SAYI 40 TEMEL B LG LER SÜRÜCÜ NED R? SÜRÜCÜLERE GENEL B R BAKIfi. WINDOWS MS WORKS 2000. ALTERNAT F B R OF S PROGRAM PAKET. PROJELER ET KET VE ZARF BASMAK. WORD LE ET KET VE ZARF NASIL YAZDIRILIR? INTERNET SOHBET VE FORUMLAR. INTERNET TE SOHBET S TELER. FRONT PAGE LE ÇALIfiMAK. HTML D L N KULLANMADAN S TE HAZIRLAMAK. MULTIMEDIA VE E LENCE INTERNET KAMERALARI. INTERNET KAMERALARINA GENEL B R BAKIfi. 41. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B LG LER PROGRAM KURULUMU. WINDOWS S STEM ANAL Z PROGRAMLARI. PROJELER INTERNET TE V DEO KONFERANS. INTERNET ALAN ADI (DOMAIN) NED R? FRONT PAGE LE ÇALIfiMAK (2). INTERNET TE ALIfiVER fi S TELER. MULTIMEDIA VE E LENCE DIVX NED R? PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (XV) 4 Eylül de Bayilerde Kaç rmay n! PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (14) WINDOWS 98 Ç N ÖNEML PUÇLARI. Bilgisayar n zla ilgili her türlü sorun için Herkes çin Bilgisayar Destek Telefonu 0 800 211 61 17 Saatleri: 9.30-11.00, 13.00-14.30 Abone Servisi 0 800 211 61 18 Herhangi bir say y kaç rd n zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve Herkes çin Bilgisayar eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece Herkes çin Bilgisayar her düzeyden kullan c için eksiksiz bir baflvuru kayna olacak. Genel Yay n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz flleri Müdürü: Mahmut Karsl o lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar m: Murat Çelik, Vogel Sat fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da t m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard mc s : Beste Özerdem, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Ad na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr m -Film Ç k fl ve Bask : As r Matbaac l k Ltd. fiti., Da t m B RYAY A.fi. Vogel Yay nc l k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün fl Merkezi No: 231/3 80380 Kas mpafla- STANBUL Tel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33
SÜRÜCÜ NED R? TEMEL B LG LER SÜRÜCÜ NED R? S k s k karfl n za ç kan bu kelimenin karfl laflt n z pek çok problemle yak ndan ilgili oldu unu biliyor muydunuz? "Sürücü" kelimesi ngilizce "Driver" kelimesinin karfl l olarak kullan lmaktad r. Bilgisayar n zda kulland n z programlar n büyük bir k sm yabanc dilde arabirimlere sahip oldu undan, do al olarak bu tan m n da ngilizce olan yla s k s k karfl lafl rs n z. Peki ama sürücü nedir, gerçekte nas l birfleydir? Bunu anlayabilmek için öncelikle bir bilgisayar oluflturan ana parçalar anlamak gereklidir. Masan z n üstünde duran PC iki temel k s mdan oluflur, bunlardan ilkine "donan m" denir ve bu tan m bilgisayar n çal flmas nda rol oynayan küçük büyük tüm somut parçalar kapsar. En basit donan m parças bile kendi içinde oldukça karmafl k bir yap ya sahiptir, her donan m belirli bir ifli yapmas için tasarlanm flt r. Bu yüzden donan mlar n uygun biçimde birlefltirilmesi ve çal flt r lmas gerekir. kinci önemli k s m ise "yaz l m" ad verilen bilgisayar programlar d r. Bunlar büyük iflletim sistemlerinden basit bir resim gösterme program na dek say s z tür ve amaçla haz rlanm fl bilgisayar programlar d rlar. Bir bilgisayar program ndan ne kadar çok fley yapmas istenirse, program da o denli büyük ve karmafl k bir yap ya sahip olacakt r. Bu yüzden baz programlar birkaç kilobayt, baz lar ise yüzlerce megabayt büyüklükte olabilmektedir. Bilgisayar yaz l mlar çal flabilmek için uygun donan mlara ihtiyaç duyarlar. Ayn flekilde yaz l mlar olmadan donan mlar n kendi bafllar na bir ifl baflarmalar mümkün de ildir. Ancak her yaz l m n ihtiyac olan donan m ayr ca oluflturmak mümkün olmad ndan, olas tüm yaz l mlar n ayn bilgisayarda sorunsuzca çal flmas n sa lamak gereklidir. Bu da sadece yaz l mlar n elde olan bilgisayarla uyum içinde çal flmas n sa lamakla mümkündür. flte "sürücüler" burada devreye girer. Bir sürücü gerçekte küçük bir programdan baflka bir fley de ildir, ancak yapt ifl son derece önemlidir. Sürücüler donan mlarla yaz l mlar aras ndaki iletiflimi kurmakla yükümlüdürler, bu ifli bir tür "tan flt rma" olarak ta tan mlayabiliriz. I INFO> Sürücüler donan m ve yaz l mlar aras ndaki iletiflimin do ru kurulmas ndan sorumludurlar. Yanl fl ya da eski sürücüler kullanmak s k s k sorunlarla karfl laflman - za sebep olacakt r. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 201
TEMEL B LG LER SÜRÜCÜ NED R? Her donan m kendine özel sürücülere sahiptir. Çünkü her donan m n fiziksel tasar m ve yapabilecekleri farkl d r, bunlar n do ru biçimde tan mlanmas gereklidir. Sürücü donan mla ilgili tüm veri ve parametreleri ilgilenen programlara aktar rlar. Böylece bir program neyi nas l yapmas gerekti ine karar verebilir. Buna bir örnek vermek gerekirse, grafik kart n zla çal flt rmak istedi iniz bir oyun aras ndaki uyumlulu u gösterebiliriz. Bir oyun grafik aç dan oldukça geliflmifl bir programd r, ekranda çok say da flekil, renk ve özel efektler gösterebilir. Ancak bunu yapabilmek için grafik kart n z n özelliklerini bilmesi gerekir. Grafik kart n z belirli bir sürede ne kadar veri iflleyebilmekte, ne kadar veriyi ifllemek için haf zas na alabilmekte, bunlar hangi süratle aktarabilmekte ve bunun için bilgisayar dahilindeki veri ak fl yollar ndan hangilerini kullanmaktad r? Tüm bu sorular ve daha nicesi çal flt rmak istedi iniz oyun için birer bilinmezdir, bunlara ancak grafik kart n n sürücüsünde bulunan verilere ulaflarak cevap alabilir. Yani sürücü bir dan flman gibi görev yaparak çal flacak olan programa grafik kart n tan flt r r ve uyumlulu u sa lar. Fakat tüm programlar gibi sürücüler de kusursuz de ildirler ve kendi içlerinde hata ya da eksikliklerin bulunmas do al- d r. flte bu yüzden donan m üreten firmalar ço- unlukla birkaç ayda bir sürücülerin yeni sürümlerini haz rlamak sorunda kal rlar. Böylece hem donan mla ilgili hatal veriler düzeltilebilir, hem de donan m n daha verimli çal flmas n sa layacak düzenlemeler yap labilir. Sürücüler ücretli yaz - l mlar de ildir, firmalar bunlar satt klar ürünü desteklemek ve müflterilerini memnun edebilmek için sat fl hizmetinin devam eden bir bölümü olarak haz rlay p sunarlar. Yeni bir donan m ald n zda ço u zaman gereken sürücüleri de kutunun içinden ç kan disket ya da CD-ROM üzerinde bulabilirsiniz. Ancak bu olmad nda, ya da daha yeni sürücülere ihtiyaç duydu unuzda, baflvurabilece iniz en iyi yer Internet olacakt r. Hemen tüm donan m firmalar web sitelerinde eski ve yeni donan mlar n n sürücülerini kullan c lar n faydas na sunmaktad r. Bunlar n d fl nda s rf donan m sürücülerine ayr lm fl ba ms z web sitelerinden de faydalanabilirsiniz. Bu tür sitelerin en eski ve ünlü olanlar ndan ikisi http://winfiles.cnet.com/ ile www.driverzone.com adreslerinde yer almaktad rlar. * PUCU> Özellikle USB donan mlar bilgisayar - n za ba larken sorunlar yafl yorsan z, sadece onlar n sürücülerini de il, ayn zamanda USB veriyolunun sürücülerini de kurman z gerekebilir. Windows kendi içinde bu sürücülere sahiptir ancak e er daha önce herhangi bir USB ayg t ba lanmam flsa USB sürücüleri de kurulmam fl olabilir. Bunu kurabilmek için Windows kurulum CD sine ihtiyac n z olabilir. 202 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER
