ÖZEL EKİN KOLEJİ Bilgi Toplumunun Okulu EMPATİ, ÖZEL EKİN KOLEJİ P.D.R.H. SERVİSİNİN AYDA BİR YAYIMLANAN YAYINIDIR. YIL: 4 SAYI: 20 ŞUBAT - 2004 SÜRELİ AYIN KONUSU BİLGİSAYAR OYUNLARININ ANALİZİ VE BAĞIMLILIĞI Bir toplumun kendi çocuklarına nasıl yaklaştığı, yalnızca o toplumun duyarlılığını ve değerlerinin önceliğini ve önemini yansıtmakla kalmaz. Aynı zamanda o toplumun çağına yaklaşım biçiminin ve geleceğe nasıl yöneldiğinin ve gelecek kuşaklar için bu günden nelere sahip çıkıldığının da göstergesidir. Hiç kuşkusuz bu tek tek ülkeler için olduğu kadar uluslar arası topluluğun bütünü içinde geçerlidir. Javier Peres De Cuellar
İNTERNETTE BİR UZAYLI VAR En yakın arkadaşı olmasına karşın Andy, Joey ile hiç karşılaşmamıştı. Çünkü onunla internette tanışmıştı. Keşke Joey da benimle aynı okula gidiyor olsaydı diye düşündü.öğle tatillerinde Star Wars oynarlardı. O zaman canı hiç sıkılmazdı. Öğretmenleri sınıfta tahtaya bir daire çizdi ve Andy bunun bir pizza olduğunu düşün, üçte birini mi istersin onda birini mi? On daha büyük bir sayı olduğu için Andy onda birini istedi. Öğretmen ona ek çalışma verdi. Okuldan eve gelip de, internette Joey ile karşılaşınca ona şunları sordu: Bu gün matematik dersinde çuvalladım. Kesirleri ve hangisinin diğerinden büyük olduğunu bir türlü anlayamıyorum. Joey ona şunları yazdı Sana bir numara öğreteyim.kesirleri çapraz çarp. 10/3, 3/10 dan daha büyüktür. Andy Bunu çok iyi anlamıştı. Daha sonraki ilgili sınavda 100 aldı artık hiç kimse onun aptal olduğunu düşünmüyordu. Arkadaşlıkları hayli ilerlemişti. Andy bir gün Joey e fotoğrafını gönderdi,ondan da bir fotoğraf istedi. Fakat Joey aradan zaman geçmesine rağmen ne fotoğraf gönderiyor ne de bu konu da bir yorum yapıyordu. Bir gün Star Wars hakkında konuşurken Andy Joey a gerçekten de dünyada uzaylı yaratıklar olup olmadığını sordu. Ekranda yanıtın görünmesi biraz zaman aldı sana bir sır vereceğim, bu sırrı tutabilir misin? Sanırım dedi Andy. Ben başka bir galaksidenim. Bu yüzden sana bir fotoğrafımı gönderemiyorum dedi Joey. Andy ekran karşısında donup kalmıştı. Acaba şaka mıydı? Akşam yemeğinde babası bir açıklama yaptı. Ay sonunda babasının işte terfi etmesi nedeniyle başka bir şehre taşınıyorlardı. Andy o gece yeni okulunu düşündü. Buraya tanıştığımızda neler hissettiğimi anımsıyorum. Yeni arkadaş edinmem çok zor olmuştu.çocuklar beni tanıyıncaya kadar bana hep farklı davranmışlardı diyerek uykuya daldı. Andy ertesi sabah kahvaltısını yaparken annesi televizyonda bir şov izliyordu. Muhabir bir kadınla konuşuyordu. Bana internet oyunlarının Joey un yaşamındaki yerinden söz eder misiniz? diye sordu. İnternet sayesinde daha önce hiç bilmediği bir özgürlük yaşıyor. Hem tekerlekli sandalyesinde her türlü bilgi ediniyor, hem de pek çok arkadaş edindi. Muhabir Joey e dönerek Biraz internet arkadaşlarından söz eder misin? Kamera bilgisayarın önünde tekerlekli sandalyesinde oturan Joey i gösteriyordu. 