Türkiye Hak Sağığı Kurumu 2014-2017 STRATEJİK PLANI
Türkiye Hak Sağığı Kurumu 2014-2017 STRATEJİK PLANI
Vatandaşın sağığı ve sağamığı her zaman üzerinde dikkate duruacak uusa sorunumuzdur. Çünkü; Cumhuriyet düşünse, biimse ve bedense bakımardan güçü ve yüksek düzeyi koruyucuar ister.
Dr. Mehmet MÜEZZİNOĞLU Sağık Bakanı
KURUM BAŞKANI SUNUŞU Sağık; sadece hastaık ve sakatığın omayışı deği, bedence, ruhça ve sosya yönden tam iyiik haidir. Günümüzde teknoojik ve sosya anamda geişmişiğin uaştığı nokta, herkesin sağığının korunmasının yanı sıra sağığın geiştiridiği, mutu, güçü, sağıkı bir Türkiye omayı, tüm değişikikerde dimdik ayakta durmayı kaçınımaz kımaktadır. Kurum kütürümüz bizi geçmişe bağayan bir köprü görevi görürken, ouşturacağımız stratejik pan geeceğe bakış açımızı ortaya koyan biinçi adımarımızdır. Stratejik panama bir yandan kurumun vizyonunu ve misyonunu açıkayan ve yansıtan bir doküman iken; öte yandan kurumsaaşmamızı destekeyen ve yönetim için bir yo haritası beiremeye katkı haine dönüşmektedir. Diğer bir ifade ie stratejik panama anayışı ie kurumsa stratejier, amaçar ve hedefer kayıt atına aınırken hem birimer arası uyum ve anayış biriği ouşturumakta, hem de çaışanarın önceikerini yönetecekeri referans noktaarı saptanmaktadır. İnsan merkezi yakaşıma, birey ve topum sağığını korumak ve geiştirmek, sağık için risk ouşturan faktörere mücadee etmek, hakın yaşam kaitesini yüksetmek ve hak sağığını tehdit eden konuarda gereki tüm önemeri amak misyonuya çıktığımız bu yoda beiri bir pan ve program dâhiinde hareket etmemiz için özveriye çaışıp bu panı hazıramakta emeği geçen tüm çaışanarımıza ve paydaşarımıza çok teşekkür ederim. Prof. Dr. Seçi ÖZKAN Kurum Başkanı
2014-2017 Stratejik Pan İÇİNDEKİLER Kurum Başkanı Sunuşu... vii Kısatmaar... ix BÖLÜM 1 : GİRİŞ... 1 Yönetici Özeti... 3 BÖLÜM 2 : DURUM ANALİZİ... 5 Tarihse Geişim... 7 Yasa Yükümüüker ve Mevzuat Anaizi... 8 Yürütüen Hizmeter... 11 KURUM İÇİ ANALİZ... 12 Organizasyon Yapısı... 12 Ana Hizmet Birimeri... 12 Destek, Danışma ve Denetim Hizmet Birimeri... 13 Merkez Teşkiatı... 14 Taşra Teşkiatı... 15 İnsan Kaynakarı... 16 Bigi ve Teknoojik At Yapı... 17 Mai Durum... 18 MEVCUT DURUM... 19 GZFT ANALİZİ... 21 PAYDAŞ ANALİZİ... 22 BÖLÜM 3 : GELECEĞE BAKIŞ... 25 Misyon - Vizyon - Teme Değerer... 27 TEMEL DEĞERLER... 28 STRATEJİK AMAÇLAR... 29 HEDEFLER VE PERFORMANS GÖSTERGELERİ... 32 STRATEJİK PLANIN ÜST POLİTİKA BELGELERİ İLE İLİŞKİSİ... 78 2014-2017 Dönemi Stratejik Pan Hedef - Birim İişkisi ve Tahmini Bütçe... 87 İZLEME VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ... 89 STRATEJİK PLAN İZLEME VE DEĞERLENDİRME... 89 STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ... 90 STRATEJİK PLANLAMA YÜRÜTME KURULU... 91 STRATEJİK YÖNETİM KOORDİNASYON EKİBİ... 92 viii
2014-2017 Stratejik Pan KISALTMALAR AHUZEM AHB ASM ASPB AO BDH BDAH BKİ CYBH ÇİM ÇPGD DGT DSÖ DKK ETYS EUCS FKU GARD GDSHM GDTM GKD GZFT HSBS HBSC HFA DB KETEM KYTA KBÖ MEB MPOWER NRP NTP OECD Aie Hekimiği Uzaktan Eğitim Modüü Aie Hekimiği Birimi Aie Sağığı Merkezi Aie ve Sosya Poitikaar Bakanığı Aci Obstetrik Bakım Bebek Dostu Hastane Bebek Dostu Aie Hekimi Beden Kite İndeksi Cinse Yoa Buaşan Hastaıkar Çocuk İzem Merkezi Çocuğun Psikososya Geişimini Destekeme Doğrudan Gözetimi Tedavi Dünya Sağık Örgütü Dış Kaite Kontro Eektronik Tüberküoz Yönetim Sistemi Erken Uyarı Cevap Sistemi Feniketonüri Sounum You Hastaıkarına Karşı Kürese İttifak Gençik Danışmanık ve Sağık Hizmet Merkezi Gönüü Danışmanık ve Test Merkezi Geişimse Kaça Dispazisi GüçüYöner-Zayıf Yöner-Fırsatar-Tehditer Hak Sağığı Bigi Sistemi Heath Behaviour in Schoo Aged Chidren European Heath For A Database-Herkes İçin Sağık Veri Tabanı Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi Kürese Yetişkin Tütün Araştırması Kesintii Başangıç Ödeneği Mii Eğitim Bakanığı Tütün Sagınını Kontro Etmeye Yöneik Poitika Paketi Yenidoğan Canandırma Neonata Tarama Programı. Ekonomik Kakınma ve İşbiriği Örgütü Sağık Verieri SALTURK STK TBSA TNSA TOÇBİ TRSM TSM UHY-ME YÖK Türk Topumunda Tuz Tüketimi Çaışması Sivi Topum Kuruuşarı Türkiye Besenme ve Sağık Araştırması Türkiye Nüfus ve Sağık Araştırması Oku Çağı (6-10 Yaş Grubu) Çocukarında Büyümenin İzenmesi Topum Ruh Sağığı Merkezi Topum Sağığı Merkezeri Uusa Hastaık Yükü ve Maiyet Yüksek Öğretim Kurumu ix
BÖLÜM 1 : GİRİŞ
2014-2017 Stratejik Pan YÖNETİCİ ÖZETİ Türkiye Hak Sağığı Kurumu 2014-2017 Stratejik Panı, 5018 sayıı Kamu Mai Yönetimi ve Kontro Kanunu ve Kamu İdareerinde Stratejik Panamaya İişkin Usu ve Esasar Hakkında Yönetmeik e uygun oarak Kurumumuzun 2014-2017 stratejik pan çaışmaarı, 2013 yıı Nisan ayında İç Genege hazıranarak tüm Kuruma duyurumasıya başatımıştır. Genegenin yayımanması ie Kurumun bütün kademeerinde görev yapan çaışanar bigiendirierek ve panama sürecine katkı vermeeri sağanmıştır. Stratejik Panın hazırık süreci Strateji Geiştirme Daire Başkanığı Koordinasyon Ekibi koordinatörüğünde Stratejik Panama Ekibi tarafından yürütümüştür. Bu süreç, herhangi bir danışmanık hizmeti aınmadan Kurum personei tarafından gerçekeştirimiştir. Panın sahipenmesi ve uyguama başarısının artırımasına yöneik, iç ve dış paydaşarın görüş ve katkıarı aınmıştır. Stratejik Panın ana çatısını ouşturan amaç, hedef ve stratejier, kapsamı ve ayrıntıı durum anaizi sonuçarı doğrutusunda şekiendirimiştir. Amaç, hedef ve stratejierin mevcut durumdan yoa çıkıarak paydaş bekentierine azami düzeyde cevap veren bir niteik arz etmesine çaışımıştır. Kurumumuzun misyonu, kuruuş kanunu oan 663 sayıı KHK ie tanımanan görever kapsanarak ouşturumuştur. Kurum için beirenen vizyonun teme unsuru ise koruyucu sağık hizmeterine yoğunaşmak oup, vizyona uaşmak amacıya 5 amaç ve 35 hedef beirenmiştir. Hedefer için performans göstergeeri beirenmiş ve Stratejik Panın gerçekeşme durumunu izemek üzere kuanıacak oan performans göstergeerinin mevcut durumarı ve uaşıacak hedefer beirenmiştir. İzeme ve değerendirme kapsamında birimerin sorumuukarı beirenmiştir. Sonuç oarak, stratejik pan bir bege omanın ötesinde Kurumun tüm faaiyeterine yön verecek ve uyguamanın aracı oacak bir yo haritası niteiği taşımaktadır. 3
BÖLÜM 2 : DURUM ANALİZİ
