TÜBİTAK PROJE SUNMA ve PANEL SÜRECİ (PANELİST EĞİTİMİ)

TÜBİTAK PROJE SUNMA ve PANEL SÜRECİ (PANELİST EĞİTİMİ) Prof. Dr. Mustafa SÖZEN Kimya, Biyoloji Araştırma Destek Grubu (KBAG) Danışma Kurulu Üyesi (DK) (2010-2013) Grup Yürütme Kurulu (GYK) Üyesi (2013-2014) Bülent Ecevit Üniversitesi Öğretim Üyesi 15 Aralık 2015 Salı

Sunum Planı Kısa Özgeçmişim ARDEB Proje Çeşitleri Projenin Sisteme Yüklenmesi Sunulan Projenin Panele Ulaşması Proje İstatistikleri Panelist İstatistikleri Trakya Üniversitesi rakamları Panelist Seçimi Panelistin Görev ve Sorumlulukları Panel Süreci Çıkar Çatışması/Çakışması Etiğe Aykırı Davranışlar

Prof. Dr. Mustafa Sözen

Prof. Dr. Mustafa Sözen Projeleri TÜBİTAK Projesi : 6 BAP Projesi : 24 Yetiştirdiği öğrenciler (Mezun) Yüksek Lisans : 14 Doktora : 4

Prof. Dr. Mustafa Sözen Makaleleri ve sunumları SCI/SCI expanded : 39 Uluslar arası hakemli : 46 Ulusal hakemli : 3 Ulusal kongre sunumu : 30 U.arası kongre sunumu: 32

Prof. Dr. Mustafa Sözen Kitapları

Prof. Dr. Mustafa Sözen Atıfları

ARDEB DESTEKLERİ

ARDEB in 8 Destek Programı Bulunmaktadır

Projenin Sisteme Yüklenmesi

Proje sunumu

Hak Sahipliği Beyan Formu ve Feragat Formu Proje önerisini hazırlayan ve sunan kişilerin proje önerisi üzerindeki payları belirlenebiliyor mu? Temel Seçenekler: Paylı Ortak Not: Proje önerisini revize ederken Feragat Formu gereken durumlar olabilir.

Proje sunumu

Panel Sürecinin Başlaması

Sunulan projelerin panele ulaşması

Proje önerilerinin ADG ye yönlendirilmesi Başvuruda sisteme yüklenen bütün projeler önce uygun Araştırma Destek Grubuna yönlendirilir. Bu yönlendirme Yürütücünün tercihinden farklı olabilir.

Projelerin panel için gruplandırılması Grup Danışma Kurulu üyeleri tarafından projeler benzerliklerine göre 4 er proje olacak şekilde gruplandırılır. Her grup bir panele girecektir.

Proje istatistikleri 2000 yılında önerilen 946 proje varken, bu sayı 2014 te 9.623 oldu. [10 kat artış]

Proje istatistikleri

Proje istatistikleri 2014 yılı desteklenme oranı % 23,42 (9623 projeden 2.254 ü)

Proje istatistikleri Trakya Ün. 2014 yılında 9/2.254 proje desteği almıştır (% 0,4)

Panelist istatistikleri (204-2014)

Panelist istatistikleri

Panelist seçimi Panelde görüşülecek projelerin konularına göre panelist listesi oluşturulur. Panelist seçiminde panelist adayının; proje konularında uzman olması, ARBIS kaydı (zorunludur, güncel olmalıdır) olması, Makale üretmiş ve atıflar almış olması, Panele girmesinde sakınca olmaması, Önceki panellerdeki performansı çok önemlidir.

Panelist seçimi Panelistlerin proje konularında uzman olmaları yanında; Panelistler ile panelde görüşülecek proje öneri sahipleri arasında çıkar çakışması veya çatışması olmamasına, Proje önerilerinin verildiği kurumlardan panelist seçilmemesine, Panelistlerin aynı panelde görüşülecek proje önerilerinde yer almıyor olmalarına, (proje yürütücüsü, araştırmacı, danışman), Daha önce çağırılan panelistlere ait istatistiki bilgiler dikkate alınarak, kurumlar arası yaygın dağılımın korunmasına özen gösterilir.

