INVESTIGATIONS ON SPECIES COMPASITION AND CATCH PER TRAWL OF CEP HALOPODS CAUGHT BY BOnOM TRAWL IN THE BAY OF ızmir (AEGEAN SEA).



Benzer belgeler
İzmir Körfezi nde (Ege Denizi) Kafadanbacaklı (Cephalopoda) Türlerin Bazı Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi ISSN C.B.U. Journal of Science 5.1 (2009) (2009) 19 26

Su Ürünlerinin Dünyada ve Türkiye deki Durumu. Özet. The Situation of Fishery at Turkiye and The World

Kafadanbacaklılar (Mollusca: Cephalopoda) ve Türkiye deki Durumu

Dip Trollerinde 40 ve 44 mm Ağ Gözü Uzunluğuna Sahip Pantolon Tipi Torbalarda Seçiciliğin Karşılaştırılması Üzerine Araştırma

MAVRUŞGİL (Sciaena umbra) VE KÖTEK (Umbrina cirrosa) BALIKLARININ BİYOEKOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

İzmir Körfezi (Ege Denizi) Urla Yöresinde Trata Balıkçılığı*

DİP TROLÜ İLE İKİ FARKLI DERİNLİKTE AVLANAN MEZGİT (Gadus merlangus euxinus N. 1840) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUNUN DEĞİŞİMİ

İ. BALIK H. ÇUBUK. Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü, Eğirdir, Isparta

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT

Balıkçılık Sektörünün İzmir İli İçindeki İşleyişi ve Güncel Sorunları

KUZEY EGE DENİZİ NDE IŞIKLA BALIK AVCILIĞINA GENEL BİR BAKIŞ

Karadeniz de Orta Su Trolü İle Avlanan Pelajik Balıkların Bazı Biyolojik Özellikleri ve Avcılık Verilerinin İncelenmesi

ÖZEL EGE L SES. HAZIRLAYAN Ö RENC LER: Tayanç HASANZADE Ahmet Rasim KARSLIO LU. DANI MAN Ö RETMEN: Mesut ESEN Dr. ule GÜRKAN

Doğal Ortamlardaki Ahtapot (Octopus vulgaris Cuvier, 1797) Yuvalarının Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

HAMSİ AVCILIĞI ve BAKANLIK UYGULAMALARI. Vahdettin KÜRÜM

Su Ürünleri Dergisi Cilt No: 15 Sayı: İzmir-Bornova 1998

Keban Baraj Gölü nde Yaşayan Barbus rajanorum mystaceus (Heckel, 1843) ün Geri Hesaplama Yöntemiyle Uzunluklarının Belirlenmesi

ÜLKEMİZDE ORKİNOS AVCILIĞI VE YETİŞTİRİCİLİĞİ (BESİCİLİĞİ)

KEMER BARAJ GÖLÜ NDEKİ SAZANIN (Cyprinus carpio L., 1758) GONADOSOMATİK İNDEKS DEĞERİ VE ET VERİMİ

KARADENİZDE DİP TROLÜ İLE EKİM VE KASIM AYLARINDA AVLANAN LÜFER (Pomatomus saltatrix, L.) BALIĞININ AV VERİMİ VE BOY KOMPOZİSYONUN KARŞILAŞTIRILMASI

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE GIRGIR AĞLARINDA HEDEF DIŞI AV KOMPOZİSYONUNUN ARAŞTIRILMASI ÜZERİNE BİR ÖN ÇALIŞMA

Yazışma Adresi: İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi. Avlama teknolojisi Anabilim Dalı Ordu Cad. No: Laleli / İstanbul

Ağ Kafes Üniteleri Etrafındaki Balıkların Kaldırma Ağı ile Avcılığı Üzerine Bir Ön Çalışma

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Sazlıdere Barajı (İstanbul) nda Fitoplankton Biyoması ve Bunu Etkileyen Fizikokimyasal Faktörlerin İncelenmesi

ETA Maritime Science

Antalya Körfezi nde Avcılık İle Yakalanan Balık Türleri ve Bunların İşlenerek Değerlendirilmesi

DO U KARADEN Z DE D P TROLÜ AV KOMPOZ SYONU

Ege Denizi Balıkçılığı ve Sorunları

İzmir Körfezi nde (Ege Denizi) Isparoz (Diplodus annularis L., 1758) un Bir Defada Bıraktığı Yumurta Miktarının Belirlenmesi Üzerine Bir Ön Çalışma

Fatma AYDIN*, Fahrettin YÜKSEL**

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

Edremit Körfezi Demersal Balıkçılık Kaynakları Üzerine Bir Araştırma

Rize İlinde Kullanılan Uzatma Ağlarının Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi

Orta Karadeniz de Dip Trolünün Av Kompozisyonu ve Etkileyen Faktörler

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU null SİNOP ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ/SU ÜRÜNLERİ AVLAMA VE İŞLEME TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI (YL)

KARATAŞ ÖNÜNDE YAŞAYAN (DOĞU AKDENİZ) EKSİ BALIĞI NIN (Leiognathus klunzingeri (STEİNDACHNER, 1898)) BÜYÜMESİ ÜZERİNE BİR ÖN ÇALIŞMA

Olta Balıkçılığında Düz ve Çapraz İğnelerin Av Etkinliği Üzerine Bir Araştırma

Zargana balığı (Belone belone euxini Günther, 1866) et veriminin mevsim, yaş ve cinsiyete göre değişimi

ORTA KARADENİZ DE ORTASU TROLÜ İLE AVLANAN HAMSİ (Engraulius encrasicolus, L.) BALIĞININ SÜRÜ YAPISI VE BOY KOMPOZİSYONUNUN GÜNLÜK DEĞİŞİMİ

İstanbul Gırgır Teknelerinde Kullanılan Ağ Takımların Teknik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) Yavrularının İlk Dönemlerde Büyüme Performansı ve Ölüm Oranı Üzerine Tuzluluğun Etkisi

KARADENİZ KIYILARINDA ÇİFT TEKNEYLE ÇEKİLEN ORTASU TROLÜ İLE BAZI PELAJİK BALIKLARIN AVCILIĞI

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Ayvalık (Ege Denizi) Kıyı Balıkçılığı Üzerine Bir Ön Çalışma* Preliminary Study on Ayvalık (Aegean Sea) Coastal Fishery

SAMSUN-ORDU-GİRESUN İLLERİNDE KULLANILAN SÜRÜKLEME VE ÇEVİRME AĞLARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ. Özet

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

Trabzon Bölgesi nde Kullanılan Mezgit Uzatma Ağlarının Av Verimi ve Tür Kompozisyonunun Belirlenmesi

19 (2), , (2), , 2007

SU ÜRÜNLERİ. Hazırlayan Çiğdem CİVANER T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

Atatürk Baraj Gölü Bozova Bölgesi nde Avlanan Balıklar ve Verimlilikleri

Karadeniz de (Sinop-Yakakent Bölgesi) Ticari Dip Trolü ile Avlanabilir Balık Biyokütle ve Yoğunluk Dağılımları

SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIĞA GEÇİŞ

Yazışma Adresi: İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi. Avlama teknolojisi Anabilim Dalı Ordu Cad. No: Laleli / İstanbul

KEMER BARAJ GÖLÜ'NDEKİ Cypr nus carpio L., 1758'NUN BAZI BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı

TÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara

DOĞU KARADENİZ DEKİ AV GÜCÜNÜN DEMERSAL BALIK STOKLARI ÜZERİNE ETKİSİNİN TESPİTİ

BARAJ GÖLLERİNDE AĞ KAFESLERDE BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ Doç. Dr. Şükrü YILDIRIM. Ege Üniversitesi, Su ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü LOGO

Journal of FisheriesSciences.com

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

TÜRKİYE DENİZLERİNDE DAĞILIM GÖSTEREN EKONOMİK ÖNEME SAHİP OMURGASIZLAR

Gökçeada ve Bozcaada da (Kuzey Ege Denizi) Kullanılan Uzatma Ağlarının Yapısal Özellikleri

İzmir Körfezi nde (Ege Denizi) Kullanılan Sürüklenen Pelajik Uzatma Ağlarının Teknik Özellikleri

Elazığ ve Çevre İllerde Su Ürünlerinin Mevcut Durumu ve Geleceği

SAROZ KÖRFEZİ DİP UZATMA AĞLARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ ve YAPISAL FARKLILIKLARI

İki Farklı Av Sahasında Ortasu Trolü ile Avlanan Hamsi (Engraulis encrasicolus, L.) Balığının Sürü Yapısı ve Av Veriminin İncelenmesi



Görev Yeri Unvanı Sınıf. Biyoloji Manisa Merkez Bilim ve Sanat Merkezi

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

Keban Baraj Gölü Kemaliye Bölgesi nde Yaşayan Barbus esocinus ve Barbus xanthopterus un Avcılığında Kullanılan Av Araçları

Gökçeada (Ege Denizi) Balıkçılığı ve Balıkçıların Sosyo-Ekonomik Yapısı

TÜRKİYE DEKİ KILIÇ (Xiphias gladius), TULİNA (Thunnus alalunga), YAZILI ORKİNOS (Euthynnus alletteratus) AVCILIĞI

İzmir Körfezi (Ege Denizi) nde Dağılım Gösteren İzmarit Balığı (Spicara flexuosa Rafinesque, 1810) nın Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

ANAHTAR SÖZCÜKLER: Tiryaki balığı, Boy-Ağırlık İlişkisi, Gökova Körfezi, Ege Denizi.