2014-2017 Stratejik Pan DURUM ANALİZİ Durum anaizi kapsamında, tarihse geişim, yasa yükümüüker ve mevzuat anaizi, yürütüen hizmeter, kurum içi anaiz (organizasyon yapısı,insan kaynakarı, bigi ve teknoojik at yapı ve mai durum), koruyucu sağık hizmeterindeki mevcut durum, GZFT anaizi ve paydaş anaizi yapımıştır. Tarihse Geişim Sağık Bakanığı, mii mücadeenin başangıcında Ankara daki ik Mii Hükümet bünyesinde, 2 Mayıs 1920 tarih ve 3 sayıı Kanuna Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekaeti adıya kurumuştur. 27 Mayıs 1928 gün ve 1267 sayıı yasa tasarısıya Sağık ve Sosya Yardım Bakanığı na bağı oarak Refik Saydam Hıfzıssıhha Müessesesi kurumuştur. Daha sonra bu kanun geişen ihtiyaçar karşısında değiştirierek 4 Ocak 1941 de 3959 sayıı yasa ie görev, yetki ve sorumuukarı yeniden beirenmiştir. 24 Nisan 1930 tarih ve 1593 sayıı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve 09 Haziran 1936 tarih ve 3017 sayıı Sağık ve Sosya Yardım Bakanığı Teşkiat ve Memurin Kanunu ve bu Kanunara ek oarak çıkarıan kanunara teşkiat yapısı yeniden düzenenmiştir. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu nun 3 üncü maddesi ie Bakanığın ifa edeceği hizmeter beirenmiştir. Sağık Bakanığı nın teşkiat ve göreveri hakkında iki düzenemeden; 181 sayıı Sağık ve Sosya Yardım Bakanığı nın Teşkiat ve Göreveri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 14 Araık 1983 tarih ve 18251 sayıı Resmi Gazete de yayımanmış, daha sonra bu Kararnameyi değiştiren 210 Sayıı Sağık ve Sosya Yardım Bakanığı nın Teşkiat ve Göreveri Hakkında 181 Sayıı Kanun Hükmünde Kararname nin Bazı Hükümerinin Değiştirimesine Dair Kanun Hükmünde Kararname 18 Haziran 1984 tarih ve 18435 mükerrer sayıı Resmi Gazete de yayımanmıştır. 14 Araık 1983 gün ve 18251 sayıı Resmi Gazete nin mükerrer sayısında yayınanan 181 sayıı Kanun Hükmünde Kararname ie Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanığı oarak değiştirimiş ve Sağık Bakanığı na bağı kuruuş haine getirimiştir. Kanun Hükmünde Kararname ie yeniden teşkiatandırımıştır. 24 Ocak 1989 tarih ve 356 sayıı Kanun Hükmünde Kararname ie Sağık ve Sosya Yardım Bakanığı nın Teşkiat ve Göreveri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ie Bakanığın ismi Sağık Bakanığı oarak değiştirimiş ve hizmet koşuarına göre merkez ve taşra örgütü geiştirierek yeni bir örgüt ve yönetim biçimi ouşturumuştur. Son oarak, 02.11.2011 tarihi Resmi Gazete de yayımanan 663 sayıı Kanun Hükmünde Kararname ie Sağık Bakanığı nın yapıanmasına ve sağık sistemine iişkin kökü değişikiker yapımıştır. Sağık Bakanığına bağı oarak gene bütçei Türkiye Hak Sağığı Kurumu kurumuştur. 7
2014-2017 Stratejik Pan Yasa Yükümüüker ve Mevzuat Anaizi 02.11.2011 tarih ve 663 sayıı Sağık Bakanığı ve Bağı Kuruuşarının Teşkiat ve Göreveri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Bakanık poitika ve hedeferine uygun oarak, teme sağık hizmeterini yürütmeke görevi, Bakanığa bağı Türkiye Hak Sağığı Kurumu kurumuş ve 26 ıncı maddesi ie beirenen görev ve sorumuukarı aşağıda yer amaktadır: a) Hak sağığını korumak ve geiştirmek, sağık için risk ouşturan faktörere mücadee etmek. b) Birinci basamak sağık hizmeterini yürütmek, bu hususta gereki düzenemeeri yapmak. c) Buaşıcı, buaşıcı omayan, kronik hastaıkar ve kanser ie anne, çocuk, ergen, yaşı ve engei gibi risk gruparıya igii oarak izeme, sürveyans, inceeme, araştırma, bağışıkama ve kontro çaışmaarı yapmak, bununa igii verierin topanmasını sağamak, beirenen hedefer doğrutusunda pan ve programar hazıramak, uyguamaya koymak, denetenmesini sağamak, değerendirmek, gereki önemeri amak, bu konuda poitika ve düzenemeerin ouşturuması için Bakanığa tekifte buunmak. ç) Yaşam kaitesini yüksetecek aışkanıkarı kazandırarak topumdaki tüm bireyerin sağığını geiştirmek; hataı besenme aışkanıkarı, obezite, sigara ve benzeri zararı maddeerin yo açtığı sağık riskeri ve tehditeri ie mücadee etmek, bu hususarı izemek, araştırmak, veri topanmasını sağamak ve değerendirmek. d) Birey, topum ve çevre sağığını etkieyen ve gene sağığı igiendiren her tür etkeni inceemek, teşhis etmek, değerendirmek ve kontro etmek üzere gereki aboratuvar hizmeterinin organizasyonunu sağamak ve uusa referans aboratuvarı kurmak ve işetmek, içme suarı, biyosida ürüner gibi görev aanına giren konuarda tüketici güveniği ie igii tedbireri amak ve buna yöneik her türü iş ve işemi tesis etmek. e) Sağık tehditerine yöneik erken uyarı ve cevap geiştirimesi amacıya gereki organizasyonu sağamak, hak sağığını tehdit eden konuarda gereken tüm tedbireri amak ve gerektiğinde müeyyide uyguamak. f) Biyoojik ürüner ve test materyai ie benzeri ürünere igii araştırma ve geiştirme faaiyeterinde buunmak, bu ürüneri temin etmek veya edimesini sağamak, ürettirmek ve gerektiğinde üretmek. g) Görev ve sorumuuk aanıya igii oarak hizmet standardizasyonunu sağamak, mesek personeinin yetişmesi için igii kurumara işbiriğiye eğitim programarı hazıramak, eğitim ve yayın faaiyetinde buunmak. ğ) Görev aanı ie igii konuarda uusa veya uusararası, kamu veya öze kurum ve kuruuşara biimse ve teknik işbiriği yapmak. h) Kurum personeinin atama, naki, özük, ücret, emekiik ve benzeri işemerini yürütmek. ı) Kurum hizmeterinin gerektirdiği her türü satın ama, kiraama, bakım ve onarım, arşiv, idarî ve maî hizmeteri yürütmek. 8
2014-2017 Stratejik Pan KANUNLAR VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER 663 Sayıı Sağık Bakanığı ve Bağı Kuruuşarın Teşkiat ve Göreveri Hakkında K.H.K. 1593 Sayıı Umumi Hıfzısıhha Kanunu 3359 Sayıı Sağık Hizmeteri Teme Kanunu 4207 Sayıı Tütün Ürünerinin Zarararının Önenmesi ve Kontroü Hakkında Kanun 4703 Sayıı Ürünere İişkin Teknik Mevzuatın Hazıranması ve Uyguanmasına Dair Kanun 5258 Sayıı Aie Hekimiği Kanunu 5996 Sayıı Veteriner Hizmeteri, Bitki Sağığı, Gıda ve Yem Kanunu 5368 Sayıı Verem Savaşı Hakkında Kanun 7402 Sayıı Sıtmanın İmhası Hakkında Kanun 5395 Sayıı Çocuk Koruma Kanunu 2827 Sayıı Nüfus Panaması Hakkında Kanun 3298 Sayıı Uyuşturucu Maddeerin Zarararından İnsan Sağığının Korunmasına Dair Kanun 9
2014-2017 Stratejik Pan YÖNETMELİKLER Aie Hekimiği Uyguama Yönetmeiği Aie Hekimiği Uyguaması Kapsamında Sağık Bakanığınca Çaıştırıan Personee Yapıacak Ödemeer ve Sözeşme Usu ve Esasarı Hakkında Yönetmeik Sağık Bakanığı Bağı Kuruuşarı Hizmet Birimerinin Göreveri ve Çaışma Usu ve Esasarı Hakkında Yönetmeik 507 Sayıı Nüfus Panaması Hizmeterini Yürütecek Personein Eğitimi, Görev, Yetki ve Sorumuukarı Hakkında Yönetmeik 509 Sayıı Nüfus Panaması Hizmeterini Yürütme Yönetmeiği Ana Çocuk Sağığı ve Aie Panaması Merkezeri Yönetmeiği Buaşıcı Hastaıkar Sürveyans ve Kontro Esasarı Yönetmeiği Doğa Minerai Suar Hakkında Yönetmeik Biyosida Ürünerin Kuanım Usu ve Esasarı Hakkında Yönetmeik İnsani Tüketim Amaçı Suar Hakkında Yönetmeik Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezeri Yönetmeiği Kaıtsa Kan Hastaıkarı Hemogobinopati Kontro Programı ie Tanı ve Tedavi Merkezeri Yönetmeiği Kanser Kayıt Merkezi Yönetmeiği Kapıcaar Yönetmeiği Yüzme Suyu Kaitesi Yönetmeiği Sağık Bakanığınca Yapıacak Piyasa Gözetimi ve Denetiminin Usu ve Esasarı Hakkında Yönetmeik Biyosida Ürüner Yönetmeiği Yüzme Havuzarının Tabi Oacağı Sağık Esasarı Hakkında Yönetmeik Türkiye Hak Sağığı Kurumu Disipin Amireri Yönetmeiği Özürüük Öçütü, Sınıfandırması ve Özürüere Veriecek Sağık Kuruu Raporarı Hakkında Yönetmeik Hakın Sağık Eğitimi Yönetmeiği Tütün Bağımıığı Tedavi ve Eğitim Birimeri Hakkında Yönetmeik Mezarık Yererinin İnşaası ie Cenaze Naki ve Defin İşemeri Hakkında Yönetmeikte Değişikik Yapımasına Dair Yönetmeik Hijyen Eğitimi Yönetmeiği 10
