TÜRKİYE-YUNANİSTAN II. BÖLGESEL İŞ FORUMU TOPLANTISI ÇERÇEVESİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN DEDEAĞAÇ-GÜMÜLCİNE İŞ VE İNCELEME GEZİSİ-13-14 OCAK 2011 DEDEAĞAÇ TEMASLARI Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, Mobilya Grubundan Meclis Üyeleri Nevzat Artkıy ve Süleyman Avinca ile birlikte Türkiye-Yunanistan II. Bölgesel İş Forumu toplantısı çerçevesinde 13-14 Aralık tarihlerinde Dedeağaç ve Gümülcine de temaslarda bulunmuştur. 13 Ocak tarihinde Dedeağaç a giden heyet Dedeağaç Liman Başkanı Hristos Skevas ve Yunanlı işadamı Savvas Seferiadis tarafından karşılanmıştır. Demirtaş, Dedeğaç ta bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, İzmir ile Dedeağaç arasındaki ilişkilerin gelişmesi gerektiğini vurgulamıştır. Yunanistan ın bu bölgesinden İzmir e ulaşım olmamasından dolayı ilişkilerin gerektiği düzeyde gelişemediğini, bu nedenle İzmir-Dedeağaç arasında kurulması planlanan yeni roro hattını desteklediğini söylemiştir. Dedeağaç Limanı nda liman başkanı Hristos Skevas ile incelemelerde bulunan Demirtaş, Dedeağaç ın eski limanının ve eski limanın yanına yapılmakta olan yeni limanın özellikle kruvaziyer turizmi açısından geliştirilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Kuzey Ege nin kruvaziyer turizmi açısından henüz keşfedilmediğini belirten Demirtaş, bu konuda ortak çalışmalar yapılması gerektiğini söylemiştir. 1 Demirtaş daha sonra Dedeağaç Belediye Başkanı Evangelos Lambakis i ziyaret ederek görüşmelerde bulunmuştur. Görüşmeye Dedeağaç tarafından Belediye Başkan Yardımcıları, Belediye Meclis üyeleriyle birlikte kalabalık bir grup katılmıştır. Demirtaş ı makamının kapısında karşılayan Belediye Başkanı Evangelos Lambakis Sayın Demirtaş sizi sevgiyle karşılıyorum demiştir. İzmir e beş yıl önce geldiğini ve hayran kaldığını belirten Lambakis, Türk ve Yunan halklarını birbirine bağlayan ortak bir tarih olduğunu ve bu tarihi kimsenin silemeyeceğini söylemiştir. Lambakis, kendisinin yerel yönetimler adına, Demirtaş ın ise iş dünyası adına, İki halk olarak mümkün olduğunca ortak unsurları bularak bu bağın kopmamasının sağlanması gerektiğini belirtmiştir. Demirtaş ın dinamik, yenilikçi, vizyon sahibi ve yaratıcı bir kişi olduğunu belirten Lambakis, Dedeağaç bölgesi hakkında genel bilgiler vererek, kenti tanıtmıştır. Dedeağaç ta eski limanın yanına yapılan yeni liman ile Dedeağaç Havalimanı arasında 142 bin dönümlük bir ulaşım merkezi yapılacağını söyleyen Lambakis, Dedeağaç ve genel olarak Evros
ilinin tarihi ve doğal açıdan önemli eserlere ve güzelliklere sahip olduğunu, ancak tanıtımının iyi yapılamadığını, Avrupa topraklarındaki en büyük caminin Evros ilinde bulunduğunu, şu anda AB fonlarıyla restore edildiğini ve kısa sürede açılacağını söylemiştir. Ayrıca Dedeağaç ta bulunan jeotermal alanlardan ve kaplıcalardan bahsetmiştir. 