Türkiye Balık Ağı Fabrikaları ve Teknolojileri*

Türkiye Balıkçılık Sektörü ve 2000 li Yıllarda Beklenen Gelişmeler

*Ferhat Kalaycı, Sabri Bilgin, Osman Samsun, Necati Samsun

EĞİRDİR GÖLÜ BALIKÇILIĞINDA SON DURUM

KARADENİZ BALIKÇILIĞI Bleack Sea Fisheries. Ertuğ DÜZGÜNEŞ * ÖZET

Şekil 51. Alibey Adası Balıkçı Barınağı nın genel görünümü (Ayvalık)

AT - Üçüncü Ülkelerle Yapılan Balıkçılık İşbirliği Anlaşmaları tarih ve COM(2002) 637 sayılı Komisyon Tebliği


21 (1), 1-8, (1), 1-8, 2009


İ Ö İ



Çizelge 5. Edremit Körfezi su ürünleri kooperatifleri ve üye sayıları (Ceyhan ve diğ. 2006) S.S. Altınoluk Su Ür. Koop.

Ali Kara, Okan Akyol. Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Avlama Teknolojisi Anabilim Dalı, Bornova, İzmir

Marmara Denizi nde Karides Algarnasının Av Kompozisyonu ve Hedeflenmeyen Av Üzerine Bir Çalışma*

FARKLI BALIK TÜRLERİNİN FANYALI AĞLAR ÜZERİNDEKİ YAKALANMA KONUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI*

Dip Trol Ağlarında Boy Seçiciliğinin Izgara Sistemleri ile Geliştirilmesi

Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN X

MUSTAFA KEMAL ÜNIVERSITESI SU ÜRÜNLERI FAKÜLTESI

Mordoğan, İzmir şehir merkezine 80 km uzaklıkta, ana geçim kaynağı tarım, iç turizm ve küçük ölçekli balıkçılık olan bir beldedir (Şekil 194 ve 195).

Transkript:

ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.:2 - Sayı/No: 2: 381-385 (2001) ARAŞTIRMA MAKALESiiRESEARCH ARTICLE izmir KÖRFEZi'NDEN (EGE DENiZi) Dip TROLÜYLE AVLANAN BAZI KAFADANBACAKLI (CEPHALOPODA) TÜRLERi VE ORTALAMA AV MiKTARLARı ÜZERiNE ARAŞTIRMALAR Okan AKYOL1, Gülnur METiN1 ÖZ İzmir Körfezi'nin 20-50 m derinlik aralığında, Cephalopod avcılığı Mayıs 1996 - Şubat 2000 tarihleri arasında mevsimselolarak çalışıldı. Toplam 8 tür cephalopod (Allotcuthis media, Loligo vulgaris, Eledone moschata, Sepia officinalis, Octopus vulgaris, Sepia elegans, Illex coindetii ve Sepietta sp.) kaydedildi. Tüm mevsimlerde trol başma ortalama Cephalopod av verimi 2.38 kg/h olarak hesaplanmıştır. Maksimum ürün yaz ve sonbahar boyunca elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler. Cephalopoda, Trol başına av, İzmir Körfezi. INVESTIGATIONS ON SPECIES COMPASITION AND CATCH PER TRAWL OF CEP HALOPODS CAUGHT BY BOnOM TRAWL IN THE BAY OF ızmir (AEGEAN SEA). AB5TRACT Cephalopods trawled between 20 and 50 m depths in the Bay of ızmir were studied seasonally during May 1996 - February 2000. A total of 8 species of Cephalopods (Alloteuthis media, Loligo vulgaris, Eledone moschata, Sepia officinalis, Octopus vulgaris, Sepia elegans, Illex coindetii ve Sepietta sp.) were recorded. Mean Cephalopod catches per trawl were calculated as 2.38 kg/h in all seasons. The maximum yield was obtained during summer and autumn. Key Words: Cephalopoda, Catch per trawl, ızmir Bay. 1. alalş Nautilus, mürekkepbalıkları, kalarnarlar ve ahtapotları kapsayan Cephalopoda sınıfı, ekonomik önemi yüksek canlı deniz gruplarını oluşturmaktadır(amaratunga, 1(83). Cephalopod'lardan insanoğlu için sağlanan ürün yelpazesi de oldukça geniştir; yaygın olarak besin ve kozmetik endüstrisinde, tıpta ve boya sanayinde kullanılmaktadır. Bununla beraber, Cephalopod'Iar balinalar, yunuslar, pelajik ve abissal balıkların besini olmanın yanısıra; deniz kuşları ve diğer deniz hayvanlarının diyetinde de önemlidir (Akimushkin, 1(65). Cephalopod'Iarın52 familyaya ait 149 cinsi, 656 türü mevcuttur. Arktik ve Antarktik'Ierden tropiklere tüm dünya deniz ve okyanuslarında; kıyı sularından açık denizlere; yüzeyden 5000 m derinliklere kadar bulunurlar (Worms, 1(83). Salman (1995), Akdeniz sular sistemindeki Cephalopod türü sayısını 59 olarak; Ege Denizi Türk karasularına ait tür sayısını 36 olarak bildirirken; Karadeniz'de hiçbir Cephalopod türüne rastlanmamaktadır. Dünyada Cephalopod avcılığı kuzeybatı ve merkez Pasifik, kuzeybatıafrika sahilleri, Akdeniz ve kuzeybatı Atlantik'te yoğunlaşmıştır (Worrns, 1983). Japonya'da 30000'den fazla tekne ışıkla ve hareketli oltalarla (jigging line) kalarnar (Todarodes pacificus) avcılığı yapmaktadır (Anon., 1994). Akdeniz'de ise, 1998 yılı Cephalopod avcılığı 52995 ton olarak gerçekleşmiş ve İtalya 24055 tonla (%45.4) başı çekmiştir. Onu sırasıyla 8604 tonla (% 16.2) Tunus, 6662 tonla (% 12.6) İspanya, 5204 tonla (%9.8) Yunanistan ve 2700 tonla (%5.1) Türkiye izlemiştir. Diğer Akdeniz ülkelerinin payı 'lo i 0.9 olarak gerçekleşmiştir(anon., 1998). Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, 35100 Bornova, İzmir. Tel: (232) 388011011307; Faks: (232) 3883685; Evposta: oakyol@bornova.ege.edu.tr Geliş: 06 Ekim 2000; Düzeltmeı OS Temmuz 2001; Kabul: 17 Ekim 200\.