2014-2017 Stratejik Pan Yürütüen Hizmeter Koruyucu ve teme sağık hizmeteri Ana çocuk sağığı Buaşıcı ve sagın hastaıkara mücadee Üreme sağığı Aie hekimiği Sağığın geiştirimesi ve sağıkı hayat programarı Tütün, ako ve uyuşturucu maddeerin kontroü Kansere mücadee Çevre sağığı hizmeteri Sağıkı besenme ve obezite ie mücadee Buaşıcı omayan hastaıkar ve kronik durumar ie mücadee Sağıkı yaşanma programarı Ergen sağığı Ruh sağığı hizmeteri Hak sağığı aci durumarının yönetimi Su güveniği Bağışıkama programarı İş ve çaışan sağığı hizmeteri Tanıya yöneik sağık hizmeteri Laboratuvar atyapıarının güçendirimesi Referans aboratuar hizmeteri THSK görev aanında piyasa gözetim ve denetim sistemi kuruması THSK görev aanında tüketici ürünerinin kontro ve ruhsatandırıması Rehabiite edici sağık hizmeteri Ruh hastaıkarının rehabiitasyonu Üretien ürüner Vücut dışı tıbbi tanı ürüneri Anti serumar Deney hayvanarı 11
2014-2017 Stratejik Pan KURUM İÇİ ANALİZ Kurum içi anaiz kapsamında, kurumun organizasyon yapısı, insan kaynakarı, bigi ve teknoojik at yapı ve mai durum inceenmiştir. Organizasyon Yapısı Kurumun teşkiat yapısında Başkana bağı Denetim Hizmeteri Daire Başkanığı, Hukuk Müşaviriği, Strateji Geiştirme Daire Başkanığı, 5 Başkan Yardımcıığı ve başkan yardımcııkarına bağı 28 Daire Başkanığı ie 81 Hak Sağığı Müdürüğü buunmaktadır. Ana Hizmet Birimeri Birinci Basamak Sağık Hizmeteri Başkan Yardımcıığı Aie hekimiği uyguaması kapsamında hizmet sunuan aie sağığı merkezi ve topum sağığı merkezeri ie igii iş ve işemeri tesis etmek, izeme ve değerendirme yapmak, aie hekimi ve aie sağığı eemanarı ie topum sağığı merkezi çaışanarının, hizmet içi ve diğer ihtiyaç duyuan eğitimerini panamak, eğitim müfredatarını beiremek, günceemek ve bu faaiyeterin yürütümesini sağamak, aie hekimiği uyguama modeinin geiştirimesi için araştırmaar yapmak, projeer üretmek ve uyguamak, aie sağığı merkezeri, topum sağığı merkezeri ve bağı birimeri (Sağık Evi, AÇSAP, VSD, KETEM) gibi birinci basamak sağık kurum ve kuruuşarının teknik ve fiziki özeikerini beiremek ve panamak ie igii işemeri yürütmektir. Buaşıcı Hastaık Kontro Programarı Başkan Yardımcıığı Buaşıcı hastaıkarın kontroü ie igii programar ouşturmak ve programarın uyguanmasını sağamak, sağık tehditerine yöneik erken uyarı ve cevap sistemi ouşturmak ve saha epidemiyoojisi eğitim çaışmaarını yürütmek, koruyucu sağık hizmeterinde kuanıan aşı, antiserum, enjektör ve benzeri soğuk zincir mazemeerinin ojistik hizmeterinin yürütümesini, bağışıkama programarının hazıranmasını ve uyguanmasını sağamak, uusa düzeyde aşıama oranarını ve soğuk zincir sistemini izemek, zoonotik, paraziter ve vektöre hastaıkarın görüme sıkığının beirenmesini, hastaık kontro programarının geiştirimesini ve yürütümesini sağamak, verem hastaığının kontroüne yöneik pan ve program yapmak ve uyguamak, poitika önerieri geiştirmek ve mikrobiyoojik uusa referans aboratuarı hizmeterinin yürütümesini sağamak ie igii işemeri yürütmektir. Buaşıcı Omayan Hastaıkar, Programar ve Kanser Başkan Yardımcıığı Buaşıcı omayan hastaıkarın kontroü ie igii programar ouşturmak ve programarın uyguanmasını sağamak, yaşıık ve kronik durumara yöneik sağık programarı ouşturmak, evde bakım hizmeterinin sunumasını sağamak, erken teşhis ve tarama faaiyeteri başta omak üzere kansere mücadee hizmeterinin etkin bir şekide yapımasını sağamak, buna iişkin pan ve programar yapmak ve uyguanmasını sağamak, tütün, ako ve diğer bağımıık yapıcı maddeerin zarararı ie mücadee ve kontro faaiyeterini yürütmek, çocuk, ergen, kadın, üreme ve ruh sağığına iişkin programar ouşturmak ve besenme, fizikse aktivite gibi sağıkı yaşama yöneik programar ouşturmak ve aışkanıkar kazandırmak ie igii işemeri yürütmektir. Tüketici ve Çaışan Güveniği Başkan Yardımcıığı Çaışanarın sağığının korunması ve geiştirimesi için araştırmaar yapmak, uusa sağık poitikaarı geiştirmek ve uyguanmasını sağamak, işyeri hekimiği ve mesek hastaıkarına yöneik çaışmaar yapmak, biyosida ürünerin ve bidirim sistemine tabi ürünerin etiket onayı ie bidirim onayının kontro edimesini sağamak, biyosida ürüneri ruhsatandırmak, insani tüketim 12
2014-2017 Stratejik Pan amaçı, doğa minerai, kapıca, havuz ve yüzme suarının denetimerini yapmak, gereki tedbirerin aınmasını sağamak, tüketici güveniğine yöneik oarak Kurumun görev aanına giren ürünerin anaizerini yapmak veya yaptırmak, referans aboratuvararı ouşturmak, hak sağığı aboratuararının yapısını ve organizasyonunu beiremek, standardizasyonunu, iç ve dış kaite kontro hizmeterini düzenemek, görev aanına iişkin eğitim ihtiyaçarını tespit etmek ve eğitim faaiyeterini yürütmek ve aşı, antijen, antiserum, serum gibi biyoojik ürün üretmek veya üretimesini sağamak ie igii işemeri yürütmektir. Destek, Danışma ve Denetim Hizmet Birimeri Destek Hizmeteri Başkan Yardımcıığı 5018 sayıı Kanun hükümeri çerçevesinde kiraama ve satın ama işemerini yürütmek, temizik, güvenik, aydınatma, ısıtma, onarım gibi destek hizmeterini yürütmek, yürütümesini sağamak, taşınır ve taşınmazarına iişkin işemeri igii mevzuatı çerçevesinde yürütmek, insan gücü ihtiyacını tespit etmek ve panama yapmak, kadro standartarına ait iş ve işemeri yürütmek, atama ve naki işemeri ie diğer persone hareketerini düzenemek ve yürütmek, personein eğitim ve sertifikasyon faaiyeteri ie özük, terfi, emekiik, disipin ve benzeri işemerini yürütmek, döner sermaye bütçesinin iş ve işemerini yürütmek ve koordine etmek, sosya hizmeter ie sivi savunma ve seferberik hizmeterini panamak ve yürütmek, gene evrak ve arşiv faaiyeterini düzenemek ve yürütmek, Kurumun kaite çaışmaarını yürütmek, Kurum aboratuvararına yöneik test ve kaibrasyon merkezi ouşturmak ve bu merkezerin iş ve işemerini yürütmek, Kurumun görev aanı ie igii istatistiki çaışmaarı yürütmek, anaizer yapmak, kurumun ihtiyaç duyduğu