Ö RETMEN ADAYLARININ NTERNET KULLANMA DURUMLARI THE INTERNET USAGE OF TEACHERS CANDIDATES Yrd. Doç. Dr. Behçet ORAL Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp E itim Fakültesi oralbehcet@dicle.edu.tr ÖZET Bu ara t rman n amac, ö retmen adaylar n n interneti kullanma durumlar n belirlemektir. Ara t rman n evreni D. Ü. Ziya Gökalp E itim Fakültesi ne devam eden ö rencilerden (ö retmen adaylar ndan) olu maktad r. Ara t rman n örneklemi ise, veri toplama arac n n uyguland gün derste bulunan toplam 421 ö renciden olu maktad r. Ara t rma için toplanan veriler bilgisayar ortam nda SPSS paket istatistik program kullan larak analiz edilmi tir. Veriler, % (yüzde), t-testi ve ortalamalardan yararlan larak yorumlanm t r. Ara t rma bulgular ö retmen adaylar n n; internetin ö retimde kullan m, ara t rmada kullan m, ö retimde kullan m ndan ho lanma, ileti imde kullan m ve bilgi payla m nda kullan m na yönelik tutum puanlar aras nda gözlenen fark n p<0.05 düzeyinde anlaml oldu unu göstermektedir. Yine bu ara t rman n bulgular na göre, ö retmen adaylar interneti, en fazla (%51.5) ara t rma ve ödev yapma amac yla kullanmaktad rlar. Anahtar sözcükler: nternet, nternet Kullanma, nternete Yönelik Tutum, Ö retmen Aday ABSTRACT The purpose of this investigation is to determine the internet usage status of teacher candidates. The population of the study consists of the students attending Dicle University, Ziya Gökalp Education Faculty (teacher candidates). The sample of the study, on the other hand, consists of the 421 students who were present on the day of the administration of the instrument. The data that were collected for the study have been analyzed with the SPSS statistical package and evaluated by means of percentages, averages and t-test. The findings of the study have revealed a statistically significant difference at the.05 level among the attitudes of teacher candidates towards the usage of internet in education, research, communication, and information exchange. The results have also indicated that the teacher candidates commonly use the internet for research and the preparation of assignments (51.5%) Key Words: Internet, Internet Usage, Attitudes Towards Internet, Teachers Candidates 1. G R H zla geli en teknolojiye paralel olarak, di er alanlarda oldu u gibi, e itim alan nda da de i im ve geli imin ayn h zla gerçekle tirilmesine ihtiyaç duyulmaktad r. E itim alan nda de i imin ve geli imin gerçekle mesi çok say da faktöre ba l d r. Bu faktörlerin en önemlilerinden biri ö retmendir. Ö retmenlerin e itim kurumlar nda de i imi gerçekle tirebilmeleri için her eyden önce kendilerinin de i imi kabul etmeleri ve özellikle e itim teknolojisi alan nda meydana gelen geli melerden haberdar olmalar gerekir. Alkan n (1998:47) da belirtti i gibi e itim teknolojisinden yararlanarak, e itimin genel yönetim, ö retim, de erlendirme ve benzeri tüm uzmanl k alanlar daha Bu çal ma XIII. Ulusal E itim Bilimleri Kurultay nda (6-9 Temmuz 2004 nönü Üniversitesi E itim Fakültesi, Malatya) sunulan bildiriden uyarlanm t r.
