DENİZLİ BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ DENÇEV DENİZLİ ÇEVRE KALİTE LABORATUVARI MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa1/9
İÇİNDEKİLER...2 1.NUMUNE KABUL KRİTERLERİ...3 1.1.Genel Bilgiler 3 2.SU VE ATIKSU NUMUNE MİKTARLARI SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ TABLOSU..4 3.MİKROBİYOLOJİK NUMUNE ve ALIM NOKTALARININ DEZENFEKSİYONU...7 3.1.Genel Kurallar..7 3.2. Kaynaklardan Su si Alınması..7 3.3. Kaptaj, Depo, Drenaj veya Sarnıçtan Su si Alınması 7 3.4.Adi veya Tulumbalı Kuyudan Alınması.7 3.5.Su lerinin Alımında Kullanılan Şişelerin Özellikleri.7 3.6. Su lerinin Saklanması ve Taşınması 8 4. Kömür leri.9 FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa 2/9
1. NUMUNE KABUL KRİTERLERİ 1.1 Genel Bilgiler. 1. Kış Saat Uygulaması Mesai Saatleri: 08.0012.00 ve 13.0017.00 Yaz Saat Uygulaması Mesai Saatleri: 08.3012.30 ve 13.3017.30 (Cumartesi ve Pazar Günleri Hariç) 2. mesai saatleri içinde Kabul ve Raporlama Personeli tarafından; mesai saatleri dışında ise (daha önceden numunenin geleceği bildirilmesi şartı ile) görevlendirilmiş bir personel tarafından teslim alınacaktır. 3. Kurumumuza analiz talebi ile gelen numunelerin ilk kontrolleri, aşağıda belirtilen kriterlere göre Kabul ve Raporlama Personeli tarafından yapılacaktır. 4. Su/Atıksu kimyası analizleri için yapılacak analiz türü de göz önünde bulundurarak en az 1 L numune; Su/Atıksu mikrobiyoloji analizleri için en az 500 ml; kömür analizleri için en az 3 kg numune getirilmelidir. 5. Özel istek numuneler, posta, kargo veya şahıslar tarafından elden teslim edilecektir. 6. nin yetersiz olduğu durumlarda ilgili kurum/kişilerden numunenin tamamlanması istenecektir FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa 3/9
2. SU VE ATIKSU NUMUNE MİKTARLARI SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ TABLOSU Tavsiye Minimum Edilen Parametre Türü Muhafaza Maksimum Açıklamalar Kabı Miktarı Tekniği Saklama (ml) Süresi Mikrobiyolojik Analizler Toplam Koliform E.coli Enterokok Amonyak Çözünmüş Oksijen Florür (Steril) 300 Anlık Soğutmalı Hemen analiz edilmeli, Klorlu sularda tiyosülfat ilaveli kaplar kullanılmalıdır. 24 Saat Hemen Analiz veya ph < 2 olana dek H 2 SO 4 ; Soğutma, Serbest amonyak ölçülecekse asitlendirme yapılmamalıdır Çabuk Analiz Çabuk Analiz 100 Anlık Gerekli değil 28 gün Klorür Nitrat Nitrit Krom (VI) Sertlik Siyanür Sülfat 50 Anlık Gerekli değil 28 gün 100 Anlık 100 Anlık Hemen analiz edilmeli veya ph<2 olana dek H 2 SO 4 ilave edilmeli; soğukta Hemen analiz veya soğukta (1+1 HNO 3 ile çalkalanmış) 300 Anlık, kompozit Soğukta 100 Anlık 1000 Anlık ph <2 olana dek H 2 SO 4 veya HNO 3 ilave edilmeli NaOH ile ph>12 ayarlanır, soğukta ve # 28 gün 100 Anlık, kompozit Soğukta 7 gün İletkenlik 100 Anlık, kompozit Soğukta FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa 4/9