Panelist seçimi Panele çağrılmış olmak TÜBİTAK tarafından çıkar çatışması/çakışması olmadığına karar verildiği anlamına gelmez, her bir panelist kendi durumunu değerlendirmelidir.

Panel nedir? Panel: Proje önerilerinin değerlendirilmesi amacıyla, proje konularında uzman kişilerden oluşturulan kuruldur.

Panellerin oluşturulması Grup Yürütme Komitesi (GYK); Danışma Kurulunun da görüşünü alarak, proje önerilerinin konularına göre, panel ve panelistleri belirler.

Panelistin Görev ve Sorumlulukları

Panelistin görev ve sorumlulukları 1. Bilimsel kural ve kriterlere uymak, 2. Değerlendirmelerini objektif olarak yapmak, 3. Panelde görüşülecek tüm projelere ilişkin bilgi sahibi olarak panele katılmak, 4. Bireysel hazırlık raporlarını panel öncesi hazırlamak, görüş ve değerlendirmelerini gerekçelendirmek, 5. Yapılan yazışma ve görüşmelerin gizli olduğunu bilerek bu gizliliğe uygun davranmak,

Panelistin görev ve sorumlulukları 6. Proje içerikleri ve panel tartışmalarını üçüncü kişilere aktarmamak, 7. Proje önerilerini şahsi amaçları için kullanmamak. 8. Proje yürütücüsü ve ekibi ile proje önerisi hakkında herhangi bir şekilde iletişime geçmemek, 9. Proje önerisinde bilimsel etik kurallara aykırı bir durumun tespiti halinde, ilgili Araştırma Grubunu panel toplantısı öncesi yazılı olarak bilgilendirmek. 10. Paneldeki tüm proje önerileri ile ilgili belgeleri (basılı veya dijital) panel sonunda imha etmek.

Panelist Neler Yapacak?

Panelistin Panel öncesi yapması gerekenler 1. Panelde yer alan tüm projelerin değerlendirilmesinde her panelistin oy kullanması zorunludur. Bu sebeple bütün projeler için değerlendirme kriterleri dikkate alınarak inceleme yapılmalıdır. 2. Sorumlu oldukları proje önerilerinin değerlendirme raporları en az iki gün önce Panel Yönetim Sistemi (PYS) ne yüklenmelidir. Genelde bütün projeler için sorumluluk verilir. 3. Bireysel değerlendirme raporları, icrai niteliği olmayan, panelistlerin panele hazırlıklı gelmelerini sağlamak amacıyla öngörülmüş bilgi notu mahiyetindeki dokümanlardır.

Panelistin Panel öncesi yapması gerekenler 4. Özgün Değer, Yöntem, Proje Yönetimi, Yaygın Etki* ve Çağrı Programı Hedeflerine Katkı (1003 programı için geçerlidir) kriterlerinin anlamları ve değerlendirme formlarında bulunan kriter açıklamaları çok iyi bilinmelidir. 5. Her kriter için ayrı ayrı değerlendirme yapılmalı ve rapora yansıtılmalıdır. Olumlu ve olumsuz görüşler mutlaka gerekçelendirilmeli, varsa referanslarla desteklenmelidir. Yazım ve imla kurallarına dikkat edilmelidir. * 1011 ve ikili İşbirliği projeleri için: Bilimsel İşbirliğinin Önemi ve Yaygın Etkisi Kariyer projeleri için: Kariyer Geliştirme Potansiyeli ve Yaygın Etkisi

Panelistin Panel öncesi yapması gerekenler 6. 1003 destek programına sunulan projeler değerlendirilirken çağrı metninin dikkatlice okunması, çağrı amaç ve hedefleri ile varsa çağrıya özel hususların (özel sektör ve/veya yeni üniversitelerin projeye dahil edilmesi vb.) değerlendirme sırasında dikkate alınması gerekmektedir. 7. Sorumlu olunan projeleri özetleyecek şekilde sözlü sunum yapmak üzere hazırlıklı gelinmelidir. 8. Tekrar sunulan öneriler değerlendirilirken; proje önerisi değişiklik bildirim formu, reddedilen projeye ait panel raporu ve başvuru formu, yeni sunulan öneri ile birlikte incelenmelidir.