verimli hale getirilebilir. Bu sayede ö retmen bilgi aktarma ve tek düze hizmet i levlerinden kurtar larak ki isel etkile im için daha fazla zaman ay rabilecek duruma getirilebilir. Ö renci de yetenek ve beklentilerine uygun ö renme olanaklar na kavu abilir. Ö retim, ö renmelerin gerçekle mesi için bilginin ve ortam n düzenlenmesi olarak tan mlanabilir. Ortam denilince yaln zca ö retimin yap laca yer de il, bilginin aktar lmas nda ve (ö renen) bireylere çal malar na rehberlik edilmesinde kullan lacak yöntemler, araç-gereçler ve materyaller de kastedilmektedir (Demirel, Sefero lu ve Ya c, 2002:13-14). Cobun a göre, insanlar ö rendiklerinin %83 ünü görme, %11 ini i itme, %3.5 i koklama, %1.5 i dokunma ve %1 ini tatma duyular ile edinilen ya ant lar yoluyla ö renir (Ergin, 1995:66; ahin ve Y ld r m, 1999:14). Ö retimin çok say da duyu organ na hitap eden materyal ve etkinliklerle desteklenmesi ö renmenin daha kolay gerçekle mesini ve kal c olmas n da sa layabilecektir. Ö retimde araç-gereç kullan m n n sa layaca yararlar öyle s ralanabilir: (1) çoklu ö renme ortam sa lar, (2) ö rencilerin bireysel ihtiyaçlar n n kar lanmas na yard mc olur, (3) dikkat çeker, (4) hat rlamay kolayla t r r, (5) soyut eyleri somutla t r r, (6) zamandan tasarruf sa lar, (7) güvenli gözlem yapma imkan sa lar, (8) farkl zamanlarda birbiriyle tutarl içeri in sunulmas n sa lar, (9) tekrar tekrar kullan labilir ve (10) içeri i basitle tirerek anla lmas n kolayla t r r (Yal n, 2000:79-81; Tan ve Erdo an, 2004:94-95). Teknolojik bir ürün olan internetin çok çe itli kullan m alanlar bulunmaktad r. Bu kullan m alanlar ndan biri de e itimdir. nternet e itim alan nda farkl amaçlara hizmet edecek ekilde kullan labilir. Bunlar; ö retim, ara t rma, sosyal etkile im, ileti im, bilgiyi payla ma vb. eklinde s ralanabilir. Günümüzde internet art k bir ö retim materyali olarak kullan lmakta ve di er ö retim materyallerine göre, daha çok üstünlük sa lad belirtilmektedir. Bilgi ileti im teknolojilerinin ö renme-ö retme sürecinde kullan lmas ö rencilerin rollerini de etkilemektedir. Bilgi ileti im teknolojilerinin ö renme-ö retme ortam nda kullan lmas durumunda; ö rencilerin aktif bir rol üstlenecekleri, ders tart malar n n daha detayl olaca, ö rencilerin daha çok ba ms z özelliklere sahip olacaklar, ö retmenlerle ileti im yolunda daha çok e itlik sa lanaca ve direkt ileti im kurulaca, e itimin daha çok ö renci merkezli olmas yla ö rencilerin ö retimi yönlendirebilecekleri, ö rencilerin internete girerek daha çok bilgi toplamas yla ortaya yeni bilgiler koyabilme yeteneklerinin artaca, ö retmen ve ö renci aras nda var olan hiyerar ik yap n n bozularak daha esneklik kazanaca ( man, 1998; aktaran: Özcan ve Özcan, 2003:720-721) belirtilmektedir. Gürol un da belirtti i gibi bilim ve teknolojinin h zl geli imi ve bilginin h zla artmas, bir yandan e itimin görev alan n geni letirken di er yandan da e itim için hem yeni gereksinimler olu turmakta hem de yeni olanaklar sunmaktad r (Demirli ve Dikici, 2003:822). Teknolojik geli melerin bir ürünü olan internet, günümüzde bilginin yay lmas nda ve payla lmas nda önemli araçlardan biri oldu u aç kt r. Bilginin sunum çe itlili i, sunum h z, sunum kapasitesi ve benzeri olanaklar aç s ndan internetin di er araçlara oranla daha üstün oldu u bilinen bir gerçektir. Veri toplama, dinamik pencerelerin arac l ile dü üncelerin payla m ; Web tabanl verilerden ve 2
