Bernard Brunhes International AB Sosyal Güvenlik Koordinasyonu AB de Hasta Hareketlili i
Hasta hareketlili i ba lam (1) Vatanda lar istedikleri yerde sa k hizmeti almakta özgürdür fakat e er para iadesi almak istiyorlarsa/masraflar n kendi kamu hastal k sigortas sistemi taraf ndan kar lanmas istiyorlarsa: Ulusal sa k hizmeti sistemlerindeki ülkesellik ilkesiyle kar la rlar Fakat istisnai durumlar vard r, ulusal hukukun kendisinde ikili anla malar yoluyla Avrupa mevzuat yoluyla (asgari gereklilikler) 2
Hasta hareketlili i ba lam (2) Farkl r ötesi hizmet türleri hizmetlerin s r ötesi tedariki (örn. telet p, laboratuar hizmetleri) sa lay n sürekli varl (kurulu ) sa lay n geçici varl (Dir. 2005/36/EC) hizmetlerin yurtd nda kullan (hasta hareketlili i) geçici planl 3
Hasta hareketlili i ba lam (3) ÇEK ETKENLER Tedavinin mevcudiyeti Zamanl k (bekleyen listeler) Nitelik ve güvenlik Sa lay n itibar Ödenebilirlik Bilgi Artt lm hareketlilik ETKENLER htiyaç hissi dari karma kl k Hukuki belirsizlik Yasal belirsizlik Bilgi ve güven eksikli i Dil ve kültürle alakal engeller Masraf Kaynak: Eurobarometer 2007 4
Hasta hareketlili i ba lam (4) r ötesi hizmetin ana oda Daha küçük ülkeler r bölgeleri Yüksek hareketlilik alanlar (turist bölgeleri) Emekliler Nadir hastal klar ve ileri teknoloji hizmetleri (mükemmellik merkezleri) Uzun bekleme listeleri Yüksek kullan ücretli tedaviler (örn. di bak ) yi bilgilendirilmi hastalar 5
6
Tüzük 883/2004 alt nda hasta hareketlili i Geçici hizmet sigortal oldu unuz devletin d na ç kt zda t bbi olarak gerekli hale gelen hizmet (turist, ö renci ve göçmen i çi olarak) yurtd nda kal sebebi t bbi tedavi görmekse olmaz örn. spanya da tatil yapmakta olan bir turist hastalan yor ve hastaneye kald lmas gerekiyor Avrupa Sa k Sigortas Kart n kullanarak (EHIC) 7
Tüzük 883/2004 alt nda hasta hareketlili i Geçici hizmet - EHIC bireysel kart, hastal k sigortas kurumu taraf ndan verilir ki isel fakat t bbi olmayan bilgileri içerir kal nan yerdeki doktora sunulmas gerekir kal nan ülkedeki sigortal ki ilere uygulanan tedavinin ayn uygulan r; ki i ortak ödemeler, kar lanan tedavi, iade oranlar ve ko ullar (pratisyen taraf ndan sevk) aç ndan orada sigortal ym gibi muamele görür yaln zca hastal k sigortas tasar na kat lan sa lay lar 8
Tüzük 883/2004 alt nda hasta hareketlili i EHIC Geçici hizmet kal süresini ve tedavinin eklini göz önünde tutarak yaln zca bbi aç dan gerekli tedavileri kapsar yard n amac ki inin güvenli t bbi ko ullar alt nda kalmay sürdürmesini sa lamakt r hasta tedavi için ülkesine dönmesini sa lamak amac yla ziyaretini k sa kesmeye zorlanmamal r ki inin sigortas n yap ld ülke daha sonra ki inin kald ülkedeki kuruma gerekli bedeli öder 9
AB taraf ndan düzenlenen geni tan m kampanyalar 200 milyon Avrupa Sa k Sigortas kart bas ld 10
Tüzük 883/2004 alt nda hasta hareketlili i Planl hizmet er hasta t bbi hizmet almak amac yla ba ka bir üye ülkeye giderse ön izin için hastal k sigortas fonuna ba vurmas gerekir Ön izin yaln zca iki ko ulun yerine getirilmesi kayd yla verilmelidir: söz konusu tedavi sigorta yapm olan ülkenin yard m paketi içerisindeyse hastan n t bbi durumu göz önünde bulunduruldu unda, tedavi t bbi olarak uygun bir zaman diliminde sa lanam yorsa 11