5 yaşında talihsiz bir kaza geçirmişti ve bu kaza sonucu yürüyemiyor ve konuşmakta güçlük çekiyordu. Diğer çocuklar beni gördüğünde, yalnızca benim kendilerinden farklı olduğumu görüyorlar. Benim konuşmalarımın anlaşılması zor. Ama internette olduğum zaman, benim de kendileri gibi bir çocuk olduğumu düşünüyorlar, çünkü beni görmüyorlar. Bu sayede pek çok arkadaşım oldu. Andy bunları duyunca çok şaşırdı ve kafası karıştı. Sevgili internet arkadaşı Joey, uzaylı Joey. Okuldan eve gider gitmez bilgisayarının başına geçti.joey in nereli olduğu, görüntüsünün nasıl olduğu önemli değildi.joey Andy nin arkadaşıydı. Bilgisayara şunları yazdı: Joey tahmin et bakalım ne oldu? Başka bir şehre taşınıyoruz. Ne kadar mutluyum biliyor musun? Nereye YAYIN KÜNYESİ PDR YAYINLARI 1 Genel Koordinatör Behçet YAVUZ Bilim Kurulu Yavuz GÜNEŞ Rezan TURHAN Nesligül YAŞAROĞLU Düzelti Gülay ONBAŞILAR Aylin KAMA Dizgi-Tasarım Murat ÖZKAN Baskı Eylem ÇAKICI Özel Ekin İlköğretim Okulu İZMİR Tel:02328447475 Fax:02328447484 www.ekin.k12.tr bilgi@ekin.k12.tr İzinsiz kullanılamaz, kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.
gidersem gideyim benimle oraya gelen bir arkadaşım var. Bu arkadaş sensin Joey Bu sayımızda önceki sayımızın devamı olarak bilgisayar oyunlarının çocuklar üzerindeki zararlarının altını çizmek istedik. Çünkü uzun vadede bazı oyun türlerinin çocuklar üzerinde olumsuz etkiler bıraktığı ve onların gelişimlerini engellediğini düşünüyoruz. Bu sayımızda özellikle bağımlılık yaratan oyunlara ve oynayıcı ile uzman görüşlerine yer verdik. İçerik: Tutku ve bağımlılık Bağımlılığa yönelten nedenler Bağımlılık ve fizyolojik yapı Oyunlardan örnekler Değerlendirme Anket TUTKU VE BAĞIMLILIK Bağımlılığın ne olduğunu tam olarak anlayabilmek için önce bu iki kavram arasında bir karşılaştırma yapmamız gerekiyor. Tutkular yaşam enerjimizi arttırarak bizi bir şeyler yapmaya zorlar. İçimizdeki yaratıcılığı körükleyen tutku, kendimizi daha hırslı ve canlı hissetmemizi sağlar. Bağımlılık ise yaratıcılığımızın ve oto-kontrolümüzün yitirilmesine neden olur. Yaşamımız için önemli olan diğer aktivitelerden uzaklaştırır ve motivasyonumuzu düşürür. Zorunlu olarak bazı şeylere bağlı kalmaya ve içimizden gelmediği halde devam etmeye mecbur bırakır. Bağımlılığın tanımı için bilim adamları tarafından şu ifadeleri kullanıyor a) Herhangi bir şeyin aşırı kullanılması, b) Dış faktörlerin yanlış olduğunu savunmasına karşın, herhangi bir davranışa aşırı güven duyulması ve savunulması, c) Herhangi bir maddeye karşı fizyolojik bağımlılık durumu Bilgisayar oyunlarında ise kişiyi bağımlılığa yönelten nedenler şöyle tanımlanıyor; a) Bir oyunu bitirme isteği, b) Diğerleriyle rekabet etme duygusu, c) Oyunlarda ustalaşma isteği, d) Keşfetme isteği, e) Yüksek skor yapma arzusu.