elektronik dergilerden literatür tarama, internetin e itim amaçl kullan m alanlar ndan baz lar d r (Ekiz, Bayam ve Ünal, 2003:665). nternet teknolojilerinin geli mesi ve yayg nla mas e itime ayr bir h z kazand rm t r ve son y llarda internet ortam nda e itim veren okullar n ve kurumlar n say lar n n artmas yla e-ö renme (elearning) hayat m za kadar girmi tir (Çall, Torkul ve Ta ba, 2003:563). Calishain, internetin insanlar n her geçen gün gittikçe artan üretilen bilgiyi saklama, payla ma ve ona kolayca ula ma istekleri sonras nda ortaya ç km bir teknoloji oldu unu ve global ba lant lar sa lamas, kullan m n n kolayl, ucuz maliyeti ve çoklu ortam olana sunmas internetin yayg nla mas n kolayla t rd n (Arslan ve Bayram, 2003.1223) belirtmektedir. nternetin klasik e itim ortamlar n destekleme amac yla kullan m ekillerinden biri de Ders Web sayfalar n n olu turulmas ve internet ortam nda yay nlanmas d r (Yavuz ve Karaman, 2003:239). Callan ve Oddie, yapt klar bir çal mada web ortaml ve ka t ortaml materyalleri kar la t rm lar, ö renmeyi artt rmada önemli bir fark olu mamas na ra men ö rencileri web tabanl materyalleri daha etkili ve zevkli bulduklar n ve web tabanl materyallerin yönetim, güncelleme ve da t m bak m ndan daha ucuz ve kolay oldu unu ortaya koymu lard r (Yavuz ve Karaman, 2003:239). nternetin e itimde kullan lmas yla birlikte, geleneksel ö renci ve ö retmen kavramlar de i mi tir. Ö rencinin rolü art k sadece kendisine sunulan bilgiyi almak de il, ayn zamanda bilgiyi aray p bulmak, günlük hayatta kullan labilecek duruma getirmek ve ondan yararlanmakt r. Bu sayede, ya am boyu ö renme de daha yayg n bir ekilde gerçekle ebilir. Böylece de k sa zamanda toplumun büyük bir bölümü, ya am boyu ö renme durumuna gelebilecektir. nternet sayesinde yer kavram e itim hizmetlerinden yararlan p yararlanmamay belirleyen bir kavram olmaktan ç km t r (Karasar, 2003:348). nternetin ya am boyu ö renme arac olarak kullan lmas her eyden önce internetten yararlanma bilgi ve becerisine sahip olmay gerektirmektedir. Bu durumda denilebilir ki, bir ö renme kayna olarak internetten yararlanma, ça da bir yenilik ve gerekliliktir. Ancak herhangi bir kaynaktan yararlanmada bilgi ve beceri tek ba na belirleyici bir faktör de ildir. Kullan m bilgi ve becerisi yan nda yararlanma iste i, obje ile olumlu duyu sal özellikler içinde olma, ilgi duyma gibi özellikler de önemli birer faktör olarak kar m za ç kmaktad r. Scott ve O Sullivan internetin s n f, cinsiyet, rk ve ulus gibi farklar olmaks z n tüm insanlar n do rudan ileti im kurabilmelerine olanak veren, ya ama demokratik kat l m zenginle tiren, dünyay adeta tek bir sanal toplum haline getiren bir olgu oldu unu ileri sürmektedirler. nternetin en ay r c özelliklerinden birisi olarak kimsenin tekelinde ya da denetiminde olmay gösterilmektedir (Deryakulu ve E gi, 2001: 52). nternet, üretilen bilginin h zl bir ekilde yayg nla mas n sa lamak ve payla m n kolayla t rmak için kullan labilecek en önemli teknolojik araçlardan biridir. Bu teknolojik araçtan etkili bir ekilde yararlanmay sa lamada e itimin önemi büyüktür. E itim yoluyla interneti etkili bir ekilde kullanma düzeyini artt rmada ö retmenlerin katk s elbette büyük olacakt r. Bu durum, 3
