BAKA İLE BATI AKDENİZ DE İLKLER YENİ VİZYON, UFUK İLE HEDEFLER Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 43
ÖZET: Burdur ve Isparta merkez ile ilçelerine hizmet veren Isparta Gıda Laboratuvar Müdürlüğü, BAKA nın desteklediği projesiyle altyapısı güçlendirdi. Laboratuvar, süt ve süt ürünleri üreticileri, tarımsal üretim yapan işletmeler ve gıda sanayinin ağır metal içeriklerini daha kolay, ucuz ve kısa zamanda öğrenmelerini sağlayan hizmet vermeye başladı. Batı Akdeniz de ekonominin olduğu her yerde çalışmalarını sürdüren Burdur, Isparta ve Antalya nın kalkınma ajansı BAKA, çalışmaları, mali destek programları ile diğer hizmetleri firmalara da yeni ufuklar kazandırıyor, yeni ürünler ile yeni pazarlara yönlendiriyor. BAKA nın destekleriyle sütün değerlenmesinde, katma değerinin artmasında büyük katkı sağlandı. Ekonomisinin büyük bölümü hayvancılığa dayanan Burdur da AB standartlarında süt tozu, peynir altı tozu üreten Konya merkezli Enka Şirketler Grubu bünyesinde faaliyet gösteren Burdur Süt Ofis in BAKA nın desteklediği projeyle Türkiye de ilk defa protein tozu üretimi gerçekleştirdi. ANAHTAR KELİMELER: Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA), Tuncay Engin, Antalya, Isparta, Burdur, kerevit, protein. ABSTRACT: The Directorate of Food Laboratory of Isparta, which serves in the city center and towns of Burdur and Isparta, strengthened its infrastructure through the project funded by WMDA. The Laboratory started to help milk and dairy products producers, agricultural production plants and food industry to learn the heavy metal substances easily, cheaper and in a shorter time. The activities, financial support of programs and other services of WMDA, the Development Agency of Isparta, Antalya and Burdur, which is present everywhere the economy exists in West Mediterranean, bring new scopes to the firms and leads them to the newer products and markets. Thanks to the funds of WMDA critical contributions to valuating the real estates and increasing their added value are achieved. Burdur Diary Office which is a branch of Enka Co Groups that produces milk and whey powder at EU standards in Burdur whose economy relies largely on livestock, made the first protein powder production in Turkey with the WMDA funded project. (Translated by BURDİL) KEYWORDS: West Mediterranean Development Agency (WMDA), Tuncay Engin, Antalya, Isparta, Burdur, crayfish, protein. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 44 BAKA İLE BATI AKDENİZ DE İLKLER YENİ VİZYON, UFUK İLE HEDEFLER Tuncay Engin Görev alanı Antalya, Burdur, Isparta olan Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA), sürdürülebilir kalkınma için verdiği desteklerle bölgenin ekonomisine yeni vizyon, ufuk ve hedefler kazandırırken, ilklerin yaşanmasını da sağlıyor. İhraç ürünü kerevitin Türkiye de ilk ve tek kuluçkahanesinin kurulması, Türkiye de ilk protein tozu üretiminin gerçekleşmesi ile ihracatta zaman kaybını engelleyip tahlil süresini azaltan Burdur ile Isparta ya hizmet veren laboratuvarın altyapısının güçlendirilmesi BAKA nın destekleriyle hayat bulan yüzlerce projelerden bir kaçı. BAKA nın verdiği desteklerden tarım ve hayvancılıkla ilgili olanlarından bazılarını derginiz Ayrıntı nın sayfalarına taşıdık. İhracatta analiz için harcanan süreyi azaltan ve kaliteli gıda üretimine büyük katkı sağlayan projeyle başlayalım: Burdur ve Isparta merkez ile ilçelerine hizmet veren Isparta Gıda Laboratuvar Müdürlüğü, BAKA nın desteklediği projesiyle altyapısı güçlendirdi. Nitelikli üretim için analiz kalitesini yükselten Laboratuvar, bölgede faaliyet gösteren tarımsal işletmelerin Türk Gıda Kodeksi, Avrupa Birliği standartları ve ilgili diğer mevzuata uygun daha kaliteli, güvenli, sağlıklı ve pazarda rekabet edebilecek nitelikte üretim için analiz kalitesi yükseltildi ve bölge üreticisinin önemli bir sorunu olan pestisit analiz raporu alma süresi 4-5 günden 1-2 güne inmesi sağlandı.