bigi işem programarını geiştirmek ve koordine etmek ve basın ve haka iişkiere yöneik faaiyeterini panamak ve yürütmek ie igii işemeri yürütmektir. Strateji Geiştirme Daire Başkanığı 5018 sayıı Kamu Mai Yönetimi ve Kontro Kanunu ie 22/12/2005 tarihi 5436 sayıı Kanunun 15 inci maddesi ve diğer mevzuatta strateji geiştirme ve mai hizmeterine verien göreveri yapmak, Kurumun mai kaynakarının geiştirimesi, etkii ve verimi bir şekide kuanıması yönünde araştırmaar yapmak veya yaptırmak ve gereki tedbireri amak, Avrupa Biriği ve Uusararası iişkier ie yurtiçi ve yurtdışı projeerini yürütmek/destek vermek / koordine etmektir. Denetim Hizmeteri Daire Başkanığı Denetime iişkin yöntem ve teknikeri geiştirmek, denetim aanındaki standart ve ikeerin ouşturumasını sağamak, denetim rehbereri hazıramak, denetimerin etkiniğini ve verimiiğini artırıcı tedbirer amak, performans denetimi yapmak, kurum personeinin iş ve işemeri hakkında Başkanın emri veya onayı üzerine denetim, inceeme ve soruşturma yapmaktır. Hukuk Müşaviriği 659 sayıı Gene Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareeri ve Öze Bütçei İdareerde Hukuk Hizmeterinin Yürütümesine İişkin Kanun Hükmünde Kararname hükümerine gore hukuk birimerine verien göreveri yapmaktır. Öze Kaem Müdürüğü Başkanın çaışma programını düzenemek, Başkanın resmi ve öze yazışmaarını, protoko ve tören programarını düzenemek ve yürütmek, Başkan tarafından verien diğer göreveri yapmaktır. 13
2014-2017 Stratejik Pan Merkez Teşkiatı BAŞKAN HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ STRATEJİ GELİŞTİRME DB DENETİM HİZMETLERİ DB BAŞKAN YARDIMCISI BAŞKAN YARDIMCISI BAŞKAN YARDIMCISI BAŞKAN YARDIMCISI BAŞKAN YARDIMCISI BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİ BULAŞICI HASTALIK KONTROL PROGRAMLARI BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR PROGRAMLAR VE KANSER TÜKETİCİ VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ DESTEK HİZMETLERİ AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMA DB ERKEN UYARI-CEVAP VE SAHA EPİDEMİYOLOJİSİ DB KANSER DB ÇALIŞAN SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DB ATAMA DB AİLE HEKİMLİĞİ İZLEME VE DEĞERLENDİRME DB AİLE HEKİMLİĞİ EĞİTİM VE GELİŞTİRME DB TOPLUM SAĞLIĞI HİZMETLERİ DB BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI PLANLAMA VE ORGANİZASYON DB BULAŞICI HASTALIKLAR DB AŞI İLE ÖNLENEBİLİR HASTALIKLAR DB ZOONOTİK VE VEKTÖREL HASTALIKLAR DB TÜBERKÜLOZ DB MİKROBİYOLOJİ REFERANS LABORATUVARLARI DB TÜTÜN VE DİĞER BAĞIMLILIK YAPICI MADDELERLE MÜCADELE DB RUH SAĞLIĞI PROGRAMLARI DB OBEZİTE, DİYABET ve METABOLİK HASTALIKLAR DB KRONİK HASTALIKLAR, YAŞLI SAĞLIĞI VE ÖZÜRLÜLER DB KADIN VE ÜREME SAĞLIĞI DB ÇEVRE SAĞLIĞI DB TÜKETİCİ GÜVENLİĞİ LABORATUVARLARI DB HALK SAĞLIĞI LABORATUVARLARI DB BİYOLOJİK ÜRÜNLER ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME DB ÖZLÜK İŞLERİ DB DÖNER SERMAYE YÖNETİMİ DB SATINALMA VE İDARİ İŞLER DB İSTATİSTİK VE BİLGİ İŞLEM DB ÇOCUK VE ERGEN SAĞLIĞI DB 14
2014-2017 Stratejik Pan Taşra Teşkiatı HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ HALK SAĞLIĞI LABORATUVARLARI AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZLERİ HALK SAĞLIĞI MÜDÜR YARDIMCISI AİLE HEKİMLİĞİ İZLEME VE DEĞERLENDİRME ŞB.MD. TOPLUM SAĞLIĞI HİZMETLERİ ŞB.MD. ATAMA ŞB.MD. ÖZLÜK İŞLERİ ŞB.MD. AŞI PROGRAMLARI ŞB.MD. BULAŞICI HASTALIKLAR ŞB.MD. AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMA ŞB.MD. İDARİ İŞLERİ ŞB.MD. TÜBERKÜLOZ ŞB.MD. AİLE HEKİMLİĞİ EĞİTİM VE GELİŞTİRME ŞB.MD. MALİ İŞLER ŞB. MD. ÇEVRE SAĞLIĞI ŞB.MD. RUH SAĞLIĞI PROGRAMLARI ŞB.MD. OBEZİTE, DİYABET VE METABOLİK HASTALIKLAR ŞB.MD. TÜTÜN VE DİĞER BAĞIMLILIK YAPICI MADDELER ŞB.MD. DİSİPLİN İŞLERİ ŞB.MD. İSTATİSTİK VE BİLGİ İŞLEM ŞB.MD. BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE KRONİK DURUMLAR ŞB.MD. ÇALIŞAN SAĞLIĞI ŞB.MD. KANSER ŞB.MD. ÇOCUK, ERGEN, KADIN VE ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİ ŞB.MD. 15
2014-2017 Stratejik Pan İnsan Kaynakarı Kurumumuz merkez 1.216 ve taşra teşkiatında 87.725 omak üzere topam 88.941 kadrou ve merkez 186 ve taşra teşkiatında 4.143 omak üzere topam 4.329 hizmet aımı kapsamında persone çaışmaktadır. Kadrou personein dağıım bigieri aşağıdaki taboda verimiştir. UNVAN Merkez Teşkiatı Taşra Teşkiatı Kadın Erkek Kadın Erkek Topam Gene İdare Hizmeteri Sınıfı (GİHS) 138 256 1545 4101 6040 Sağık Hizmeteri Sınıfı (SHS) 336 193 50214 26361 77104 Teknik Hizmeter Sınıfı (THS) 81 124 426 812 1443 Avukatık Hizmeteri Sınıfı (AHS) 4 7 46 31 88 Yardımcı Hizmeter Sınıfı (YHS) 8 69 619 3570 4266 Topam 567 649 52850 34875 88941 Kurumun merkez ve taşra teşkiatı örgüt yapısında yer aan idari personein dağıımı aşağıdaki taboda verimiştir. UNVAN Merkez Teşkiatı Taşra Teşkiatı Kadın Erkek Kadın Erkek Topam Başkan 1 - - - 1 Başkan Yardımcısı 2 3 - - 5 Daire Başkanı 8 19 - - 27 Hak Sağığı Müdürü - - 4 70 74 Hak Sağığı Müdür Yardımcısı - - 21 119 140 Şube Müdürü - - 154 274 428 Baştabip - - 21 53 74 Hastane Müdürü - - 14 111 125 16
Bigi ve Teknoojik At Yapı 2014-2017 Stratejik Pan Kurumumuz güçü bir biişim at yapısına sahiptir. Bu at yapı 40 kenar switch ve fiber atyapı ie bigi işem sistem odası bağanmaarından ouşmakta, burada konumanmış omurga anahtar (Cisco 4510R), güvenik duvarı (Cisco ASA 5520), 200 Mbps Türk Teekom Metro Ethernet, kampüsümüze dağımış 30 a yakın Wireess (kabosuz) erişim noktası ve 40 KVA UPS cihazımız ie kesintisiz oarak ağ ve internet hizmeterini sunmaktadır. Kurumumuz aşağıda yer aan sistemeri etkin bir şekide kuanmaktadır. Laboratuvar Bigi Yönetim Sistemi (LBYS) Yenidoğan İşitme Taraması Sistemi Uusa (Neonata) Yenidoğan Tarama Programı Yazıımı (YTP) Hak Sağığı Bigi Sistemi (HSBS) Öüm Bidirim Sistemi (ÖBS) Uusa Enterik Patojener Laboratuvar Sürveyans Ağı (UEPLA) Modüü Eektronik Tüberküoz Yönetim Sistemi (ETYS) Zoonotik Hastaık Yönetim Sistemi (ZHYS) Biyosida Ürüner Yönetim Sitemi (BÜYS) İçme-Kuanma İe Yüzme Suyu Kaitesi Takip Programı Ambaajı Su Kaite Takip Programı Kapıca Suarı Kaite Takip Programı Havuz Suarı Kaite Takip Programı Uusa Özürüer Veri Bankası Türkiye Rotavirüs Süreyans Ağı Bigi Sistemi (TÜROSA) HIV/AIDS Bigi Sistemi Havanı Koru Dumansız Hava Sahası Bütçe Takip Sistemi Aie Hekimiği Yereştirme Sistemi Eektronik Bege Yönetim Sistemine Geçiş (EBYS) Niteiki Eektronik Sertifika (e-imza) Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS) Teme Sağık İstatistikeri Modüü (TSIM) Karar Destek Sistemi (KDS) 17