ö retmenlerin interneti kullanma bilgi ve becerisi yan nda, olumlu tutuma sahip olmalar ile mümkün olabilecektir. Müfredata dayal ve ö retmen merkezli klasik ders anlat m ve laboratuar uygulamalar n n, hareketli ve karma k sistemlerin ö renciye anlat m nda yetersiz kald görülmektedir. Bu alanlarda kullan lan örnekler, metotlar ve aletler ö renciler taraf ndan yeterince incelenememekte veya test edilememekte, dolay s ile konunun kavranmas nda güçlük çekilmektedir. Yine farkl ki ilik ve alt yap dan gelen ö rencilerin, bir konuyu belirli bir zaman diliminde anlayabilme ve konuyu kavrayabilmeleri, her birinin sahip oldu u farkl anlama kabiliyetleri ve anlama h zlar ndan dolay farkl l k arz etti inden, hedeflenen seviye klasik yöntemlerle sa lanamamakta veya yetersiz kalmaktad r (Baki, 2000; Schmid, 1997 den aktaran: Ekiz, Bayam ve Ünal, 2003:666). Etkile im özelli i sayesinde internet, ö renmeye katk getirmekte ve do rudan derslerde kullan lacak hemen her konu alan na yönelik kaynak ve materyaller sa lamaktad r. Ayn ekilde resimli ve grafikli bir tasar m sa lamas nedeniyle ö renme ortamlar n n görünümü ve de erlendirme yöntemleri kökten de i tirdi i (Sünbül, 2002:171) ileri sürülmektedir. nternetin; ya am boyu e itim imkan sa lama, teknoloji ile e itimi birle tirme, kendi kendine ö renme, ö rencilerin geri bildirimlerini kolayca yapabilmeleri, tüm bireylerin e itimden e it yararlanmas n n sa lanmas, e itim materyalinin uygunlu u ve do rulu unun sürekli olarak gözden geçirilip gerekli de i ikliklerin k sa sürede yap lmas na imkan verme, teknolojik imkanlar sayesinde zengin i itsel ve görsel tasar mlar n e itimi çekici hale getirmesi ve ö renmeyi artt rmas, bilgi ve birikimlerin h zl bir ekilde elde edilmesi ile çal anlar n h zl de i en i dünyas na uyumunu art rmas ve geleneksel e itim uygulamalar ndaki aksakl klar giderici yeni seçenekler yarat lmas n sa lamas (Albayrak, Tonguç ve Pa açl, 2003:637) ve ki iler aras ndaki mesafe, ya, cinsiyet, rk, kültür vb. gibi gerçek dünyada önemli olabilecek pek çok özelli i de ortadan kald r lmas (Aslan, 2000:50) gibi çok say da yarar yan nda baz s n rl l klar da oldu u belirtilmektedir. Her eyden önce internetin; yüzyüze etkile im ortam ve olanaklar n n tam olarak elde edilememesi, ö renme sürecinde kar la lan ö renme güçlüklerinin an nda çözülememesi, kendi kendine çal ma al kanl olmayan ve bu yetene i geli tirmemi bireyler için planlama zorlu u, çal an bireylerin kendilerine ay racaklar vakitte ders çal ma zorunlulu u, ö renci say s ndaki fazlal k nedeni ile ileti imdeki yetersizlikler (Albayrak, Tonguç ve Pa açl, 2003:638) gibi s n rl l klar oldu u ve kullan c lar n sosyal ya amlar nda hem olumlu hem de olumsuz etkiler olu turma özelli ine sahip oldu u ve gerçek dünyadan farkl bir ortamda yani sanal dünyada, insanlar aras ili kilerin de i ti i (Aslan, 2000:50) gibi s n rl l klar na da i aret edilmektedir. nternet üzerinden ula lan bilginin do rulu u ve geçerlili ini test etmek önemli bir sorundur. Yani internet ortam nda mevcut olan bilginin do ruluk, geçerlik, i e yararl k, güncellik, nesnellik, sorumluluk, bilimsellik gibi ölçütler aç s ndan test edilmeye ihtiyac vard r. Buna ra men her alanda yayg n bir ekilde kullan lmas internetin, ça da ya am n ayr lmaz bir parças haline geldi i 4