Laboratuvar başta gıda, yem, süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri, su ve su ürünleri ile her türlü üründe mevzuatta yer alan tüm ağır metal analizleri yapılabilir duruma geldi. BAKA nın desteğiyle yeni ekipmanlarla altyapısının güçlendirilmesiyle ihracat amaçlı yaş meyve ve sebze numunelerinde pestisit analizi yapma kapasitesi oluşturuldu. Laboratuvar, süt ve süt ürünleri üreticileri, tarımsal üretim yapan işletmeler ve gıda sanayinin ağır metal içeriklerini daha kolay, ucuz ve kısa zamanda öğrenmelerini sağlayan hizmet vermeye başladı. Isparta Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürü Osman Doğan ile Toksin ve Kalıntı Laboratuvarı Birim Sorumlusu Sermet Koç, BAKA nın 2012 Yılı Tarıma Dayalı Sanayinin Geliştirilmesi Mali Destek Programı ndan verilen hibe desteği ile donatılan laboratuvarın süt, et ve et ürünleri, su ve su ürünlerindeki analiz ve diğer çalışmalarıyla ilgili BAKA Genel Sekreteri Tuncay Engin e bilgi verdi. BAKA nın desteklediği projenin hayata geçirilmesiyle laboratuvarın cihaz, alet ve ekipman envanterinin güçlendirilerek paydaşlarının sorun, ihtiyaç ve beklentilerine yanıt verebilecek düzeye geldiğini belirten Müdür Osman Doğan, Zamanla gerek teknolojik gelişmeler, gerekse mevzuatın değişmesiyle ağır metal limitleri düşürülmesiyle cihazımızla istenilen ölçüde analiz yapılamaz hale geldi. Özellikle süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri, su ve su ürünlerinde kurşun, selenyum, arsenik, civa, kadmiyum gibi elementlerin analizinde mevcut ICP-OES cihazının tespit limitleri ihtiyacı karşılayamaz hale gelmişti. Projemize BAKA nın destek vermesiyle Isparta ve Burdur il merkezi ile tüm ilçelere hizmet veren laboratuvar altyapımız yenilendi. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 45
Bölgemizde daha etkin, başarılı ve yaygın gıda denetiminin yapılmasına katkıları için BAKA ya teşekkür ediyoruz. dedi. BAKA Genel Sekreteri Tuncay Engin, Kaliteli ve sağlıklı gıda üretiminde stratejik kurum olan ve hayati önemdeki gıda alanında hizmet veren Isparta Gıda Kontrol Laboratuvarı nın altyapısının güçlendirilip Burdur ve Isparta il merkezleri ile ilçelerinde daha etkin gıda denetimi yapılması sağlanması bizleri çok sevindirdi. Tarıma dayalı sanayi sektöründe üretilen ürün veya hammaddelerin daha sağlıklı ve güvenli hale getirilerek katma değerlerinin arttırılması, kalitelerinin yükseltilerek bölgede faaliyet gösteren işletmelerin rekabet güçlerinin arttırılmasına katkıda bulunacaktır. Sizleri kutluyorum! diye konuştu. KEREVİT KULUÇKAHANESİ BAKA nın desteğiyle hayat bulan bir başka proje de Eğirdir de. Bölgenin önemli gelir kaynağı ve ihraç ürünü olan popülasyonu azalan kerevitin artırılması amacıyla Türkiye deki ilk kuluçkahanesi de BAKA desteğiyle Isparta Eğirdir de kuruluyor. Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü nü (SARİM) Kerevit Üretimi ve İşlenmesinde Yeni Teknolojiler Projesi ile Eğirdir de Türkiye nin ilk ve tek kerevit kuluçkahanesini kuruyor. BAKA nın desteklediği projede, 1984 de 8 bin ton civarında olan önemli ihracat ürünü kerevit üretiminin 2000 li yıllarda 200 tona kadar düşüp bitme tehlikesiyle karşı karşıya kalmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. Yörenin önemli ekonomik kaynağı olduğu belirtilen projede ülkemiz ve özellikle Göller Bölgesi kerevit üretiminin eski yıllardaki seviyesine yükselmesi, ihracatına yönelik yeni işlenmiş ürünlerin geliştirilmesi için tam kontrollü bir kuluçkahane yapımı, işleme ünitesinin faaliyete geçirilmesi, su ürünleri avcı ve yetiştiricileri ile işleme tesisi çalışanlarına eğitim verilmesi hedefleniyor. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 46