1922 yılındaki nüfus mübadelesiyle İzmir Rumlarının Dedeağaç a gelerek kültür ve geleneklerini buraya aktardıklarını, Dedeağaç ın bölgede en çok yabancı dil bilen nüfusa sahip olduğunu belirten Lambakis, Dedeağaç ın İzmirlilerin gelip ziyaret etmesi için her türlü çekiciliğe sahip olduğunu, iki halkın uzun yıllar birlikte yaşadıklarını, çok kültürlü yaşama alışık olduklarını ve Demirtaş ı sevgiyle karşıladıklarını söyledi. Sözlerine Lambakis in sıcak karşılamasından duyduğu memnuniyeti ifade ederek başlayan Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş ise 1885 yılında Rumlar, Ermeniler ve Türkler tarafından kurulan bir Odanın başkanı olduğunu, 1992 yılında başkan olduğu zaman en iyi ticaret en yakındaki komşuyla yapılır ilkesinden yola çıktığını ifade etmiştir. Yunanistan a geliş sayısını artık hatırlamadığını, Dedeağaç a ikinci gelişi olduğunu belirten Demirtaş, Gümülcine de yapılacak toplantıya katılacağını, T.C. Sanayi Bakanımız Nihat Ergün ün de bu toplantıda yer alacağını söylemiştir. Yeni seçilerek Belediye Başkanı olan Evnagelos Lambakis i tebrik eden Demirtaş, Ege deki Yunan Adalarındaki yeni belediye başkanlarını ve valileri tebriğe gideceğini söylemiştir. 1992 den bu yana Türk-Yunan güven ortamı için çok çalışma yaptığını, çok zorluklar yaşadığını, bu yola ilk çıktığında Adalardaki valilerden, belediye başkanlarından randevu dahi alamadığını, Yunanistan a girmek için gümrük kapılarında 2-3 saat bekletildiklerini, ancak hiç vazgeçmeden bugünlere geldiklerini söylemiştir. İki ülke arasındaki ticaret hacminin 200 milyon dolardan 4 milyar dolara çıktığını, her yıl Türkiye Ege Kıyıları-Yunanistan Ege Adaları ekonomi zirvelerini düzenlediklerini, yapılanları anlatmaya zamanın yetmediğini belirten Demirtaş şöyle devam etmiştir: Tanrı bizi aynı coğrafyada yaşamaya mahkum etti. Bugün depremlerimiz, orman yangınlarımız bile aynı. Meriç taşsa Kuzey Yunanistan ı su basar. Sevincimiz de kederimiz de birlikte. Kucaklaşmak zorundayız.2010 yılında iki kez Güney Kıbrıs a gittim, Hristofyas la görüştüm.kıbrıs adasını ikiye bölen varillerin ve dikenli tellerin kaldırılması için. İki toplum birbiriyle ticaret yapamıyor. Hristofyas a siz görüşmeye devam edin biz ticaret yapalım dedim. Biliyorum bunu yapmak zor ama yapılmalı. Ancak artık bu teller olmamalı. Şimdi de Meriç Nehri ne 12.5 km lik çit ve dikenli tel çekilmesi gündemde. Yunan tarafı olarak buna karşı çıkmalısınız. Türkiye daha önce Türkiye den Yunanistan a kaçak olarak geçen mültecilerin iadesini kabul etmiyordu. Artık bu anlaşma yürürlüğe girdi. Geçtiğimiz gün Türkiye ye 40 kaçak iade edildi. Bu sorun böylece ortadan kalktı. Ege de silahlanmaya da karşı çıkmanız gerekiyor. Ben 10 yıldır Ege de savaş uçakları uçmasın kampanyasını yürütüyorum. Geçen Mayıs ta iki ülkenin Başbakanları uçakların artık silahsız uçmasına karar verdi. Ama hiç uçak uçmamalı. 2
Diğer önemli bir sorunumuz vize. Temmuz ayına kadar Yunanistan a yeşil pasaport ile girilemiyordu. Uzun senelerdir devam eden çabalarımız sonucundan artık yeşil pasaportlu vatandaşlarımız Yunanistan a vizesiz girmeye başladı. Yunan adaları doldu taştı, valiler belediye başkanları memnuniyetlerini dile getirdiler. Papandreu Mayıs ayındaki görüşmede Türk vatandaşlarının Yunanistan a 2 güne kadar olan ziyaretlerinde vizesiz giriş hakkı tanınacağına dair söz verdi. Dışişleri Bakanlığı Durutsas ı görevlendirdi. Eğer vize kalkarsa İstanbul dan da bu bölgeye birçok turist gelecek. İşbirliği olanağımız çok fazla, kaderimiz aynı. Yeni Dedeağaç Llmanı nı gördüm, kurvaziyer gemisi yanaşmadığını öğrendim. 