söylenebilir. Bu nedenle ö retmen adaylar n n, teknolojik bir araç olan internete yönelik tutumlar ve interneti kullanma amaçlar n belirleme önemli görülmü tür. Ara t rman n Amac Bu ara t rma ile; (1) ö retmen adaylar n n interneti kullanma durumlar na göre internete yönelik tutumlar ve (2) ö retmen adaylar n n bran lar na göre interneti kullanma amaçlar n belirlemeye çal lmaktad r. 2. YÖNTEM Ara t rma, 2003-2004 ö retim y l nda, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp E itim Fakültesi ne devam eden toplam 421 ö renci (ö retmen aday ) üzerinde gerçekle tirilmi tir. Veri toplama arac n n uyguland gün derste bulunan bütün ö renciler ara t rma kapsam na al nm t r. Veri Toplama Arac ve Uygulanmas Veri toplama arac olarak Tav anc l ve Keser (2002) taraf ndan " nternet Kullan m na Yönelik Likert Tipi Bir Tutum Ölçe inin Geli tirilmesi" amac yla geli tirilen ölçek kullan lm t r. Tav anc l ve Keser (2002) taraf ndan geli tirilen tutum ölçe inde 7 olumsuz ve 26 olumlu olmak üzere toplam 31 madde ve 6 boyut yer almaktad r. Ölçe in orijinal formunun Cronbach Alpha iç tutarl l k kat say s : 0.89 olarak hesaplanm t r. Verilerin Analizi Bilgisayar ortam nda SPSS 11.0 program ndan yararlan larak veriler çözümlenmi tir. Verilerin çözümlenmesinde t-testi ve yüzde (%) kullan lm t r. Anlaml l k düzeyi.05 olarak al nm t r. Veri toplama arac n n orijinal formunda yer alan ifadeler için "tamamen kat l r m (5)", kat l r m (4), "karars z m (3)", "kat lmam (2)" ve "hiç kat lmam (1)" dereceleri kullan lm t r. Aritmetik ortalamalar yorumlan rken, 1.00-1.79 aras ndaki ortalama de erlerin "hiç kat lmam", 1.80-2.59 aras nda bulunanlar n "kat lmam", 2.60-3.39 aras ndakilerin "karars z m", 3.40-4.19 aras ndakilerin "kat l r m" ve 4.20-5.00 aras ndakilerin ise tamamen kat l r m derecede de er ta d kabul edilmi tir. Düzeylerin yer ald bu aral klar, seçeneklere verilen en dü ük de er olan 1 ile en yüksek de er olan 5 aras ndaki seri geni li inin seçenek (düzey) say s na bölünmesi ile elde edilmi tir. 3. BULGULAR Bu bölümde ö retmen adaylar n n internet kullanma durumlar na göre internete yönelik tutumlar ile interneti kullanma amaçlar na ili kin bulgulara yer verilmi tir. 5
3.1. nternete Yönelik Tutum Bu ara t rman n temel amaçlar ndan biri ö retmen adaylar n n interneti kullanma durumlar na göre internetin çe itli kullan m alanlar na yönelik tutumlar aras nda anlaml fark olup olmad n belirlemektir. Bu amaçla yap lan analizler Tablo 1 de sunulmu tur. Ö retimde Kullan m Ara t rmada Kullan m Tablo 1 Ö retmen Adaylar n n nterneti Kullanma Durumlar na Göre nternete li kin Sosyal Etkile imde Kullan m Ö r. Kullan m ndan Ho lanma leti imde Kullan m Bilgi Payla m nda Kullan m Bütün Ortalama, Standart Sapma ve t-testi Sonuçlar N Ortalama SS Sonuç nternet Kullanan 314 4.05 0.63 nterneti Kullanmayan 108 3.69 0.89 nternet Kullanan 313 4.02 0.55 nterneti Kullanmayan 100 3.75 0.63 nternet Kullanan 311 2.77 1.20 nterneti Kullanmayan 97 2.76 1.25 nternet Kullanan 