin ülkesel ve uluslararası alanlarda tanınırlığının sağlanması için coğrafi işaret tescil mahreç veya menşe çalışmalarına ağırlık verilmeli ve teşvik edilmesi beklenmektedir. Markalaşma ve kaliteye destek verilmesi sağlanmalıdır. Çevre Bakanlığının Vejetasyon Suyu ya da Karasu konusundaki çalışmaları ve çözüm önerilerini, UZZK Koordinasyonunda sektör temsilcilerinin görüşleri doğrultusunda hazırladığı rapora göre planladığı, hazırlanan raporun karasu sorununda 2 Faz dönüşüm projesinin ve diğer uygulamaların 3 yıllık bir sürece yayılması ve konu ile muhatap zeytin sıkım tesisi, prina tesisi ve diğer ilgilileri destekler uygulamalara gidilmesi neticesinde, karasuyunda bazı yörelerimizde fabrika sahiplerine ciddi para cezaları uyguladıkları bu durum da fabrika sahiplerini üretimden vazgeçme noktasına getirdiği hatta kapattıkları gözlenmiştir. İlk kez 1984 yılında başlatılan modern kontinü zeytin sıkma tesisi kurulu kapasitesi bir çok yörede ihtiyacın üzerindedir. Ülkemizde 1187 adet zeytin sıkma tesisi mevcut olup ortalama ton/gün gibi bir kapasiteye ulaşılmaktadır. Bu nedenle yeni tesislere teşvik yerine, tesislerin modernizasyonun teşvik verilmesi uygun görülmektedir. Mevcut zeytin ve zeytinyağı işletmelerinin en önemli sorunu olan karasuyun ekonomiye kazandırılması olarak gözlenmiştir. Yeni tesis kurulumunda yapılan desteklemeler ; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Bitkisel Üretime Desteleme Ödemesi yapılmasına dair Tebliğ de 280TL/dekar belirtilmiştir. Bu uygulama mevcut eski ve genellikle meyilli alanlarda bulunan geleneksel zeytinliklere de uygulanması gerekmekte, dekara düşen ağaç sayısının olması gerekenden daha az olduğu yapılacak desteklemelerle ağaç sayısında artış ve mevcut ağaçların bakımında yeni destekleme araçlarının etkin olarak kullanılmasının, kısa sürede verim ve kalitenin yükselmesinde önemli rol oynayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu yıl ağaç başına verimlilik hedefimize ulaşılmış görülmektedir. Bunu çiçeklenme öncesi ve meyve tutumu sonrası yağan yağışların olumlu etkisi ve önceki yıl sonbahar aylarında gerçekleşen kuraklık, kış aylarında gerçekleşen soğuk ve kar yağışı gibi iklim koşullarının Halkalı Leke Hastalığı gelişimini olumsuz etkilenmesi ve buna bağlı olarak sonbahar, kış ve

7 ilkbahar dönemlerinde bitki gelişimi ve meyve tutumunu olumsuz etkileyecek seviyede bu hastalık kaynaklı yaprak dökümünün görülmemesi olarak tespit edilmiştir. Piyasa fiyatlarının bölgelere göre değişmekle birlikte kampanya başında düzenli olarak düşmeye başlamış ve bu düşme kampanya kadar devam ettiği gözlenmiştir. Ancak özellikle ilkbahar ve yaz aylarındaki terör saldırıları, bölgemizin içinde bulunduğu ateş çemberi tüketimi de olumsuz etkilemiş ve arzın talepten yüksek olmasının da etkisiyle fiyatlarda gevşeme ve gerileme başlamıştır. İçinde bulunduğumuz günlerde piyasa fiyatlarının geçtiğimiz yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında yaklaşık %20 gerileme olduğu gözlemlenmektedir. Ancak sektörde fiyat dalgalanmalarının üretici ve tüketici üzerinde negatif etki yaptığı, markalı, ambalajlı market satışlarının %25-30 lara varan oranlarda düştüğü buna karşın merdiven altı satışlarda patlama olduğu, taklit ve tağşişin tavan yaptığı da yaşanan bir gerçektir. Tüm bu gerçekler göz önünde bulundurularak piyasa hareketlerinin dengeli gitmesi, hem üretici ve hem de tüketicinin korunması sektörümüzün sürdürülebilirliği açısından son derece önemlidir. Bu bakımdan AB de olduğu gibi piyasa müdahale sisteminin kurulması, vadeli işlemler borsasına benzer veya lisanslı depoculuk gibi sistemlerin çalışmasının sağlanması gerekmektedir. lerin işletmeye nakilleri sırasında kullanılan ve zeytinyağı kalite kayıplarına yol açan naylon torba veya çuvalların yerine kasalarda taşınması ve bu tür araçlara destek verilmesi gerektiği ifade edilmektedir. ciliğe yatırım yapmak isteyen iş adamlarının olduğu, bu sektöre yapacakları yatırımların, bir takım kredi ve muafiyetler ile özendirilmesi ifade edilmektedir. Üreticilerin Pazar sorununa çözüm bulunması talebinde kararlı oldukları yerinde gözlenmiştir. Bunun için büyük salamura üretim ve paketleme tesislerinin kurulması konusunda yapılan projelere T.C. Ziraat Bankası nca düşük faizli Tarımsal Kredi desteği sağlanması beklenmektedir. Girdi maliyetlerinin azaltılması konusundaki talepler çok yoğun olarak dile getirilmektedir. Üretici ve Tarım teşkilatları ile yapılan görüşmelerde üretici maliyetlerinin 1kg zeytin için 2,5-3,5 arasında olduğu ifade edilmiştir. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın zeytinde mikoriza uygulamalarını dikkatle takip etmesi ve bu konudaki başarılı çalışmaları desteklemesi beklentiler arasındadır. Bu izlenim ve saptamalar doğrultusunda tespit edilen sorunlar ve çözüm önerileri ana başlıklar halinde aşağıdaki gibidir:

8 SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 1- Sektörle ilgili istatistiki veriler güncel değildir. Rekolte tahmin çalışmaları uzmanların sadece tecrübeleri ve gözlemlerine dayanarak yapılmaktadır. Uzaktan algılama sistemleri kullanılarak, bir coğrafi bilgi sistemi ve güvenilir veri tabanı oluşturulmalıdır. Başta ağaç sayısı olmak üzere, sektördeki verilerin güncelleştirilmesi gerekmektedir. Bunun için oluşturulacak projeye AB, Bakanlığımız ve Sektör Temsilcilerince destek sağlanması, 2- Yeni dikim alanları için global iklim değişikliği dikkate alınarak bu tür tehditlere karşı daha dayanıklı olabilecek rakım, konum ve toprak yapısındaki alanların belirlenmesi, Havza bazlı destek modelinde AB de daha az kayırılmış alanlar denen ve ülkemizde geleneksel meyilli alanlarda mukim zeytinlikler için ilave desteklerin verilmesi, 3- Düzenli ve yüksek verimli, ihracata uygun zeytin çeşitleri tercih edilmeli ve sert çekirdekli meyveler ile karışık dikimler önlenmelidir. 4- Stratejik bir ürün olması nedeniyle zeytinyağının prim sisteminin zeytinyağına değil ham dane zeytine 50 Krş ya da zeytinyağına 1-1,5 TL seviyelerine çıkarılması, 5- alanlarında maden aramalarına imkan tanıması için ciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılmasına dair Kanun da yapılmak istenilen değişiklik taleplerinin ardı arkasının kesilmemekte ve sürekli olarak daha başka değişik çıkar grupları tarafından gündeme getirilmektedir. Bu saldırıların sonucunda hazırlanan yasa değişikliği teklifleri, 7 kez Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından reddedilmiştir. Ancak tüm bu saldırılar göstermiştir ki Sektörümüzün en önemli teminatı olan bu yasanın gerçekten zeytin ağaçlarımızı koruyacak, yeni plantasyonların oluşmasının önünü açacak bir revizyona ihtiyacı olduğu bir gerçektir. Bu noktada en kısa zamanda, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızla birlikte yasanın düzenlenmesi sektörümüzce sağlanması. 6- de hastalık ve zararlılarla mücadelede yeni yaklaşım ve yöntemlerin geliştirilmesi geniş spektrumlu ilaç tüketiminin minimize edilmesi, 7- Fidan üretiminde bölgesel adaptasyon önemli olup, coğrafi yöre ile özdeşleşmiş çeşitlerin kendi bölgelerine dikiminin teşvik edilmesi, bölgesel bir Envanter Projesi hazırlanarak kayıt dışı ağaçlar tespit edilerek, dikime uygun zeytin alanları sür atle ağaçlandırılmalıdır.