382 Türkiye'de direkt Cephalopod avcılığına yönelik bir yöntem kullanılmamasına rağmen, 2700 tonluk avcılık gerçekleştirmesi dikkat çekicidir. Çünkü Cephalopod'lar trol, trata ve gırgır avcılığından yan ürün olarak elde edilmektedir. Örneğin Hoşsucu vd. (1994; 1997), Ege Bölgesi gırgır balıkçılığından elde edilen kalarnar miktarını 225 ton/yıl olarak ve tüm av içerisindeki oranını %051 olarak bildirirken; Ege Denizi'nde kıyı sürütme ağlarıyla yaptıkları bir araştımıada da, İzmir Körfezi için Cephalopod'ların toplam av içerisindeki oranını % 1.9 olarak rapor etmişlerdir. Anon. (2000)'e göre, 1998 yılında yakalanan 2700 tonluk Cephalopod'un 2117 tonunun (%78.4) Ege Denizi'nden elde edilmiş olması, bu denizimizde göreceli olarak bir potansiyelolduğunun işareti olarak kabul edilebilir. Ege Denizi'nin en yoğun balıkçılık körfezierinden biri olan İzmir Körfezi'nde Cephalopod türleri üzerine yapılmış yeterli sayıda araştırma yoktur. Kançoban (1991,1994), İzmir Körfezi'nde ahtapot avcılığındauygulanan çeşitli avcılık yöntemlerinin karşılaştırmasını yapmış; ışıkla kalarnar (Loligo vulgaris) avcılığının Türkiye'de uygulama imkanları üzerinde durmuş, İzmir Körfezi'nde gündüz şemsiye oltalarla mürekkepbalığı avlayan oltacıların az miktarda da olsa kalarnar avladıklarını bildirmiştir. Salman (1995), Ege Denizi Cephalopod'larının biyo-ekolojileri üzerine olan çalışmasında; Salman vd. (1997), Ege Denizi'nin dip trolü teuthofaunasını belirlemeye çalışırken ve yine Salman ve Katağan (1999), Ege Denizi'nde Eledone cirrhosa ve Eledone moschata'nın bolluğu ve dağılımı ile ilgili çalışma- Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2 (2) larında, İzmir dış körfezinden de örnekleme yapmışlardır. Ancak İzmir Körfezi'nde Cephalopoda faunası, trolle avcılığı ve av verimleri üzerine herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Konuyla ilgili bu ilk çalışmada, İzmir Körfezi'nde trol avcılığı ile elde edilmiş Cephalopod türlerinin saptanması yanında, faunanın trol ile avcılığında birim efora düşen av ile faunanın mevsimsel av kompozisyonunun ortaya konması amaçlanmıştır. 2. MATERYAL VE YÖNTEM Çalışma, Mayıs 1996 - Şubat 2000 tarihleri arasında, Ege Üniversitesi'ne bağlı Egesüf (27 m; 500 HP) ve Hippocampüs (16 m; 135 HP) gemileriyle Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim 1996; Ekim 1997- Ekim 1998 arasında tüm ayları kapsayacak şekilde ve Şubat 2000 tarihlerinde 19 ay süreyle yürütülmüş; ancak örneklemelerden elde edilen birey sayıları yetersiz olduğundan, mevsimselolarak değerlendirilmişlerdir. Örneklemelerde, 22 mm torba göz açıklığına sahip, polietilen (PE) malzemeden yapılmış geleneksel dip trol ağları kullanılarak, Gülbahçe Koyu (22 trol çekimi), Hekim Adası (10 trol çekimi), Uzunada (2 trol çekimi) ve Tuzla açıklarında (1 trol çekimi), 20-50 m derinlik aralığında, 2 knot/h hızda ve bir saat süreli toplam 35 trol çekimi yapılmıştır (Şekil I), Örneklerin trol çekimi sonrası, güvertede türlerine ayrılarak birey sayıları ve toplam ağırlıkları alınmıştır. Türlerin tayini, Salman (1995)'ın belirttiği tür tayin Karaburun N i 26 45'00" 27000'00".1 38 3o'oO''+----~r---iI-", -----'l~-4-o'>or_---+_------_+38 30'OO" Şekil 1. Örnekleme Sahası. 27 00'00"