Panelistin Panel öncesi yapması gerekenler 9. Proje önerisinin iade edilmesine neden olabilecek hususların tespiti halinde ilgili Grup bilgilendirilmelidir. İade gerekçesi olabilecek durumlar; Araştırma altyapısı oluşturmaya yönelik olması, Etik Kurul Onay ve Yasal/Özel İzin Belgesinin eksikliği ve/veya uygun olmaması, Desteklenmiş/önerilmiş başka bir projeyle (BAP, TÜBİTAK* vb.) benzerlik, Etik kurallara aykırı durum, İçerik yetersizliği, Araştırma projesi niteliği taşımaması vb. * TÜBİTAK Proje arama motoru: http://mistug.tubitak.gov.tr/proje/index.php ULAKBİM Sonuç Raporu arama motoru: http://uvt.ulakbim.gov.tr/proje/

Panelistin Panel öncesi yapması gerekenler 10. Proje ekipleri ile herhangi bir şekilde doğrudan veya dolaylı olarak iletişime geçilmemelidir. 11. Panel toplantısı bir tam gün içerisinde PYS de belirtilen adreste yapılmaktadır. Dönüş biletlerinin, panellerin geç bitme olasılığı dikkate alınarak ayırtılması gerekmektedir.

Panelistin Panel öncesi yapması gerekenler 12. Ödemelerde sorun yaşanmaması için; banka ismi, şube kodu ve banka hesap numaraları/iban numaraları panelden en geç 2 gün öncesine kadar PYS deki bağlantı menüsünde bulunan Kişisel Bilgilerim bağlantısı kullanılarak güncellenmiş olmalıdır. (Kredi kartı numaraları verilmemelidir.) 13. Panele katılım zorunludur. 14. Proje önerisi sunulduğu şekli ile değerlendirilmelidir.

Şimdi kısa bir ara verelim ve sonrasında PANEL SÜRECİNE geçelim

Panel Süreci

Panel Süreci Panel süreci proje önerilerinin değerlendirilmesinin en önemli kısmı olup panelistlerin bu sürecin tüm aşamalarında görev ve sorumlulukları bulunmaktadır.

Panel Süreci Tanışma ve Tanıtım: Moderatör, panelde görev alan herkesin kendisini kısaca tanıtmasını ister. Panel görevlisi, panel sürecine ilişkin usul ve kurallar ile görev alan kişilerin sorumluluklarını özetleyen sunumu yapar. Moderatör, sunumdan sonra vurgulamak istediği hususlara değinir ve varsa panelistlerin sorularını panel görevlisi ile birlikte cevaplar.

Panel Süreci Değerlendirme*: Moderatör, ilgili öneriye rapor hazırlamış panelistlerden birine söz vererek, proje önerisini kısaca tanıtmasını ister. Tanıtım yapılırken; özet olarak yorum yapmadan önerildiği hali ile proje önerisi hakkında bilgi verilmelidir. Moderatör, sırasıyla her panelistten projeye ilişkin görüşlerini sunmalarını ister. Görüşler, her bir değerlendirme kriteri için ayrı ayrı net bir şekilde sunulmalıdır. İlgili proje için varsa dış danışman görüşü panel görevlisi tarafından panelistlerin bilgisine sunulur. İlgili proje önerisi hakkında tüm değerlendirmeler ve tartışmalar tamamlandıktan sonra oylamaya geçilir. * Varsa kariyer projesi en son değerlendirilir. Kriterlerinde farklılıklar vardır.

Panel Süreci Değerlendirme Kriterleri

Panel Süreci Oylama: Her panelistten ilgili proje için imzalı oy pusulası alınır. Panel görevlisi, puanları her kriter için sisteme işler. Oylama tekrarlanmaz. Moderatör, proje önerisinin oylama sonucu aldığı panel puanını (tüm panelistlerin verdiği puanların aritmetik ortalaması) panelistlerin bireysel puanlarını gizli tutarak açıklar.

Panel Süreci Puanlama (Ölçek)

Panel Süreci Raporun Yazımı: Panelistlerin ortak görüşleri doğrultusunda, panel puanını da yansıtacak şekilde Panel Raporu moderatörün yönetiminde hazırlanır. Raporda her bir kriter için eksik görülen ya da yeterli bulunmayan hususların neler olduğunun gerekçeli olarak belirtilmesine dikkat edilir.