Parametre ph Bulanıklık Renk Tat Koku Serbest Klor Askıda Katı Madde Kabı 50 Minimum Miktarı (ml) Türü Anlık, kompozit 100 Anlık Muhafaza Tekniği Hemen Analiz, Alındığı sıcaklıktan daha düşük sıcaklıkta taşınmalıdır. Aynı gün analiz edilmeli; e kadar saklama; soğutma Soğutma, Soğutma, Soğutma, Tavsiye Açıklamalar Edilen Maksimum Saklama Süresi 0,25 saat 100 Anlık Çabuk analiz 0,25 saat, kompozit Soğutma, Bor Plastik 250 Anlık, kompozit İhtiyaç yoktur. 1 ay Üstte hava kalmayacak şekilde ağzına kadar doldurulmalıdır. Çözünmüş element tayini için numune süzüldükten sonra her 100 ml numune için 0,5 ml derişik HNO 3 ilave edilir. Toplam element tayini için her 100 ml numuneye 0,5 ml derişik HNO 3 ilave edilir. FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa 5/9
Parametre Kabı Minimum Miktarı (ml) Türü Muhafaza Tekniği Tavsiye Edilen Açıklamalar Maksimum Saklama Süresi Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOI 5 ) 1000 Anlık ler muhafaza edilmeli ve sıcaklığı 1 C ile 5 C arasına 6 saat soğutulmalıdır. Çabuk analizde de numune aynı teknikle muhafaza edilir Üstte hava kalmayacak şekilde ağzına kadar doldurulmalıdır. KOI 100 Anlık, kompozit Çabuk analiz ya da ph<2 olacak şekilde derişik H 2 SO 4 İle asitlendirilmelidir ve soğukta saklanmalıdır. 1 ay Civa Plastik / %10 HNO 3 ile yıkanmış, kompozit Çabuk analiz ya da HNO 3 ile ph 12 olacak şekilde asitlendirilmeli ve K 2 Cr 2 O 7 ilave edilmelidir.(nihai kütle derişimi 0,05 olana kadar) 1 ay Kirlilik ihtiva etmeyen temiz kaplar kullanılmalıdır. Ağır Metaller (Genel) Plastik / %10 HNO 3 ile yıkanmış 1000 Anlık, kompozit Çabuk analiz ya da ph 12 olacak şekilde HNO 3 ile asitlendirilir 1 ay Kirlilik ihtiva etmeyen temiz kaplar kullanılmalıdır. Çözünmüş element tayini için numune süzüldükten sonra her 100 ml numune için 0,5 ml derişik HNO 3 ilave edilir. Toplam element tayini için her 100 ml numuneye 0,5 ml derişik HNO 3 eklenir. FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa 6/9
Tabloda listelenmemiş parametreler için cam ya da plastik kaplar kullanılmalıdır; tercihen depolama sırasında soğutulmalı ve hemen analiz edilmelidir. Not 1: %10 HNO3 ile yıkanmış ibaresi bulunan kapların bir gece bahsi geçen çözeltide bekletilmiş olması ve ardından saf su ile yıkanmış olması gerekmektedir. Not 2: ler soğutma olarak tanımlanan soğuk zincir sistemi ile sıcaklığı 4 ± 2 C olacak şekilde muhafaza edilmelidir. Not 3 : Hemen analiz edilmeli tanımlaması, numune alındıktan 15 dakika içinde analiz edilmelidir demektir. 3.MİKROBİYOLOJİK NUMUNE ve ALIM NOKTALARININ DEZENFEKSİYONU 3.1. Genel Kurallar Laboratuvara getirilen numune, asıl numuneyi temsil etmelidir. çeşmeden alınacaksa; varsa filtreleri kaldırınız ve musluk ağızlığını çıkarınız. Çeşmenin musluk çevresi alkol ile iyice silerek, çakmakla yakınız. alımından önce boruların temizlenmesi için birkaç saniye boyunca suyu yüksek debide akıtınız Daha sonra 30 saniye boyunca normal debiyle akıtınız. Temiz ellerle steril numune kabının kapağını dikkatlice açıp, suyun taşmayacağı şekilde ve kabın ağzına ve kapağının iç kısmına elinizi değdirmeden numuneyi alınız. kabını doldururken, hava payı için üstten yaklaşık 12 cm boşluk bırakınız ve dikkatlice, sıkıca kapatınız. 