B.. A. Ürm, Faz Oranları v Dövz Kuru Br konomd mal pyasası dngs aşağıdak şklyl dngy gldğ varsayılmakadır; Y C Y T I Y r G IM Y X Y ( ) (, ) (, ) (, ) ( ) (, ) (, )/ (, ) ğr n dış car aşağıdak gb yazılırsa; NX ( Y, Y, ) X ( Y, ) IM ( Y, )/ Ulusal mal pyasası dngs; Y C Y T I Y r G NX Y Y ( ) (, ) formunu almakadır. Bu dnklmd ükm (C) vrgs ödnmş glr k harcanablr glr l doğru oranılıdır. Yaırımlar (I) glr l doğru oranılı, rl faz l rs oranılıdır. Kamu harcamaları G dışsal olarak kabul dlmkdr. İhala glr v rl kur l doğru oranılıdır. İhraca s yabancı ülklrn glrlr l doğru oranılı, rl kur l rs oranılıdır. Dkka dldğ gb bu dnklmd rl kur v rl faz oranı dkkalr çkmkdr. Rl fazd br arış olursa yaırımlarda br azalma v oplam alp br azalma bklnr. ğr rl kurda br dğrlnm grçklşrs yabancı mallara br yönlm v bu da halaın armasını v n hracaın azalmasına ndn olablmkdr. ğr br konomd yrl v yurdışı fya düzy vr v sab s, nomnal kurun rl kura ş olması bklnr. P P 1, so ğr konomd nflasyon bklns sıfır s rl faz oranlarının nomnal kurlara ş olması bklnr. 0, so r Bu varsayımlar alında oplam alp dnklm aşağıdak şkld krar yazılır: Y C Y T I Y G NX Y Y ( ) (, )
Tasarruf Oranı v Alın Kural Br konomd oplam para alb oplam para arzına ş olması bklnr: M P Açık br konomd nomnal faz oranı bu dnklm vasıasıyla hsaplana blnmkdr. Faz grsn maksmz mk syn br fnansçı yrl pyasadan mı yoksa yabancı ülkdk pyasadan mı ahvl alması grkğn aşağıdak dnklm bakarak karar vrmy çalışır. (1 ) (1 ) I 1 şlğn sol arafı yrl kur l yurçndn sağlanan ahvl faz oranını gösrmkdr. şlğn sağ arafı yurdışından bklnn faz oranının yrl kura çvrlms l bulunmuşur. Bu k faz grs brbrlrn ş kaldığı sürc fnansçı kayısız kalablmkdr. Yukarıdak dnklmdn kuru çkrsk; 1 1 1 Bu dnklmdn harkl (br gckm ön gdrsk) bugünkü nomnal kura ulaşablrz; YL( ) 1 1 Bu şlkn harkl nomnal kur; yurç faz oranına, yurdışı faz oranına v bklnn glck nomnal kurla lşkl olduğu varsayılmakadır. Buna gör yurç faz oranlarında br arış nomnal kurda br kuvvlnmy, yurdışı faz oranlarında br arış rl kurda br dğr kaybına, glcğ dönük bklnn nomnal kurda br arış bugünkü nomnal kurda br arışa ndn olablmkdr. ğr ABD d fazlr ararsa ABD ahvllrn olan albn arması bklnr. Yabancı para brmlrndn ABD doları saın almalar arığı çn ABD Dolarının dğrlnms söz konusu olablmkdr. Bu dğrlnm fnansçılar arafında gçc olarak kabul
dlrk glck zamanda kurun krar sk haln dönmsn bklr. Kurlardak glckk grlmnn bugünkü yüksk faz arafından karşılanacağı gnl kabul görmkdr. Faz oranı v kur arasındak lşk faz pars lşks l açıklanmakadır. N kadar yurç yüksk faz söz konusu olur s dövz kurunun o kadar yüksk olması bklnr. Aşağıdak grafk bu lşk gözlmlnmkdr. Mal v Fnans Pyasalarının Brlşrlms Mal pyasası: Y C Y T I Y G NX Y Y Para Pyasası: (nomnal faz bu dngdn hsaplanmakadır.) M YL () P Ö arafan nomnal kur l yurç faz oranı arasında aşağıda blrldğ gb br lşk mvcuur. 1 1
Açık br pyasada mal v para pyasaları; 1 IS Y C Y T I Y G NX Y Y LM : ( ) (, ),, 1 M : YL( ) P Fazlrdk arışın mal pyasasında yaırımların azalmasına ndn olması bklnr. Aynı zamanda faz oranlarındak dğşm kurlar üzrndn mal pyasasını klms bklnmkdr. Böyllkl hr k durumda da ürmd azalışlar bklnr aşağıda fazlr, kurlar üzrndn ürm dngs gösrlmkdr. Açık Pyasada Maly Polkası Kamu harcamalarında br arış yaşanması ürmd arışlara ndn olmasına, fazlrn armasına v kurun kuvvlnmsn ndn olablmkdr. Bu lşk aşağıda grafk vrlmy çalışılmışır.
Kamu harcamaları ararsa ükm v kamu harcamalarının arması bklnr. Böyllkl yaırımlarda arış bklnr. Bunun sonucunda ürmd arışlar bklnr. Yrl para kuvvlnr v n hracaın azalması bklnr. Açık Pyasada Para Polkaları Parasal daralma ürmd küçülmy brabrnd grms bklnr. Böyllkl faz oranlarının yükslms bklnr. Yrl kurun kuvvlnms bklnr. Para pyasasında daralma l LM ğrs sola kayması bklnr. Ülklrn Mrkz Bankaları yrl para brmlr çn çşl kur polkaları akp mkdr. Bazı ülklr yrl para brmlrn sab br kur üzrnd dğr ülk para brmlrn sablyblrlr. (Pgs) Bazı ülklr yrl para brmlrn ülklrndk nflasyon oranı l kurlarını sabldklr ülk nflasyonu arasındak fark kadar yıldan yıla dvalü drlr. Buna sürünn sablm (crawlng pgs) dnr. Bazı ülklr para brmlrn dğr ülklr l karşılıklı olarak br ban çnd dalgalanmaya bırakırlar. Bu ssm Avrupa Para Ssm güzl br örnkr. Bazı ülklr s orak para gb uro ya gçblrlr.