KÜRESEL FİNANS KRİZİNİN TÜRKİYE YE ETKİLERİ Sunuş Planı [ Auswirkungen der globalen Finanzkrise auf die Türkei ] Prof Dr sc pol Aykut Kibritçioğlu Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü İktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat Anabilim Dalı Başkanı http://kibritcioglucom/iktisat/ kibritci@politicsankaraedutr Universität Ankara Fakultät für Politische Wissenschaften Abteilung für Volkswirtschaftslehre Leiter der Unterabteilung für Wirtschaftsentwicklung & Außenwirtschaft http://kibritcioglucom/iktisat/ kibritci@politicsankaraedutr Plan der Präsentation Bu sunuş; Konrad Adenauer Vakfı Ankara Şubesi ile Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nin 23-24 Eylül 2010 tarihlerinde Ankara da düzenledikleri Sosyal Piyasa Ekonomisi ve İslam daki Algılanışı adlı çalıştayın Küresel İktisadi Kriz ve Krizle Başetme Stratejileri başlıklı oturumunda yapılmıştır Ankara, 24 Eylül 2010 (09:15-09:30) 1/ 50 2/ 50 Sunuş Planı ABD deki Finans Krizinin Dünya ve Ekonomilerine Yayılma Kanalları ABD deki Finans Krizinin Ortaya Çıkışı ve Dünyaya Yayılması de Hükümetin Krize Bakışı ve Aldığı Önlemler deki 2008-2009 Ekonomik Krizinin Temel Etki ve Göstergeleri Küresel Ekonominin ve Ekonomisinin Yakın Geleceği Özet: Temel Sonuçlar ve Dersler ABD deki Finans Krizinin Dünya ve Ekonomilerine Yayılma Kanalları Wirkungskanäle der globalen Finanzkrise auf die Weltwirtschaft und die Türkei 3/ 50 4/ 50
Uluslararası Mal, Hizmet ve Faktör ı Bizim Ülke Mal Piyasaları (Tarım & Sanayi) Hizmet Piyasaları (Bank, Turizm, Taşım, ) Faktör Piyasaları Faktör Piyasaları: İşgücü, Finans, Teknoloji, Doğal Kaynak vb Piyasaları Ekonomik Aktörler: Hanehalkları, Firmalar, Hükümet, Merkez Bankaları vb Öncü, çakışan ve geciken değişkenler Uluslararası Etkileşim Kanalları Döviz Piyasası Ödemeler Dengesi Yabancı Ülke veya Dış Dünya Mal Piyasaları (Tarım & Sanayi) Hizmet Piyasaları (Bank, Turizm, Taşım, ) Faktör Piyasaları 5/ 50 ABD deki Finans Krizinin Dünya ve Ekonomileri Üzerindeki Etkileri (2006-2010) Ulusal Hükümetlerin Yetersiz Denetim ve Düzenlemeleri (1970 lerden İtibaren) Firmaların Aşırı Risk-Alma Tercihleri (Özellikle 1990 lardan İtibaren) Ulusal Hükümetlerin Kötü İktisat Politikaları (Özellikle 2000 lerde) ABD de Başlayan Konut & Finans Piyasası Krizi (2006-07) ABD de İşsizlik Artışı ve Resesyon (122007-062009) ABD Dışındaki Gelişmiş Ekonomilerdeki (AB Ülkeleri Gibi) Ekonomik Kriz (2008-10) 2000-2001 Ekonomik Krizi 2002-2004 Önlem ve Uygulamaları Gelişmekte Olan Ekonomilerde Görece Zayıf Etkilenme (2008-2010) Ekonomisinde Kötüleşme (2005-2010) Hükümetin Yeni Politika Tasarımında Gecikme (2005-2008) 6/ 50 Küresel Ekonomik Krizin yi (Olası) Etkileme Kanalları Nelerdi Uluslararası finansal akımlar (zehirli/toxic varlıklar): Uluslararası kredi kanalı: Küresel likiditedeki daralma nedeniyle yerli bankaların ve şirketlerin yaşadığı dış finansman güçlükleri Mevduat bankalarının yurtiçi kredilerindeki daralma Yabancı ülkelerin nin mal ve hizmet ihracatına olan talebindeki azalmalar: Özellikle AB ekonomilerindeki daralmanın yarattığı ihracat düşmesi Tüketici ve yatırımcıların ekonomiye olan güvenindeki azalma ve belirsizlikler de, bu kanallardan ekonomisine bulaşan olumsuz etkileri güçlendirdi 7/ 50 ABD deki Finans Krizinin Ortaya Çıkışı ve Dünyaya Yayılması Der Ausbruch der Finanzkrise in den Vereinigten Staaten und ihre weltweite Ausbreitung 8/ 50
