İMALAT YÖNTEMLERİ 1 MAK 2122 10.05.2019 DERS SUNUMU 1 Bu sunumun hazırlanmasında ulusal ve uluslararası çeşitli yayınlardan faydalanılmıştır 2 DERS NOTLARI 1
Yaygın Uygulanan Kaynak Yöntemleri ELEKTRİK ARK KAYNAĞI ELEKTRİK DİRENÇ KAYNAĞI KORUYUCU GAZ ALTI KAYNAĞI ERGİYEN ELEKTRODLU (MIG MAG) ERGİMEYEN ELEKTRODLU (TIG [WIG]) TOZALTI KAYNAĞI OKSİ-GAZ KAYNAĞI. 3 ELEKTRİK ARK KAYNAĞI Elektrik ark kaynağı iki kutup arasında oluşan arkın, ısı oluşturması ve hem birleştirilecek malzemeleri, hem de ilave malzemeleri ergitmesi şeklinde tanımlanabilir. 4 DERS NOTLARI 2
ELEKTRİK ARK KAYNAĞI Ark esaslı yöntemlerde, ark oluşturulmasında kullanılan ve.. olarak adlandırılan elemanlar, ergiyerek metalsel banyoya ilave olma durumunda olarak tanımlanmaktadır. Bunlar yöntemlere bağlı olarak; çıplak elektrod, özlü elektrod, örtülü elektrod olarak adlandırılmakta, çubuk veya bant şeklinde olabilmektedir. Sadece ark oluşumuna katkıda bulunan ve.. ise karbon, wolfram, alaşımlı wolfram malzemelerden olabilmektedir. 5 ELEKTRİK ARK KAYNAĞI Elektrik ark kaynağı yöntemi;.,.,. yöntemi olarak sınıflandırılabilir. 6 DERS NOTLARI 3
ELEKTRİK ARK KAYNAĞI..yönteminde,.. kutba bağlanır, ark, ergimeyen elektrod ile parça arasında oluşur. Parçada ergiyik banyo oluşturulurken, ilave bir kaynak teli de ark ortamında ergimektedir. 7 ELEKTRİK ARK KAYNAĞI..yönteminde,.. arasında oluşan ark, bir. ile parça yönüne üflenmektedir. İlave bir çubuğu ark ortamında ergimektedir. 8 DERS NOTLARI 4
ELEKTRİK ARK KAYNAĞI.. yönteminde ise ark metalsel elektrod ile iş parçası arasında oluşmakta, kaynak banyosunun oluşmasında her ikisinin de payı bulunmaktadır. Bu yöntem günümüzde uygulanan (elle) örtülü elektrod kullanılarak gerçekleştirilen.. tanımı olarak da verilebilmektedir. 9 SLAVIANOV 10 DERS NOTLARI 5
(ELLE) ELEKTRİK ARK KAYNAĞI (MMA-MANUEL METAL ARC)..,.ve...arasında (iki kutup) arasında oluşan.., ısı oluşturması ve hem birleştirilecek malzemeleri, hem de elektrodu ergitmesi şeklinde tanımlanabilir. 11 KAYNAK MAKİNELERİ: 12 DERS NOTLARI 6
ELEKTRİK ARK KAYNAĞI Güç Kaynağı (Kaynak Makinesi) Elektrod Pensesi ve Kablosu Şase Pensesi ve Kablosu Elektrot 13 ELEKTRODLARIN SINIFLANDIRILMASI Standartlara göre elektrodların çap serisi: mm dir. Boy serileri ise:. mm dir. Örtü tabakaları: ve dir Örtü kalınlıklarına göre:.olarak sınıflandırılmaktadır. 14 DERS NOTLARI 7
15 16 DERS NOTLARI 8
17 18 DERS NOTLARI 9
19 KAYNAK AĞZI Genellikle 3mm kalınlıklara kadar metal malzemelerde, kaynak ağzı açmaksızın alın alına getirilerek kaynak işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Daha kalın parçalarda ise kaynak ağzı açılması, kök pasoya kadar ulaşılması ve kaynak güvenilirliğinin sağlanması için gereklidir. 20 DERS NOTLARI 10
21 22 DERS NOTLARI 11
ELEKTRİK ARK KAYNAĞI 23 ÇOK PASOLU KAYNAK 24 DERS NOTLARI 12
. Ergiyen elektrodlu koruyucu gaz altı kaynak yöntemi koruyucu gazın inert (soy gaz) veya aktif gaz olması durumuna göre;. (.) veya.. ( ) olarak sınıflandırılmaktadır. Ergiyen elektrodlu koruyucu gaz altı kaynak yöntemleri, günümüzde makine imalat sanayinde (tüm kaynak yöntemlerine göre) %70 in üzerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. 25 Yöntemde ark,. ve... oluşan koruyucu bir ortamda gerçekleşmektedir. Yöntemin tarafları olarak; yüksek., yüksek.. verimliliklerine ulaşılması, kaynak hızlarının..belirtilebilir. Kaynak.için gerekmesi, koruyucu gazların etkilemesi, yoğun..görülmesi de..noktalarıdır. 26 DERS NOTLARI 13