310 3.42 0.69 nterneti Kullanmayan 100 3.15 0.66 nternet Kullanan 309 3.35 0.87 nterneti Kullanmayan 97 2.82 0.81 nternet Kullanan 308 3.51 0.91 nterneti Kullanmayan 100 3.27 0.99 nternet Kullanan 314 3.64 0.51 nterneti Kullanmayan 107 3.38 0.61 t = 4.62 p < 0.000 t = 4.06 P < 0.000 t = 0.05 P > 0.05 t = 3.32 P < 0.001 t = 5.33 P < 0.000 t = 2.19 P < 0.05 t = 4.33 P < 0.000 Tablo 1 incelendi inde ö retmen adaylar n n interneti kullanma durumlar na göre; internetin ö retimde kullan m, ara t rmada kullan m, ö retimde kullan m ndan ho lanma ve ileti imde kullan m na yönelik tutumlar aras nda gözlenen fark n p<0.001 düzeyinde ve bilgi payla m nda kullan m na yönelik tutum puanlar aras nda gözlenen fark n ise p<0.05 düzeyinde anlaml oldu u görülmektedir. Ö retmen adaylar n n interneti kullanma durumlar na göre, interneti sosyal etkile imde kullanmaya yönelik tutum puanlar aras nda gözlenen fark n ise p>0.05 düzeyinde anlaml olmad görülmektedir. Tablo 1 deki bulgular incelendi inde bütün boyutlarda interneti kullanan ö retmen adaylar n n internete yönelik tutumlar n n daha yüksek oldu u görülmektedir. Yine ayn tablodaki bulgulara göre, bütün ö retmen adaylar n n (interneti kullanan ve kullanmayan dahil); internetin ö retimde ve ara t rmada kullan m na yönelik tutum puanlar en yüksek ve kat l r m düzeyinde saptanm t r. nternetin ö retimde kullan m ndan ho lanma ve bilgi payla m nda kullan m nda ise interneti kullanan ö retmen adaylar n n tutumlar kat l r m düzeyinde iken kullanmayanlar n 6
tutumlar ise karars z m düzeyindedir. nterneti kullanan ve kullanmayan ö retmen adaylar n n, internetin ileti imde ve sosyal etkile imde kullan m na yönelik tutumlar n n da karars z m düzeyinde oldu u görülmektedir. 3.2. nterneti Kullanma Amac Bu ara t rman n di er bir amac ise, ö retmen adaylar n n bran lar na göre, interneti kullanma amaçlar n n farkl olup olmad Tablo 2 de yer almaktad r. Bran lar n belirlemektir. Ara t rman n bu amac na yönelik elde edilen bulgular Tablo 2 Ö retmen Adaylar n n Bran lar na Göre nterneti Kullanma Amaçlar Ara t rma ve Ödev Yapma leti im Alan ndaki Yenilikleri zleme Di er Toplam N % N % N % N % N % Fen Bil. Ö ret.* 22 38.6 23 40.4 7 12.3 5 8.8 57 16.9 Matematik Ö r. 17 42.5 10 25.0 3 7.5 10 25.0 40 11.8 Sosyal Bil. Ö r. 14 45.2 3 9.7 4 12.9 10 32.3 31 9.2 S n f Ö ret. 23 36.5 10 15.9 9 14.3 21 33.3 63 18.6 Resim Ö ret. 13 81.3 3 18.8 16 4.7 ngilizce Ö ret. 40 85.1 3 6.4 3 6.4 1 2.1 47 13.9 Beden E itimi 8 26.7 10 33.3 7 23.3 5 16.7 30 8.9 Türkçe Ö ret. 37 68.5 12 22.2 4 7.4 1 1.9 54 16.0 Toplam 174 51.5 71 21.0 40 11.8 53 15.7 338 100 * Fen Bilimleri Ö retmenli i Alanlar (Biyoloji, Fizik, Kimya) Tablo 2 incelendi inde ö retmen adaylar n n %51.5 i interneti ara t rma ve ödev yapma, %21.0 i ileti im, %11.8 i alan ndaki yenilikleri izleme ve %15.7 si ise di er bir nedenden dolay kulland klar görülmektedir. Ara t rma ve ödev yapmak amac yla interneti en fazla kullanan ngilizce (%85.1), ikinci s rada ise Resim ö retmenli ine (%81.3) devam eden ö retmen adaylar gelmektedir. Beden E itimi ve Spor ö retmenli ine (%26.7) devam eden ö retmen adaylar ara t rma ve ödev yapmak amac yla interneti en az kullanan gruptur. Fen Bilimleri ö retmenli i (%40.4) ve Beden E itimi ve Spor ö retmenli ine (%33.3) devam eden ö retmen adaylar n n, ileti im amac yla interneti en fazla kulland klar Tablo 2 deki bulgulardan anla lmaktad r. Alan ndaki yenilikleri izlemek amac yla; beden e itimi ve spor ö retmenli ine devam eden ö retmen adaylar n n %23.3, resim ö retmenli ine devam edenlerin %18.8, s n f ö retmenli ine devam edenlerin ise %14.3 ü 7