2014-2017 Stratejik Pan Mai Durum Kurumun 2014 yıı Mai Kaynakarı (Gene Bütçe ve Döner Sermaye Bütçesi) aşağıdaki taboda gösterimektedir. Bütçe Türü Kesintii Başangıç Ödeneği Gene Bütçe 6.874.431.000 Döner Sermaye Bütçesi 1.519.498.919 Topam 8.393.929.919 Kurumun 2014 yıı bütçesinin Merkezi Yönetim Bütçesine göre durumu aşağıda verimiştir. Kurumar 2014 Merkezi Yönetim Bütçesi Gene Bütçei Kurumar (I Sayıı Cetve) 428.396.493.000 Öze Bütçei Kurumar (II Sayıı Cetve) 48.647.481.000 Düzeneyici Ve Deneteyici Kurumar (III Sayıı Cetve) 3.003.844.000 I+II+III Sayıı Cetvee Tabi Kurumar Topamı 480.047.818.000 THSK Bütçesi 6.874.431.000 Merkezi Yönetim Bütçesi 480.047.818.000 THSK Bütçesi / Merkezi Yönetim Bütçesi %1,4 Kurumun 2014 yıı bütçesinin Sağık Bakanığı bütçesine göre durumu aşağıda verimiştir. Kurumar KBÖ Sağık Bakanığı (Merkez) 2.529.593.000 Türkiye Kamu Hastaneeri Kurumu 9.028.894.000 Türkiye Hak Sağığı Kurumu 6.874.431.000 Türkiye Hudut ve Sahier Sağık Gene Müdürüğü 128.994.000 Türkiye İaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu 85.359.000 TOPLAM 18.647.271.000 THSK Bütçesi 6.874.431.000 Sağık Bakanığı Bütçesi Topamı 18.647.271.000 THSK Bütçesi / Sağık Bakanığı Bütçesi %36,8 18
2014-2017 Stratejik Pan MEVCUT DURUM Dünya Sağık Örgütü ne göre bir üke sağık sistemi herkese gereki oan sağık hizmetinin yüksek kaitede verimesini sağayacak şekide tasaramaıdır. Bu hizmet etkii, karşıanabiir maiyette ve topumca kabu gören tarzda omaıdır. Her ükenin bu faktöreri göz önünde tutarak kendi özgün sağık sistemini geiştirmesi önerimektedir. Aie hekimği uyguamasını tüm ükede geiştirmeye devam ettik. Koruyucu sağık hizmeti ie ik basamaktaki teşhis, tedavi ve rehabiitasyon hizmeterini aie sağığı merkezerinde ve topumsa koruyucu sağık görevini de topum sağığı merkezerinde vermeye devam ettik. Üke geneinde 2013 yıında 21.175 aie hekimi ie vatandaşarımıza hizmet sunduk. Evde Sağık Hizmeteri uyguaması ie yatağa bağımı hastaarın evde yapıabiecek tıbbi bakım ve rehabiitasyonarını ev ortamında gerçekeştirmeye devam ederek 2013 yıında 380.814 hastaya evde bakım hizmeti verdik. Anne ve çoçuk sağığına öze önem vererek; DSÖ 1998 yıı raporunda Türkiye de bebek öüm hızını 2025 yıı için binde 16 oarak tahmin etmişti. 2002 yıında binde 31,5 oan bebek öüm hızımız, 2013 yıında binde 7,8 e düşürdük. 2002 yıında yüz binde 64,0 oan anne öüm oranını 2013 yıında yüz binde 15,9 düşürdük. Hastaneerde gerçekeşen doğum oranı 2013 de %98.3 e yüksemiştir. Kırsada ihtiyacı oan hamieer için Misafir Anne projesini başarı ie yürütmeye devam ederek her yı 5000 civarında anneyi bir yakını ie misafir ediyoruz. Hamieere ücretsiz demir desteğini %92, bebekere ücretsiz D vitamini desteğini de %99 seviyeerinde sürdürmeye devam ediyoruz. 2002 yıında doğum öncesi bakım oranı %70 iken 2013 yıında %98,2 e yüksemiştir. 2002 yıında 3,2 miyon çift üreme sağığı hizmeti aırken 2013 yıında bu sayı 8,6 miyona uaşmıştır. Yenidoğan bebekerin sağıkı geişmeeri için üke düzeyinde yenidoğan tarama programarını genişeterek, yenidoğan işitme taraması, hipotiroidi taraması, biyotinidaz taraması, kaça dispazisi ve oku öncesi çoçukarda kırma kusurarına yöneik görme taraması başatımıştır. Anne sütünün teşviki amacıya yürüttüğümüz Bebek Dostu Hastane sayısı 2013 yıında 1.007 e uaşırken, 81 iimizin tamamı bebek dostu omuştur. Aşıama hizmeterini kapsam ve içerik oarak güçendirdik. Aşıama oranı 2002 yıında %78 iken ükemizin içinde buunduğu DSÖ Avrupa Bögesinde %93 idi. Ükemizde 2013 yıı aşıama oranı %97 oarak gerçekeşmiştir. Ükemizde 1980 yıında çocukuk dönemi rutin aşıama programında 6 antijen mevcuttu. 2002 yıında bu rakam 7, 2013 yıında modern aşıarı takvime ekeyerek 13 e yüksemiştir. Dünyada en geniş aşıama programı uyguayan 30 ükeden biriyiz. Kronik hastaıkara bağı oarak sağığın bozumasını ve erken öümeri önemek için sağığın teşviki ve sağıkı hayat programarıya entegre kapsamı programar hayata geçirimiştir. Uusa Tütün Kontro Programı çaışmaarı kapsamında Tütüne Mücadeede 2012 yıında MPOWER Poitika Paketini tamamayan Dünya da ik ve tek üke oduk. Böyece tütün ie mücadeede ider üke oduk. Türkiye Sağıkı Besenme ve Hareketi Hayat Programı ie sağıkı besenme aışkanığı kazandırıması, hareket aışkanığının artırıması ve daha aktif hayat tarzına uygun çevrenin hazıranması için çaışmaara devam ediyoruz. 19
2014-2017 Stratejik Pan Türkiye Diyabet Öneme ve Kontro Programı nı yürütmeye devam ediyoruz. Türkiye Kap ve Damar Hastaıkarını Öneme ve Kontro Programı nı yürütmeye devam ediyoruz. Sounum You Hastaıkarına Karşı Kürese İttifak (GARD) uusa programını yürütmeye devam ediyoruz. Türkiye Ruh Sağığı Eyem Panı nı yürütüyoruz. 73 Topum Ruh Sağığı Merkezi ve 13 Çocuk İzem Merkezi ie ruh sağığı hizmeterini topum temei oarak geiştirmeye devam ediyoruz. Uusa Kanser Kontro Programı çerçevesinde, topum tabanı kanser taramaarını (meme, rahim ağzı, kaın bağırsak) her ide en az bir tane omak üzere 134 Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi nde (KETEM) er aracıığıya ücretsiz oarak yapmaktayız. Kanser kayıtarının doğru ve tam oarak topanması için 24 ide aktif kanser kayıt merkezimiz buunmaktadır, bu sayı 2015 yıı sonuna kadar 81 ide kanser kayıt merkezimiz faaiyete geçmiş oacaktır. 20
2014-2017 Stratejik Pan GZFT ANALİZİ Güçü Yöner: Zayıf Yöner: Bağı Kurum ouşu ve taşra hizmet birimeri oması doayısıya dinamik bir yapıya sahip oması Kamuoyunda oumu imaj ve desteğin var oması Kurumun çağdaş normara uygun oarak yeniden yapıanması Çaışanarının niteiki, eğitim düzeyi yüksek, uzman, etik değereri benimsemiş, yeniiğe açık, özverii ve ekip ruhuna sahip oması Çağdaş yönetim teknikerine ve teknooji kuanımına açık ounması Uusa ve uusararası kuruuşar ie işbiriği yapabime imkanının oması Gene bütçe kaynakarı yanında döner sermaye kaynakarının oması Stratejik yönetim kütürünün benimsenmesi Kurum kütürü ouşturma ve kurumsaaşmaya yöneik yönetim ruhunun oması Sağık personei sayısının sağık hizmet taebi ve kurumsa ihtiyacı karşıayamaması Uyguama mevzuatarının uyumsuz, karmaşık, yetersiz oması ve günce omaması Merkez teşkiatı birimerinin fizikse oarak tek çatı atında omaması Yeniikere ve değişime karşı zaman zaman direnç gösterimesi Çaışma ve sosya aanarın yetersiziği Kurum çaışanarı arasındaki eşitsiz ücret poitikasının yarattığı performans düşüküğü Fırsatar: Tehditer: Ükemizde sağık hizmetine erişimin koayaşması sonucunda vatandaşın artan bekentieri Sağığın teşviki ve geiştirimesi hizmeterinin yaygınaşması Sağıkta Dönüşüm Programının başarıı ve kararı şekide sürdürümesi Medya ve kamuoyunda hak sağığı ie igii duyarıığın artması Dünya Sağık Örgütü nün (DSÖ) her türü hak sağığı riskerine karşı tedbir aınma zorunuuğu getirmiş oması Biişim sistemerinin her geçen gün daha faza geişerek sağık sektörüne yapmış oduğu katkı Hak sağığına yöneik tehditerin artması Nüfus hareketeri ve kenteşmede yaşanan hızı değişimer Çevre ve insan sağığını tehdit eden nükeer, kimyasa ve biyoojik faaiyeter Yaşam süresinin uzaması sonucunda ouşan yaşı nüfusunun artarak sağık hizmeti yükünün artması Göçe bağı kenteşmenin artması sonucunda sagın hastaık riskinin artması Ükemizin doğa afet kuşağında buunması Ükemizin jeopoitik konumuna bağı bögese istikrarsızıkar 21