Bir oyun dergisine gönderilen birkaç okuyucu mektubu da bizim görüşlerimizle paralel nitelikte ve konunun özetini içermekte. Mask; "Evet bende oyun bağımlısıyım! Bilgisayar başında olduğum zaman, bütün dünyanın rezilliğinden kurtulmuş oluyorum ve kendi kendimle hoş vakit geçirmek beni çok mutlu yapıyor! Çünkü bilgisayarım, beni hayal kırıklığına uğratmayacak olan tek ve gerçek dostum! Özel günleri hatırlama derdim yok! Kavga etmek gibi bir durum yok, ne istersem yapıyor. Daha ne?" Chosen One; "Bilgisayar bana sosyal hayatımdan alabileceğim zevkin kat kat fazlasını sunu yor. Ayrıca bu aletin başında durma sebebim, bunun en zevkli kaçış yolu olması. Eğer bu bir kaçış yoluysa ben bunu 20 saat de oynarım, niye kontrollü olayım ki? 8 yaşımdan beri bilgisayar oynuyorum, ne gözümde bir problem var ne sırtımda ne de aklımda. Benim de Commandos 2 oynarken okula gitmediğim günler oldu, Çoğu kız arkadaşımdan da bilgisayar yüzünden ayrıldım. Genelde kız arkadaşım olur ama çok uzun sürmez ilişkilerim. Çünkü hiç bir kız bana Fallout 2 oynarken hissettiklerimi veremez! Pişman mıyım? Hiç de değil. Ayrıca bilgisayardan ölen insan haberleri tamamen medyanın abartması ve belki de hiç alakası olmadığı halde sebebin bilgisayara yüklenmesi. Hadi diyelim ki bilgisayar öldürücü bir şey :) O ki ölümümün sebebi bilgisayardan olsun ne olacak? Şu Fallout 3 bir çıksın kaçıp gideceğim bu diyarlardan Örneklerde de görüldüğü gibi, duygusal ve sosyal alanda yaşanan sorunlar fark edilmeyip, onlar için uygun çözümler üretilmezse; bilgisayar oyunları bazı çocuklar için kaçış olarak kullanılabilir. Seçilen oyunlar özellikle de, FRP tarzı ise ve konuları şiddet içeriyorsa, bireyi rahatlatmak yerine duygularını körükleyerek şiddete özendirebilir. derinleşir, yoğunlaşır, çözüm için güçlükler yaşanabilir. öfke ve kin Sonuçta yaşadığı sorunlar, BAĞIMLILIK VE FİZYOLOJİK YAPI Bireyler genellikle pasif eğlence yerine, etkileşimli olanını tercih eder. Çünkü fizyolojik yapıdaki heyecansal değişiklikler (dopamine) ve oyundaki geribildirimler bağımlılığın alt yapısını hazırlayabilir. Oyun oynarken Dopamine salgısındaki artışın, bilinen diğer bağımlılıklarla kıyaslanarak etkili olduğunu ve oyunların bağımlılık yaratabileceği görüşü öne sürülmekle birlikte henüz kesinlik kazanmamıştır. OYUNLARDAN ÖRNEKLER
WARCRAFT İşte Warcraft, oyunun niteliğini özetleyen bir afiş. Gözlerde yanan intikam ateşi, dudaklardan okunan kin ve sinsi bir hırs oyununun müptelası çocuklarda nasıl bir duygu uyandırıyor dersiniz? Bu oyun, özellikle de ergenlerin model seçtiği bir dönemde onları nasıl etkiler...?
ELEMANTAL EVİL Yine bir FRP yine destansı bir hikaye, hayal gücünün siyah atmosferlerinde oluşturulmuş olağanüstü insansı yaratıklar. Bilgisayarının başında ELEMANTAL EVIL ile rahatlamaya çalışan sonra da bu sanal ve gerçek üstü kasabada kendini kaybeden çocuğunuzun yaşamına nasıl katkı sağlayabilir DEĞERLENDİRME Gençlerin ya da yetişkinlerin sorumluluklarının bilincinde hareket ettikleri sürece olayı bir hobi gibi görmelerinin sakıncası olmayabilir. Bir önceki sayımızda da belirttiğimiz gibi özellikle oynanan oyunun türüne ve çocuğun gelişim özelliklerine dikkat edilmesi gereklidir. Bu konuya duygusal ve sosyal yönden baktığımız zaman ise oyun; gerçek hayattan bir kaçış olarak görüldüğünde sorunlar başlamaktadır. Çocukların sorumluluklarını yerine getirmektense tüm vakitlerini bilgisayar başında oyun oynayarak geçirmeleri, geri gelmeyecek zaman kayıplarına yol açabilir. Ayrıca özellikle bazı oyunların içerikleri ( FRP tarzı ve korku içerikli oyunlar )ve oynama süresinin uzunluğu, küçük yaşlarda bireyin duygusal yaşamında olumsuz etkilere, ergenlerde ise gerçek yaşamdan kopmaya neden olabilir. Bu kopuş zamanı doğru kullanamama, sorumlulukları erteleme, okul başarısı ve aile ortamında ciddi sorunlara yol açabilir. Yine bir oyun dergisine gönderilmiş okuyucu mektubu dikkat çekiyor.