9 8- Bölgelerde bulunan deliceler aşılanmalı ve m. rakımlı, bozuk orman arazilerinde zeytinlik tesisine izin verilmelidir. 9- Ülkemizin yerli zeytin gen kaynaklarının korunması ve çeşitli yollarla fidan ithalat rejiminin engellenmesi, 10- cilik sektöründe ürün ve üretim maliyetinin düşürülmesinde mutlak gerekli görülen ve zeytincilikte kullanılan girdilerden başta akaryakıt ve enerjinin ucuzlatılması, Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi, 11- Firesiz ve hızlı zeytin toplama için mekanik hasadın özendirilmesi ve yardımcı malzemelerin temini ve üretimini kolaylaştıracak önlemlerin alınması, zeytin hasat makineleri küçük ve orta üreticilerin alımını kolaylaştırmak üzere fiyatlarının kontrolden geçirilmesi, ayrıca gövde sarsıcı gibi büyük makinaların da teşvik kapsamına alınması, 12- Kalite kayıplarının önlenmesi için zeytinyağlarımızın, azot korumalı paslanmaz çelik tanklarda depolanabilmesinin desteklenmesi, bu kapsamda Lisanslı Depoculuğun teşvik edilmesi, modern laboratuvarların kurulması böylece her yıl iç piyasa ve ihracata uygun, kaliteli ve düzenli bir zeytinyağı arzının sağlanması, 13- AB de olduğu gibi piyasayı düzenleyici fiyat ve destek modellerinin uygulanması, 14- yağının önden gelen sorunlarından birisi de taklit ve tağşiştir. Yasal Mevzuatımız AB ile uyumlu hale gelmiştir. Konseyimizce piyasa takip edilmekte, kalite kontrol programı uygulanmaktadır. Bu analizlerin yapılabilmesi için Bakanlığımız bünyesinde de Ankara, İzmir ve Bursa da Kontrol Laboratuvarları faaliyet göstermektedir. Bu laboratuvarların sayılarının arttırılması sağlanması, başta tanker ve depo bazında kontrollere ağırlık verilmesi, Tağşişli yağlarla ilgili kamu denetimlerinin attırılması, etkin ve caydırıcı ceza sisteminin devreye girmesi, 15- Eskiden pazarlarda veya yol kenarlarında yapılan taklit ve tağşişli ürünler G.T.H. Bakanlığının verilerine göre yaygınlaşarak büyük markalı Sanayicilere de yayılmış, hatta büyük hipermarket zinciri markalarında TGK. yağı Tebliğine uygun olmayan ürünlerin var olduğu saptanmıştır. Bu problemin çözümünde zaman geçirilmeden etkin ve caydırıcı cezai yaptırımların gerçekleştirilmesi için yasa değişikliğinin yapılması, müteselsil sorumluluğun oluşturulması,

10 16- Kayıt dışı olarak, uygun olmayan koşullarda satışın yoğun olduğu görülmektedir. Üretici adı altında satılan pet ambalajlarda veya beyaz tenekelerdeki bu zeytinyağlarının kontrol edilmesi, kayıt altına alınmasına yönelik yeni düzenlemelerin getirilmesi, küçük üreticilerin butik üretimlerinin teşvik edilmesi firma kurma ve markalaşma çalışmalarının teşvik edilmesi, sağlıklı ve standart ürünleri pazarlayabilmeleri için Gıda Kodeksinde bu üreticiler için faaliyetlerini kolaylaştırıcı yeni denetleme ve pazarlama düzenlemelerine geçilmesinin gerektiği ifade edilmekte ve bu sorunların bir an önce çözüme kavuşmalarının sağlanması beklenmektedir. Kalite değerleri yükseltilmeli, paketleme tesislerinin kurulması ve zeytinyağı üretiminin ihracata yönelik olması için günün koşullarına uygun, uluslararası rekabet yapılabilecek şekilde destekleme modeline geçilmesi, Kaliteli Türk ve yağı konsepti ile devlet tarafından hedef pazarlarda etkili tanıtım faaliyetlerinin başlatılması, 17- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Genelgesinde zeytinyağı tesislerinde oluşan atık suların bertarafına yönelik olarak, - Sürekli (kontinü) santrifüj yöntemiyle zeytinyağı üreten işletmelerin iki fazlı dekantasyon sistemine geçiş yapması ve bu yöntemle pirina içerisinde kalan zeytin karasuyunun pirina tesislerine gönderilmesi, - Üç fazlı dekantasyon sistemiyle devam edecek işletmelerde oluşan zeytin karasuyunun sızdırmaz lagünlerde biriktirilerek buharlaştırılması, talep edilmektedir. Bu bağlamda, üç fazlı çalışan işletmeler için merkezi lagünlerin oluşturulması ve pirina sanayinin depolama, taşıma ve işleme gibi altyapı eksikliklerinin tamamlanması açısından, sektöre gerekli desteklerin verilmesi, 18- Ülkemizin en önemli sorunu, kayıt dışılık ve tüketimin düşük olmasıdır. Sürdürülebilir tarım, sürdürülebilir ticaret kısacası sürdürülebilir sektör için değer zinciri içinde tüm halkaların eşit olarak yer alması ve haksız rekabetin önlenmesi büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda hem üreticimiz maliyetlerini düşürücü tedbirlerin alınması, hem ihracatçımızın uluslararası pazarda rekabet edebilmesi ve hem de tüketicimizin ulaşılabilir fiyatlardan ürünü tüketmesinin sağlanması gerekmektedir. Bu bakımdan bütüncül bir yaklaşımla tüm sorunlar ele alınmalı, analiz edilmeli ve çözüm yolları uygulanmalıdır. SONUÇ: Bu izlenim tespit ve önerilerimiz doğrultusunda sonuç olarak; 2017/2018 sezonunda Türkiye genelinde zeytin ağaç sayısı, üretilecek toplam zeytin ile bundan sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar ile elde edilecek zeytinyağı rekoltelerini gösterir veriler Ek: Tablo da sunulmuştur.