2004 e kadar İzmir e de hiç kruvaziyer gemisi gelmiyordu. Birçok çalışma yaparak bunu sağladım. 2010 yılında İzmir e 350.000 turistin gelmesini sağladım. Kuzey Ege bölgesi kruvaziyer turizminden pay almıyor. Karadeniz ve Doğu Akdeniz kruvaziyer programları üzerinde çalışıyoruz. Yurtdışındaki bütün kruvaziyer toplantılarına katılıyorum. Sizler de kruvaziyer fuarlarına mutlaka katılın. Bölge olarak kruvaziyer turizmi için gereken her şeye sahipsiniz. Gelin Ege yi birlikte pazarlayalım. Ortak turizm paketleri yapalım.her konuda işbirliğine hazırız. Demirtaş daha sonra Dedeağaç Ticaret Odasını ziyaret ederek temaslarda bulunmuştur. Demirtaş ı karşılayan Başkan Yardımcısı Harovas Vasilis, İzmir Dedeağaç arasındaki temasları sevinçle karşıladıklarını kısa sürede olumlu gelişmeler yaşanmasını beklediklerini Türkiye- Yunanistan ilişkilerinin her geçen gün arttığını ve bunun sevinç yarattığını, bunca yıldır iki halkın birbirinden uzak durduğunu artık kanalların açılması gerektiğini ve iki halkın ilişkilerinin gelişmesi gerektiğini söylemiştir. Demirtaş ise söylenen her şeye katıldığını, Yunanistan ın içinde bulunduğu ekonomik krizin benzerini onlarca kez yaşadığını ve krizlerin kalıcı olmadığını, Yunan halkının moralini bozmaması gerektiğini, Yunanistan daki krizin yıllar öncesinden geliyorum dediğini şu anda önemli olanın çıkış yolu bulmak olduğunu söylemiştir. Hizmet ve turizm, ulaştırma ve gemicilik sektörlerinin çıkış yolu oluşturabileceğini Türkiye ve Yunanistan ın bu coğrafyanın güçlü iki ülkesi olduğunu birlikte olmaya ihtiyaçları olduğunu ifade eden Demirtaş, Yunanistan ın bugün hala İtalya Fransa ve Almanya ile en çok ticareti yaptığını, Türkiye ile ticaret yapmamak için engeller çıkardığını, halbuki iki halkın aynı coğrafyada aynı kaderi paylaştığını söylemiştir. Demirtaş, görüşmenin ardından Dedeağaç Liman Başkanı Hrsitos Skevas, Yunanlı İşadamı Savvas Seferiadis, Dedeağaç taki Classical Egnatia Otel sahibi Dimitris Dimitriadis ile akşam yemeğine katılmıştır. TÜRK-YUNAN II. BÖLGESEL İŞ FORUMU TOPLANTILARI-GÜMÜLCİNE Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş ve beraberindeki heyet, Türk-Yunan II. Bölgesel İş Forumuna katılmak üzere 14 Ocak tarihinde Dedeağaç tan Gümülcine ye geçmiştir. II. bölgesel iş forumunun açılış bölümünde bir konuşma yapan Demirtaş, sözlerine İzmir den bahsederek başlamıştır. 3
9 Eylül tarihinde 8000 yıla yakın birlikte yaşadığımız yaklaşık 1 milyon 200 bin Anadolu Rum u Yunanistan a gitti. İşte bunların 100 binin gemiye binerek ayrıldığı şehir İzmir dir demiştir. 1992 yılında İzmir Ticaret Odası başkanı olduğunda, en çok ticaret en yakın komşu ile yapılır düşüncesi ile yola çıktığını, yaşadığı sürece de, bu yolda kalıcı barış ve güven ortamı doğması için çalışmaya devam edeceğini belirten Demirtaş, ekonomik zirveler, karşılıklı gidiş gelişler, Ege de savaş uçakları uçmasın kampanyası, Kuzey ve Güney Kıbrıs devlet başkanları ve odalar düzeyinde Kıbrıs çalışmaları yaptığını, sorunların çözümü için elinden geleni yapmaya devam edeceğini söylemiştir. Demirtaş şöyle devam etmiştir: Şu anda ithalatımız 1.131, ihracatımız 1.634 milyar dolar. Potansiyel ise 10 milyar dolar. Zaman zaman