" 7-8 yaşımdan beri oyun oynarım ama bu hiçbir zaman hastalık derecesinde değildi, 13 yaşımda PC alınca kendimi fena halde kaptırdım. Çok iyi olan arkadaş ilişkilerim ve sosyal hayatım kayboldu. Hatta CM oynayacağım diye okula bile gitmediğim, kaçtığım oldu. 6 aydır hemen hemen hiç oyun oynamıyorum. Geriye kalan tek şey bozuk bir göz, sorunlu bir sırt, kopan ama sonra düzelttiğim arkadaşlık ilişkileri ve sosyal hayatım. Bu sorun tabii yaşı yüksek olan insanlar için fazla etki etmiyor. Onlar daha bilinçli ve kontrollü oluyorlar. Ama ben de olduğu gibi 10-16 yaş arası kişileri çok olumsuz yönde etkileyebiliyor. Yani ipin ucu kaçınca insanı kötü yaptığı kesin." Oyunlara bağımlı mısınız? Aşağıdaki sorulara cevabınız "Evet" ise, kendinize +1 puan ekleyin ve değerlendirme kutusuna bakın. ANKET Kendinizi planladığından daha fa;la oyun oynarken buluyor musun? Uzun ve aralıksız oyun oynar mısın? Mesela beş saatten fazla. Her gün oynuyor musun? Hafta sonları ve tatillerde dahil? Halletmeniz gereken işler varken, "bir el daha" diyerek vazgeçiyor musun? Genelde fast food tarzı yiyeceklerle mi besleniyorsun? Oyun oynayamadığın zaman kendini sıkıntılı yada rahatsız edici buluyor musunuz? Okuldayken spor yapardın ama artık pek»akit bulamıyor musun' Hiç oyun oynamayı bırakmayı denedin mi? Peki başaramayıp tekrar başladın mı? Ailenizden veya esinizden bırakmanız için ihtar aldınız mı? Peki bunları görmezden geldin mi? Ailene yada çevrene ne kadar süre oyun oynadığınla ilgili yalan söyledin mi? Rüyanda oyun gördüğün oldu mu? Oyun oynamak işinizde veya okulunuzda sorun yaşamanıza neden oldu mu? Oyun oynarken sinirlenir misiniz?
Yenilirseniz saatlerce ya da günlerce hırs yapar mısınız? Konuşurken sık sık "Lamer" diyor musun? Arkadaşlarınız! gerçek isimleri yerine nickleriyle çağırır mısınız? DEĞERLENDİRME: 0-4 Endişe edecek bir şey yok 5-8 Oyun bağımlılığının ilk sinyallerini veriyorsunuz. 9-13 Dikkat bağımlılığın sınırındasınız. 14-19 Sen bir bağımlısın
LÜTFEN YAYINIMIZ HAKKINDAKİ GÖRÜŞ, ÖNERİ VE BEKLENTİLERİNİZİ BİZE YAZINIZ YA DA TELEFONLA İLETİNİZ. İŞBİRLİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ. ekinpdrh@ozelekinlisesi.com r.turhan@ozelekinlisesi.com n.yasaroglu@ozelekinlisesi.com y.gunes@ozelekinlisesi AYIN ÖNERİLERİ OKUYABİLİRSİNİZ BAŞUCUMDA MÜZİK KÜRŞAT BAŞAR İZLEYEBİLİRSİNİZ DİNLEYEBİLİRSİNİZ SOĞUK DAĞ SON SAMURAY FEELS LİKE HOME SİNEMA SİNEMA NORAH JONES KAYNAKÇA Gander / Gardiner. (1998) Çocuk Ve Ergen gelişimi İmge Kitabevi Cüceloğlu D. (1994) İnsan ve Davranışı, Remzi Kitabevi. Selçuk Z., (1999), Gelişim Ve Öğrenme Nobel Yayıncılık. Navaro L. (2001), Gerçekten Beni Duyuyor musun? Remzi Kitabevi Martin M. Waltman C. Greenwood, Çocuğunuzun Okulla ilgili sorunlarını Çözebilirsiniz Sistem yayıncılık. GELECEK SAYIMIZIN KONUSU