Tüzük 883/2004 alt nda hasta hareketlili i Planl hizmet zin ç karsa hastaya kald yerdeki sa k hizmeti sa lay na sunmas için ta nabilir bir belge verilir (E112 / S2) Yaln zca kamu/sözle meli sa lay lar için (~ EHIC) Hasta kald ülkede sigortalanm gibi tedavi edilir (~ EHIC) para iade oranlar kal nan ülkenin oranlar r hastan n kullan ücreti ödemesi gerekebilir (ortak ödemeler) Daha sonra as l ülkenin sigortay yapan kurumu, kal nan ülkeninkine ödeme yapar 12
Tüzük 883/2004 alt nda hasta hareketlili i Planl hizmet ek geri ödeme er hasta masraflar kar lad ysa (örn. ortak ödeme veya E112 / S2 sunulmad ysa) ve sigortay yapan ülkenin geri ödeme oranlar kal nan ülkeninkilerden daha avantajl ysa hasta aradaki fark hastal k sigortas yapan kuruma ödetir Hasta ödedi i as l masraftan daha fazla para alamaz Örnek: A Üye Ülkesinde sigortalanm olan hasta t bbi hizmet almak için B Üye Ülkesine gidiyor. Tedavi, 1100 luk ortak ödeme de dahil olmak üzere 5100 tutuyor, yani B Üye Ülkesinin kar lad tutar 4000 oluyor. Bu tutar B kurumu taraf ndan ödenir ve bu tutar A kurumu taraf ndan geri ödenir. A Üye Ülkesindeki sistemin kendi ülke s rlar nda ayn tedaviyi gören bir hasta için daha avantajl oldu unu ve A kurumunun 6000 ödedi ini var sayal m. Bu durumda hasta 1100 luk ek bir geri ödeme al r (6000-4000 = 2000, kar lanan masrafla s rl ). 13
Hizmetlerin ücretsiz tedariki alt nda hasta hareketlili i hat rlatma: tüzü e göre planl hizmet için her zaman hastal k sigortas yapan kurumun izni gerekir Hastalar bunun hizmetlerin serbest dola tlad savunarak bu izin gereklili ini mahkemeye ta lard r Çok say da davan n ard ndan Avrupa Adalet Divan hasta hareketlili i için 2. bir yol geli tirmi tir 14
Hizmetlerin ücretsiz tedariki alt nda hasta hareketlili i C-120/95 (Decker) ve C-158/96 (Kohll) C-368/98 (Vanbraekel) C-157/99 (Geraets-Smits and Peerbooms) C-385/99 (Müller-Fauré and Van Riet) C-326/00 (Ioannidis) C-56/01 (Inizan) C-08/02 (Leichtle) C-145/03 (Keller) C-372/04 (Watts) C-466/04 (Acereda Herrera) C-444/05 (Stamatelaki) Avrupa vatanda lar n, hastal k sigortas yapan kurumun yurtd nda sa k hizmeti almaktan do an masraflar n tamam veya bir k sm kar lamay reddettikleri durumda itiraz ettikleri davalar. 15
Hizmetlerin ücretsiz tedariki alt nda hasta hareketlili i Hukuk davas n özü bbi hizmet Madde 56 TFEU kapsam nda yer alan bir hizmettir (=hizmet bedeli ödemeye kar hizmet) ön izin hizmetlerin serbest dola na getirilmi olan bir tlamad r bu k tlama yaln zca baz durumlarda gerekçelendirilebilinir hastane bak için gerekçelendirilebilir: dengeli kalitede hastane hizmetine yeterli ve sürekli eri imin garantilenmesi, etkin masraf yönetiminin sa lanmas ve kaynaklar n israf n önlenmesi için hastane hizmetinin planlanmas gerekir hastane d bak m gerekçelendirilemez: sistemin mali dengesini bozabilecek ciddi bir risk yok çünkü az say da hasta r ötesine geçecek ve geri ödeme sigortay yapan ülkenin sa lad kapsam n s rlar ölçüsünde kalacak 16