meydana gelen bazı olumsuzluklar nedeniyle duraklama yaşasak da, bugün yapılan bu toplantı benzeri çalışmalar ile mutlaka başaracağız. Bizim aramızda olması gereken dostluğu, ticareti tel örgüler, bariyerler, yasaklar, siyasetçiler engelleyemez diyerek sözlerini sürdürmüştür. Geçtiğimiz 90 yılda iki ülke arasında sayısız gerginlikler olduğuna, Kıbrıs ta iki taraf için de acı olan olaylar yaşandığını, bugün Kuzey ve Güneyi paslı variller, dikenli teller ayırdığını, yine son günlerde, Meriç boyunca tel örgüden, duvar yapılmasından bahsedildiğini, tüm dünyada duvarlar yıkılıp, sınırlar kalkarken, yeni bir duvar iki ülkeye de yakışmayacaktır yorumunu yapmıştır. 4
Bizim yeni duvarlara değil, hatta yakınlaşma politikalarına değil, bulunduğumuz coğrafyada birlikte harekete, kucaklaşmaya ihtiyacımız var demiştir. Demirtaş ın bu sözleri salondan büyük alkış almıştır. Artık Türkiye den Yunanistan a geçen kaçakların iade alınmasına başlandığını, artık çit çekilmesine gerek kalmadığını, bu karar gözden geçirilmesi gerektiğini ifade eden Demirtaş, Türk ve Yunan Başbakanlarının 9 Ocak tarihinde Erzurum da görüşmelerine de değinerek şöyle devam etmiştir: Sayın Papandreu Türkiye de, Türkiye den Kıbrıs nedeniyle işgalci olarak bahsetti. Konuşmayı izlerken bir an dondum kaldım. Tabii biz bunu hiçbir zaman kabul etmedik. İşgalci olsaydık tüm adada fiili durumun yaratılmasına engel yoktu. Ülkemiz 1922 den bu yana Kıbrıs dışında savaşmadık. Hiçbir ülkeden toprak talebimiz olmadı. Artık bu coğrafyada yüzyıllarca olduğu gibi, barış içinde komşu olarak yaşayalım. Demirtaş iki ülkenin aynı kaderi paylaştığını, aynı zamanda depremler, yangınlar yaşadığını söylemiştir. İki halkın kederde ve sevinçte birlikte güçleneceğini, engellerin insanlarımızın refah ve mutluluğunu olumsuz etkilediğin belirten Demirtaş, vize konusuna da değinerek, yeşil pasaport kararıyla Yunan adalarında yaşanan olumlu gelişmelerden bahsetmiştir. Demirtaş şöyle devam etmiştir: Yunan Etnos gazetesi 30 Ağustos ta Yunan Adalarına Türkler nefes aldırdı manşetini attı. Bu krizde moral bulduklarını, adaların Vali, Belediye Başkanları söylemeye başladı. Şimdi bir sözün daha yerine gelmesini bekliyoruz. Vizesiz iki üç gün Yunanistan a girebilme. Bunun sözünü de almıştık. Vize kadar önemli diğer engelin ulaşım olduğunu söyleyen Demirtaş, Bize gerekli olan denizden, havadan, karadan kolay ulaşım. Ben buraya karayoluyla geldim. Oysa İzmir-Selanik, İzmir- Dedeağaç havadan yarım saatlik yol. Atina-İzmir uçağında hostes çay kahve servisini yetiştiremiyor. On yıllarca istedik olmadı. 2005 te İzmir Havayollarını kurdum. Şu anda Atina ya uçuyoruz. İnşallah Selanik ve adalara da uçulacak demiştir. Dedeağaç görüşmelerinden bahseden Demirtaş, İzmir-Dedeağaç roro çalışmasına destek verdiğini, en yakın zamanda İzmir-Pire hattının kurulmasını umduğunu söylemiştir. Türk-Yunan gümrüklerinde yaşanan sorunlara değinen Demirtaş, hafta sonları İzmir den karayolu ile gıda taşıyan tırların sorun yaşadığını, bekletildiklerini, mesai saatinin 24 saat olması gerektiğini, Yunan adalarındaki laboratuarlar açılması gerektiğini ifade etmiştir.. Sözlerine Me irini (barışta kalın ) sözleriyle bitiren Demirtaş, herkesi İzmir ve Sakız da yapılacak 10. Ekonomik Zirveye ve Çeşme-Sakız arasında yapılacak olan Barış Zinciri ne davet etmiştir. 5