Anadolu University Journal of Science and Technology, 2 (2) 383 anahtarına göre yapılmıştır. Böylelikle 8 Cephalopod türünden (Loligo vulgaris Lamarck,1798; Eledone moschata Lamarck,1799; Alloteuthis media Linnaeus,1758; Sepia officinalis Linnaeus,1758; Octopus vulgaris Cuvier,1797; Sepia elegans Blainville,1827; Illex coindetii Verany,1839; Sepietta sp.) toplam 1121 adet birey (83118 g) incelenmiştir. Birim efora karşılık avın tespitinde, saat başına düşen ortalama av, kg/h cinsinden elde edilmiştir (Relini ve Orsi Relini, 1984). Avda görünme sıklığı ise, toplam trol operasyonu içerisinde türün avlanma sayısının toplam operasyona olan oranından elde edilmiştir. Yakalanan türler ile mevsimler arasında bir bağımlılık olup olmadığı p~0.05'e göre, X 2 (Ki-kare) ile test edilmiştir (Serper, 1986). 3. BULGULAR İzmir Körfezi 'nden trol çekimleri sonucu elde edilen 8 Cephalopod türünün aylık yakalanma durumlarına bakıldığında, aynı anda bütün türlerin yalnızca Eylül ayında yakalanmış olduğu görülmektedir (Tablo 1). Elde edilen Cephalopod'lar içerisinde ahtapotların (E. moschata, O. vulgaris) ağırlıkça oranı %57.9; kalamarların (A. media, L. vulgaris, I. coindetii, Sepietta sp.) oranı %32.9 ve mürekkepbalıklarının (S. officinalis, S. elegans) oranı ise %9.2 olarak bulunmuştur (Şekil 2). Tablo ı. İzmir Körfezi'nden Dip Trolüyle Elde Edilen Cephalopod Türlerinin Aylık Dağılımı. ~ O Ş M Nr-M H T A E E K---P:- TUr L, yu/garis -t- + + + + + + + + + + + E. moschata + + + i + + + + + + f--- + :---:t A. media + j t + + + + + + + + Sı offtcinalıs + - + +.. --j- + + + ---ovutgaris +.+ -+ + + S. elegans + L. coindetii t.- r---.~ ~üasp. + + + Trol Sayısı ı J 3 2 5 4 J r - J 6 J ı Av Sahası a a,b a, a.b a,b a,f)-:c ~ a,b a a,c a,d a.b a a: Gülbahçe, e b: Heki m, c. Uzunada,d. Tuzla '- 32.9% 9.2% Türlerin sayıca ve ağırlıkça yüzde dağılımlarına sırasıyla baktığımızda, sayıca L. vulgaris ve A. media ön plana çıkarken, ağırlıkça E. moschata en yüksek oranda bulunmuştur (Şekil 3), İzmir Körfezi'nden elde edilmiş 8 Cephalopod türünün mevsimsel dağılımına baktığımızda sayıca yaz mevsiminin, ağırlıkça güz mevsiminin pik yaptığı bulunmuştur. L. vulgaris türü kalamar ise %88.6'lık oranla trolde en sık rastlanan tür olmuştur (Tablo 2). Tablo 2'ye göre, türler ile mevsimler arasında bir bağımlılık olup olmadığına X 2 testiyle bakılmış ve Ho: türler ile mevsimler arasında bir bağımsızlık vardır; Hı: türler ile mevsimler arasında bağımsızlık yoktur hipotezi kurulmuştur. Teste göre X 2 (2 ı ; O.05)=32.67<X 2(hesap)= 150.9 olduğundan Ho hipotezi reddedilmiştir. Mevsimselolarak türlerin trol başına düşen av (kg/h) değerlerine göre, en yüksek verim 3.097 kg/h ile yaz mevsimine aittir. Onu sırasıyla 2.457 kg/h ile güz, 1.976 kg/h ile bahar ve 1.82 kg/h ile kış mevsimleri izlemektedir (Tablo 3). 4. TARTIŞMA VE SONUÇ İzmir Körfezi'nden trol avcılığı ile 8 tür Cephalopod (A. media, L. vulgaris, E. moschata, S. officinalis, O. vulgaris, S. elegans, I. coindetii ve Sepietta sp.) tespit edilmiştir. Elde edilen Cephalopod'lar içerisinde ahtapotların (E. moschata, O. vulgaris) ağırlıkça oranı %57.9; kalamarların (A. media, L. vulgaris, 1. coindetii, Sepietta sp.) oranı %32.9 ve mürekkepbalıklarının (S. officinalis, S. elegans) oranı ise %9.2'dir. İzmir Körfezi'nden elde edilmiş 8 Cephalopod türünün mevsimsel dağılımına baktığımızda, birey sayıla- 60 _ 50 ul c 40 ro x: 30 Q) "- LL ~ o 20 10; 0_ r idsayl i Ağırtık Şekil 2. İzmir Körfezi'nden Trol İle Elde Edilmiş Cephalopod Gruplarının AğırlıkçaYüzde Dağılımları. Şekil 3. İzmir Körfezi'nden Trol İle Elde Edilmiş Cephalopod'ların Sayıca ve Ağırlıkça Yüzde Dağılımları.