Hizmetlerin ücretsiz tedariki alt nda hasta hareketlili i Hasta hareketlili inin 2. yolunun temelleri Tüzü e dayal hasta hareketlili i yöntemiyle birlikte vard r Hastane d bak m için hastalar ön izin almadan hizmet almak için yurtd na gidebilirler hastalar istedikleri sa lay görebilirler, yaln zca kamu/sözle meli olanlar de il sigortay yapm olan ülkedeki artlar uygulan r (örn. pratisyen hekim taraf ndan sevk, uzman reçetesi, vb.) hastalar sa lay ya kendileri ödeme yaparlar ve ülkelerine döndüklerine sigortay yapm olan kurulu lar na para iadesi için ba vururlar hastalar sigorta kurulu unun normalde ülke s rlar içinde bir hastaya ayn hizmet verildi inde ödenecek tutar geri al rlar (kar lanan tutar n rlar dahilinde) 17
Hizmetlerin ücretsiz tedariki alt nda hasta hareketlili i Hasta hareketlili inin 2. yolunun temelleri Hastane hizmeti için, pratikte, Tüzü e dayal yönteme az bir ekleme söz konusudur iki ko ul yerine getirildi i takdirde (yard mlar paketine dahil olarak tedavi ve a gecikme) (~ Tüzük) hastaya ön izin verilir Tüzük prosedürü daha avantajl r Tüzük dahilindeki hasta pe in ödeme yapmak durumunda kalmaz (ortak ödeme hariç) Tüzük dahilindeki hasta kald ülkedeki sosyal olarak sigortalanm ki iler gibi muamele görür Masraflar n yaln zca sigortay yapm olan ülkenin kapsam ölçüsünde iade edilmesi garanti edilir (ek iade yoluyla)** Özel hastanelerde tedavi görme durumu hala geçerlidir ** garanti Tüzü e de dahil edilmi olan Anla maya dayan r 18
Hizmetlerin ücretsiz tedariki alt nda hasta hareketlili i Hasta hareketlili inin 2. yolunun temelleri Hastane bak nedir? hastane s rlar dahilinde gerçekle tirilen her türlü bak m (örn. hastanede uzman ziyareti) all = hastane d nda sa lanamayan bak m, örn. hastanede gece kalmay gerektirecek bir bak m + bak m, gece hastanede kalmay gerektirmese de uzmanl k ve pahal bbi ekipman/altyap kullan gerektirebilir 19
r ötesi sa k hizmeti ile alakal direktif tasla Hasta hareketlili inin 2.yolunun dezavantajlar Hastan n masraflar önceden ödemesi gerekir hakkaniyet Yabanc sa lay hastaya özel hasta muamelesi yapabilir Daha yüksek tarifeler, sosyal güvenlik çerçevesi garantisi yok (kalite & güvenlik) Hastalar n bilgiye ihtiyac vard r (bilgilendirilmi onay) Bak n süreklili i (kontroller) Ya bir ey ters giderse? (t bbi yükümlülük) Komisyonun direktif teklifinde de inilmi tir 20
r ötesi sa k hizmeti ile alakal direktif tasla 2 Temmuz 2008 tarihli Komisyon teklifi Parlamentoda bekliyor (Konsey / A. Parlamentosu) Amaç: bir yandan Üye Ülkelerin hastal k sigortas sistemlerinin tan ndaki sorumluluklar na sayg gösterirken güvenli, yüksek kalitede s r ötesi hizmet için net bir çerçevenin sa lanmas Yüksek kalitede ve güvenli hizmet sa lanmas n sorumlulu u tedaviyi veren ülkeye aittir Sigortay yapan ülke geri ödemeden ve prosedürler konusunda bilgilendirmeden sorumludur r ötesi hizmet düzeni için ulusal irtibat noktalar n sa lanmas Tüzü e ba k meselesi Zorlu görü meler 21