SÜRÜCÜ NED R? TEMEL B LG LER SÜRÜCÜYÜ GÜNCELLEMEK Günümüzde PC türü bilgisayarlarda kullan lan en yayg n iflletim sistemi Windows serileridir. Windows kendi içinde genifl bir sürücü arflivine sahiptir, bu sayede yeni tak lan bir donan m n çabuk ve sorunsuz bir biçimde kullan labilmesi hedeflenmifltir. Ancak ifller pratikte bu kadar basit ve kolay yürümemektedir. Herfleyden önce piyasaya daima yeni donan mlar ve yeni sürücüler ç kmaktad r, bu yüzden en son Windows sürümünü bile edinseniz, elinizdeki donan mlar çal flt rmak için gereken en yeni sürücüler bunun içinde bulunmayabilmektedir. Bu durumda ürünlerle gelen ya da Internet üzerinden edinilen sürücülere her zaman için ihtiyac n z olacakt r. Buna ek olarak Windows iflletim sistemleri DirectX ad verilen bir ara yaz l m kullanmaktad r. Bu yaz l m hemen tüm grafik, ses ve kontrol donan mlar n n bilgisayarlar olan çal flmas n iyilefltirmek için gereklidir. Ancak bu durum beraberinde baflka bir sorun daha getirmektedir, donan m sürücülerinin ayn zamanda DirectX ile de uyumlu olmas gerekmektedir. Tabii bunu sa lamak donan m üreticilerinin sorumlulu- undad r, ancak s k aral klarla DirectX uygulamas n n da yeni sürümleri ç kt ndan, bilgisayar n zda bulunan donan m sürücülerini de buna uygun olarak birkaç ayda bir yenilemeniz gerekmektedir. Mesela DirectX 7.0 ve 8.0 sürümleri aras ndan büyük fark bulunmaktad r. Bu durumda baflta grafik kart olmak üzere birçok donan m n sürücülerini uygun biçimde yenilemek laz md r. Donan m sürücülerini yenilemek oldukça basit bir ifllemdir, bunun için öncelikle "Bilgisayar m" simgesine sa tuflla t klay n ve aç lan menüden "Özellikler" fl kk na girin. Karfl n za "Sistem Özellikleri" bafll kl bir diyalog kutusu ç kacakt r. Burada "Ayg t Yöneticisi" k sm na girerseniz, bilgisayar n zda bulunan donan mlar n bir listesine eriflebilirsiniz. Bu listede sürücülerini güncellemek istedi iniz ayg t n önce kategorisine ve sonra da ad na çift t klarsan z, yeni bir diyalog penceresi ile karfl lafl rs n z. Bu penceredeki "Sürücü" k sm ndan "Sürücüyü Güncellefltir" tufluna bast n zda, sihirbaz size yard mc olacakt r. Ad mlar izlemeniz ve donan m seçerek yeni sürücü dosyas n n bulundu u klasörü bulman z yeterlidir. Özellikle Internet üzerinden gelen sürücüler s k flt r lm fl durumdad rlar ve bunlar önce açmak gerekir. Baz durumlarda ise sürücü dosyalar otomatik olarak çal flarak güncellemeyi kendiliklerinden yaparlar, bunlar kullan lmas en basit sürücü programlar d r ama her firma bu yöntemi uygulamayabilir. I INFO> Bazen yeni bir sürücü kurmak daha fazla soruna yol açabilir. Bunun sebebi do ru sürücüyü alm fl olsan z bile, bu yeni sürümün fazladan özellikler içermesi dolay s ile baflka donan mlar ilgilendiren ayarlar da de- ifltirebilmesi olabilmektedir. Bu gibi durumlarda eski sürücüleri tekrar yüklemek durumunda kalabilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 203
TEMEL B LG LER SÜRÜCÜ NED R? I INFO> Unutmay n z ki her iflletim sistemi farkl bir yap dad r ve bu yüzden ayn donan m de iflik iflletim sistemlerinde çal flt rabilmek için, de iflik sürücülere ihtiyaç duyulacakt r. Bu yüzden kurmaya haz rland n z sürücülerin sizin iflletim sisteminiz için do ru sürüm olup olmad n kontrol etmeyi unutmay n z. YEN DONANIM EKLERKEN Bilgisayar n za yeni bir donan m eklerken yapman z gereken ifllemler eski sürücüleri güncellerken yap landan biraz daha farkl d r. Ço u kullan - c bilgisayara yeni parçay takman n yeterli oldu- unu, Windows un her ifli otomatik olarak yapmas n beklemektedir. Teoride hakl olsalar bile, pratikte kullan c lara yap lacak baz ifller düflmektedir. Öncelikle yeni takt n z donan m n türü çok önemlidir. E er eski grafik kart n z n yerine bir yenisini tak yorsan z, o zaman öncelikle ç karaca- n z eski kart n sürücülerinin kald r lmas n sa laman z gereklidir, aksi halde sistemde pek çok çak flma ve sorun yaflaman z kaç n lmaz olacakt r. Eski donan m n sürücülerini kald rmak için bir önceki sayfada anlat ld gibi "Sistem Özellikleri" penceresinden donan m bulun. Ancak bu defa donan m seçiliyken diyalog penceresinde yer alan "Kald r" tufluna t klay n. O donan m kald r lacak ve de iflikli in geçerli olabilmesi için sistemin yeniden bafllat lmas gerekti ini belirten bir mesaj gelecektir. Sistemi yeniden bafllatmamak için "Hay r" tufluna t klay n, çünkü yeni grafik kart n takmak için bilgisayar tamamen kapatman z gereklidir. Bilgisayar kapad ktan sonra yeni donan m eskisiyle de ifltirin ve bilgisayar aç n. Bundan sonra Windows yeni parçay alg layacak ve kurulum sihirbaz harekete geçecektir. E er gerekli sürücüler Windows içinde yoksa bunlar n bulundu u kay t ortam n sizin seçmeniz gerekecektir. Ancak tamamen yeni bir donan m ekliyorsan z, o zaman ifller biraz daha farkl d r. Özellikle USB türünde d flar dan tak larak kullan lan cihazlar n sürücülerini kurabilmek için "Denetim Masas " alt nda bulunan "Yeni Donan m Ekle" seçene inden faydalanman z gerekir. Bu yöntem daha ziyade bilgisayar n tekrar bafllat lmas n gerektirmeyen harici donan mlar n eklenmesinde kullan l r. Donan m sürücülerinizi s k s k güncellemek bilgisayar n zdan yüksek performans alabilmeniz ve mümkün oldu unca az sorunla karfl laflabilmeniz aç s ndan önemlidir. Özellikle oyunlar gibi geliflmifl grafik ve ses özelliklerine sahip programlarla yak ndan ilgilenenler için DirectX uygulamas n n ve donan m sürücülerinin uygun biçimde güncellenmesi büyük önem tafl r. * PUCU> DirectX uygulamas bilgisayar n zdan azami performans alabilmeniz için gereklidir. Ancak yeni sürümlerini kurdu unuzda donan m sürücülerinizi de güncellemek gerekebilece ini unutmay n. Ayr ca DirectX uygulamas n bir kez güncelledi inizde, mesela 7.0 dan 8.0 sürümüne, tekrar eski sürüme geri dönemeyece inizi de hat rlay n. Fakat zaten buna ihtiyac n z da olmayacakt r. 204 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER
MS WORKS 2000 WINDOWS MS WORKS 2000 MS WORKS pahal ofis program paketlerine ucuz bir alternatiftir. Günümüzde bilgisayarlar ev, okul ve ofisler baflta olmak üzere hemen her ortamda kullan lmaktad rlar. Bir bilgisayar tek bafl na büyük dosya dolaplar n n, gürültülü daktilolar n, sekreterlerin ve daha pek çok al fl lm fl unsurun görevini üstlenebilmekte, böylece gerek zaman, gerek paradan büyük tasarruf sa lamaktad r. Bilgisayarlar özellikle iflle ilgili evrak ve bilgilerin hem haz rlanmas nda, hem de kullan lmas nda büyük esneklik sa larlar. Internet gibi genifl kapsaml veri a lar - n n da kullan lmas sayesinde eski yöntemlerle tamamlanmas günler alabilen ifllemleri bazen birkaç dakikada bitirmek mümkün olmaktad r. Bu da bilgisayarlar özellikle yüksek tempolu çal flma hayat n n vazgeçilmez bir parças k lmaya yetmektedir. Ne var ki bir bilgisayar n kendisinden istenenleri yapabilmek için uygun programlara ihtiyac vard r. Metin editörü olmadan dilekçe ya da mektuplar yazamaz, e-posta programlar olmadan Internet in sundu u h zl haberleflmeden faydalanamazs n z. Bu türden her gün ihtiyaç duyulan programlar genellikle "ofis yaz l mlar " bafll alt nda grupland r l rlar. Bu yaz l mlar günlük çal flma için gereken hemen her tür unsuru içerirler, bu yüzden de genellikle birden fazla programdan oluflurlar ve bilgisayarda oldukça büyük bir alan kaplarlar. Kullan c ya pek çok seçenek ve yard mc sunacak flekilde tasarlanm fl olmalar yüzünden kullan mlar pek basit de ildir ve tüm detaylar n ö renmek gerçekten de çok zaman alabilir. Tüm bunlar n yan s ra ofis programlar ifl amaçl yaz - l mlar olduklar ndan, fiyatlar hiç ucuz say lmaz ve bu da ço u kullan c için cayd r c bir etkendir. Burada Works metin editörünün genel arabirim yap s görülüyor. I INFO> MS WORKS yaz l m pakedinin kurulmas oldukça kolayd r. Tüm yapman z gereken kurulum ifllemini bafllatt ktan sonra yaz l - m n hangi klasöre ve hangi seçeneklerle kurulaca n belirlemektir. Seçilen kurulum türü gereken bofl sabit disk alan miktar n da de ifltirecektir. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 125
WINDOWS MS WORKS 2000 I INFO> Works 2000 içindeki metin editörüyle oluflturulan belgeler ".wps" ekiyle kaydedilirler. Ancak bu durum onlar n di er ".doc" ekli metin belgeleri gibi Word ile aç lamayaca anlam na gelmez. Bu ek sadece dosyan n Works 2000 ile oluflturuldu unu gösterir. Works 2000 hesap tablosu program görünüfl olarak Excel den çok farkl de ildir. flte bu yüzden pek çok yaz l m firmas üretmekte olduklar karmafl k ve geliflmifl ofis programlar na alternatif olarak, ayn programlar n daha basit ve ucuz olanlar n da piyasaya sürmektedir. Microsoft firmas da ayn stratejiyi izleyerek ev ve küçük çapl iflyerlerinde kullan labilecek bir ofis programlar pakedi olan MS Works serilerini üretmektedir. Bu seriler asl nda yeni de ildir, daha önce Works 5 ve Works 6 sürümleri piyasaya sürülmüfltür. Works 2000 ise en son sürümdür ve Office 2000 program pakedinin daha basit bir versiyonudur. Works 2000 pek çok farkl ifl için tasarlanm fl olan programlardan oluflmaktad r. Metin editörü, hesap tablosu derleyicisi, e-posta uygulamas gibi pek çok ofis program Works 2000 içinde mevcuttur. Works 2000 in en önemli özelliklerinden biri genel arabirim olarak Microsoft yap m di er yaz l mlara benzer bir yap da olmas d r. Bu sayede kullan c lar n herfleyi en bafltan en ö renerek zaman kaybetmesi önlenmek istenmifltir. MS Works 2000 ayn firman n di er ofis yaz l mlar ndan çok daha basit bir yap ya sahip oldu undan genel özelliklerinin ö renilmesi ve programlar n kullan lmas çok daha kolayd r. Ayr ca Works 2000 içinde yer alan programlar di er daha geliflmifl ofis programlar ile tam uyumlu olacak flekilde tasarlanm fllard r. Bu da Ofis 2000 pakedi içinde yer alan Word metin editörü ile kaydedilen bir belgeyi, Works 2000 içindeki metin editörüyle sorunsuz olarak açabilece iniz anlam na gelir. Bunun yan nda Works 2000 in çok daha ucuz bir yaz l m pakedi olmas da en büyük avantajlar ndan biridir. 126 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS
MS WORKS 2000 WINDOWS MS Works kullan m oldukça basit bir veritaban uygulamas na da sahiptir. MS Works 2000 in iyi yönlerinden bahsettik, fakat bu pakedin bir de zay f yönleri oldu unu unutmamak gerekir. Herfleyden önce Works 2000 in asl nda çok daha karmafl k ve detayl bir program pakedinin mümkün oldu unca basitlefltirilmifl hali oldu unu hat rlamak gerekir. Her ne kadar bu durum özellikle bilgisayarla çal flmaya yeni bafllayan kullan c lar için büyük kullan m kolayl sa lasa da, daha geliflmifl bir yaz l mla çal flmaya al flm fl kullan c lar için s k nt yaratabilir. Pakedin belki de en önemli eksikliklerinden biri geliflmifl sürümlerde bulunan detayl yard m dosyalar n n ve sihirbazlar n burada bulunmamas d r. Normalde ofis programlar nda bulunanlardan çok daha k s tl bir yard m dosyas programlar hakk nda temel bilgiler vermektedir, ancak bunun yeterli oldu u pek söylenemez. kinci önemli eksiklik ise paket içindeki programlar n geliflmifl versiyonlarda bulunan genifl kapsaml flablonlardan yoksun olmas d r. Gerçekte bu flablonlar ço u rutin ifllemin h zl bir biçimde yap labilmesine imkan tan r, bu da kullan c için büyük kolayl kt r. Works 2000 ise bu konuda önceki sürümlerden daha iyi olmas na karfl n, yine de sunulan flablonlar ileri seviyedeki bir kullan c - y tatmin etmeye yetmeyecektir. Ülkemizde MS Ofis pakedinin Türkçe versiyonu sat lmaktad r, bu flüphesiz her aç dan avantajl bir durumdur. Ne var ki bildi imiz kadar yla MS Works 2000 pakedinin Türkçe bir versiyonu mevcut de ildir. Bu durum ülkemizdeki bilgisayar kullan c lar n program n ngilizce sürümüne mahkum etmektedir ki bu da belki program n sa lad tüm avantajlar ortadan kald rmaya yetmektedir. I INFO> MS Works 2000 daha ziyade çok nadiren ofis yaz l mlar yla çal flmak zorunda kalan kullan c lara yönelik haz rlanm fl bir program pakedidir. Pakedin Türkçe sürümünün bulunmamas Türk kullan c lar için oldukça büyük bir dezavantaj oluflturmaktad r. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 127