Panel Süreci Proje Değerlendirmesinin Tamamlanması: Panel raporu, panelistler ve moderatör tarafından imzalanarak, ilgili proje önerisi için panel değerlendirmesi tamamlanır.

Panel Süreci Proje Sürecinin Tamamlanması: Bütün proje önerileri değerlendirildikten sonra panel puan tablosu panelistler ve moderatör tarafından imzalanarak, panel sonuçlandırılır.

Panel Süreci Panel sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlar: 1. Her destek programına özgü değerlendirme kriterlerinin anlamları ve değerlendirme formlarında bulunan açıklamaları çok iyi bilinmelidir.

Panel Süreci Panel sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlar: 2. Her kriter için ayrı puan verildiğinden, görüşler sunulurken kriterler ayrı ayrı ele alınıp, tartışılmalıdır. Başka bir kriteri ilgilendiren nedenlerle ilgili kritere düşük ya da yüksek puan verilmemelidir. (Örneğin, yöntemsel eksiklikler nedeni ile özgün değerin zayıf bulunması).

Panel Süreci Panel sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlar: 3. Panel öncesi yapılan değerlendirmeler ve verilen puanlar panel sırasındaki tartışmalara bağlı olarak değiştirilebilir. 4. Proje konusu dışındaki tartışmalara girilmemelidir. 5. Panel salonu sıkça ve/veya uzun sürelerle terk edilmemelidir. 6. Bilimsel değerlendirme ve puanlama, projenin sunulduğu şekli ile yapılmalıdır.

Panel Süreci Panel sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlar: 7. Panelde, proje önerilerinin kabulü veya reddi açısından en önemli kısım puanlamadır. Puanlamada; Çok iyi (5), İyi (4), Orta (3), İyi değil (2), Yetersiz (1) anlamında kullanılmaktadır. Değerlendirme formlarında bulunan kriter açıklamaları ve puan tanımları dikkate alınarak puan verilmelidir.

Panel Süreci Dikkat edilmesi gereken hususlar 8. Paneldeki proje önerileri birbirleriyle kıyaslanmadan değerlendirilmelidir. 9. Proje bütçe ve süresi, değerlendirme kriterleri arasında yer almamaktadır. Bu nedenle, bütçe ve süre kabul ya da ret gerekçesi değildir; puanlamadan önce bu hususlar tartışılmamalıdır. 10. Puanlama sonucu desteklenme ihtimali olan projelerin süre ve bütçe bilgileri moderatör tarafından tartışmaya açılır ve alınan kararlar rapora eklenir. 11. Herhangi bir çıkar çatışma/çakışma durumunun varlığından şüpheleniliyorsa Moderatör/Panel Görevlisi bilgilendirilmelidir.

Panel Süreci Dikkat edilmesi gereken hususlar 12. Panelde, proje ekibi ile çıkar çatışması/çakışması söz konusu ise, ilgili proje önerisinin görüşülmesi süresince panel toplantı salonunun dışında bulunulur, değerlendirmeye katılınamaz ve oy kullanılamaz. 13. Panel sırasında gerekli durumlarda TÜBİTAK mevzuatı ve panel işleyişi ile ilgili konularda Panel Görevlisine danışılmalıdır. 14. Panel tartışmalarına ve panel raporu yazımına aktif ve objektif katılım sağlanmalıdır.

Panel Süreci Panel raporu yazımında dikkat edilmesi gereken hususlar: 1. Her bir kriterle ilgili yazılan gerekçe/açıklamalar ilgili kriterin aldığı panel puanıyla uyumlu olmalı ve çelişmemelidir; Kriter puanı Yetersiz (1) olarak belirlenmiş ise; proje önerisi ilgili kriteri karşılamamaktadır. İlgili kriter için söz konusu olan ciddi eksiklik ve zayıflıklar gerekçeleri ile birlikte yazılarak vurgulanmalıdır. Kriter puanı İyi değil (2) olarak belirlenmiş ise; proje önerisi ilgili kriteri yeterli derecede karşılamamaktadır. İlgili kriter için söz konusu olan önemli eksiklikler gerekçeleri ile birlikte yazılarak vurgulanmalıdır.