11 Buna göre, İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Bursa, Manisa, Aydın, Muğla, Adana, Antalya, Gaziantep, Hatay, Kilis, Mersin, Osmaniye, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerine dört farklı Uzmanlar Heyeti oluşturularak tahmin çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Rekolte tespit heyetlerince gidilemeyen ancak Bakanlığımız il ve/veya ilçe Tarım Müdürlüklerinden temin edinilen bilgilere göre diğer illerle birlikte Türkiye Genelinde Toplam adet meyve veren (geçen yıla göre adet yani +% 4.8 artış), adet meyve vermeyen (geçen yıla göre adet yani - %1,1 azalma) ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 13.4 Kg zeytin verimi (geçen yıla göre ağaç başına 11 kg olduğundan, 2.4 kg yani +%21.8 verim artışı) ile ton zeytin danesi alınacağı (geçen yıla göre ton yani +%32 artış), bunun ton unun sofralık zeytine (geçen yıla göre ton, yani +%5,2 artış), ton unun yağlığa (geçen yıla göre ton yani +%44,6 artış) ayrılacağı bundan da ortalama 1/5.6 randıman ile ton (geçen yıla göre ton yani +%61,8 artış) ton zeytinyağı elde edileceği, tahmin edilmiştir İŞ YILI REKOLTE TAHMİN HEYETİ ÇALIŞMA PROGRAMI Rekolte tahmin çalışması: (18-24) Eylül BÖLGE: KUZEY EGE VE MARMARA Katılanlar: 1.Dr. Mustafa TAN-UZZK 2. Oktay Sezgin - cilik Araştırma Enstitüsü 3. Firuze Topaklı - cilik Araştırma Enstitüsü 4. İsmail Çırak-Tariş 5. Barış Öztürk - Ana Gıda 6. Erdal Atasever Ege İhracatçı Birlikleri 7. Süleyman Dönmez- Bandırma Ziraat Odası Çalışma Programı: Tarih Gidilecek Yerler İzmir, Bergama, Dikili, Ayvalık (Pazartesi Konaklama)

12 Ayvalık, Gömeç, Burhaniye, Havran, Edremit (Salı Konaklama) Edremit, Altınoluk, Küçükkuyu, Ayvacık, (Çarşamba Konaklama) Bayramiç, Ezine, Çanakkale (Perşembe Konaklama) Edincik, Erdek, Mudanya (Cuma Konaklama) İznik, Orhangazi, Gemlik, İzmir (Cumartesi Dönüş) Gerek görülürse bölgeler genişletilecektir. 2.BÖLGE: İZMİR VE ÇEVRESİ Katılanlar: 1. İsmet Uçar UZZK 2. Uğur Güloğlu - cilik Araştırma Enstitüsü 3. Songül Acar cilik Araştırma Enstitüsü 4. Özgür Tuzlu -Tariş 5. Aytekin Değirmenci - Akhisar Ziraat Odası Çalışma Programı: Tarih Gidilecek Yerler İzmir, Manisa, Saruhanlı, Akhisar Akhisar, Kırkağaç, Soma Gölmarmara, Salihli, Ahmetli, Turgutlu, Kemalpaşa, Torbalı, Tire, Ödemiş, Bayındır, Selçuk, Mordoğan, Karaburun, Urla Merkez, Menderes, Seferihisar, Gerek görülürse bölgeler genişletilecektir. 3.BÖLGE: GÜNEY EGE Katılanlar: 1. Dr. Cahit Tunç-UZZK 2. Halil Köktürk - cilik Araştırma Enstitüsü 3. Kenan Keskinkılıç - İzmir Ticaret Borsası 4. Abidin Sezer - Ticaret ve Sanayi Kontuvarı 5. Utku Saygılı Aydın Ziraat Odası

13 Çalışma Programı: Tarih Gidilecek Yerler İzmir, Germencik, İncirliova, Koçarlı, Aydın, Buharkent, Kuyucak, Bozdoğan Yenipazar, Dalama, Köşk, Sultanhisar, Nazilli, Karpuzlu, Çine Çine, Menteş, Yatağan, Bodrum Milas, Fethiye Datça, Dalaman Seydikemer, Didim Söke Kuşadası ve dönüş 4.BÖLGE: AKDENİZ VE GÜNEYDOĞU Katılanlar: 1. Nejat Özduran - UZZK 2. Mehmet Hakan - cilik Araştırma Enstitüsü 3. Mehmet Ulaş - cilik Araştırma Enstitüsü 4. Mert Murat -Tariş 5. Ahmet Sarıkaya -Ticaret ve Sanayi Kontuvarı 6. Yusuf İshakoğlu -Antakya Ticaret ve Sanayi Odası 7. Selim Kamacı Hatay Samandağ Ziraat Odası 8. Emre Yiğit Gaziantep Ticaret Borsası Çalışma Programı: Tarih Gidilecek Yerler Adana, Erzin, Dörtyol, Kırıkhan, Reyhanlı, Altınözü, Hatay Hatay, Hassa, Akbez, Musabeyli, Elbeyli, Kilis Kilis, Oğuzeli, Nizip, Gaziantep, Osmaniye Osmaniye, Kadirli, Kozan, İmamoğlu, Sarıçam, Adana Adana, Tarsus, Mersin, Silifke, Mut, Manavgat Manavgat, Serik, Döşemealtı, Antalya İzmir Dönüş

14 1) SEZONU KUZEY EGE MARMARA BÖLGESİ ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ TAHMİN HEYETİ RAPORU sezonu Kuzey Ege ve Marmara Bölgesi zeytin ve zeytinyağı rekoltesini tespit etmek amacıyla görevlendirilen heyetimiz çalışmalarını Ege Bölgesinin kuzeyinde, yani İzmir in kuzey ilçeleri, Balıkesir, Çanakkale ve Bursa illerine bağlı zeytin yetiştirilen bölgelerde Eylül 2017 tarihleri arasında tamamlamıştır. Çalışmalarımızda heyetimiz İzmir'in kuzey ilçeleri ile Balıkesir, Çanakkale ve Bursa illerinin ilçe, köy ve beldelerinde bulunan zeytinliklerde teknik incelemeler yapmış, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl ve İlçe Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, üreticiler, zeytin ve zeytinyağı işletmeleriyle görüşmeler gerçekleştirmiştir. Rekolte heyetlerinin çalışma programında yer alan ilçelerde üretim miktarları ile üretimin sofralık ve yağlık olarak dağılımı; heyet üyelerinin arazi gözlemi, sektör ve Gıda Tarım ve Hayvancılık İl/İlçe Müdürlükleri ile görüşmeleri sonucunda tahmin edilmiştir. Heyetimizin arazi programında yer almayan ilçelerdeki ürün tahminleri, arazi programındaki illerdeki üretim ortalamaları dikkate alınarak tabloya yansıtılmıştır. Sonuç olarak; Kuzey Ege ve Marmara Bölgesi 2017/2018 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. BALIKESİR Sezonu zeytin ve zeytinyağı rekoltesi tahmin heyeti olarak Balıkesir İli Ayvalık, Gömeç, Burhaniye, Havran, Edremit, Erdek, Bandırma İlçeleri ve köylerinde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemeler yapıldı. cilikte önemli bir yere sahip olan bu ilde üreticiler, kooperatifler, sanayiciler ile Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlükleri nde ilgili teknik personellerle yapılan görüşmeler sonucunda 2017/2018 zeytin ve zeytinyağı sezonu ile ilgili bilgiler edinilmiştir. Ayvalık, Gömeç, Burhaniye, Havran ve Edremit ilçelerinin sulanmayan yerlerinde kuraklığa bağlı olarak tanelerde buruşmalar gözlenmiştir.