... 27 Teller. mm çap serilerinde imal edilirler. Yüzeyleri....veya bakır kaplama yöntemi ile korunur. kaplama korozyona karşı dayanımının artırılmasının yanı sıra elektrik iletkenliğini de artırır. Tel ilerleme hızları tel çapına ve uygulanan akım şiddetine bağlı olarak;.. arasında olabilmektedir. 28 DERS NOTLARI 14
. Yöntemde koruyucu gaz olarak veya bunlarla birlikte çok az oranda. kullanılmaktadır. Yöntemde kullanılan gazlara bağlı olarak değişik sembolik gösterimlerle tanımlanır. Sadece.. kullanılması durumunda, karışım gaz kullanılması durumunda ayrı kanallardan beslenen gazlarla yapılan işlemlerde ise. olarak tanımlanmaktadır. MAG yöntemindeki cihaz ve donatımlar MIG yöntemindekine benzer. Farklı tarafı. gazının kaynak bölgesine ulaşabilmesi için gaz tüpü üzerinde özel bir.. bulunmaktadır. 29.. Yöntemde ark, elektrod ile iş parçası arasında oluşur. Koruyucu gaz olarak. gibi.kullanılır. Kaynak işleminde, gerekli durumlarda ilave tel kullanılır. Yöntem, işlemleri sorunlu olan;. gibi özel metallerin birleştirilmesinde kaynak emniyetinin ve kalitenin üst düzeyde arandığı uygulamalardır. 30 DERS NOTLARI 15
TIG (WIG) Bu nedenle çalışma tenliğinin kurallarına daha fazla özen gösterilmesi, kaynak öncesi hazırlık işlemlerinin tam olarak yerine getirilmesi gerekmektedir. Yöntemden, uçak sanayi, nükleer ve termik santraller, buhar kazanları, petrokimya tesisleri, elektronik-haberleşme, her türlü taşıt yapımı gibi endüstriyel alanlarda, sac, boru tel gibi elemanların birleştirilmesinde yararlanılmaktadır. 32 DERS NOTLARI 16
. Tozaltı kaynağının karakteristik özellikleri; kaynak süresi boyunca.. (.) oluşumu, yüksek ergime verimi, kaynak dikiş kalitesinin yüksekliği, olarak belirtilebilir. Yöntem otomatik kaynak makinelerinde uygulanır. Elektrodlar dairesel kesitli (kangal) tel elektrodlar olabildiği gibi dikdörtgen kesitli bant elektrodlarda olabilmektedir....... 33 Tozaltı (UP) DERS NOTLARI 17
35. Direnç kaynağında, kaynak için gerekli ısı elektrik akımının, kaynak bölgesinden geçmesi sırasında malzemenin..nedeniyle ortaya çıkan ısıdan oluşmaktadır. Direnç basınç kaynak yöntemleri;.vb. gibi sınıflandırılabilmektedir. 36 DERS NOTLARI 18
(Nokta) Direnç Kaynağı İMAL USULLERİ 2 - YRD.DOÇ.DR.MURAT KIYAK 38 DERS NOTLARI 19
Direnç Dikiş Kaynağı 40 DERS NOTLARI 20
Kaynak için gerekli ısı, kaynak akım devresindeki dirençlerden elde edilir. Yöntemde, kaynak akım devresinde; (iki parçanın kaynak yapılması durumunda, en az) direnci ve direnci vardır. Elektrik akımını kaynak bölgesine ileten ve basıncı sağlayan su soğutmalı elektrod, bakır esaslı olduğundan, bu dirençler arasında en büyüğü.. ile belirtilen, malzemelerin ara yüzeyindeki dirençtir... 41 Direnç kaynağında,.akım kullanılır. Direnç kaynak transformotorunun sekonder sargısında sarım sayısına bağlı olarak; kaynak bölgesindeki gerilim çoğunlukla..un altındadır. Primer taraftaki sarım sayısının değiştirilmesiyle.. gerçekleşir. 42 DERS NOTLARI 21
. Yöntem, oksi-gaz kaynak yöntemi olarak adlandırılmaktadır. Yöntemde ısı oluşturabilmek için, bir alevden yararlanılır. Alevin oluşturulup sürdürülebilmesi için çoğunlukla yakıcı gaz olarak O 2 kullanılır. 43.. Alevi hem esas malzemeleri hem de gerekli durumlarda ilave kaynak telini ergitir. Yanıcı gaz olarak,..verimi artırmak için yaygın olarak gazı kullanılmaktadır. Asetilen oksijen ile yakıldığında.. sıcaklığa ulaşılır. 44 DERS NOTLARI 22
Oksi Asetilen Gaz Kaynağı Alev, yanıcı gaz ile oranına göre;.,. veya....olarak sınıflandırılır.. kaynağında. alev,..kaynağında.. alev ve kaynağında.. alev kullanılır. 46 DERS NOTLARI 23
47 48 DERS NOTLARI 24