taraf ndan internet kullan lmaktad r. Alan ndaki yenilikleri izlemek amac yla internet en az ngilizce (%6.4), Türkçe (%7.4) ve Matematik (%7.5) ö retmenli ine devam eden ö retmen adaylar taraf ndan kullan lmaktad r. 4. SONUÇ VE TARTI MA Ö retmen adaylar n n; internete yönelik tutumlar ile interneti kullanma amaçlar n belirlemeyi amaçlayan bu ara t rmada elde edilen baz önemli bulgular öyle özetlenebilir: Ö retmen adaylar n n internet kullanma durumlar na göre, internetin sosyal etkile imde kullan m na yönelik tutumlar d nda, di er bütün kullan m alanlar na yönelik tutum puanlar aras nda gözlenen fark istatistiksel olarak anlaml bulunmu tur. Ara t rma bulgular incelendi inde; ö retmen adaylar n n en fazla interneti ö retimde (4.05) ve ara t rmada kullan m (4.02) boyutlar na yönelik tutumlar n n yüksek oldu u görülmektedir (Tablo 1). Bu sonuç, ö retmen adaylar n n interneti kullanma amac na ili kin bulgular taraf ndan da desteklenmektedir. Ö retmen adaylar n n interneti en fazla (%51.%) ara t rma ve ödev yapma amac yla kulland klar saptanm t r (Tablo 2). levsel kuramlara göre, birey kendi ihtiyaçlar na uygun objelere olumlu tutum geli tirir. Bireyin tutumunu de i tirmek için de onun ihtiyaçlar n n ne oldu unu belirlemek gerekir. Bu görü e göre, bireyin bir objeye yönelik tutumlar olumlu ise o obje onun ihtiyaçlar n kar l yor demektir (Erden, 1995: 100). Ö retmen adaylar n n internetin ö retimde kullan m ve ara t rmada kullan m na yönelik tutumlar n n yüksek olmas ve yine ara t rma ve ödev yapma amac yla interneti kullanmalar interneti ö renme için bir ihtiyaç ve araç olarak alg lad klar söylenebilir. Ara t rmada elde edilen bu sonuç, internetin ö renme amac yla kullan lmas n yayg nla t rma ve ya am boyu ö renmeyi sa lama aç s ndan önemli bir bulgu olarak kabul edilebilir. Bu durumda ö retmen adaylar n n, internetin e itim amaçl olarak çe itli alanlarda kulland klar ya da kullanmaya taraftar olduklar söylenebilir. Ara t rmada ula lan di er önemli bir sonuç ise, ö retmen adaylar n n internetin sosyal etkile imde ve ileti imde kullan m na yönelik tutumlar n n karars z m düzeyinde oldu u bulgusudur. Bunun nedenlerinden biri, ö retmen adaylar n n interneti sosyal etkile im ve ileti imde kullan m, yüz yüze ve birincil derecede ileti imde bulunma eklinde alg lam olabilme olas l d r. Mevcut durumu ile internet böyle bir olanak sa lamad ndan ö retmen adaylar n n bu kullan m alanlar na yönelik tutumlar tam olarak ekillenmemi olabilir. Bu durumda ö retmen adaylar n n internetin yüz yüze ve birinci derecede ileti imden ibaret olmad konusunda bilgilendirilmelerine ihtiyaçlar oldu u görülmektedir. Bu durumda, ö retmen adaylar n n internete yönelik tutumlar n n daha yüksek düzeye ç kar lmas ve farkl kullan m alanlar konusunda bilinçlendirilmeleri gerekti i söylenebilir. Ö retmen adaylar n n, interneti bir e itim arac olarak kullanmalar n yayg nla t rmak için öncelikle; yeni geli me ve ara t rma bulgular n içeren ve ayn zamanda literatür taramaya olanak sa layan sanal kütüphane görevi gören bilimsel olarak haz rlanm ve ö rencilerin hizmetine sunulan çok say da Türkçe E itim sitesine ihtiyaç vard r. 8