3.2. Kaynaklardan Su si Alınması Açık olan çevrede bulunabilecek hayvan dışkılarının bulaşmasını önlemek için iyice temizlenmiş, kaynatılmış ve yakılmış demir veya cam boru gözeye veya gözenin 1 m çevresine batırılır. Bir gece borudan su akıtılır ve yukarıdaki yöntem gereğince steril analiz şişesine numune alınır. 3.3. Kaptaj, Depo, Drenaj veya Sarnıçtan Su si Alınması Eller iyice yıkandıktan sonra, el ve numune şişesi alkollü pamukla silinir ve şişenin boynuna alkolle batırılmış bir sicim bağlanır, şişenin ağzı alevden geçirilir. Şişe numune alınacak yere daldırılarak doldurulur. Hava kalmayacak şekilde sterilize edilmiş mantar veya kapak, alev altında açılarak el değdirmeden kapatılır. FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa 7/9
3.4.Adi veya Tulumbalı Kuyudan Alınması Adi kuyularda 3.2. gereğince işlem yapılacaktır. Borulu kuyularda; İlk açılan borulu kuyularda pompalama ile numune alınacağından pompalama işinde kullanılacak tulumba ve borular; litresinde en az 10 mg aktif klor bulunan klorlu su ile dezenfekte edilecektir. En az devamlı ve saatlik bir pompalamadan sonra madde 1 deki esaslar dahilinde numune alınacaktır. Halen kullanılmakta olan borulu kuyularda numune alınması, madde 1 deki esaslar dahilinde numune alınacaktır. 3.5.Su lerinin Alımında Kullanılan Şişelerin Özellikleri Su numuneleri için, numune kabul ve raporlama biriminden temin edilebilecek ve bu amaç için üretilmiş plastik (PP, PE) steril ve özellikle klorlanan veya klorlu olduğundan şüphelenen sulardan, Sodyum Tiyosülfatlı şişelere veya bulunduğunuz yerin Sağlık İl Müdürlüklerinden veya sağlık merkezlerinden alınabilecek steril bakteriyolojik numune şişelerine numune alınmalıdır. Kullanılacak su şişeleri ve laboratuvara gönderilecek su miktarı hakkında ilgili laboratuvar ile temasa geçilebilir. 3.6. Su lerinin Saklanması ve Taşınması Tüm su numuneleri alındıktan sonra güneş ışınlarından korunarak ve birbirlerine bulaş olmasını engelleyecek önlemler alınmalıdır. +4 C ile +6 C dereceleri arasında soğuk zincirde numune alımından hemen sonra olabildiğince çabuk ( arasında) Kabul ve Raporlama Birimine ulaştırılacaktır. FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa 8/9
DENÇEV 4. KÖMÜR NUMUNELERİ Alma: Laboratuvara getirilen numune, asıl numuneyi temsil etmelidir. Laboratuar tarafından numune alma işlemi yapılmamaktadır. nin Getiriliş Şekli ve Süresi: Katı yakıt numuneleri ağızları kapalı bir şekilde numune bilgilerini içeren bir dilekçe ile birlikte getirilmeli veya DENÇEV Denizli Çevre Kalite Laboratuarı Kabul ve Raporlama Biriminden temin edilen dilekçe ile başvuru yapılır. Resmi olarak gelen örneklerde mühür olmalıdır. Analiz şartlarına göre numune alma müşterinin sorumluluğundadır. Kargo ile teslim edilen numunelerde kargoda meydana gelen hasar müşteriye aittir. nin Ambalaj Şekli, Miktarı ve Analiz Süresi: Katı yakıt numunesi en az 3 kg lık torba, çuval veya koli içinde gelmelidir. Analiz süresi: 24 gün FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa 9/9