2014-2017 Stratejik Pan PAYDAŞ ANALİZİ Katıımcıık stratejik panamanın teme unsurarından biri oup, kuruuşun etkieşim içinde oduğu tarafarın görüşerinin aınması stratejik panın hazıranmasında yardımcı oması yanında stratejik panın uyguanması aşamasında panın sahipenimesini sağama açısından da önem arz etmektedir. Paydaş anaizi ie stratejik panama sürecinin ik aşamaarında paydaşara etkii bir ietişim mekanizması ouşturumuş ve bu kesimerin igi ve katkısı sağanmış, paydaşarın görüş ve bekentieri tespit edimiş, kuruuşun faaiyeterinin etkin bir şekide gerçekeştirimesine enge ouşturabiecek unsurar saptanmış, bu unsurarın giderimesine yöneik stratejier ouşturumuş, paydaşarın birbireriye oan iişkieri ve oası çıkar çatışmaarı tespit edimiş, paydaşarın kuruuş hakkındaki görüşerinin aınmasıya Kurumun güçü ve zayıf yöneri ie fırsat ve tehditer hakkında fikir edinimiş ve paydaşarın stratejik panın hazıranması ve uyguanmasında hangi aşamaarda katkı sağayacağı tespit edimiştir. Paydaşar, kuruuşun ürün ve hizmeteri ie igisi oan, kuruuştan doğrudan veya doayı, oumu ya da oumsuz yönde etkienen veya kuruuşu etkieyen kişi, grup veya kurumar oup, iç ve dış paydaşar oarak sınıfandırıabiir. Paydaş anaizi kapsamında önem ve etkisi yüksek dış paydaşara topantı yapımış, sadece önemi veya etkisi yüksek oan iç ve dış paydaşara ise anket gönderimiştir. Paydaşara igii bigier ve değerendirmeer ie anket sonuçarı rapor hainde Türkiye Hak Sağığı Kurumu üst yönetimine sunumuş ve kurumun geeceğe bakışını ouşturmada önem arz etmiştir. 22
2014-2017 Stratejik Pan PAYDAŞ ADI İÇ PAYDAŞ DIŞ PAYDAŞ Kurum Üst ve Orta Kademe Yöneticieri Kurum Merkez Teşkiat Çaışanarı Kurum Taşra Teşkiat Çaışanarı Sağık Bakanığı Merkez ve Taşra Teşkiatı Sağık Bakanığı Bağı Kuruuş Merkez ve Taşra Teşkiatı Hizmet Aanar (Vatandaşar/öze sektör) Çaışma ve Sosya Güvenik Bakanığı Çevre ve Şehirciik Bakanığı Orman ve Su İşeri Bakanığı Biim, Sanayi ve Teknooji Bakanığı Gümrük ve Ticaret Bakanığı Aie ve Sosya Poitikaar Bakanığı Gıda Tarım ve Hayvancıık Bakanığı Mii Eğitim Bakanığı Gençik ve Spor Bakanığı Kakınma Bakanığı Avrupa Biriği Bakanığı Uaştırma Bakanığı Maiye Bakanığı Sosya Güvenik Kurumu Tütün ve Ako Piyasası Düzeneme Kuruu Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Türkiye Biimse ve Teknoojik Araştırma Kurumu Türk Akreditasyon Kurumu Türk Standartarı Enstitüsü Sayıştay Adi Tıp Kurumu Başkanığı Üniversiteer Vaiiker Kaymakamıkar Beediyeer Dünya Sağık Örgütü Dünya Bankası Sivi Topum Kuruuşarı (STK) ve Tüketici Birikeri UNFPA (Bireşmiş Mieter Nüfus Fonu) UNICEF (Bireşmiş Mieter Çocukara Yardım Fonu) 23
BÖLÜM 3 : GELECEĞE BAKIŞ
2014-2017 Stratejik Pan MİSYON - VİZYON - TEMEL DEĞERLER İnsan merkezi yakaşıma birey ve topum sağığını korumak ve geiştirmek, sağık için risk ouşturan faktörere mücadee etmek, hakın yaşam kaitesini yüksetmek ve hak sağığını tehdit eden konuarda gereki tüm önemeri amak. Misyon Vizyon Herkesin sağığının korunup geiştiridiği sağıkı ve mutu bir Türkiye 27
2014-2017 Stratejik Pan TEMEL DEĞERLER Evrenseik Hakkaniyet Katıımcıık Dayanışma Saygınık İş ahakı Şeffafık Hesap verebiirik Sürdürüebiirik Kanıta dayaıık Kaite ve verimiik Dürüstük Erişebiiriik 28
2014-2017 Stratejik Pan STRATEJİK AMAÇLAR AMAÇ 1 : Topumu ve bireyi, sağığa yöneik riskerden korumak, sağıkı hayat tarzarını ve davranışarını teşvik etmek, geiştirmek ve yaygınaştırmak AMAÇ 2 : Sağıkı nesier için her türü koruyucu tedbir ve desteği aarak anne, çocuk ve ergen sağığını korumak ve geiştirmek AMAÇ 3 : Hastaıkarın morbidite ve mortaitesini tespit etmek, etkisini azatmaya ve önemeye yöneik gereki tedbireri amak AMAÇ 4 : Birinci basamak sağık hizmeterinin kaitei, etkin ve verimi şekide sunumunu sağamak AMAÇ 5 : Topumsa açıdan dezavantajı bireyere ve grupara sağık hizmeti sunmak, tıbbi bakım ve destek sağamak 29
2014-2017 Stratejik Pan AMAÇ 1: TOPLUMU VE BİREYİ, SAĞLIĞA YÖNELİK RİSKLERDEN KORUMAK, SAĞLIKLI HAYAT TARZLARINI VE DAVRANIŞLARINI TEŞVİK ETMEK, GELİŞTİRMEK VE YAYGINLAŞTIRMAK HEDEF 1.1. Topumu sağıkı besenme, obezite ve fizikse aktivite konuarında biinçendirmek, sağıkı besenme ve düzeni fizikse aktivite aışkanığı kazandırmak ve destekeyici çevreer ouşturmak konusunda paydaşarı teşvik etmek HEDEF 1.2. Tütün ve diğer bağımıık yapıcı madde kuanımı ve tütün dumanına pasif maruziyete mücadee etmek, bu ürüneri bırakmak isteyenere destek omak ve kuanım oranarını azatmak HEDEF 1.3. Koruyucu ağız ve diş sağığı hizmeterini geiştirerek sürdürmek. HEDEF 1.4. Hak sağığını korumaya, sağık riskerini tespit etmeye ve tüketici güveniğini arttırmaya yöneik aboratuvar hizmeti vermek, geiştirmek HEDEF 1.5. Çevrese risk faktörerinin insan sağığına yöneik etkierini izemek, gereki önemerin aınmasını sağamak HEDEF 1.6. Çok sektörü sağık sorumuuğu poitikasını geiştirerek, sektörerin poitika ve eyemerinde insan sağığı odakı yakaşım sergiemeerini sağamak HEDEF 1.7. Çaışan sağığı ve güveniği hizmeterinin yürütümesi, geiştirimesi ve sürekiiğinin sağanmasına yöneik çaışmaar yapmak HEDEF 1.8. Koruyucu ruh sağığı hizmeterini geiştirerek sürdürmek. AMAÇ 2: SAĞLIKLI NESİLLER İÇİN HER TÜRLÜ KORUYUCU TEDBİR VE DESTEĞİ ALARAK ANNE, ÇOCUK VE ERGEN SAĞLIĞINI KORUMAK VE GELİŞTİRMEK HEDEF 2.1. Anne ve çocuk sağığı hizmeterinde standardizasyonu sağamak, hizmetin kaitesini ve sunumunu iyieştirmek, hizmeterin etkin kuanımını artırmak HEDEF 2.2. Tüm doğumarın sağık kuruuşarında, eğitimi sağık personei tarafından gerçekeştirimesini sağamak HEDEF 2.3. Topumu üreme sağığı konusunda biinçendirmek, hizmete erişimi artırmak ve üreme sağığını oumsuz etkieyecek durumardan korumak HEDEF 2.4. Gebe, ohusa, anne, bebek ve çocukara yöneik mikro besin desteği hizmeterini geiştirmek ve yaygınaştırmak HEDEF 2.5. Akut ve kronik besenme bozukuğu buunan bebek ve çocuk düzeyini azatmak HEDEF 2.6. Yenidoğan ve çocuk sağığına yöneik tarama programarını geiştirmek. HEDEF 2.7. Yenidoğan, bebek ve çocuk öümerini azatmaya yöneik çaışmaarı geiştirerek sürdürmek HEDEF 2.8. Ergenerin ve gençerin fizikse ve ruhsa geişimini güçendirmek. HEDEF 2.9. Çocukuk ve ergenik dönemine yöneik ruh sağığı hizmeterini iyieştirmek ve geiştirmek. 30