KAYNAKLAR Alkan, Cevat (1998). E itim Teknolojisi. Ankara: An Yay nc l k. Arslan, Ahmet ve Servet Bayram (2003). Web Ortam nda Bilgiye Ula mada Arama Motorlar n n etkin Kullan lmas, Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:ii, pp. 1223-1230. Albayrak, Mehmet, Güray Tonguç ve Dilek Pa açl (2003). Kamu Kurumlar nda Yeni Bir Hizmet çi E itim Modeli: E-E itim. Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:i, pp. 636-641. Çall, smail, Orhan Torkul ve Nevzat Ta ba (2003). nternet Destekli Ö retimde Kullan lmak Üzere Web-Eri imli Veri Taban Yönetim Sistemleri le Ölçme ve De erlendirme Sistemi Tasar m. Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:i, pp. 563-569. Demirel, Özcan, Sadi Sefero lu, ve Esed Ya c (2002). Ö retim Teknolojileri ve Materyal Geli tirme. Ankara: PegemA Yay nc l k. Demirel, Cihad ve Abdullah Dikici (2003). Ö retimde Web Tabanl Uygulamalar n Ö renci Ba ar s na Etkisi. Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:ii, pp. 822-831. Deryakulu, Deniz ve Necmi E gi (2001). nternet Kafelerinin Ortam ve Kullan c Profili-E itimde nternet Kullan m na li kin Kullan c Görü leri. E itim Ara t rmalar, say :5, ss. 52-60. Ekiz, Hüseyin, Yavuz Bayam ve Hüseyin Ünal (2003). Mant k Devreleri Dersine Yönelik nternet Destekli Uzaktan E itim Uygulamas. Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:ii, pp. 665-672. Erden, M. (1995). "Ö retmen Adaylar n n Ö retmenlik Sertifikas Derslerine Yönelik Tutumlar." Hacettepe Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi, s. 11, Ankara. Ergin, akif (1995). Ö retim Teknolojisi- leti im. Ankara: PegemA Yay nc l k. nan, Aslan (2000). nternet El Kitab. Ankara: Sistem Yay nc l k. Karasar, ahin (2003). E itimde Yeni leti im Teknolojileri- nternet ve Sanal Yüksek Ö retim. Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:i, pp. 345-352. Özcan, Kenan ve Ozan Özcan (2003). Okul Yöneticisi Adaylar n n Bilgi Okur yazarl na nternetin Katk s. Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:ii, pp. 719-726. Sünbül, Murat vd. (2002). Ö retim Teknolojileri ve Materyal Geli tirme (editör: Rauf Y ld z). Konya: Mikro Yay nlar. ahin, Tu ba Yanpar ve Soner Y ld r m (1999). Ö retim teknolojileri ve Materyal Geli tirme. Ankara: An Yay nc l k. 9
Tan, eref ve Alaattin Erdo an (2004). Ö retimi Planlama ve De erlendirme. Ankara: PegemA Yay nlar. Tav anc l, Ezel ve Hafize Keser (2002). nternet Kullan m na Yönelik Likert Tipi Bir Tutum Ölçe inin Geli tirilmesi. E itim Bilimleri ve Uygulama, say :1, ss. 79-100. U ur, Yavuz ve Selçuk Karaman (2003). Ders Web Sayfalar n n Olu turulmas ve Yönetimi çin Bir Yaz l m. Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:i, pp. 239-246. Yal n, Halil brahim (2000). Ö retim Teknolojileri ve Materyal Geli tirme. Ankara: Nobel Yay nlar. 10
This document was created with Win2PDF available at http://www.daneprairie.com. The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only.