15 Ayvalık ilçesinde, sulama yapılan yerlerde sofralığa ayrılan zeytin miktarının artması beklenmektedir. Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğünden edinilen bilgiye göre Sineği Zararlısı, mevsim normallerinin üstünde seyreden sıcaklıklar sebebiyle henüz görülmemiştir. Gömeç sahil bandında yoğun halkalı leke hastalığı ve dal kanseri görülmüştür. Edremit in Güre mahallesinde dolu zararı zeytinde tahribat yaratmıştır. Erdek ilçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 21 Haziran 2017 yılında zeytin yetiştiricilerine zeytin güvesi (sap kurdu) ilaçlama ilanı yapmıştır. Balıkesir ilçelerine ait 2017 yılı zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda belirtilmiştir. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 22,3 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5,9 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. İLÇELER BALIKESİR İLİ 2017/2018 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ Veren AĞAÇ SAYISI Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağı 1 Kg. y ağı İçin Danesi (Kg) AYVALIK , ,0 GÖMEÇ , ,3 BURHANİYE ,3 HAVRAN , ,3 EDREMİT , ,0 BANDIRMA , ,5 ERDEK , ,5 KARESİ ,7 14,0 14,0 ALTIEYLÜL ,0 27,7 27,7 BALYA 0 0 BİGADİÇ ,6 673,4 70,2 14,0

16 GÖNEN , ,5 981,2 94,3 18,9 KEPSUT ,0 51,3 51,3 MANYAS ,2 461,0 333,0 128,0 25,6 SAVAŞTEPE ,0 12,0 212,0 42,4 SUSURLUK ,0 9 67,4 22,6 4,5 MARMARA , , ,4 516,0 103,2 DURSUNBEY 0 0 İVRİNDİ 0 0 SINDIRGI ,0 12,0 2,4 TOPLAM , ,9 ÇANAKKALE Çanakkale ilinde Merkez, Ayvacık, Ezine, Bayramiç ilçelerine bağlı köy ve beldelerde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemelerde bulunulmuştur. İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Bu sezon Çanakkale ilinde zeytin yetiştiriciliği yapılan bölgelerde iklimsel koşulların zeytin yetiştiriciliği için uygun olduğu yapılan görüşmelerde tespit edilmiştir. Çanakkale ilçelerine ait sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 13,6 kg zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/ randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. İLÇELER ÇANAKKALE İLİ 2017/2018 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ AĞAÇ SAYISI Veren Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağı 1 Kg. Z. yağı İçin Danesi (Kg) AYVACIK , ,8 680, , ,8 4,0 BAYRAMİÇ , ,6 292, , ,9 EZİNE , , , , ,8 5,6 MERKEZ , ,8 162, ,8 615,6 ECEABAT , ,0 963, ,4 672,1 4,5 BİGA , , ,8 184,8 37,0

17 BOZCAADA ,0 732,6 260,7 471,9 94,4 GELİBOLU , ,1 800,1 714,0 142,8 GÖKÇEADA , , ,0 342,4 LAPSEKİ , ,7 582, ,0 258,2 TOPLAM , BURSA Bursa ilinde, Mudanya, Gemlik, Orhangazi ve İznik ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Bursa bölgesinde sap kurdu zararına bağlı olarak ağaç diplerinde meyve dökümleri tespit edilmiştir. Bölge genelinde zeytin güvesi (sap kurdu) ne bağlı olarak dökülmeler olduğu görüldü. İznik te tarihinde gerçekleşen dolu zararına bağlı olarak meyve dökümü ve dal üzerinde meyve kalitesinde kayıplara neden olduğu görülmüştür. Nilüfer ilçesi ve Mudanya nın bir kısmında geçmiş yıllardaki don zararına maruz kalan ağaçlarda bu yılda ürün bulunmamaktadır. Bursa ilçelerine ait sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 7,8 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/6,1 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. İLÇELER BURSA İLİ 2017/2018 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ AĞAÇ SAYISI Veren Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağı 1 Kg. Z.yağı İçin Danesi (Kg) GEMLİK , ,0 MUDANYA , ,0 İZNİK , ORHANGAZİ , ,0

18 OSMANGAZİ , ,0 NİLÜFER , ,0 YILDIRIM GÜRSU ,0 379,6 379,6 KARACABEY , , ,0 KESTEL M.KEMALPAŞA , , ,4 KELES ,5 ORHANELİ ,3 3,7 3,7 YENİŞEHİR ,6 108,0 108,0 TOPLAM , ,1 2-) SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ MANİSA, İZMİR KÜÇÜK MENDERES HAVZASI, İZMİR YARIMADA BÖLGESİ RESMİ TAHMİN HEYETİ RAPORU: Heyet çalışmalarına tarihinde başlamış ve sırasıyla Manisa-Merkez, Saruhanlı, Akhisar, Kırkağaç, Soma, Gölmarmara, Salihli, Ahmetli, Turgutlu, Kemalpaşa, İzmir, Torbalı, Bayındır,Tire, Ödemiş, Menderes, Selçuk, Seferihisar, Urla, Karaburun, İl, ilçe ve zeytin yörelerinde incelemeler ve tespitlerde bulunmuş tarihinde çalışmalarını tamamlamıştır. MANİSA Genel olarak yapılan gözlemlerde; yaz döneminin çok sıcak ve kurak geçmesi sebebiyle özellikle sulanmayan bahçelerde küçük dane oluşumunun ve meyvelerde buruşukluğun arttığı gözlemlenmiştir. Bu olumsuz koşulların devam etmesi durumunda, sofralığa ayrılabilecek ürün miktarının azalmasına yol açacağı düşünülmektedir. Ocak ayındaki soğukların (-8 ºC, -10 ºC) Manisa genelinde özellikle taban arazilerde verim düşüklüğüne sebep olduğu belirtilmiştir. Özellikle Uslu zeytin çeşidinin bu durumdan etkilendiği bildirilmiştir. Yamaç arazilerde ise verimin geçmiş yıllara göre daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Elle toplamada işçi yevmiyelerinin kadınlar için TL, erkekler için TL civarında olacağı öngörülmüştür. Manisa ili genelinde bugüne kadar tuzak takipleri devam etmiş ve gerek duyulduğunda ilanlar verilmiştir.

19 Manisa ili genelinde bu yıl Halkalı Leke hastalığının yaygın olarak görülmediği ve bu konuda şikayetlerin azaldığı; ancak koruyucu ilaçlamalara devam edildiği belirtilmiştir. Manisa ili genelinde yeni bahçe tesislerinin, önceki yıllara göre hızını kaybetse de halen devam ettiği tespit edilmiştir. Özellikle Gördes İlçesinde yeni bahçelerin oluşturulduğu bildirilmiştir. Manisa Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından üzüm rekolte çalışmasında olduğu gibi her ilçede rekolte tahmin heyeti oluşturulması önerilmiştir. Üreticilerle yapılan görüşmelerde zeytin hasat makilerinin tarımsal destek kapsamına alınması talep edilmiştir. Manisa ili genelinde meyve veren , meyve vermeyen adet zeytin ağacı olduğu; ağaç başına ortalama 13,0 kg zeytin hesabıyla toplam ton zeytin danesi elde edileceği, bunun ton unun yemekliğe, ton unun yağlığa ayrılacağı, ortalama 1/6,2 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği öngörülmüştür. Gidilemeyen ilçeler için verilen değer, İVA verilerinden, geçen yılki değerlendirmelerden, kişi ve kurumlarla yapılan görüşmelerden faydalanılmıştır. Şehzadeler ve Yunus Emre (Manisa-Merkez): İlçe Müdürlüklerince, zeytin alanların her yıl git gide arttığı, ağırlıklı çeşidin gemlik olduğu ve bunu domat ve uslunun takip ettiği belirtilmiştir. Ayrıca zeytin sineğine bir kez uyarının yapıldığı bildirilmiştir. Heyet olarak kuraklıktan dolayı danelerdeki buruşmanın ileri düzeyde olduğu görülmüştür. Saruhanlı: İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nce, bugüne kadar zeytin sineği için 1 kez uyarı verildiği bildirilmiştir. Sulanan bahçelerde verimde herhangi bir sıkıntının olmadığı; sulanmayan bölgelerde ise kuraklığın devam etmesi halinde verimin düşeceği, özellikle gemlik ve uslu çeşidinde verimde düşüş beklendiği; ayvalık ve domat çeşitlerinde verimin iyi olduğu bildirilmiştir. dal kanserinde yer yer artış olduğu, halkalı leke hastalığında ise düşüş olduğu gözlenmiştir. Gölmarmara: İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nce zeytin güvesine, kabuklu ve pamuklu bite ilaçlama uyarısı verilmiştir. Kurulan tuzaklarda zeytin sineği görülmemesi sebebiyle uyarı verilmemiştir. Ağaçlarda susuzluk stresine bağlı olarak danelerde buruşukluk gözlemlenmiştir. Akhisar: İlçe Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ile yapılan görüşmede taban arazilerde verimin daha iyi olduğu, yüksek kesimlere gittikçe verimin azaldığı, ayrıca uslu çeşidinin Ocak ayındaki soğuklardan zarar gördüğü bildirilmiştir. Halkalı leke, zeytin güvesi meyve nesli, zeytin kabuklu