Panel Süreci Panel raporu yazımında dikkat edilmesi gereken hususlar: Kriter puanı Orta (3) olarak belirlenmiş ise; proje önerisi, ilgili kriteri orta derecede karşılamaktadır. Hem eleştirilen, eksik/hatalı bulunan, hem de yeterli bulunan bütün hususların birlikte ele alınması gerekmektedir. Proje önerisinin desteklenmeme olasılığı göz önüne alındığında, yürütücülerin projelerinde nelerin eksik bulunduğunu bilmeleri açısından bu nokta önem taşımaktadır. Kriter puanı İyi (4) olarak belirlenmiş ise; proje önerisi ilgili kriteri iyi derecede karşılamaktadır. Daha çok olumlu olmakla birlikte eleştirilen, iyileştirme potansiyeli olan hususların da yazılması gerekmektedir. Kriter puanı Çok iyi (5) olarak belirlenmiş ise; proje önerisi ilgili kriteri tüm boyutlarıyla karşılamaktadır. Proje önerisinin olumlu yanları yazılmalıdır.

Panel Süreci Panel raporu yazımında dikkat edilmesi gereken hususlar: 2. Açıklamalar sadece nihai kararı belirten cümlelerden oluşmamalıdır. (Örneğin; Özgün değer yetersiz bulunmuştur.) Bu karara varılma gerekçeleri mutlaka açıklanmalıdır. Gerekçe/açıklamaların açık, anlaşılır, somut ve proje özelinde yazılmasına özen gösterilmelidir. 3. Proje konusunu/amacını özetleyen ve tanıtan uzun ifadelere yer verilmemelidir. 4. Literatürde benzer türde çalışmalar olduğu belirtiliyorsa ilgili referanslar verilmelidir.

Panel Süreci Panel raporu yazımında dikkat edilmesi gereken hususlar: 5. Proje yürütücüsü ve ekibini rencide edebilecek ifadelerin kullanılmamasına özen gösterilmelidir. 6. Her bir kriterle ilgili yazılan gerekçe/açıklamalar, kendi içinde ve veya diğer kriterlerle çelişen ifadeler içermemelidir. 7. Kendi içinde üç alt kriterden oluşan 3. madde (proje yönetimi, ekip, araştırma olanakları) ayrı ayrı yazılmalıdır.

Panel Süreci Panel raporu yazımında dikkat edilmesi gereken hususlar: 8. Olumsuz yanları ağırlıklı olan önerilerin panel raporlarında bütçe ve süre ile ilgili açıklama, eleştiri ve yorum yer almamalıdır. Aksi halde, proje yürütücülerinde, bütçe ve/veya süre sebebiyle önerinin reddedildiği gibi yanlış algılar oluşabilmektedir. Bu bölümle ilgili bilimsel değerlendirmeyi etkileyebilecek hususlar ise raporda belirtilebilir. Örneğin, çalışma takvimindeki tutarsızlık veya eksiklikler, gerekçesi belirtilmeyen cihaz talepleri vb. 9. Koşullu kabul anlamına gelebilecek ifadeler kullanılmamalıdır. 10. Projede tespit edilen eksiklikler ve hatalar detaylıca yazılmalıdır.

Panel Süreci Panel raporu yazımında dikkat edilmesi gereken hususlar: 11. İmla hataları ve cümle düşüklüklerine yer verilmemelidir. 12. Proje İle İlgili Diğer Görüşler bölümüne önceki kriterlerle ilgili olarak yapılmış olan açıklamalar tekrar yazılmamalıdır. 13. Tekrar sunulmuş olan proje önerilerinin raporu yazılırken bir önceki panel raporunda belirtilen hususlar dikkate alınarak yeni öneride yapılan değişikliklerle ilgili değerlendirmeler de gerekçe ve açıklamalara yansıtılmalıdır. Ancak, önceki panel raporundaki görüşler, tekrar sunulan önerinin değerlendirilmesinde bağlayıcı değildir. 14. Panel Raporu yazımı bittikten sonra, raporun son hali moderatör ve panelistlerce okunmalıdır. Böylece yukarıda bahsi geçen hatalar farkedilerek düzeltilebilecek ve hatalar mümkün olduğunca en aza indirilebilecektir.