2014-2017 Stratejik Pan AMAÇ 3: HASTALIKLARIN MORBİDİTE VE MORTALİTESİNİ TESPİT ETMEK, ETKİSİNİ AZALTMAYA VE ÖNLEMEYE YÖNELİK GEREKLİ TEDBİRLERİ ALMAK AMAÇ 4: BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİNİN KALİTELİ, ETKİN VE VERİMLİ ŞEKİLDE SUNUMUNU SAĞLAMAK HEDEF 3.1. Aşıya korunuabiir hastaıkarın görüme sıkığını, bu hastaıkara bağı öümeri ve sakatıkarı önemek HEDEF 3.2. Buaşıcı hastaıkarın morbidite ve mortaitesini azatmak, sosya ve ekonomik etkierini hafifetmek HEDEF 3.3. Buaşıcı hastaıkarın sürveyansını ve hastaık kontro programarını destekeyecek şekide aboratuvar tanı kapasitesini güçendirmek HEDEF 3.4. Tüm akut hak sağığı tehditerine yöneik erken uyarı-cevap sistemi (EUCS) kapasitesini güçendirmek HEDEF 3.5. 65 yaş atında kap damar ve serebrovasküer hastaıkara bağı morbidite ve mortaiteyi azatmak HEDEF 3.6. Kronik hava you hastaıkarına bağı morbidite ve mortaiteyi azatmak HEDEF 3.7. Diyabeti ve diyabete bağı kompikasyon sıkığını azatmak HEDEF 3.8. Kas ve iskeet sistemi hastaıkarının görüme sıkığını azatmak HEDEF 3.9. Kanser kayıtçıığını, erken tanı ve kontro programarını geiştirmek HEDEF 3.10. Ruhsa bozukuğu oan bireyere yöneik bütüncü ruh sağığı hizmeterini ouşturmak ve yaygınaştırmak HEDEF 3.11. Böbrek hastaıkarının insidansını ve prevaansını azatarak kronik böbrek hastaıkarına bağı mortaiteyi düşürmek. HEDEF 4.1. Aie hekimiği uyguamasını geiştirmek, hizmet standartarını yükseterek verimiiği artırmak HEDEF 4.2. Aie hekimiği uyguaması kapsamında yer aan hizmet sunucuarının ve hizmet aan hasta ve hasta yakınarının memnuniyet düzeyini yüksetmek HEDEF 4.3. Topum sağığı merkezerini güçendirerek hizmeteri kaitei, etkin ve verimi bir şekide sunmak ve sunumasına katkı sağamak HEDEF 4.4. Birinci basamak sağık tesiserinin modernize edimesini sağamak ve biişim at yapısını güçendirmek. AMAÇ 5: TOPLUMSAL AÇIDAN DEZAVANTAJLI BİREYLERE VE GRUPLARA SAĞLIK HİZMETİ SUNMAK, TIBBİ BAKIM VE DESTEK SAĞLAMAK HEDEF 5.1. Topumsa açıdan dezavantajı bireyerin ve gruparın uygun sağık hizmeterine daha koay erişimini sağamak HEDEF 5.2. Evde sağık hizmeterinin güveni, etkii ve kaitei şekide sunumuna katkı sağamak HEDEF 5.3. Aktif ve sağıkı yaşanmayı destekeyecek poitika ve programarı geiştirmek. 31
2014-2017 Stratejik Pan HEDEFLER VE PERFORMANS GÖSTERGELERİ Amaç 1 HEDEF 1.1 N TOPLUMU VE BİREYİ, SAĞLIĞA YÖNELİK RİSKLERDEN KORUMAK, SAĞLIKLI HAYAT TARZLARINI VE DAVRANIŞLARINI TEŞVİK ETMEK, GELİŞTİRMEK VE YAYGINLAŞTIRMAK Topumu sağıkı besenme, obezite ve fizikse aktivite konuarında biinçendirmek, sağıkı besenme ve düzeni fizikse aktivite aışkanığı kazandırmak ve destekeyici çevreer ouşturmak konusunda paydaşarı teşvik etmek. Hedefe Yöneik Stratejier 1.1.1. Sağıksız besenme ve hareketsizike mücadee etmek Türkiye Sağıkı Besenme ve Hareketi Hayat Programı Uyguama Kuruarı na dair hazıranan esasarın uyguanmasını sağamak. Obezite ie mücadee stratejierinin uusa sağık stratejieri ve poitikaarı arasında yer amasını sağamak. Türkiye ye Özgü Besenme Rehberi ni günceemek ve Uusa Fizikse Aktivite Rehberi ni hazırayarak üke geneinde etkin kuanımını sağamak. Topum geneinde obezite ve ouşturduğu sağık riskeri konusunda farkındaık ouşturmak ve bununa igii çaışmaar yapmak. 1.1.2. Obezite ve fizikse inaktivitenin önenmesi için gereki tedbireri amak Örgün ve yaygın eğitim programarına obezite ie mücadee konusunun dâhi edierek; oku öncesi ve oku çağı çocukarına, adoesanara ve gençere yeteri, dengei besenme ve düzeni fizikse aktivite aışkanığını kazandırmak yönünde çaışmaar yapmak. Besenme dostu oku sayısını artırmak. Çaışanarın iş gücü kaybını önemek ve verimiiği arttırmak amacıya topu besenme hizmeterini düzeneyerek yeteri ve dengei besenmeyi sağamak, fizikse aktivite imkânarını artırmak ve obeziteden kaynakanan sağık riskerini azatmak için çaışmaar yapmak. Topumda kişi başı tuz tüketimini azatmak için kamusa aanarda bigiendirme ve biinçendirme kampanyaarı düzenemek. 32
2014-2017 Stratejik Pan Topumdaki bireyere fizikse aktivite aışkanığı kazandırmaya yöneik, fizikse aktivite imkanarı ouşturmak, iyieştirmek ve yaygınaştırmak için yere yönetimere işbiriği yapmak. Birinci ve ikinci basamak sağık kuruuşarında obezitenin önenmesi ve teşhis, tedavisi için çaışmaar yapmak. Sağık Uyguama Tebiğinde obezite tedavisinin yer amasını sağamak. Yeteri ve dengei besenme, fizikse aktivite ve obezite konuarında topumun bigiendirimesi amacıya yazıı ve görse basını etkin bir şekide kuanmak ve buna yöneik faaiyeteri geiştirmek. Obezite ie mücadee konusunda gıda sanayii ie işbiriği yapmak. PERFORMANS GÖSTERGESİ Çocukarda ve adoesanarda faza kiouuk ve obezite preveansı 18 yaş üzeri bireyerde faza kiouuk ve obezitenin preveansı (BKİ nin faza kiouuk için 25 kg/m2; obezite için 30 kg/m2 oması) MEVCUT DURUM Obezite: %8,3 Faza kiouuk: %14.2 COSİ-TR 2013* 19 yaş: faza kiouuk : % 35 Obezite %30 TBSA 2010** ULAŞILACAK HEDEF 2014 2015 2016 2017 - - - - - - Çocukarda %10, adoesanarda %5 e kadar azama Faza kiouuk prevaansında en az %5 azama. Obezite prevaansındaki artışı durdurmak (%30) Fizikse oarak yeterince aktif omayan 18 yaş üzeri bireyerin prevaansı (günde 30 dak.veya daha faza) %72 TBSA 2010** - - - %10 nispi azama Fizikse oarak yeterince aktif omayan çocukarın ve adoesanarın prevaansı (Günde en az 60 dak. Orta şiddeti düzeyde) 11 yaş %81-K %73-E 13 yaş %88-K %7-E 15 yaş %91-K %82-E HBSC 2010*** - - - Çocukarda %10, adoesanarda %5 e kadar azama 18 yaş üzeri bireyerde günük gram oarak tuz (NaC) aımının ortaama prevaansı -Yapıan araştırmaar 15 gr. SALTURK 2012 - - - %30 uk nispi azama Besenme Dostu Oku Sayısı 1142 2000 2500 3000 3500 * Çocukuk Çağı Obezite Araştırması (2013) ** Türkiye Besenme ve Sağık Araştırması (2010) *** Heath Behaviour in Schoo Aged Chidren (2010) 33