384 Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2 (2) Tablo 2. MevsimselOlarak izmir Körfezi'uden Trol İlc Elde Edilmiş Cephalopoda Faunası Tür Çeşitliliğive Avda Görünme Sıklıkları. ---_._---._----.- "---_._--~----..._--------_. Bahar Yaz Güz ~--Kış -Yoplam sayı sayı sayı sayı sayı Görünme Sıklığı (%) (ağırlık/gr) (ağırlık/gr) (ağırlık/gr) (ağırlık/gr) (ağırlık/gr) Tı;uTi9i~~~=~~--35-~(6~359) tp7(8236l -180-(9300) --43(f:fu"S) -535(ffi03~)-+--88,6 E. moschata -56 (11978) 39 (13381) 70(l4306T -36 (4744) 201 (44409) 80 ;Cmedia -~-----~ -~6Ö(462) -ıt7 (678) -109 (672) -J4(212)--:f3ö(2024) 68,6 -S-OJficinalis-- ----4(963f-- ~-~~i(l55)-~--19(3987)~~-1(f(2456) 34 (7561) 34,3 O vu/garis---- --0---- --T(2:fÖO)-- '-'''HI026) 2-(374) 5 (3700) 14,3 Selegans- -----0--------8(89) ----0-- ~-- 8 (89) 2;9 ~,~ffri~e*~-=-.--t... -. ~=~~~~~~-~ --.---5~~;~~ ~-'--IF~~; [=- ~=-Tt-3)-----~ -=-~ ~~V?- --~:: i'?.!~~a~.. =~~=-1I3-5(f9~i~2~..~5~Q~!7~1)~ _29Ö-(22~~) J~~2~~L il2[(83t18) Tablo 3. MevsimselOlarak izmir Kiirf'ezİ'nden Trol İle Elde Edilmiş Cephalopoda Faunasımn Ortalama Av Vertmlcı-i (ıı=trol sayısı) jjahar -Yazl~Güz-ı--... -~KIŞt()lllam ---Mevsim Tür n'~lo n;8 i n;12 n'~5 n<15 L v1i!r.a;.t;-~ -Ö~6:3('--I~Ö30~ -6175- ~Ö26T- -.. 0.720- E-;;os;~:i;;~=_:1}2'S:=:J~67l.=... =rdj~: ~O-949~ 1269-- A. media 0046 0.085 0.056 0.642-~- -Ö~658- S officttüifis 0:096-- (feh9 0.332- --Ü.49r 1ü.16 tt-vu/galis----ü---t288---0.086- O:Ö75O:(}iT~ Se/egans------ü -ü---üoü'rö -~Ö :_Ö03- I~indetı-i- -O-~--O-ü:009-0-- -~O:OÖ3- SePfetta sp -0-- 0.602-Ü~ÖÜ03 o~ööl -üom Saatte ortalama T976-~09T--2.4.51- -~T.826~-- -2:I&OaY (kg/h) rına göre yaz mevsiminde artış olduğu, toplam ağırlıklara göre ise, güz mevsiminde artış olduğu tespit edilmiştir. Bu durum, populasyonlarınbüyümeye bağlı olarak ağırlıklarını arttırdıklarını düşündürmektedir. L. vulgaris türü kalarnar ise %88.6'lık oranla trolde en sık rastlanan tür olmuştur. X 2 testi sonuçlarına göre, ix 2 (2 1; O.(5)=32.67<X 2(hcsap)= 150.91 mevsimlerle tür çeşitliliği arasında bağımsızlıkolmadığı (bir ilişki olduğu) saptanmıştır. Mevsimsel olarak türlerin tml başına düşen av (kg/h) değerlerine göre, en yüksek verim 3.097 kg/h ile yaz mevsimine aittir. Onu sırasıyla 2.457 kg/h ilc güz, 1.976 kg/h ile bahar ve 1.82 kg/h ile kış mevsimleri izlemektedir. Tüm mevsimlerin ortalaması 2.38 kg/h' dir. Salman vd. (I 997), Ege Denizi dip trolü teuthofaunası için 30 tür kaydı yapmışlar; türlerin vertikal dağı lımmı 5'. officinalis için genellikle 0200 nı ; L. vulgaris türü