WINDOWS MS WORKS 2000 E-Posta al flverifli yapabilmek için Outlook benzeri bir uygulamaya da sahip olan Works 2000, kullan c n n genel iletiflim ihtiyaçlar na cevap verebilir. E er normalde de Outlook Express gibi nispeten basit yaz l mlar kullanmay tercih ediyorsan z, MS Works 2000 içindeki bu uygulama biraz daha kapsaml ancak kullan m kolay arabirimiyle iflinizi görecektir. Fakat Outlook un sundu- u daha geliflmifl imkanlara al flm fl biri için bu program yetersiz kalabilir. MS Works program pakedinin birkaç farkl ifle yarayan programdan olufltu unu söylemifltik. Bu programlardan ilki Word benzeri bir metin editörüdür. Bu metin editörü kullan m oldukça basit bir arabirime sahiptir, ilk defa bilgisayar bafl na oturan biri bile k sa bir sürede bununla kolayca mektup yazmaya, belgeler oluflturmaya bafllayabilir. Bu editör ayn zamanda di er benzer programlarla oluflturulan metin belgelerini de rahatl kla açabilir. Ne var ki program içindeki yard mc oldukça yetersizdir ve en temel birkaç konu hariç genifl bilgi vermekten acizdir. Buna ra men bu editör standard Windows uygulamas olan Not Defteri ya da Wordpad ile k yaslanamayacak kadar geliflmifl say l r ve ço u kullan c n n temel ihtiyaçlar n karfl layabilir. MS Works içinde bulunan ikinci program ise Excel benzeri bir hesap tablosu uygulamas d r. Bu uygulama arabirim olarak Excel e çok benzer ve ço u temel ifllemi kolayl kla yerine getirebilir. Ev bütçesi ya da takvim haz rlamak gibi basit konularda çal flmaya çok elveriflli olan bu yaz l m, maalesef Excel in sahip oldu u pek çok geliflmifl özellikten yoksundur. En önemlisi sat r ve hücreler aras nda yap lan pek çok ifllemi otomatik olarak yinelemek ya da kullan c ya genifl kapsaml formüller haz rlamak konusunda yetersiz olmas - d r ki, bu da ço u ileri seviye kullan c için bir dezavantajd r. I INFO> MS Works ayn zamanda basit veritabanlar oluflturabilmenizi sa layacak bir yaz l ma da sahiptir. Geliflmifl veritaban yaz l mlar n n ço u oldukça karmafl k ve detayl d r, ancak MS Works bu konuyu oldukça basitlefltirmifltir. Tabii bu uygulama ile çok profesyonel sonuçlar almay beklememek gerekir. Sonuç olarak MS Works un daha ziyade bilgisayarla yeni tan flan ya da ofis programlar na çok nadiren ihtiyaç duyan kullan c lar için daha uygun oldu unu söyleyebiliriz. Tabii nispeten çok daha düflük olan fiyat da burada önemli bir rol oynamaktad r. Her ne kadar MS Works ile oluflturulan dosyalar genel olarak büyük ofis paketlerinde kullan lanlardan daha farkl eklere sahip olsalar da, bu durum bir sorun teflkil etmez. Çünkü Works di er programlarla oluflturulan hemen her tür dosyay görüntüleyebilecek yetenektedir. 128 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS
ET KET VE ZARF BASMAK PROJELER ET KET VE ZARF BASMAK Bilgisayar n z kullanarak zarf ve etiketlere adres yazd rabilirsiniz. Word uygulamas n n özel yeteneklerinden biri de zarf ve etiketler üzerine girilecek verileri uygun biçimde düzenleyebilmesidir. Bu ifllemi blgisayarda yaparak adres defterinizdeki verileri çok miktarda zarf ya da etiket üzerine h zl bir biçimde kaydedebilir, böylece uzun ve zahmetli bir ifllemden kurtulabilirsiniz. Ancak ifllemin nas l yap laca n anlatmaya bafllamadan önce flunu hat rlatmak isteriz ki, zarf ve etiket üzerine yazd rma ifllemi yapabilmek için buna uygun bir yaz c n z n olmas gerekir. Ço u modern yaz c bu ifllemi rahatl kla yapabilmektedir, nokta vurufllu yaz c lar n ise özel bir besleme ünitesine sahip olmas gereklidir. Siz yazd rma ifllemi yapmadan önce her ihtimale karfl yaz c n - z n kullan m k lavuzunu inceleyin ve bunu yapabilece inden emin olun. Baz yaz c lar özellikle kal n ka ttan yap lm fl zarflar n üzerine bask yapamayabilir ve ar zalanabilir. Ad m 2: Aç lacak olan diyalog penceresi iki farkl bölümden oluflmaktad r. lk bölümdeki "Zarflar" k sm ndan yaz lacak zarf n al c ve gönderici adreslerini doldurun. E er Outlook adres defterinizdeki kay tlar kullanmak isterseniz, o zaman burada bulunan kitapç k fleklindeki simgeye t klayarak ilgili bölüme gidebilirsiniz. I INFO> E er kulland n z zarf n boyutu listedekilere uymuyorsa, o zaman kendi özel zarf boyutunuzu belirleyebilirsiniz. Zarf bir cetvel ile ölçerek verileri girmeniz yeterlidir. Ad m 1: Öncelikle Word uygulamas n çal flt r n. Ekran n üst k sm ndaki seçeneklerden "Araçlar" fl kk na t klay n. Aç lan alt menü içinde "Zarflar ve Etiketler" fl kk n seçin. Ad m 3: Ayn bölümde bulunan "Seçenekler" tufluna t klarsan z, aç lacak olan diyalog penceresinin ilk k sm ndan zarf boyutunu ve yaz mda kullan lacak font türünü belirleyebilirsiniz. Ayn bölümden adreslerin zarf üzerindeki konumlar n da ayarlayabilir ve bunu önizleme penceresinden takip edebilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 127
PROJELER ET KET VE ZARF BASMAK Ad m 4: Ayn diyalog penceresindeki "Yazd rma Seçenekleri" isimli k s mda ise zarflar n yaz c ya ne flekilde beslenece ini ayarlayabilirsiniz. Besleme yönteminin yan s ra, zarflar n yaz c ya al nma biçimini de belirlemek gereklidir. Gerekli ayarlar yapt ktan sonra s ras yla "Tamam" ve "Yazd r" tufllar na t klayarak ifllemi bafllatabilirsiniz. Ad m 5: Etiket bast rma ifllemini gerçeklefltirmek için ise ilk ad mda oldu u gibi "Zarflar ve Etiketler" k sm na girin, ancak bu defa "Etiketler" bafll kl k s - ma girin. Buradan etikete yaz lmas n istedi iniz adresi ilgili boflluk içine girin. Burada ayr ca tek etiket ya da ayn etiketten bir tam sayfa dolusu bast r lmas n ayarlayabilirsiniz. Ad m 6: fiimdi etiket folyosunu yaz c ya yükleyin ve haz r hale getirin. Diyalog kutusundaki "Seçenekler" tufluna t klayarak aç lan alt pencereden kullan lacak yaz c y ve etiket tipini seçin. Bundan sonra de ifliklikleri onaylay p önceki pencereye dönün ve orada "Yazd r" tufluna t klayarak ifllemi bafllat n. Seçilen etiket türüne dair özel ayarlar buradan yap labilir Kullan lacak yaz c tipi buradan seçilir Buradan kullan lan etiket türü belirlenir Kullan lacak etiket listedeki standardlara uymuyorsa, buradan yeni bir etiket modeli oluflturulabilir 128 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER
SOHBET VE FORUMLAR INTERNET SOHBET VE FORUMLAR Bu bölümde Internet üzerindeki çeflitli forum ve sohbet sitelerinin adreslerini veriyoruz. http://free-chat-rooms.ca Internet üzerinde farkl ülkelerden insanlarla gerçek zamanl olarak diyalog kurabilmenize yarayan "Chat", yani sohbet sayfalar n n ço unu bu adreste bulabilirsiniz. Bu site de iflik sunucular üzerinden hizmet veren sohbet odalar n n adlar n ve geçerli olan sohbet konular n ba lant larla listeleyerek kullan c lara sunmaktad r. www.soccerage.com/en/01/00072 fiüphesiz futbol günümüzde tüm dünyada en yayg n sporlardan biridir. flte bu adreste bulunan sohbet odalar nda dünyan n dört bir yan ndaki futbol merakl - lar yla görüflebilir, dünya futbolu hakk nda daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Ancak öncelikle bir kullan c ad ve flifresi belirlemeniz gerekece ini unutmay n. www.nintendochat.com Nintendo oyun konsollar ülkemizde pek yayg n olarak bulunmamaktad r, ancak dünyan n baflka ülkelerinde oldukça genifl bir kullan c kitlesine sahiptir. Ancak bu sitedeki sohbet odalar na girmek için ille de Nintendo sahibi olman z gerekmez. Çünkü bu site hemen her tür ve marka oyun konsolunun merakl s na aç kt r. http://chat.yahoo.com/?myhome Internet üzerinde gezinen hemen herkesin bildi i ünlü Yahoo sitesi di er hizmetlerinin yan s ra bünyesinde sohbet odalar na da yer vermektedir. Burada verilen adrese girdikten sonra yapman z gereken bir kullan c ad ve flifresi belirlemek, sonra da aç k sohbet odalar n n listesine bir göz atmaktan ibarettir. www.chat-zone.com Bu site herhangi bir kay t yapt rmadan da sohbet odalar na girebilmenize imkan tan maktad r, ancak s k s k ziyaret edecekseniz kay t yapt rman z daha iyidir. Burada ekran n bir k sm nda müsait sohbet odalar n n bir listesini görmek, di er taraf nda ise yap lan sohbete kat lmak mümkündür. www.justachat.com Bu sitede de farkl ilgi alanlar olan kullan c lara hitap eden pek çok say da sohbet odas bulabilmek mümkündür. Bu odalar aras nda kolayca gezinebilir, sohbetlere kat labilirsiniz. Ancak her odada bir gözetmen oldu unu unutmay n, bu kifliler uygunsuz davran fl halinde kullan c lar uzaklaflt rma yetkisine sahiptirler. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 239
INTERNET SOHBET VE FORUMLAR http://www.evlierkeklerkulubu.org Tamamen evli erkeklere özel bu sitede aslan ve çakal erkekler, dünya erkekleri, ayvay yiyenler, yolumuz çok uzun gibi ana bafll klar içinden birini seçip düflüncelerinizi yazabilir, forumlara kat labilirsiniz. http://www.geocities.com/kamuoyu 24 de iflik konuda ve 3 de iflik dilde fikirlerinizi paylaflma imkan sa layan bu forum sayfas nda aflk, annelik, deprem, müzik, sinema, fliir, tatil ve futbol gibi konular yer al yor. http://www.webservis.org/home /default.asp Asp konusunda Türkçe kaynak aray fl - na çare olmak amac yla haz rlanan bu siteden tam olarak yararlanabilmek için üye olman z gerekiyor. Daha sonra forumlara kat labiliyorsunuz. http://www.sanane.com Internet üzerinde birden fazla oyuncu ile oynanan oyunlar üzerine kullan c lar n bir araya gelebilecekleri, oyun oynayabilecekleri ve çeflitli tart flmalara kat - labilecekleri bir site. http://www.sorunlarim.com Kifliler aras nda chat olana sa layan forumlar, arkadafl arama bölümü ve bir de arama motoru içeren bu web sitesinin dezavantaj tasar m n n çok düzenli olmamas. http://www.itiraf.com Kiflilerin hayatlar boyunca yaflad klar ve herkesten saklad klar çeflitli an lar n takma isimler alt nda baflkalar na itiraf edebilecekleri ilginç bir forum. http://simdikiaklimolsa.cjb.net/ Daha önceki hayat n zda yapt klar n zla ilgili olarak aç k yüreklilikle hesaplaflmak isteyenler için haz rlanm fl bir piflmanl k sitesi. fiimdi ki akl n z olsa ne yapard n z? http://www.internetimiz.com/sohbet Bilgisayar n za herhangi bir program kurman za gerek kalmadan IRC kanallar na web üzerinden ba lanabilmenizi sa layan bu site sanal sohbeti oldukça kolaylaflt r yor. http://www.cekirdeksanat.com/dergi/ Sanatlar hakk nda sohbet edebilece iniz bir edebiyat sitesi. çerisinde çeflitli sanat dallar na ait bilgiler ve sohbet forum bölümleri bulunan siteyi mutlaka görün 240 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET
FRONTPAGE LE ÇALIfiMAK INTERNET FRONTPAGE LE ÇALIfiMAK E er HTML programlama diliyle u raflmadan web sayfalar yapmak istiyorsan z, o zaman yard mc yaz l mlardan faydalanabilirsiniz. Bugüne kadar bu bölümde HTML programlama dilini ve bu dili kullanarak nas l web sayfalar tasarlayabilece inizi gördük. Ancak HTML dili hiç durmadan geliflmekte olan ve inceliklerini ö renebilmek için zaman harcanmas gereken bir programlama arac d r. Oysa bir kullan c n n buna zaman olmayabilir. Ve e er bir kullan c n n tüm yapmak istedi i basit kiflisel sayfalar haz rlamak ve bunlar Internet üzerinde yay nlamaksa, HTML diliyle u raflmak lüzumsuz bir yük gibi görünebilir. Bu gibi durumlarda ne yapabilirsiniz? S rf HTML dilini ö renmeye zaman n z olmad için kendi web sitenizi yapmaktan vaz m geçeceksiniz? Tabii ki hay r, günümüzde teknoloji insanlara pek çok konuda oldu u gibi bu alanda da birden fazla seçenek sunmaktad r. Ancak bu defaki seçenek di er yönteme oranla fazladan bir miktar masraf etmenizi gerektirecektir. Fakat buna karfl n kazand raca zaman ve emek oldukça fazla olacakt r. HTML dilini hiç bilmeseniz bile web sayfalar tasarlaman za imkan tan yacak olan program Microsoft taraf ndan gelifltirilmifl olan MS Frontpage uygulamas d r. Piyasada bu programa benzer baflka ürünler de bulabilmek mümkündür, ancak en tan nm fl ve yayg n kullan lanlardan biri oldu u için biz burada Frontpage ile ilgilenece iz. Ayr ca Windows ve di er Microsoft ürünü olan yaz l mlarla tam uyumlu çal flacak biçimde tasarlanm fl olmas da Frontpage için belirgin bir avantaj yaratmaktad r. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 241
INTERNET FRONTPAGE LE ÇALIfiMAK Frontpage HTML bazl bir web sayfas tasar m program d r. Ancak program kullan c n n her komut sat r n tek tek tasarlay p yazarak sayfalar oluflturmas na gerek b rakmayacak biçimde haz rlanm flt r. Burada web sayfas tasarlamak isteyen bir kullan c n n yapmas gereken, gayet basit ve anlafl l r bir arabirime sahip olan çal flma alan içerisinde çeflitli nesneleri yerlefltirerek sayfas n haz rlamakt r. Burada ad geçen nesneler normalde web sayfas nda yer almas istenen resim, metin, ba lant ya da benzeri di er unsurlard r. Kullan c çal flma alan içinde bunlar uygun gördü ü yerlere konumland r r ve sonra da her birinin ne ifle yarad n basit menüler yard m yla tan mlar. Kullan c sayfan n tasar m n t pk bir mozaik olufltururcas na, çeflitli parçalar uygun yerlere koyarak yapar ve bu ifllem esnas nda e er istemezse tek sat r HTML komutu bile yazmak zorunda de ildir. Haz rlanmakta olan sayfan n HTML diline çevirisi tamamen program n sorumlulu undad r. Program yap lan her ifllem için HTML dilinde kullan lan komut kal plar n bulur ve derler. Kullan c Frontpage ile çal fl rken ekranda sadece oluflmakta olan web sayfas n görür, iflin zor olan kodlama k sm n ise arka planda yaz l m gerçeklefltirmektedir. Frontpage genel arabirim olarak di er Microsoft ürünü yaz l mlarla büyük benzerlik gösterir. Pek çok seçenek ve araç Word ya da Excel gibi programlardakine benzer flekilde yerlefltirilmifltir, ço unun ifllevi de ayn d r. Bundan amaç kullan c - lar n Frontpage ile çal flmaya bafllad klar nda yabanc l k çekmemesini sa lamakt r. Ayr ca Frontpage di er Microsoft programlar ile oluflturulmufl dosyalardan rahatl kla veri transferi gerçeklefltirebilir. Böylece web sayfan za Word belgesi içinden bir metin ya da Excel ile haz rlanm fl bir tablo yerlefltirmek mümkün olmaktad r. Frontpage ile çal fl rken birkaç basit komut vererek sayfan n grafik tasar m n düzenlemek mümkündür. 242 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET
FRONTPAGE LE ÇALIfiMAK INTERNET Themes diyalog penceresi sayfa tasar m nda kullan labilecek de iflik flablonlar içerir. Ayr ca Modify tufluna basarak seçili flablon üzerinde daha fazla de ifliklik yapabilirsiniz. Frontpage ile web sayfas tasarlamaya bafllamadan önce yapman z gereken baz haz rl klar vard r. Bu program her ne kadar sayfa tasar m n son derece kolay bir hale getiriyorsa da, yine de Color menüsü alt nda bulunan Color Schedule diyalog penceresi sayesinde sayfada kullan lacak renk flemalar n belirleyebilirsiniz. kullan c ya büyük ifl düflmektedir. Öncelikle haz rlanacak olan web sitesinin genel içeri ini belirlemek gereklidir. Do ru düzgün bir içeri e sahip olmayan siteler hem haz rlayanlar, hem de ziyaret edenler aç s ndan zaman kayb ndan baflka bir fley de ildirler. Ayr ca sitenin ziyaretçileri devaml çekebilmesi için içeri in ilginç olmas n n yan s ra, Custom bafll kl diyalog penceresi seçili flablon içinde bir sayfan n farkl k s mlar n de ifltirebilmenize imkan tan r. sitenin kolayca gezilebilen bir yap da olmas gereklidir. Sitenin içeri ine karar verdikten sonra, s ra kaç sayfadan oluflaca na, her sayfaya nelerin yerlefltirilece ine, sayfalar n nas l iliflkilendirilece ine, yani genel olarak sitenin tasla n n ç kar lmas na gelir. Burada ço unlukla bir ana sayfa yapmak ve çeflitli konular içeren di er sayfalar buna ba lamak en iyi yöntemdir. Tabii sayfalar n birbirleri aras nda kolayca geçifli sa layacak flekilde ba lanmas da gereklidir. Sitenizin tasla n ç kard ktan sonra s ra içeri- in haz rlanmas na gelir. Burada yap lmas gereken ifllem web sitesini oluflturan sayfalara yerlefltirilecek olan yaz, resim, grafik ö eler gibi verilerin seçilmesidir. Frontpage kullanabilece iniz çok say da Clipart dosyas na sahiptir, ancak bunlar her zaman yeterli olmayacakt r. I INFO> Frontpage uygulamas MS Ofis program pakedinin Profesyonel sürümünün bir parças d r. Frontpage ayr ca www.microsoft.com adresinden 30 günlük deneme sürümü fleklinde de edinilebilir. Color Wheel diyalog kutusu kullan lacak renkleri çok daha detayl belirleyebilmenize imkan tan r. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 243
INTERNET FRONTPAGE LE ÇALIfiMAK birini seçerek ifle bafllayabilir, Modify tuflu yard - m yla flablonun genel özelliklerini istedi iniz biçimde düzenleyebilirsiniz. Web sayfan za girece iniz resimler gibi çeflitli unsurlar Insert seçene i sayesinde yerlefltirebilirsiniz. Bu seçene in alt menüsünde reim, clipart ve benzeri pek çok seçenek mevcuttur. Girmek istedi- iniz unsura uygun fl kk seçtikten sonra, aç lan Graphic tuflu menüsü size kullan lmakta olan flablon üzerindeki grafik de ifliklikleri yapma imkan verecektir. Frontpage ile yeni bir sayfa yapmaya bafllad - n zda, sunulan haz r flablonlardan birini seçerek iflinizi bir hayli kolaylaflt rabilirsiniz. Bu flablonlar araç menüsündeki Format seçene inin alt nda bulunan Themes fl kk ndan aktif hale getirilirler. Farkl amaçlar için haz rlanm fl de iflik grafik düzenlere sahip pek çok flablon vard r. Bunlardan diyalog pencereleri yard m yla yerlefltirilecek unsurlar saptay p seçebilirsiniz. Bu sayfada Frontpage ile web sayfas yaparken dikkat etmeniz gereken hususlar küçük bir liste halinde veriyoruz. Bunlar tasar mda özen gösterilmesi gereken unsurlar belirlerler ve sonuçlar n tatmin edici olmas aç s ndan önemlidirler. Text tuflu menüsünden sayfalara girilecek metinlerin temel görünüfllerini belirleyebilirsiniz. Sayfa tasarlarken flunlar dikkate al n: - Sayfalar n zda kullanaca n z resim ve benzeri unsurlar dikkatli seçin, bunlar önceden haz r edin. - Ayn flekilde sayfalara yerlefltirilecek olan metinleri de dikkatle seçin ve haz rlay n. - Siteyi oluflturacak sayfalara ve her birinin içeri ine önceden karar verin. - Sayfalar birbirine ba layacak olan linkleri dikkatli planlay n. - Baflka sitelere link atayacaksan z, bunlar da dikkatli seçin. - Sayfalar n genel grafik yap s n önceden tasarlay n, en az ndan basit bir flemas n ç kar n. - Tüm sayfalar n z n ayn sitenin parçalar oldu unu gösterecek logo ya da renk flemalar kullanmay unutmay n. - Sayfalar n zda reklama yer verip vermeyece inize karar verin, buna göre yer ay r n. 244 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET
INTERNET KAMERALARI MULTIMEDIA VE E LENCE INTERNET KAMERALARI Bu bölümde Internet kameralar n ve kullan m alanlar n inceliyoruz. Günümüzde standard donan ml olarak sat lan bilgisayarlar ço u zaman hiçbir ek ayg t içermezler. Sadece bilgisayar, monitör, klavye ve fareden oluflan bir bilgisayar tabii ki pek çok görevin alt ndan kalkabilir, ancak bu flekilde bilgisayarlar n gerçekte sunabilecekleri hizmetlerden tam anlam yla faydalanmak mümkün de ildir. Neyse ki gün geçtikçe bilgisayarlar n yeteneklerini art ran ek donan mlar n say s artmakta ve kalitesi yükselmektedir. Ayn zamanda bunlar n fiyatlar da bir hayli düflme göstermektedir, mesela bir zamanlar sadece büyük flirketlerin bürolar nda rastlanabilen laser yaz c lar art k evlere kadar girmifltir. Internet kameralar da iflte bu ek donan mlardan biridir. Bugün bilgisayar n za ba layabilece- iniz bir Internet kameras sayesinde daha önce akl n z n ucundan bile geçmeyen pek çok ifllemi gerçeklefltirebilirsiniz. Peki ama Internet ve kamera aras nda ne gibi bir iliflki olabilir? Asl nda Internet san ld gibi sadece web sayfalar n n yer ald sanal bir veri depolama alan de ildir. Internet ayn zamanda yüksek miktarda verinin h zl bir biçimde aktar labilmesine de imkan sa layan bir veri ak fl a d r. Özellikle son y llarda kaydedilen geliflmeler sayesinde Internet üzerinden canl televizyon yay nlar gibi oldukça karmafl k ifllemlerin bile yürütülebilmesi mümkün hale gelmifltir. Önümüzdeki y llarda ise gelifltirilmekte olan yeni teknolojilerin olgunlaflmas yla beraber Internet in sundu u veri aktarma h z ve kapasitesinin artmas, böylece al fl lm fl di er tüm haberleflme yöntemlerinin önemini yitirmesi beklenmektedir. HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 93