20 bit, pamuklu bit için uyarı verildiği ve zeytin sineği için yüksek arazilerde lokal olarak 9-12 Eylül de bir uyarı verildiği öğrenilmiştir. Dal kanserinin yer yer görüldüğü ve Uslu çeşidinde daha etkili olduğu belirtilmiştir. Kırkağaç: İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ile yapılan görüşmede halkalı leke, zeytin güvesi, kabuklu bit için bir uyarı verilmiş, zeytin sineğine karşı Eylül tarihinde uyarı verileceği belirtilmiştir. Kuraklığın devam etmesi halinde sulanmayan alanlarda önemli düzeyde verim düşüklüğüne neden olacağı öngörülmektedir. Soma: Ayvalık çeşidinde verimin yüksek olduğu, Gemlik çeşidinde bir miktar azalma olduğu belirtilmiştir. Halkalı leke ilan verildiği ve ayrıca hastalıkla ilgili gerekli eğitimlerin yapıldığı; zeytin sineğine Eylül tarihlerinde 1. uyarının verildiği; 2. uyarının eyylül ayı sonunda verilebileceği bildirilmiştir. dal kanserinin ilçede yoğun olarak yayıldığı belirtilmiştir. Salihli: Verimin genellikle iyi olduğu; sulanmayan bahçelerde kuraklık sebebiyle danelerde buruşukluk olduğu gözlenmiştir. İlçede Ayvalık çeşidi zeytinlerde verimin iyi olduğu belirtilmiştir. İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden, zeytin sineği için Eylül tarihleri için ilan verildiği bildirilmiştir. güvesi meyve nesli için haziran tarihlerinde ilan verildiği belirtilmiştir. Ahmetli: İlçede kabuklu bit için bir, zeytin sineği için bir kez ilan verilmiştir. Halkalı leke sorununun devam etmediği gözlemlenmiştir. Turgutlu: İlçe Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nce çoğunlukla Ayvalık çeşidinin olduğu; zeytin sineği ve halkalı leke için birer kez ilan verilmiştir. Gemlik çeşidinde verimin iyi olduğu ama tanelerin küçük olduğu gözlemlenmiştir. İLÇELER MANİSA İLİ 2017/2018 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ AĞAÇ SAYISI Veren Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağı 1 Kg. yağı İçin Danesi (Kg) AHMETLİ , ,3 271,1 813,2 162,6 AKHİSAR , , , , ,1 GÖLMARMARA , ,4 957, ,5 574,7 6,7 KIRKAĞAÇ , , , , ,4 8,5 SALİHLİ , , , ,0 7,1

21 SARUHANLI , , , , ,7 7,5 SOMA , ,9 333, ,6 999,9 6,3 ŞEHZADELER , , ,0 384,0 8,3 TURGUTLU , ,1 425, ,3 319,4 5,3 YUNUSEMRE , ,0 746, ,6 135,7 8,3 KÖPRÜBAŞI , ,9 879, , ,7 5,6 ALAŞEHİR , , ,0 816,4 163,3 5,5 DEMİRCİ , , ,5 373,6 74,7 5,5 KULA ,5 861,5 367,5 494,0 98,8 5,5 SARIGÖL , , ,2 242,6 5,5 SELENDİ ,3 468,3 336,7 131,6 26,3 GÖRDES , , ,2 301,4 TOPLAM , ,2 İZMİR 2017 yılında İl genelinde kuraklığın yüksek düzeyde etkili olduğu, danelerin tam irileşemediği, büzüştüğü gözlenmiş ve kuraklığın gelecek yıllarda devam etmesi halinde zeytin tarımını büyük oranda etkileyeceği öngörülmüştür. İzmir ili genelinde meyve veren adet, meyve vermeyen adet zeytin ağacı olduğu; ağaç başına ortalama 11,0 kg zeytin hesabıyla toplam ton zeytin danesi elde edileceği, bunun ton un yemekliğe, ton un yağlığa ayrılacağı, ortalama 1/5,1 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği öngörülmüştür. Gidilemeyen ilçeler için, İVA verilerinden, geçen yılki değerlendirmelerden, kişi ve kurumlarla yapılan görüşmelerden faydalanılmıştır. Kemalpaşa: İlçe Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü personelinden bugüne kadar halkalı lekeye karşı bir kez uyarı verildiği öğrenilmiştir. sineği için ilan verilmemiştir. Ova kesiminde bir kaç yıldır süregelen verimsizliğin sona erdiği gözlenmiştir. İlçede ağırlıklı olarak Memecik çeşidinin bulunduğu, az miktarda Domat çeşidinin olduğu ve yeni dikimlerin genellikle Gemlik ve Ayvalık çeşitleri ile yapıldığı belirtilmiştir. Torbalı:

22 Halkalı leke, zeytin güvesi ve zeytin sineğine karşı uyarı yapılmıştır. Geçen yılın aksine bu yıl taban arazilerde daha çok zeytin olduğu; dağlık bölgelerde ise daha az ürün olduğu gözlenmiştir. İlçe genelinde geçen yıla göre rekoltenin daha düşük olduğu tahmin edilmiştir. Bayındır: sineğine tuzaklarda rastlanmadığı için uyarı verilmemiştir. İlçe genelinde geçen yıla göre verimin çok büyük ölçüde arttığı, özellikle taban arazilerde yüksek verim gözlenmiştir. İlçede organik tarımın gittikçe geliştiği ve 300 ün üzerinde kayıtlı organik üretici olduğu belirtilmiştir. Ancak oganik zeytinyağının satışında normal üretime göre herhangi bir ücret farkının olmadığı sorun olarak bildirilmiştir. Ödemiş: İlçede verimin yüksek olduğu, uzun yıllardır az olan rekoltenin bu yıl arttığı gözlenmiştir. Dağlık kesimde sıcak ve susuzluk stresinden dolayı küçük, buruşuk dane gözlenmiştir. Halkalı leke ve zeytin sineğine uyarının İlçe Müdürlüğünce verilmediği bildirilmiştir. Tire: İlçe Müdürlüğünce zeytin güvesine ilan verildiği, zeytin sineğine ilan verilmediği belirtilmiştir. Özellikle ovalık alanlarda ürünün bol, dağ kesiminde ise daha az olduğu; ayrıca rekoltenin geçen yıl gibi yüksek olduğu belirlenmiştir. Yüksek kesimlerde arazi eğimli olduğu için ilaçlamanın yapılamamasından dolayı halkalı leke hastalığının daha yaygın olduğu bildirilmiştir. Menderes: İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ile yapılan görüşmelerde, zeytin sineğine karşı zarar tespit edilen alanlar için lokal uyarı verilmiştir. Ayrıca bazı bahçelerde gövde kurdunun yoğun zarar verdiği tespit edilmiştir. Bölgede yoğun yetiştiriciliği yapılan Gemlik çeşidinin büyük oranda yağlık olarak değerlendirildiği saptanmıştır. Seferihisar: sineği ve halkalı leke hastalığı için uyarılar verildiği belirtilmiştir. de gövde kurdunun ilçede zarara neden olduğu bildirilmiştir. Geçen yıla göre ürün miktarında büyük artış gözlenmiştir. Selçuk: sineğine ilan verileceği belirtilmiştir. Verimin geçen yılki gibi iyi olduğu gözlenmiştir. İlçede zeytin tarımına ilginin arttığı ve yeni bahçelerin Gemlik çeşidiyle kurulduğu bildirilmiştir. Uzun yıllardır ürün alınamayan alanlarda da verimin olduğu belirtilmiştir. Urla: İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ile yapılan görüşmelerde, bugüne kadar halkalı leke ve zeytin güvesi ve zeytin sineği için uyarı verildiği bildirilmiştir. Geçen yıla göre rekoltenin çok daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