Destek Kararı Verilmesi Panellerin tamamlanmasından sonra, puanlarına göre sıralanan proje önerileri Başkanlığın onayına sunulur. Başkanlıkça desteklenmesi onaylanan projeler Araştırma Destek Gruplarına bildirilir. Moderatör ve panelist isimleri ile başvurunun aldığı puan gizli tutularak, Panel Raporu başvuru sahibine iletilir.

Panel Sonucunun İptali Proje önerisinin usulüne uygun olmadan değerlendirildiğinin ve/veya panelistlerin yetki ve sorumluluklarına aykırı durumlarının tespit edilmesi halinde, panelin bu proje ile ilgili kararının iptal edilmesi söz konusu olabilir. Panel kararı iptal edilen proje önerisi yeniden bilimsel değerlendirme sürecine alınır.

TÜBİTAK PANEL SUNUMU Şimdi 17 dakikalık bir animasyon izleyeceğiz

Çıkar Çakışması/Çatışması

Çıkar Çakışması/Çatışması Çıkar Çakışması/Çatışmasına Neden Olan Hususlar: a. Tez hocası/öğrencisi olmak, b. Son üç yıl içinde makale/tebliğ/proje/kitap gibi ortak çalışma yapmış, yapmakta veya yakın gelecekte yapacak olmak, c. Aynı kurumda çalışıyor/görevli olmak veya yakın gelecekte görevlendirilmeleri/çalışmaları muhtemel olmak, d. Proje hakkında görüş bildirmiş olmak ve/veya projenin hazırlanmasına herhangi bir katkıda bulunmuş olmak, e. Daha önce yargıya intikal eden ihtilafların tarafları (hasım) olmak,

Çıkar Çakışması/Çatışması Çıkar Çakışması/Çatışmasına Neden Olan Hususlar: f. Akraba olmak ya da akraba veya boşanmış olsalar bile 3. derece dahil kan bağıyla veya 2. derece dahil sıhri hısım olmak, g. Tarafsız davranmayı önleyecek derecede olumlu/olumsuz düşünce/önyargı sahibi olmak. h. Yukarıdaki maddelerin dışında, çıkar çakışması/çatışması olabileceğini düşündüğünüz durumlar.

Etiğe Aykırı Davranışlar

Etiğe Aykırı Davranışlar Etiğe Aykırı Davranışlar: a. Uydurma: Hayalî veriler sunmak, rapor etmek veya yayımlamak, b. Çarpıtma: Değişik sonuç verebilecek şekilde araştırma araç gereçleri, işlemleri veya kayıtlarında değişiklik yapmak veya sonuçları değiştirmek, c. Aşırma: Başkalarının fikirlerini, yöntemlerini, verilerini, yazılarını ve şekillerini sahiplerine usulüne uygun atıf yapmadan veya gerektiğinde sahiplerinden izin almadan kendisine aitmiş gibi kullanmak, d. Tekrar Yayım: Aynı araştırma sonuçlarını birden fazla yayımlamak veya yayımlamak için girişimde bulunmak,

Etiğe Aykırı Davranışlar Etiğe Aykırı Davranışlar: e. Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak çok sayıda yayın yapmak veya yayınlamak için girişimde bulunmak, f. Desteklenerek yürütülen araştırmaların sonuçlarını içeren sunum veya yayınlarda destek veren kurum veya kuruluşun desteğini belirtmesi gerekirken belirtmemek, g. Birden fazla araştırmacıyla yapılan araştırmaların sonuçlarının sunum veya yayımında, katkısı bulunanların onayı olmadan isimlerini çıkartmak veya yazarlık sıfatını hak etmeyen yazar veya yazarlar eklemek veya yazar sıralamasını uygun olmayan bir biçimde düzenlemek,

Etiğe Aykırı Davranışlar Etiğe Aykırı Davranışlar: h. Kendi çalışmasından usulüne uygun olarak kaynak göstermeden alıntı yapmak, i. Kurumca sağlanan kaynakları usulüne ve amacına aykırı bir biçimde kullanmak, j. Hakem, danışman, editör, panelist, moderatör, izleyici, raportör ve benzeri görevleri kötüye kullanmak, k. Asılsız veya dayanaksız olarak etik ihlal iddiasında bulunmak, l. Etik ilkeleri ile bağdaşmayan diğer davranışlarda bulunmak.

Varsa Sorular TEŞEKKÜR EDERİM