MULTIMEDIA VE E LENCE INTERNET KAMERALARI Internet kameralar iflte bu prensiple çal fl rlar ve ald klar görüntüleri çeflitli yaz l mlar n da yard m yla Internet üzerinden ileterek görev yaparlar. Peki bir Internet kameras nas l bir fleydir? Asl nda bunlar oldukça basitlefltirilmifl dijital kameralar olarak ortaya ç km fllard r. Tüm yapt klar görüntüyü alarak say sal sinyallere dönüfltürmek ve bunlar ifllenmeleri için bilgisayara göndermektir. Geliflmifl tafl nabilir video kameralarla ayn çal flma prensiplerini kullan yor olsalar da, onlarla k yaslanamayacak kadar basit bir yap ya sahiptirler. Mesela ço u Internet kameras yak n mesafelerde çekim yapabilecek flekilde tasarland klar ndan, el kameralar nda bulunan geliflmifl yak nlaflt rma ya da görüntü netlefltirme gibi karmafl k sistemlere sahip de ildirler. Bunlar n ayn zamanda kendi içlerinde bant ya da disk gibi herhangi bir ortam üzerine görüntü kaydetme mekanizmalar da mevcut de ildir. Çekilen görüntüler üzerinde herhangi bir ifllem ancak kameralar n ba l oldu u bilgisayarlar taraf ndan gerçeklefltirilebilir. Bu denli basit bir yap ya sahip olmalar Internet kameralar n n geliflmifl tafl - nabilir dijital kameralara nazaran çok daha ucuza üretilebilmelerine imkan sa lamaktad r. Ancak tbii ki çok daha pahal ve geliflmifl olan Internet kameralar da mevcuttur. Bunlardan baz lar dijital foto raf makinelerinin veri depolama ve flafl gibi özelliklerine bile sahiptirler. Daha pahal ve geliflmifl kameralar n sundu u bir baflka avantaj ise daha yüksek çözünürlükte ve say da resim yakalayabilme yetene ine sahip olmalar d r. Bu tür kameralar daha pahal olduklar ndan ço- unlukla biraz daha profesyonel kullan c lar n ilgisini çekerler. fiunu da belirtmek gerekir ki, yeni nesil dijital foto raf makineleri ve el kameralar - n n büyük bir ço unlu u veri aktarmak için bilgisayara ba lanabilmektedirler. Bu da onlar n ayn zamanda Internet kameras olarak da kullan labilmelerine imkan tan r. I INFO> Dijital kameralar kalitelerine göre 320x200 VGA dan 1280x1024 SXGA ya kadar de iflen çözünürlüklerde resim yakalayabilirler. VGA resimlerin ekran boyutlar en fazla 9x13 santim, SXGA resimlerin ise 20x30 santim olabilmektedir. 94 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE
INTERNET KAMERALARI MULTIMEDIA VE E LENCE Peki Internet kameralar ile neler yap labilir? Ço u kullan c henüz bu ayg t n ne denli faydal olabilece ini farketmemifltir, ancak özellikle geliflmifl ülkelerde Internet kameralar yavafl yavafl günlük hayat içindeki yerlerini almaktad rlar. Bilgisayara ba layaca n z ve Internet üzerinden yay n yapabilece iniz bir kamera herfleyden önce size genifl kapsaml haberleflme imkanlar sunacakt r. Internet kameralar sayesinde dünyan n baflka bir yan ndaki dostlar n z ya da akrabalar n z ile canl olarak görüflebilir, böylece telefon ya da mektup gibi yöntemlerin getirdi i k s tlamalardan kurtulabilirsiniz. Yeni nesil baz kameralar üzerlerindeki mikrofonlar sayesinde ses iletme özelli ine de sahiptirler, ancak zaten bilgisayara bir mikrofon ba layabilme imkan n z her zaman bulundu- undan bu o kadar önemli say lmaz. Ço u kullan c Internet kameralar n ifl amaçl olarak kullanmakta ve memnun edici sonuçlar almaktad rlar. Bu ayg tlar yard - m yla Internet üzerinde ikiden fazla kullan c n n kat ld oturumlar düzenlenebilmektedir. Bu da özellikle çok farkl konumlarda bulunan çal flma arkadafllar n z ya da ortaklar n zla rahatl kla toplant yapabilmeniz anlam na gelir. Üstelik bunun için eviniz ya da ofisinizden ç kman z bile gerek kalmaz. Internet kameralar ayn zamanda web sayfan zdan canl olarak televizyon yay n yapabilmenize de imkan tan r. Bugün dünya üzerinde de iflik mekanlara yerlefltirilmifl kameralar sayesinde Internet üzerinden Londra sokaklar n ya da Tokyo da yap - lan y lbafl kutlamalar n canl olarak seyredebilmeniz mümkün olmaktad r. Bu da kültürler aras ndaki uçurumlar n kapanmas nda büyük rol oynayan bir unsurdur. Internet kameralar n n en yayg n kullan ld alanlardan biri de güvenliktir. Basit bir düzenek kurarak iflyerinizden evinizi gözetleyebilir, çocu unuzun yaramazl k yap p yapmad n ya da araban z n b rakt - n z yerde durup durmad n görebilirsiniz. Hatta baz doktorlar Internet kameralar vas tas yla kendilerine baflvuran hastalarla görüflmeler bile yapmaktad rlar. * PUCU> Internet üzerinden canl yay n yapan kameralar n web adreslerini bulabilmek için flu adreslere bir göz at n: www.webcamvideo.com/regards/ www.spycamera.com/travel.asp HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 95
MULTIMEDIA VE E LENCE INTERNET KAMERALARI Bir Internet kameras n n kurulumu oldukça kolayd r. Günümüzde üretilen hemen tüm kameralar USB ba lant portunu kullanacak flekilde tasarlanmaktad rlar. Bu da onlar n bilgisayar n kapat lmas na gerek kalmadan tak l p ç kar labilmesine imkan tan maktad r. Sürücülerin kurulmas ise tamamen ayr bir konudur. Ço u Internet kameras n n sürücüleri rahatça kurulabilmekte, cihaz birkaç dakikada kullan lmaya haz r hale gelmektedir, ancak istisnalar da yok de ildir. Bir Internet kameras n n yan nda sürücüler d fl nda baflka yaz l mlara da rastlanabilmektedir. Bunlar genellikle yakalanan resimlerin ifllenmesi ve depolanmas nda kullan c ya kolayl k sa lamak için haz rlanm fllard r. Internet kameralar ndan faydalanmak için baz baflka uygulamalara daha ihtiyac n z olacakt r. Özellikle Internet üzerinde canl sohbetler gerçeklefltirebilmek için uygun yaz l mlar kullanman z flartt r. Bunun için Internet üzerinde pek çok Freeware ve Shareware yaz l m bulmak mümkündür. Mesela Microsoft firmas n n bir yaz l m olan Netmeeting yeni Windows sürümlerinde yer almaktad r ve büyük bir kullan c kitlesine de sahiptir. INTERNET KAMERALARINA BAZI ÖRNEKLER: KODAK EZ200 Ünlü Kodak firmas taraf ndan piyasaya yak n bir zamanda sürülmüfl olan EZ200, asl nda dijital bir foto raf makinesidir. Ancak istenirse USB ba lant s sayesinde bilgisayara tak larak Internet kameras olarak ta kullan labilmektedir. Benzerlerinden daha iyi bir görüntü kalitesi olan bu ayg t basit kameralardan biraz daha pahal d r. QUICKCAM PRO Logitech firmas n n ürünü olan bu Internet kameras bir topu and ran flekli ve son derece küçük boyutlar yla oldukça ilginç bir tasar ma sahiptir. USB portunu kullanarak bilgisayara ba lanan kamera saniyede yaklafl k 30 kare resim yakalayabilir ve 460x480 çözünürlü e dek ç kabilen kalitede görüntü sa layabilir. Kameran n ilginç bir baflka özelli i ise içine bir hareket alg lay c yerlefltirilmifl olmas d r. PHILIPS PC645 VC Philips taraf ndan üretilen bu model alabilece iniz en temel Internet kameralar ndan biridir. Üzerinde bulunan mikrofon sayesinde ses de iletebilen bu ayg t n görüntü kalitesi 352x288 çözünürlü e kadar ç kabilmektedir ki bu da pak ucuz olmayan bir ürün için çok iyi say lmaz. PYRO 1394 ADS firmas taraf ndan üretilen PYRO di er kameralar n aksine USB de il, IEEE standard ba lant kullanarak çal flmaktad r. IEEE ba lant s USB den yaklafl k 33 kat daha h zl veri aktarabilmektedir. Bu yüzden bu kamera 640x480 çözünürlü e kadar ç kabilmekte ve saniyede 30 kare resim aktarabilmektedir. Bu oldukça yüksek bir de erdir ve ço u kameradan üstündür 96 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE
ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (14) PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (14) YEN ARAÇ ÇUBU U E er bilgisayar n zda birden fazla sabit disk, CD-ROM sürücü ve benzeri veri depolama ortam varsa, üstelik bunlar aras nda s k s k gezinmek durumunda kal - yorsan z, her seferinde "Bilgisayar m" simgesine t klay p ilgil pencereyi açmak bir zaman sonra s k c olmaya bafllayacakt r. Ancak bunlara daha çabuk ulaflabilmenin de bir yolu mevcuttur. Öncelikle ekran n en alt k sm nda bulunan araç çubu u üzerinde bofl bir alana sa fare tufluyla t klay n. Afl lan menüde "Araç Çubuklar " seçene ini bulun. mleci buraya getirdi inizde bir alt menü daha aç lacakt r, burada "Yeni araç çubu- u..." fl kk na t klay n. Ekrana yeni bir araç çubu u oluflturman z sa layacak olan diyalog penceresi gelecektir. Buradaki komut sat r na "Bilgisayar m" yaz n ve "Tamam" tufluna t klay n. Böylece "Bilgisayar m" simgesinin alt ndaki tüm seçenekleri içeren yeni bir araç çubu u oluflturmufl olacaks n z. Bu araç çubu unu tutup sürükleyerek ekran n herhangi bir yerine tafl yabilirsiniz. Araç çubu u üzerindeki fl klardan herhangi birine t klad n zda ise ilgili pencere aç lacakt r. Böylece özellikle sabit disklerinize ya da "Denetim Masas " seçene ine h zla ulaflabileceksiniz. OTOMAT K BA LANTI Internet üzerinde bir siteye gitmek istedi inizde, e er daimi bir a ba lant n z yoksa yapman z gereken bir ifllem vard r. Öncelikle Internet ba lant s n yapmak ve sonra da Internet Explorer uygulamas n çal flt r p gidilecek adresi yazmak. Ancak isterseniz Internet Explorer ba lant n z otomatik olarak ta yapabilir. Bunu sa lamak için öncelikle Internet Explorer uygulamas n çal flt r n. Daha sonra ekran n üst k sm ndan "Araçlar" seçene i alt ndaki menüye girin. Burada "Internet Seçenekleri" fl kk na t klayarak ilgili diyalog penceresini aç n. Bu pencerede "Ba lant lar" adl k s - ma girin, burada kullan lan ba lant lar n bir listesini göreceksiniz. Bu listenin alt nda bulunan üç seçenekten ortadakini iflaretleyin, bunu resimde de görebilirsiniz. Daha sonra de- ifliklikleri onaylay n ve pencereyi kapat n. Bundan sonra Internet Explorer çal flt r ld nda ve adres çubu una bir adres girilerek ENTER tufluna bas ld nda, uygulama öncelikle geçerli bir Internet ba lant s n n olup olmad n kontrol edecektir. E er ba lant yoksa, o zaman otomatik olarak ba lant ifllemi gerçeklefltirilecek, sonra da ilgili web adresine eriflilecektir. MEDIA PLAYER LE DOSYA AÇMAK Windows Media Player bugün için piyasada en yayg n olarak kullan lan pek çok medya dosyas format n okuyabilmektedir. Ancak özellikle Video CD lerin üzerine kaydedilmifl olan ".AVI" format ndaki dosyalar açarken sorun yaflayabilirsiniz. Bunun sebebi Media Player n ".AVI" ekli dosyalar "Media Files" düzeni içinde görmemesinden kaynaklanmaktad r. Bu yüzden herhangi bir CD ya da kay t ortam içinde bulunan multimedya dosyalar n açmaya çal fl rken bu ekli olanlar göremeyebilirsiniz. Bunu önlemek için "File" seçene i alt nda bulunan HERKES Ç N B LG SAYAR PÜF NOKTASI 35
PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (14) "Open" fl kk na t klad ktan sonra, aç lan diyalog penceresinde "Dosya Türü" sat r - na girin. Burada "Media Files" yerine "All Files" seçene ini iflaretleyin. Böylece yukar daki pencere içinde normalde görüntülenmeyen pek çok türden dosyay da görebileceksiniz. OKUNAMAYAN MESAJLAR Ço u zaman gelen e-posta mesajlar n n okunakl olmad yönünde flikayetler duyabilirsiniz. Bunun sebebi Windows içinde birden fazla dil ve alfabe için destek bulunmas d r. Ço u kullan c Outlook Express ayarlar n düzgün yapmaz ya da gönderdi i mesaj hangi dilde yazd - na dikkat etmez. Size gelen bir e-posta mesaj Türkçe yaz lm fl olabilir, ancak e er siz bunu uygun kodlama ile görüntülemiyorsan z, ekrandaki yaz lar tamamen anlafl lmaz bir flekilde görünecektir. Bunu de ifltirmenin ve gelen mesaj okunakl hale getirmenin yolu basittir. Öncelikle gelen mesajlar k sm ndan sorunlu olan mesaj seçili hale getirin. Bundan sonra ekran n üst k sm nda bulunan "Görünüm" seçene ine t klayarak menüyü aç n. Bu menüde imleci "Kodlama" fl kk na getirdi inizde bir alt menü daha belirecektir. Burada yan nda nokta iflareti bulunan seçenek o an kullan lmakta olan alfabeyi göstermektedir. E er seçili alfabe ile mesaj düzgün okunam - yorsa, o zaman bir altta bulunan "Di- er" seflene i menüsünden farkl bir alfabeyi deneyebilirsiniz. Bu seçim sadece o mesaj etkileyecektir. Ço- u zaman Unicode seçeneklerinden biri sorunu çözmeye yeter. HIZLI B R BA LANTI E er Internet ba lant n z modem yard m ile sa l yorsan z, o zaman baz özel ayarlar yapmakla hem çabuk, hem de daha h zl ba lanmay sa layabilirsiniz. Bu ayarlar yapmak için öncelikle "Bilgisayar m" simgesine t klay n ve aç lan pencerede "Çevirmeli A " seçene ine t klay n. Burada halen kullanmakta oldu unuz ba lant lar n listesini göreceksiniz. Ba lant n z n üzerine sa tuflla t klay n, aç lan menüden "Özellikler" tufluna t klay n. fiimdi yeni bir diyalog penceresiyle karfl laflacaks n z. Bu pencerede özellikle "Sunucu Türleri" k sm bizi ilgilendiriyor. Bu bölümde pek çok seçenek mevcuttur, ancak bunlar n ço u evinden modemle ba lanan bir kullan c için gereksizdir. Hatta ço u zaman bunlar yüzünden ba lant n z yavafllayabilir. Buradaki seçeneklerden rsimde de görüldü ü üzere sadece "TCP/IP" seçene ini iflaretli b rak n, çünkü bu Internet veri ak fl nda kullan - lan ana protokoldür. En üstteki sat rdan ise "PPP" fleklinde bafllayan seçenek seçili kalmal d r. Bu de ifliklikleri yapt ktan sonra "Tamam" tufluna t klay n. Yeni ayarlar n geçerli olmas için bilgisayar - n z n yeniden bafllat lmas gerekebilir. 36 HERKES Ç N B LG SAYAR PÜF NOKTASI