İLK PROTEİN TOZU ÜRETİMİ Batı Akdeniz de ekonominin olduğu her yerde çalışmalarını sürdüren Burdur, Isparta ve Antalya nın kalkınma ajansı BAKA, çalışmaları, mali destek programları ile diğer hizmetleri firmalara da yeni ufuklar kazandırıyor, yeni ürünler ile yeni pazarlara yönlendiriyor. Yüzlerce firmaya verdiği destekleriyle önemli kurum olan BAKA nın tarımsal ve hayvansal ürünlerde katma değeri artıran desteklerinden başka örnekleri de Burdur da gıda sektöründen faaliyetlerin sürdüren firmalar Doyum Makarna ile Süt Ofis. BAKA nın desteklediği projeleriyle; Doyum Makarna kameralı renk ayırma sistemi yatırımıyla ürün kalitesi ve ihracatta artış sağlarken, Süt Ofis de Türkiye de ilk protein tozu üretimini gerçekleştirdi. Her iki firma da 15 er yeni istihdam sağladı. BAKA nın mali destek verdiği projeyle Doyum Makarna nın ihracatta öngörülen kalite hedeflerini yakalamak amacıyla kameralı renk ayırma sistemi makine ve ekipman yatırımı yapıldı. Yatırımla makarna üretiminin hammaddesi Durum Buğdayı içerisinde kaliteyi olumsuz etkileyen tüm ot tohumlar ve maddeler en hassas şekilde yüksek oranda ayrıştırılarak makarna kalitesinde belirgin artış sağlanarak kapasite kullanım oranını da yüzde 50 lerden 70-80 lere çıkarıldı. Kurumsal yapısı güçlendirilen Doyum Makarna da tanıtım ile markalaşma faaliyetleri de proje sayesinde ivme kazandı ve 15 yeni istihdam oluşturuldu. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 47
Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 48 BAKA nın destekleriyle sütün değerlenmesinde, katma değerinin artmasında büyük katkı sağlandı. Ekonomisinin büyük bölümü hayvancılığa dayanan Burdur da AB standartlarında süt tozu, peynir altı tozu üreten Konya merkezli Enka Şirketler Grubu bünyesinde faaliyet gösteren Burdur Süt Ofis in BAKA nın desteklediği projeyle Türkiye de ilk defa protein tozu üretimi gerçekleştirdi. 15 yeni istihdam kazandıran projeyle sütün değerlenmesinde, katma değerinin artmasında büyük katkı sağlandı. Yurt içinde üretilmeyen ve gıda sanayinde bebek maması, çikolata, bisküvi, enerji içecekleri, dondurma gibi hemen hemen her alanında kullanılan protein tozunu üreten Burdur Süt Ofis, Nestle, Ülker, Eti, Algida gibi firmalara hammadde sağlamaya başladı ve aynı zamanda bir çok ülkeye ihracat yapacak. Görev alanı Antalya, Isparta, Burdur olan BAKA nın kamu kuruşları, yerel yönetimler ve STK'larla koordinasyonu sağlamaya, yatırımcı kurumlar arasında işbirliğini artırmaya odaklı çalışma yöntemi izlediğini belirten BAKA Genel Sekreteri Tuncay Engin, bölgede sektörlerde faaliyet gösteren firmaları da ziyaret ederek yerinde tespit çalışmaları yapıyor. Kalkınma Ajansı nın vizyonu, hedefleri, görevleri, faaliyetleri, yeni mali ve diğer destekleriyle ilgili bilgilendirmeler yapan Tuncay Engin, Kapasite artırımı, Ar-Ge, yeni pazarlar ve ihracat konularından BAKA her zaman KOBİ lerimiz ile kurum ve kuruluşların yanında olmaya devam edecek. Kalkınmaya ivme kazandıracak istihdamı artıracak projelere destek verdiğimiz için mutluyuz. Sürdürülebilir kalkınma hedefi ve kalkınmaya ivme kazandıracak projelere destek vermeye devam edeceğiz. diyor.