için 0-200 rn'ierde; E'. moschata türü için 0-200 m ve A. mcdia türü içinse, 0-500 m derinlik aralığında bil dirmişler. ancak maksimum avın O i 00 nı derinlik konturundan elde edildiğini gözlemlemişlerdir. Kuzey ve Güney Ege'de tml başına düşen ortalama av miktarlarını sırasıyla 4.48 kg/h ve 3.46 kg/h olarak rapor etmişlerdir. Maksimum av verimini, Kuzey Ege 'de yazın (5.9 kg/h); Güney Ege'de güz mevsimi (4.45 kg/h) olarak bildirilmiştir. Bu durumda, maksimum avın gerçekleştiği yaz ve güz mevsimlerinde, İzmir Köıfezi daha az av verimine sahip görünmektedir. Bunun nedeni, Ege Denizi örneklemelerinde 20 mm göz açıklığına sahip trol ağı kullanılması, habitatfarklılıkları,örnekleme hızı (Ege Denizi örneklemelerinde 2.5 knot'luk hız kullanılmıştır) ve operasyon sayısında aranabilir, Relini ve Orsi Relini (1984), trol aveılığından elde edilmiş Cephalopod'lann Ligurian Denizi'ndeki 20-90 m derinlik aralığındaki dağılımlarından bahsetmiş ve derinlik arttıkça O. vulgaris türünün azaldığına dikkat çekmişlerdir. Türlerin yoğunlaştığı derinlikleri ise, Oetopus macropus ve O. vulgaris için 20 m'den sığ sularda; S. officinalis, E. mosehata, L. vulgaris için 20-30 m'lerde; Sepia elegans için 50-90 m; A. media, İllex eoindetii, Oetopus salutii için 90 m olarak rapor etmişlerdir. Bu durum, 20-50 m derinlik konturunda çalışılan İzmir Körfezi'nde niçin 8 tür yakalanabildiğinin sebebini kısmen açıklayabilmektedir, Relini ve Orsi Relini (1984), trol başına düşen ortalama av miktarını 4.52 kg/h olarak; en yüksek av verimini ise, 5.45 kg/h ile 30 m derinlik konturunda gerçekleştiğini rapor etmişlerdir. Ayrıca Cephalopod avcılığında en yoğun mevsimin kış ve bahar mevsimi olduğunu bildirmişlerdir. Av verimi hemen hemen Ege Denizi'yle aynı olan bu deniz, batı Akdeniz baseninde yer almaktadır ve hidrografik koşulları muhtemelen Ege Denizi'nden farklıdır. Dolayısıyla yoğun avcılık mevsimlerinin farklı çıkması normal kabul edilebilir. İzmir Körfezi'nden elde edilmiş bazı Cephalopod türlerinin tml başına düşen ortalama av verimleri göreceli olarak düşük bulunmuştur, Bunun nedeni, yakalanan bireylerin çoğunlukla küçük bireylerden oluştuğunun gözlemlenmesi, örnekleme yapılan alt derinlik sınınnın 20 m olması nedeniyle O. vulgaris türü ahtapotların yeterince avlarıamaması ve Cephalopod'lann trol avcılığı için sadece yan ürün olması şeklinde açıklanabilir. Sonuçta, tüm dünya denizlerinin en ekonomik canlı kaynaklarındanbiri olan Cephalopoda faunasının, İzmir Körfezi populasyonlarının biyolojik özellikleri de