Demirtaş ın konuşması ve sunumu Türk ve Yunan katılımcılar tarafından coşkuyla alkışlanmış, konuşma sonrasında çok tebrik almıştır. BATI TRAKYA DAKİ TİCARET ODALARI BAŞKANLARIYLA GÖRÜŞME katılmıştır. Demirtaş daha sonra Batı Trakya Bölgesindeki Yunan Ticaret Odası Başkanları ile ortak bir görüşme gerçekleştirmiştir. Görüşmeye Rodop Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Nikos Anggelidis, Rodop Esnaf ve Zanatkarlar Odası Başkanı Argiros Argiropoulos, Kavala Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Angelos Tsatoulis, İskeçe Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Panayotis Andrikopulos ile Drama ve Serez Odasından yetkililer Yaklaşık 2 saat süren görüşmede Türkiye ile Yunanistan arasındaki işbirliği olanakları, sorunlar ve çözüm önerileri masaya yatırılmıştır. Görüşmede söz alan Yunan Oda Başkanları, Türk vatandaşlarına Yunanistan girişlerinde vize kaldırılması konusunu gerek iktidar gerek muhalefet olmak üzere bütün devlet yetkililerine her ortamda aktardıklarını, vizenin kaldırılmasıyla bölgenin ekonomik, ticaret ve turizm alanında büyük bir canlılık yaşayacağının bilincinde olduklarını, Meriç kıyısına çekilmesi gündemde olan çit konusunda Demirtaş ın fikirlerine katıldıklarını, ancak bunun Yunan hükümetinin değil, AB nin kararı olduğunu ancak mutlaka geri çekilmesi gerektiğini, bunun için girişim üstleneceklerini iletmişlerdir. Toplantıda ayrıca Türkiye nin ekonomik açıdan bir mucizeye imza attığını, Yunanistan ın Türkiye ile daha çok ticaret yapması gerektiği, ticaretin önündeki engellerin kaldırılması gerektiği, Kuzey Ege nin kruvaziyer turizmden hiç pay almadığı, bölgede sadece Kavala ya yılda 30 kruvaziyer gemisi geldiği, tüm bölgenin kruvaziyer turizminden hak ettiği payı alması için ortak çalışma yapılması gerektiği, gerekirse uluslararası kruvaziyer fuarlarına ortak katılım yapılması, ortak tanıtım olması gerektiği, Türkiye nin ithalat prosedüründe Yunanlılar açısından yaşanan zorlukların giderilmesi için prosedüre ilişkin kolaylıklar sağlanması gerektiği, Yunan tarafında ise Türkiye ile ticaretin önündeki engellerin kaldırılması için hükümete baskı yapılması gerektiği gibi konularda görüş birliğine varılmıştır. 6
Demirtaş daha sonra Drama Belediye Başkanı ve aynı zamanda Drama Ticaret Odası Başkanı Kiriakos Harakidis ile görüşmüştür. İzmir Ticaret Odası ve Demirtaş ile işbirliğinin 2003 yılında başladığını belirten Harakidis, Demirtaş tarafından turizmin kalkınması konulu uluslararası bir kongreye resmi konuşmacı olarak davet edildiğini ifade etmiştir. Harakidis alıştığı üzere, böyle bir ilişkinin sadece dostane bir ziyaret olarak kalmasını istemediğinden Demirtaş tan başta Türkiye ticaret odalarına yönelik AB projelerinin ortakça araştırılması ve değerlendirilmesini istemiştir Demirtaş AB projelerinde işbirliği olanaklarının araştırılması konusunda hemfikir olduğunu ifade etmiştir. Dedeağaç-Gümülcine gezisine katılan Odamız Mobilya Meslek Komitesi Meclis Üyeleri Nevzat Artkıy ve Süleyman Avcı da, Yunanlı meslektaşlarıyla yeni işbirliği ve ortaklıklar için görüşmeler yapmıştır. 7