2014-2017 Stratejik Pan HEDEF 1.2 N Tütün ve diğer bağımıık yapıcı madde kuanımı ve tütün dumanına pasif maruziyete mücadee etmek, bu ürüneri bırakmak isteyenere destek omak ve kuanım oranarını azatmak. Hedefe Yöneik Stratejier 1.2.1. Tütün ve diğer bağımıık yapıcı maddeere igii topumdaki farkındaığın ve desteğin artırımasına yöneik bigiendirme, biinçendirme çaışmaarı yapmak. Medyanın biinçendirme çaışmaarına aktif oarak katıımını sağamak ve medya kampanyaarı ie bigiendirme faaiyeterinin güçenerek devam etmesini sağamak. Tütün ve tütün ürüneri kuanımının sağık ve sosya açıdan oumsuzukarı konusunda yürütüecek programar kapsamında veriecek mesajarın mümkün oan her patformda gündeme getirimesinin sağanması, özeiki oarak tütün kontroü ie igii öze günerde (31 Mayıs, 19 Temmuz) hakı bigiendirici tarzda etkinikerin yapımasına devam edimesi, topumda ro mode oan ünü kişierin (sporcu, sanatçı vs.) tütün ve tütün ürünerinin zarararı ie igii etkinikere katıımarını sağamak. Eğitim ve sağık kurumarı başta omak üzere tüm kurumarda sigaraya başamanın önenmesi, sigaranın bırakıması ve pasif etkienimin önenmesi konuarını içerecek şekide hizmet içi eğitimerin düzeni oarak yapımasını sağamak. Ako ve Diğer Bağımıık Yapıcı Maddeere Yöneik Uusa Kontro Programarını paydaşara birikte hazırayarak, etkin bir şekide uyguanmasını sağamak. 1.2.2 Kişierin tütün dumanına pasif oarak maruz kamaarını önemek Tütün dumanına pasif maruziyet ie igii topumun duyarıığını ve savunucuuğunu artırıp yaşanan ihaerde topum tarafından doğru tutum ve davranışarın sergienmesini sağamak. 4207 sayıı yasa kapsamında tütün ürünü kuanımın yasak oduğu yererde yaşanan ihaeri azatmaya yöneik ihbar ve denetim mekanizmasının etkiniğini artırmak. Biimse oarak kişierin pasif etkienime maruz kadıkarı biinen ancak henüz yasa kapsamında omayan aanarın da topum desteğini aarak yasa dayanak içine dahi edimesini sağamak. 1.2.3. Tütün ve tütün ürünerinin kuanımını bırakmak isteyenere destek omak Sigarayı bırakmak isteyen vatandaşarın hizmete erişimini koayaştırmak amacıya tütün bağımıığı tedavi ve eğitim birimerinin hizmet kaitesini ve sayısını artırmak. Sigara bırakma danışma hattına başvuran vatandaşara sunuan hizmetin güçendirierek devam etmesini sağamak. 34
2014-2017 Stratejik Pan 1.2.4. Yürütüen çaışmaarın etkiniğinin ve ieriye dönük poitikaarın beirenebimesi amacıya düzeni araıkara tütün ve diğer bağımıık yapıcı maddeere igii saha araştırmaarı yapmak Yetişkin ve gençere yöneik tütün ve tütün ürüneri kuanım durumunu tespit etmeye yöneik yapıan araştırmaarın sürdürümesini sağamak. Yürütüen çaışmaarın etkiniğinin ve ieriye dönük poitikaarın beirenebimesi amacıya düzeni araıkara tütün ve diğer bağımıık yapıcı maddeere igii saha araştırmaarı yapmak. Gençerin tütün ve diğer bağımıık yapıcı maddeere uaşımarını engeemeye yöneik çaışmaar yürütmek. Uusa Tütün Kontro Programı nın etkin bir şekide uyguanmasını sağamak. PERFORMANS GÖSTERGESİ MEVCUT DURUM ULAŞILACAK HEDEF 2014 2015 2016 2017 15 yaş ve üstü nüfusta tütün mamuü kuanma düzeyi, (%) Kişi başı ortaama yıık ako tüketimi, (15 yaş ve üstü), (itre) 27,1 * *KYTA 2012:Kürese Yetişkin Tütün araştırması **OECD Heath Data 2012 1,5 (2010) ** 1,4 Veri sağanamayacaktır. Kürese Yetişkin Tütün araştırması 4 yıda bir yapımaktadır Veri sağanamayacaktır. Ako araştırması 2 yıda bir yapımaktadır 24-1,3 Veri sağanamayacaktır. Ako araştırması 2 yıda bir yapımaktadır HEDEF 1.3 N Koruyucu ağız ve diş sağığı hizmeterini geiştirerek sürdürmek. Hedefe Yöneik Stratejier: 1.3.1. Koruyucu ağız ve diş sağığı hizmeterini yaygınaştırarak, hizmetin kuanımını artırmak Öneyici ve koruyucu ağız ve diş sağığı eyem panı hazıramak ve uyguanmasını sağamak. Öneyici ve koruyucu ağız ve diş sağığı hizmeteri uyguama mevzuatı ouşturmak. Öneyici ve koruyucu ağız ve diş sağığı hizmeterinin önemi konusunda farkındaık ouşturmaya yöneik etkiniker düzenemek, konunun görse ve işitse yayınarda ve yazıı basında yer amasını sağamak, afiş ve broşür vb. materyaer hazıramak. 35
2014-2017 Stratejik Pan 0-12 yaş arasındaki çocukarın senede iki defa diş hekimine muayene omaarı için çaışma ve düzenemeer yapmak. İçme suarında for düzeyi düşük ierde topika for takviyesini panamak ve uyguamak ve gereki kurum/kuruuşara işbiriği yapmak. Okuarda öneyici ve koruyucu ağız-diş sağığı hizmeterine yöneik ağız ve diş sağığı taramaarı ie topika for uyguamaarı yapmak ve sürdürüebiriğini sağamak için at yapıyı güçendirmek. PERFORMANS GÖSTERGESİ MEVCUT DURUM ULAŞILACAK HEDEF 2014 2015 2016 2017 DMFT-12 indeksi(12 yaşında ortaama çürük, kayıp ve doguu diş sayısı)* Diş taraması yapıan ana sınıfı ve birinci kademe 1. Sınıf çocuk (%) 1,9 (2004) 1,9 1,7 1,6 1,5 Tespit aşamasında - - - % 100 *HFA DB: European Heath For A Database HEDEF 1.4 N Hak sağığını korumaya, sağık riskerini tespit etmeye ve tüketici güveniğini arttırmaya yöneik aboratuvar hizmeti vermek, geiştirmek. Hedefe Yöneik Stratejier 1.4.1. Tüketici Ürüneri Güveniği aboratuvarı ve hak sağığı aboratuvararı kapasiteerini güçendirerek sürdürmek Laboratuvar persone ve teknik at yapısını güçendirmek. Laboratuvarda standardize edimiş yöntemerin uyguanmasını sağamak, tespit ve değerendirme kapasitesini geiştirmek. Akredite parametre /aboratuvar sayısını artırmak. Hak sağığına ve tüketici güveniğine yöneik projeer ve AR-GE çaışmaarı yapmak. Hak sağığı aboratuvar hizmeterine yöneik eğitim ve/veya seminer faaiyeteri düzenemek. 36
2014-2017 Stratejik Pan PERFORMANS GÖSTERGESİ Merkez tüketici güveniği aboratuvararında kümüatif oarak akredite parametre sayısı MEVCUT DURUM ULAŞILACAK HEDEF 2014 2015 2016 2017 135 145 155 165 175 Her yı için yeni geiştiriecek proje sayısı 3 3 3 3 3 Yıık eğitim ve/veya seminer sayısı 10 28 25 30 35 Suarda denetim izeme anaizerini yapabiecek kapasitedeki hak sağığı aboratuvar sayısı 7 11 17 20 20 Akredite parametreye sahip hak sağığı abotuvar sayısı 5 7 12 15 17 HEDEF 1.5 N Çevrese risk faktörerinin insan sağığına yöneik etkierini izemek, gereki önemerin aınmasını sağamak. Hedefe Yöneik Stratejier 1.5.1. Hastaıkara sebep oan çevrese risk faktörerinin, sağık etkierini izemek ve bu konuda topumun farkındaık düzeyini yüksetmek için eğitim, atyapı ve teknooji kapasitesini artırmak Karbonmonoksit zehirenmesi riskini azatmak için igii kurumar ie işbiriği yapmak. Kurşun, cıva ve arsenik zehirenmeerine yöneik farkındaık çaışmaarı yapmak. İçme-kuanma suyu, ambaajı suar, kapıca suarı, yüzme suarı ve yüzme havuzarının çevre ve insan sağığına oumsuz etkierini azatmak için izeme çaışmaarını yapmak. 1.5.2. Kansere sebep oan çevrese risk faktörerinin sağık etkierini izemek ve gereki önemeri amak Türkiye Asbest Kontro Programını uyguamak ve değerendirerek gereki ısah çaışmaarını yapmak. Uusa Radon Programını ouşturarak, Türkiye nin radon haritasını çıkarmak ve öneme programını geiştirmek. Eektromanyetik aanarın sağık etkierini izemek, değerendirmek ve gereki önemeri amak. Çevrese risk faktörerini azatmak için igii sektörere işbiriği yapmak. Topumum farkındaık düzeyini yüksetmek için çaışmaar yapmak. 37