Anadolu University Journal of Science and Technology, 2 (2) tanımlanarak, sorumlu balıkçılık anlayışıyla türe özgü av yöntemleri geliştirilerek, Türkiye balıkçılığınadaha fazla katkı sağlanması mümkün olabilir. KAYNAKÇA Akimushkin, LI. (1965). Cephalopods ofthe Seas ofthe USSR. Israel Program for Scientific Translations Ltd. IPST Cat. No. 1384, Jarusalem, 223. Amaratunga, T. (I 983). The role of Cephalopods in the marine ecosystem, p379, Advances in assessment of world Cephalopod resources, Ed: le Caddy, FAO Fish. Tech. Pap., (23 1),452, Rome. Anon. (I 994). Battle of the lights. Fishing News International, ss. 6- i ı. Anon. (1998). FAO Fishery Sıaıistics. <http://apps.fao.org/lim500/nph-rap.pl> Anon. (2000). Su Ürünleri Ekonomisi, Üretim, Miktar, Fiyat ve Değer Değişimleri 1998. DP1', TKB ve DIE İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Hoşsucu, Müdürlüğü, Ankara. H., Kara, A., Metin, C; Tosunoğlu. Z. ve Ulaş, A. (1994). Ege bölgesi gırgır balıkçılığı vc gırgır teknelerinin avlanma verimi. E.Ü. SU Ürünleri Dergisi, 42-43, 17-32. Hoşsucu, R, Tokaç, A., Dural, B., Tosunoğlu. Z., Ulaş, A., Özekinci, U., Ünal, v., Düzbastılar. O. ve Akyol, O. (1997). Kıyı Sürütme Ağlarının Yavru Balık Populasyonları ve Littoral Zona Etkileri Üzerine Araştırmalar. TUBİTAK-YDABÇAG 297 Nolu Proje, Kesin Rapor, ss.76, İzmir. Kançoban, M.C. (1991). Ahtapot Avcılığında Çeşitli Yöntemlerin Karşılıklı Mukayesesi Üzerine Araştırmalar. EÜ-FBEYLs. Tezi, s.4 I, İzmir. Kançoban, M.C. (1994). ışıkla kalamar (Loligo vulgaris) avcılığı, Japonya örneği ve Türkiye'de uygulama olanakları. SDÜ VIII. Müh. Haftası, 26-28 Mayıs, s.8, Eğirdir. 385 da) bolluğu ve dağılımı. TUBHAK Tr. J. Of Zoology, 23, Ek sayı 2, ss.695-701. Serper, Ö. (1986). Uygulamalı İstatistik. Filiz Kitabevi, İstanbul, s.387. Worms,.T. (1983). World fisheries for Cephalopods: A syrıoptic overwiev, pp. 1-20. Advances in assessmcnt of world Cephalopod resources. Ed: J.E Caddy, I'AO FisJı. Tech. Pap., 23 i, s.452, Rome. Okan Akyol, 1966 yılında Bursa'da doğdu. 1987 yılında Ege Üniversitesi Su Ürünleri Yüksek Okulu'nu bitirdi. 1995 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü'nde Yüksek Lisans'ını, 1999 yılında Ege Üniversitesi Fcn Bilimleri Enstitüsü'nde Doktora'sını tamamladı. Halen Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi 'nde Yardımcı Doçent olarak çalışmaktadır. Gülnur Metin, 1967 yıl ında İzmir' de doğdu. 1988 yılında Ege Üniversitesi Su Ürünleri Yüksek Okulu'nu bitirdi. i 990 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü'nde Yüksek Lisansını, 1995 yı- lında yine aynı Enstitüde Doktorasını tamamladı. Halen Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü'nde Öğretim Görevlisi olarak çalışmaktadır. Relini, G. ve L. Orsi Relini. (1984). The role of Cephalopods in the inshore trawl fishing of the Ligurian Sea. OEBALlA, 9, 37-58. Salman, A. (1995). Ege Denizi Cephalopod'larırunBiyo-ekolojileri Üzerine Çalışmalar. DEO-DBTE, Doktora Tezi, s.243, İzmir. Salman, A., Katağan, T. ve Benli, RA. (1997). Bottom trawl teuthofauna of the Aegean Sea. Arch. Fish. Mar. Res. 45(2),183-196. Salman, A. ve Katağan. T. (1999). Ege Denizi'nde Eledone cirrhosa (Lamarek,1798) ve Eledone mos c hata (Lamarek,1799)'nın(Cephalopoda.Octopo-