23 Karaburun: İlaçlama, gübreleme, budama ve sulama gibi bakım işlerinin oldukça sınırlı düzeyde yapıldığı belirlenmiştir. Bugüne kadar zeytin sineği için uyarı verildiği İlçe Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nce belirtilmiştir. Bergama, Dikili ve Aliağa İzmir ilinde, Bergama, Dikili ve Aliağa ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan bölgelerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Aliağa, Bergama ve Dikili ilçelerinde halkalı leke hastalığından dolayı yoğun yaprak dökümlerine rastlanmış olup ayrıca kışın meydana gelen aşırı soğuklar verimi olumsuz yönde etkilemiştir. İLÇELER İZMİR İLİ 2017/2018 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ AĞAÇ SAYISI Veren Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağ ı 1 Kg. Z.yağı İçin Danesi (Kg) BERGAMA , ,0 556, ,5 DİKİLİ , ,0 833, ,5 ALİAĞA , ,0 278, ,5 KEMALPAŞA , , , , , ,5 TORBALI , , , , ,7 SELÇUK , , , , ,7 5,5 TİRE , , , ,0 ÖDEMİŞ , , , , ,3 BAYINDIR , , , , ,3 MENDERES , , , , ,7 5,5 SEFERİHİSAR ,0 13, ,1 988, , ,9 URLA , ,3 906, , ,2 KARABURUN ,0 12, ,4 606, , ,4 MERKEZ* , ,2 550, ,7 990,9 MENEMEN* , ,0 ÇEŞME* ,5 185, ,7 334,5 KİRAZ* , ,5 758, ,9 859,8 KINIK* , ,0 356, ,4 285,3 FOÇA* , ,5 594, , ,5 BEYDAĞ* , ,3 587, , ,4 TOPLAM , , , , , ,3 5,1

24 3-) SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ AYDIN, MUĞLA BÖLGESİ RESMİ TAHMİN HEYETİ RAPORU: Heyet çalışmalarına tarihinde başlamış ve sırasıyla Germencik, İncirliova, Koçarlı, Aydın, Köşk, Sultanhisar, Nazilli, Karacasu, Kuyucak, Buharkent, Karpuzlu, Çine, Muğla, Yatağan, Bodrum, Milas, Söke, Kuşadası, Fethiye, Seydikemer, Dalama, Köyceğiz, Datça, Marmaris ve Ula il, ilçe ve zeytin yörelerinde incelemeler ve tespitlerde bulunarak tarihinde çalışmalarını tamamlamıştır. Buna göre; Aydın il ve ilçelerindeki zeytinliklerde yer alan ağaçlarda ortalama ürün miktarı 33,9 kg/ağaç (Kuşadası) ve 12,5 kg/ağaç (Sultanhisar) arasında değiştiği gözlenmiştir. Bir önceki üretim sezonu tahmini verileri ile karşılaştırıldığında tüm ilçelerde artış olacağı tahmin edilmiştir. Bu yıl, bölge genelinde ürün rekoltesinin bahçeler ve yöreler bazında farklılık gösterdiği ve rekolte verilerine esas ürünün genellikle vadi içi ve taban alanlardaki zeytinliklerde yoğunlaştığı gözlenmiştir. Meyilli ve yüksek rakımlı zeytin alanlarında ağaçlarda meyve veriminin daha az olması yanı sıra sürgün, yaprak ve meyvelerin genel olarak buruştukları görülmüştür. Bu alanlardaki zeytinliklerde karşıdan bakıldığında yaprak ve meyvelerin fark edilemeyecek derecede aynı renkte (soluk yeşil veya sarımsı yeşil) oldukları gözlenmiştir. Bu zeytinliklerdeki ağaçlardan sürgünlerinde eğilme oluşturacak miktarda meyveye sahip (ortalama 4 ve daha fazla meyve)) olanlara karşıdan bakıldığında sürgünlerin eğildiği fark edilerek ürün olduğuna karar verilebildiği saptanmıştır. Ağaçların sürgünlerinde eğilme oluşturmayacak miktarda (1-2 adet meyve/sürgün) meyve olması veya hiç meyve olmaması durumunda ise, karşıdan bakıldığında ağaçlar aynı görünüş ve renkte görüldükleri için ürün olup olmadığının anlaşılamadığı görülmüş ve bu durumun rekolte tahmininde yanılma riski oluşturabileceği tespit edilmiştir. Bölgedeki ürün rekoltesi artışında etkili olan faktörlerin; Önceki yıl sonbahar aylarında gerçekleşen kuraklık, kış aylarında gerçekleşen soğuk ve kar yağışı gibi iklim koşullarının Halkalı Leke Hastalığı gelişimini olumsuz etkilenmesi ve buna

25 bağlı olarak sonbahar, kış ve ilkbahar dönemlerinde bitki gelişimi ve meyve tutumunu olumsuz etkileyecek seviyede bu hastalık kaynaklı yaprak dökümünün görülmemesi, Çiçeklenme öncesi ve meyve tutumu sonrası gerçekleşen yağışların çiçek oluşumu ve meyve gelişimini olumlu etkilemesi, gelişimi ve olgunlaşma döneminde etkili olan Sineği zararlısının yaz aylarındaki yüksek sıcaklık koşullarında mücadele gerektirecek zarar oluşturamaması olduğu tespit edilmiştir. Ürünün az olduğu veya hiç olmadığı ağaçlarda daha belirgin olmak üzere, gelecek yıl ürün alınacağına işaret eden sürgün gelişimi olduğu gözlenmiştir. Bölgede organik ve iyi tarım üretiminin yaygınlaştığı tespit edilmiştir. Aydın ili dahilindeki zeytin alanlarında yapılan bahçe kontrollerinde Sineği ve Güvesi zararlısı nedeniyle kayda değer ölçüde meyve dökümü olmadığı görülmüştür. Bölgede hastalık ve zararlıların kontrolünde sofralık zeytin üretim bölgeleri ile tabandaki bazı zeytinlikler dışında kimyasal mücadele uygulanmadığı öğrenilmiştir. Özellikle organik tarım alanlarında Sineği mücadelesinde biyoteknik mücadelenin (Kitlesel Tuzaklama) yaygınlaştığı gözlenmiştir. Bu kapsamda Sineğine karşı ruhsatlı olarak önerilen tuzaklar satın alınarak kullanılmaktadır. Çine ilçesindeki bazı üreticilerin ise, literatürde Olipe ismiyle belirtilen kendilerinin marketlerde satılan pet su şişelerinden imal ettikleri tuzağı kullandıkları görülmüştür. Literatürde bu pet şişe tuzağı ile ilgili olumlu bulunan araştırma sonuçları da olduğu öğrenilmiştir. Halkalı Leke Hastalığı' nın ise, sonbahar, kış ve ilkbahar döneminde ortaya çıkan ve gelişimini olumsuz etkileyen koşullar (iklim koşulları (kuraklık, soğuk ve kar yağışı), budama, ilaçlı mücadele vs.) nedeniyle özellikle çok etkili olduğu tabandaki ve vadi içlerindeki alanlarda etkisinde azalma gözlendiği ve bu doğrultuda rekolteyi olumsuz etkileyen yaprak dökümünde azalma olduğu öğrenilmiştir. Ayrıca, ağaçlarda Vertisilyum Solgunluğu hastalığı kaynaklı kurumaların ise devam ettiği üreticiler tarafından ifade edilmiştir. Bölgedeki zeytinlerin sofralık olarak değerlendirilmesini olumsuz etkileyen zararlılar olan Sineği ve Kızılkurt'un henüz yüksek seviyede zarar oluşturmadıkları tespit edilmiştir. Üreticilerin pet su şişelerinden kendilerinin imal ettikleri pet şişe tuzağı kullanmaları durumunda biyoteknik mücadele desteğinden yararlanamadıkları öğrenilmiştir. Bölgedeki ürün hasadında yaygın şekilde sırtta ve omuzda taşınabilir özellikteki hasat makinesi kullandığı öğrenilmiştir. Bölgede üreticilerin, ürettikleri zeytinyağını zorunlu haller dışında toptan satmama eğiliminde oldukları ve stokta bekleterek küçük partiler halinde, markasız ambalajlı olarak satmaya çalıştıkları