You are reading a preview Would you like to access the full-text Access full-text
116 114 112 110 108 106 104 102 100 98 96 94 92 90 88 86 OECD Bileşik ik Öncü Göstergeler Endeksi: Amplitude adjusted (CLI) Ratio of original to trend (IIP), Aralık 1987 Temmuz 2010 Dec-1987 Jun-1988 Dec-1988 Jun-1989 Dec-1989 Jun-1990 Dec-1990 Jun-1991 Dec-1991 Jun-1992 Dec-1992 Jun-1993 Dec-1993 Jun-1994 Dec-1994 Jun-1995 Dec-1995 Jun-1996 Dec-1996 Jun-1997 Dec-1997 Jun-1998 Dec-1998 Jun-1999 Dec-1999 Jun-2000 Dec-2000 Jun-2001 Dec-2001 Jun-2002 Dec-2002 Jun-2003 Dec-2003 Jun-2004 Dec-2004 Jun-2005 Dec-2005 Jun-2006 Dec-2006 Jun-2007 Dec-2007 Jun-2008 Dec-2008 Jun-2009 Dec-2009 Jun-2010 Dec-2010 Veri Kaynağı: http://statsoecdorg/indexaspxdatasetcode=mei_cli için dönüm (zirve ve dip) noktalarının öngörüsü: http://wwwoecdorg/document/3/0,3343,en_2649_34349_2410307_1_1_1_1,00html Reference chronology of turning points: Trough 1985M7, Peak 1988M1, Trough 1988M11, Peak 1990M5, Trough 1994M7, Peak 1997M10, Trough 1999M10, Peak 2000M8, Trough 2005M3, Peak 2008M2, Trough 2009M2 25 Yıl 45 / 50 OECD Bileşik ik Öncü Göstergeler Endeksi: Veri Kaynağı: http://statsoecdorg/indexaspxdatasetcode=mei_cli ( Ocak 2008 Haziran 2010 ) genişleme (upswing) III 200902 200809 104 102 98 96 94 92 90 88 86 201006 200801 200912 100-25 -15-5 5 15 25 35 II dip / durgunluk (trough / recession) ekonomisi, Ocak 2008 deki konumuna ancak 25 yılda gelebildi zirve / canlanma (boom) II I soğuma / daralma (downswing) 46 / 50 Özet: Temel Sonuçlar ve Dersler Zusammenfassung und Hauptergebnisse des Referats Özet: Temel Sonuçlar ve Dersler [1] ekonomisi küresel krizden ciddi biçimde etkilenmiştir Özellikle (resmî) işsizlikteki artış çok ciddi boyutlara ulaşmıştır Fakat, de yaşanan 2008-2009 krizinin tek sebebi dış kaynaklı bir şok değildir Onun yanı sıra şu iki etken de krizi derinleştirmiştir: Mevcut hükümetin 2005-2006 yıllarından itibaren ülkede başlayan makroekonomik kötüleşmeye karşı hiçbir yeni önlem almamış olması 2008 de küreselleşmeye başlayan kriz karşısında oldukça gecikerek (en azından Aralık 2008 e dek!) alınabilecek önlemleri tasarlamaya başlaması nin krizden tamamen çıktığını söylemek ve bazı temel değişkenlerde gözlemlenen iyileşmelerin artık kalıcı olduğunu iddia etmek için vakit henüz erkendir 47 / 50 48 / 50
Özet: Temel Sonuçlar ve Dersler [2] 2010 yılında dünyanın pek çok ülkesinde ve bu arada de de ekonomik durumda yeni bozulma işaretleri gözlemlenmektedir Eğer bu senaryolar ve tahminler gerçekleşecek olursa önce dünya ekonomisi, sonra da ekonomisi, yeni bir krize girebilirler: Cari hesap açığında yeniden başlayan artışlara ve yaklaşan genel seçimler nedeniyle popülist harcamalardaki artış olasılığına (malî disiplinden uzaklaşma) dikkat edilmesi gerekiyor Ekonomik durumdaki kötüleşmeler veya şoklar karşısında hükümetler daima uyanık olmalı ve olumsuz gelişmeleri bertaraf etmeye veya en azından hafifletmeye yönelik iktisat politikası kararları tasarlamak için asla gecikmemelidir 49 / 50 50 / 50