Karbon İzleme Sistemi ne Yönelik Ön Değerlendirme 22 Aralık 2015 Hande BİLİR -BİLGEM-YTE Proje Yöneticisi -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 1
Ülkemizde «Karbon İzleme Sistemi»ne Yönelik Halihazırda Yapılan Çalışmalar -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 2
Ülkemizde Yapılan Çalışmalar Ülkemizde topraktaki karbon miktarına ilişkin TAGEM ve FAO işbirliği ile yapılmış bir çalışma mevcuttur. Söz konusu çalışmada, Türkiye çapında birçok noktadan toprak örneği alınmış, toprak analizine dayalı veriler modellenmiş ve üretilen sonuçların sunulduğu bir sistem geliştirilmiştir. Farklı kurumlarda toprak analiz verileri bulunmaktadır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı toprak analizi yapılmasını teşvik etmektedir. ÇEM tarafından mevcut toprak verilerine ilişkin merkezi bir sistem geliştirilmiştir. -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 3
Ülkemizde Gelinen Aşamaya İlişkin Genel Değerlendirme / Sorunlar TAGEM ve FAO işbirliği ile geliştirilen sistem, ülkemiz için çok önemli bir başlangıç olmakla birlikte, örneklem sayısının artırılmasına ihtiyaç vardır. Geliştirilen sistemin en önemli ayağı olan izleme altyapısının nasıl olabileceği netleşmemiştir. Farklı kurumlarda toprak analiz verileri bulunmakta birlikte, bu veriler birbirleri ile konuşabilir durumda değildir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın teşviki ile gerçekleştirilen toprak analizlerinin sonuçları merkezi bir sistemde değildir. Toprak analiz laboratuvarlarının ürettiği sonuçların kalitesi birbirinden farklılık göstermekte ve bazı sonuçların doğruluğundan şüphe edilmektedir. -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 4
Karbon İzleme Sistemine Yönelik Kavramsal Yaklaşım Nasıl Olabilir? -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 5
Topraktaki Karbon Miktarı Nasıl İzlenebilir? 1. Periyodik analizlerle topraktaki karbon miktarının değişimi izlenebilir. 2. Topraktaki karbon miktarını etkileyen parametreler dikkate alınarak matematiksel bir model oluşturulabilir. Kullanılan veri kaynakları güncellendikçe, belirli periyodlar arasında değişim izlenebilir. -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 6
Ölçüme Dayalı İzleme -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 7
Ölçüme Dayalı İzleme -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 8
Ölçüme Dayalı İzleme -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 9
Parametrik Modellemeye Dayalı İzleme -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 10
Parametrik Modellemeye Dayalı İzleme -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 11
Ölçüm X Model Ölçüm Yöntemi Ölçüme dayanan sonuçların doğruluğu Herhangi bir veriye ihtiyaç duymadan ölçüm esnasında karbon miktarının belirlenebilmesi Modelleme Yöntemi Değişen veri kaynağına göre güncel karbon miktarı hesaplamaları Modelin tüm Türkiye ye uyarlanabilmesi Ölçüm yapılmadan karbon miktarlarının belirlenebilmesi Farklı senaryolara göre sonuçların değerlendirilebilmesi Ölçüm aletlerinin maliyeti Ölçüm konusunda tecrübe eksikliği Çok sayıda ölçüm noktasına ihtiyaç duyulması Belirli periyotlarda takip yapabilmek için ölçüm işlemlerinin tekrarlanması Modelleme sonuçlarının ölçüm sonuçları kadar hassas olmayabileceği Modelleme zor bir süreç olması Modelleme için ihtiyaç duyulan veri kaynaklarındaki eksiklikler Geliştirilen modelin doğrulanma ihtiyacı -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 12
Çözüm Önerisi: Ölçüm Sonuçları ile Model Sonuçlarının Birlikte Değerlendirilmesi Ölçüme Dayalı Model Parametrelere Dayalı Model Karbon İzleme Sistemi -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 13
Çözüm Önerisi: Ölçüm Sonuçları ile Model Sonuçlarının Birlikte Değerlendirilmesi Ölçüme Dayalı Sistem -BİLGEM-Yazılım Modellemeye Teknolojileri Dayalı Sistem Araştırma Enstitüsü 14
Nasıl İlerleyebiliriz? -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 15
Topraktaki Karbon Miktarını Hesaplayan Bir Model Geliştirilmesi Karbon Miktarını Etkileyen Parametrelerin Belirlenmesi Karbon Modelinin Oluşturulması Veri Kaynaklarının İncelenmesi Karbon Haritalarının Üretilmesi Modelin Doğrulanması ve Kalibrasyonu Periyodik İzlemenin Gerçekleştirilmesi -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 16
Ölçüme Dayalı Sistemin İyileştirilmesi Farklı kurumlarda ölçüm verileri bulunmaktadır. Ancak bu verilerin birbiri ile konuşabilir hale gelebilmesi için ortak bir standart belirlenmesi ve bu verilerin «ortak standart»a uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca, yapılan toprak analizlerinin merkezi bir sistemde toplanması sağlanabilir. Veri Standardı Oluşturulması Toprak Analiz Laboratuvarları için Merkezi Bir Sistem Kurulması Kurumlarda Mevcut Verilerin «Ortak Standart»a Göre Düzenlenmesi -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 17
Ölçüme Dayalı İzleme için Çalışılması Gereken Hususlar Hangi Aralıklarla Ölçüm Yapılmalı? 5 Yılda Bir (?) Kaç Noktada Periyodik Ölçüm Yapılmalı? Ülkemizi temsil edecek sayıda, farklı ekolojik bölgeleri veya karbon tepki birimlerini dikkate alan bir yaklaşım ile belirlenmeli Kim Yapacak? TAGEM sürekli ölçüm yapabilecek mi, yoksa toprak ölçümlerine zorunluluk olarak eklenmesi ve bunun bir VT üzerinden sisteme girilmesi zorunlu hale getirilebilir mi? Bu durumda TRGM mi üstlenmeli? Orman alanlarının ölçümünü kim yapacak? Ne kadar işgücü ayırabiliriz? Maliyeti Ne Olabilir? Eğer toprak analizine zorunluluk olarak eklenebilirse ve toprak ölçümlerinin de bir veritabanında tutulması sağlanabilirse maliyet etkin şekilde çözümlenebilir mi? -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 18
Ölçüme Dayalı Sistemin Geliştirilmesi Sorumlusu Kim Olmalı? Kaç Noktada Ölçüm Yapılmalı? Hangi Sıklıkla Ölçüm Yapılmalı? Nasıl Ölçüm Yapılmalı ve Değerlendirilmeli? Toprak Veritabanı Modellemeye Dayalı Sistemin Geliştirilmesi Proje Ekibinin Oluşturulması Takvim Planlamasının Yapılması Modellemeye Dayalı Sistemin Kurulması Periyodik İzleme İzleme Sistemi -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 19
Teşekkürler Çukurambar Mah. 1478. Cadde No:22 06100 Çankaya / ANKARA +90 (312) 289 9 222 yte.bilgem@tubitak.gov.tr http://yte.bilgem.tubitak.gov.tr/ -BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 20