26 öğrenilmiştir. Buna göre, Aydın ili genelinde üreticilerin elindeki tahmini stok zeytinyağı miktarının ton olduğu tahmin edilmiştir. Ayrıca, bölge genelinde zeytin işletmeleri tarafından yeşil sofralık zeytin alımına henüz başlanmadığı öğrenilmiştir. Bölgede ortalama olarak hasat makinası + kullanıcı yevmiyesinin 120TL/gün, erkek yevmiyesinin 60TL/gün, kadın yevmiyesinin ise 40 TL/gün olduğu öğrenilmiştir. Bu üretim sezonunda meyve vermeyen çağdaki zeytin ağaçlarından yeni zeytinlik tesisleri kurulması, mevcut tesislerdeki boş alanlara yeni fidan dikilmesi sonucu il geneli toplam ağaç sayısında adet artış olmuştur. Aydın ili genelinde meyve veren , meyve vermeyen adet zeytin ağacı olduğu; ağaç başına ortalama 19.3 kg zeytin hesabıyla toplam ton zeytin danesi elde edileceği, bunun ton unun yemekliğe, ton unun yağlığa ayrılacağı, ortalama 1/5,3 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği öngörülmüştür. İLÇELER AYDIN İLİ 2017/2018 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ - İVA AĞAÇ SAYISI Veren Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağ ı 1 Kg. yağı İçin Danesi (Kg) GERMENCİK , , , , ,3 İNCİRLİOVA KOÇARLI KÖŞK KUYUCAK SULTANHİSAR BUHARKENT NAZİLLİ YENİPAZAR , , ,0 555, , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 833, , , , , , , ,0 833, , , , KARACASU , , , , ,8 BOZDOĞAN KARPUZLU ÇİNE KUŞADASI SÖKE , , ,0 13, ,0 921, , , , , , , , , , , , , , , ,3 EFELER , , , , ,3 DİDİM , TOPLAM , ,3

27 Muğla İli dahilindeki Seydikemer, Fethiye, Dalaman, Ortaca, Köyceğiz, Datça, Marmaris, Ula, Kavaklıdere, Menteşe, Yatağan, Bodrum ve Milas ilçelerinde; Geçen yıl ile karşılaştırıldığında; üretim sezonunda Muğla ilinin tüm ilçelerin zeytin ve zeytinyağı rekoltesinde artış olacağı tahmin edilmiştir. Toplam dane zeytin rekoltesini oluşturan ağaçlardaki ürün miktarının ise en düşük Bodrum ilçesinde (10,5 kg/ağaç) ve en yüksek Datça ilçesinde (35,6 kg/ağaç) olmak üzere ilçeler bazında farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Bölgede uzun süredir mahsul alınamayan bahçelerden bu yıl tatminkar ürün beklenmektedir. Aydın ili içinde bahsedilen iklim şartları Muğla ilimizde de ürün üzerinde pozitif etki oluşturarak ürün artısındaki ana etkendir. İl genelinde en büyük üretim potansiyeline sahip ilçesi olan Milas ta yaklaşık yıldır mahsul alınamayan bahçelerden bu yıl mahsul alınabilecek durumdadır. Aynı durumda olan Menteş ilçesinden de tatminkar mahsul beklenmektedir. Bu ilimizde de kurak geçen iklim sebebiyle meyvelerde buruşma ve ağaçlarda su stresi görülmektedir. Sonbaharda yağacak olan yağışlar bölge üretimi üzerinde pozitif etki yapacaktır. Bölge genelinde henüz Sineği zararı ve Güvesi kaynaklı meyve dökümü olmadığı tespit edilmiştir. danelerinde genel olarak su stresine dayalı buruşma olduğu, ürünün az olduğu veya hiç olmadığı ağaçlarda gelecek yıl ürün verecek sürgün gelişmesi olduğu gözlenmiştir. Bölgede organik tarımın geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapıldığı ve üreticilerin de organik tarım ve iyi tarım uygulamalarına ilgisinin arttığı öğrenilmiştir. Muğla ili genelinde meyve veren , meyve vermeyen adet zeytin ağacı olduğu; ağaç başına ortalama 12,6 kg zeytin hesabıyla toplam ton zeytin danesi elde edileceği, bunun ton unun yemekliğe, ton unun yağlığa ayrılacağı, ortalama 1/5,5 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği öngörülmüştür. İLÇELER MUĞLA İLİ 2017/2018 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ AĞAÇ SAYISI Veren Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağı 1 Kg. Z.yağı İçin Danesi (Kg) MENTEŞE , ,4 BODRUM , ,3 MİLAS , ,4 YATAĞAN ,

28 DALAMAN , ,8 DATÇA , FETHİYE , ,6 KAVAKLIDERE , KÖYCEĞİZ , ,9 MARMARİS , ,5 ORTACA , ULA , ,5 SEYDİKEMER , ,7 TOPLAM , ,5 4) SEZONU DOĞU AKDENİZ GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ TAHMİN HEYETİ RAPORU sezonu Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi zeytin ve zeytinyağı rekoltesini tespit etmek amacıyla görevlendirilen heyetimiz çalışmalarını Eylül 2017 tarihleri arasında, Hatay, Kilis, Gaziantep, Kahramanmaraş, Osmaniye, Adana, Mersin ve Antalya İllerine bağlı ilçe ve köylerde yürütmüştür. Çalışmalarımızda heyetimiz Adana, Hatay, Kilis, Gaziantep, Kahramanmaraş, Antalya, Osmaniye, Mersin illerinin ilçe, köy ve beldelerinde mevcut zeytinliklerde teknik incelemeler yapmış, yetiştiricileri, yetiştiricileri birlikleri, zeytin ve zeytin yağ işletmeleri, Prina sanayicisi, Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlükleri, ve yağı Kooperatifleri ile bire-bir görüşmeler gerçekleştirmiştir. Rekolte heyetlerinin çalışma programında yer alan ilçelerde üretim miktarları ile üretimin sofralık ve yağlık olarak dağılımı; heyet üyelerinin arazi gözlemi, sektör ve Gıda Tarım ve Hayvancılık İl/İlçe Müdürlükleri ile görüşmeleri sonucunda tahmin edilmiştir. Yapılan genel saha çalışmaları neticesinde, meyve tutumunun bölgelere göre değişiklik gösterdiği, lokal olarak Halkalı leke (Spilocaea oleaginea) hastalığı ve Gemlik plantasyonlarında Ağaç Sarı Kurdu (Zeuzera pyrina) zararı tespit edilmiştir. Dönem içersinde yapılan Ağaç Sarı Kurdu na karşı yapılan kimyasal mücadelerin olumlu sonuçlar verildiği heyetimizce tespit edilmiştir.

29 Çiçek döneminde bazı bölgelerde yaşanan soğuk ve lokal dolu zararı olduğu öğrenilmiştir. Bölge genelinde zeytine olan yoğun ilgi nedeniyle, kültürel işlemlerin yapılmasına gayret edildiği gözlemlenmiştir. Kuraklık nedeniyle küçük ve buruşuk meyvelerin varlığı görülmüştür. Sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri, üretici birlikleri, ticaret odası ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda; Hatay ve Osmaniye zeytin ağacı varlığının daha yüksek olduğunu ve rakamların güncellenmesi gerektiğini rekolte heyetimize bildirmişlerdir. Sonuç olarak; Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 11,7 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.7 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. İLLER SEZONU DOĞU AKDENİZ GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ Veren AĞAÇ SAYISI Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağ( Ton) 1 Kg. Z.yağı İçin Danesi (Kg) MERSİN , ,8 KİLİS , KAHRAMAN MARAŞ , ,2 GAZİANTEP , ANTALYA , ,7 ADANA , ,4 HATAY , ,2 OSMANİYE , ,3 TOPLAM , ,6

30 HATAY Hatay ilinde Kırıkhan, Altınözü, Antakya, Hassa, Belen, Aktepe ilçelerine bağlı köy ve beldelerde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemelerde bulunulmuştur. Sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri, üretici birlikleri, ziraat odası, ticaret odası ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Hatay ın zeytin ağacı varlığının daha yüksek olduğunu ve rakamların güncellenmesi gerektiğini, kış mevsiminde yaşanan kar yağışının verime olumlu etkisi olduğunu bunun akabinde dal kırılmalarını rekolte heyetimize bildirmişlerdir. Verim açısından Kırıkhan, Belen, Aktepe, Hassa, Altınözü ve Samandağ ilçelerinde verim diğer ilçelere göre yüksek olduğu tespit edilirken Hatay genelinde geçen yıla oranla verimin yüksek olduğu gözlenirken, elde edilen meyvenin büyük bir kısmının yağlık olarak değerlendirilebileceği öngörülmektedir. Kuraklığa bağlı küçük ve buruşuk meyve oluşumları gözlenmiştir. Hatay iline ait sezonunda toplam zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 11.8 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.2 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. KİLİS Kilis ilinde, Musabeyli, Merkez ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Bölge genelinde verim düşük gözlenmiştir. Bahar mevsimindeki şiddetli yağışların ve soğuk zararının, çiçeklenme döneminde, meyve tutumunu olumsuz etkilediğini rekolte heyetimize bildirmişlerdir. Kilis iline ait sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 3.4 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 500 tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.0 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

31 GAZİANTEP Gaziantep ilinde, Oğuzeli, Nizip, Uluyatır, Şahinbey, ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan bölgelerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri, prina sanayicileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Kuraklık sorunun yaşandığı bölgede düşük verim beklenmektedir. Gaziantep iline ait sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir tablo ilişikte sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 1.8 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.0 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. KAHRAMANMARAŞ Sezonu zeytin ve zeytinyağı rekoltesi tahmin heyeti olarak Kahramanmaraş İli, Dulkadiroğlu, Türkoğlu ve Oniki Şubat İlçeleri ve köylerinde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemelerde bulunulmuştur. Bölgede çiçeklenmenin güzel olduğu fakat meyve tutumunun istenen ölçüde olmadığı, dal kanseri hastalığının artış gösterdiği, Verticilium solgunluğu (Verticilium dahliae) hastalığının lokal olarak kurumalara neden olduğu heyetimize bildirilmiştir. Ayrıca kuraklığın verim ve kaliteyi olumsuz etkilediği gözlemlenmiştir. Kahramanmaraş iline ait yılı zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda belirtilmiştir. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 7.7 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.2 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. OSMANİYE Osmaniye ilinde, Kadirli, Düziçi, Toprakkale, Merkez ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Sofralık zeytin ve

32 zeytinyağı işletmecileri, üretici birlikleri, ticaret odası ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Osmaniye, zeytin ağacı varlığının daha yüksek olduğunu ve rakamların güncellenmesi gerektiğini rekolte heyetimize bildirmişlerdir. Osmaniye iline ait sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 18.6 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/6.3 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. ADANA Sezonu zeytin ve zeytinyağı rekoltesi tahmin heyeti olarak Adana İli Seyhan, Çukurova, Ceyhan ve İmamoğlu İlçeleri ve köylerinde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemelerde bulunulmuştur. Adana iline ait yılı zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda belirtilmiştir. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 11.6 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/6.4 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. MERSİN Mersin ilinde, Tarsus, Silifke, Mut, Merkez ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl/İlçe Müdürlükleri sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Mersin iline ait sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 18.3 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi

33 alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/6.8 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. ANTALYA Antalya ilinde, Alanya, Manavgat, Serik ve Merkez ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, Sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Bölge genelinde geçen sezona göre daha yüksek bir beklenmektedir. Antalya iline ait sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam adet meyve veren, adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 20.6 kg. zeytin verimi ile ton zeytin tanesi alınacağı, bunun tonunun sofralığa, tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.7 randıman ile ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir. İLLER 2017/2018 SEZONU TÜRKİYE ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ AĞAÇ SAYISI Veren Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Yağlığa Elde Edilecek yağı 1 Kg. Z.yağı İçin Danesi (Kg) BALIKESİR , , , , ,0 5,9 ÇANAKKALE , , , , ,8 MANİSA , , , , ,4 6,2 İZMİR , , , , ,3 5,1 AYDIN , ,3 MUĞLA , , , ,5 BURSA , , , , ,6 6,1 MERSİN , ,8 KİLİS , KAHRAMAN MARAŞ , ,2 GAZİANTEP , ANTALYA , ,7 ADANA , ,4 HATAY , ,2 OSMANİYE , ,3

34 ADIYAMAN , ,3 794, ,8 668,2 ARTVİN ,6 210,4 210,4 BARTIN ,0 1,9 1,9 BİLECİK , , ,5 BURDUR ,3 65,6 194,7 38,9 DENİZLİ , , , , , ,7 31,0 89,0 6,2 ESKİŞEHİR ,6 252,1 252,1 ISPARTA ,6 73,8 44,1 29,7 5, , , ,5 236, ,9 29,4 29,4 KOCAELİ ,9 408,4 400,1 8,3 1,7 MARDİN , , ,8 401,6 80, ,5 3,0 3, , , , ,7 479,5 SAMSUN ,4 75,7 75,7 SİNOP ,1 310,8 310, , , ,0 956, ,9 204,5 203,3 1,2 0, , , , ,0 283, , , , , ,4 20,5 12,8 7,8 1, , , , ,0 0,8 0,8 DİYARBAKIR KARAMAN KASTAMONU ORDU RİZE SAKARYA ŞANLIURFA ŞIRNAK TEKİRDAĞ TOKAT TRABZON UŞAK YALOVA ZONGULDAK TOPLAM , ,6