ROMANYA TOPTAN ELEKTRİK PİYASASI. Ocak 2011

Benzer belgeler
DENGELEME PİYASASI. AMAÇLAR : Gerçek zamanlı sistem dengelemesi Tıkanıklık Yönetimi ZORUNLU İŞTİRAK. YÖNETİCİ Sistem ve İletim Operatörü

OPCOM tarafından yönetilen iki taraflı sözleşmelere yönelik merkezi piyasalarda alım-satım

Enerji verimliliğinin teşviki. Beyaz sertifika işlemleri

Türkiye Elektrik Sektörü Serbestleşen bir piyasa için gelecek senaryoları. Mayıs 2012 Uygar Yörük Ortak I Danışmanlık I Enerji ve Doğal Kaynaklar

Türkiye Toptan Elektrik Piyasası Piyasa Mekanizmaları

OPCOM da Piyasa Gözetimi Piaţa de certificate Verzi

Seçilmiş Haftalık Veriler* 17 Haziran 2016

TUREK 2015 RES lerde Üretim Tahminleri ve Elektrik Satışı. Fatih Yazıtaş

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 35. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Türkiye Elektrik. İbrahim Etem ERTEN. OSB Eğitimi 26 Mart 2012 Afyon

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu. 21. haftada (21 Mayıs - 27 Mayıs), * Haftalık PTF ortalamasının 0,9 TL/MWh artması,

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 40. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 38. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 9. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 37. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 52. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 2. Hafta ( )

24. haftada (11 Haziran- 17 Haziran),

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 1. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 7. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu. 22. haftada (28 Mayıs- 3 Haziran), * Haftalık PTF ortalamasının 1,20 TL/MWh artması,

13. haftada (26 Mart - 1 Nisan),

15. haftada (9 Nisan - 15 Nisan),

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 41. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 51. Hafta ( )

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu 16. Hafta ( )

49. haftada (05 Aralık - 11 Aralık), * Haftalık toplam fark tutarının olması,

! "#!#$$ %!$&$ '($'))!$ "&$&$ $!&# *+",#! & # $ - # & &$'*+",#

Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin

20. haftada (14 Mayıs - 20 Mayıs),

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

19. haftada (7 Mayıs - 13 Mayıs),

Seçilmiş Haftalık Veriler* 31 Temmuz 2015

Seçilmiş Haftalık Veriler* 8 Nisan 2016

Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin. Gün Öncesi Piyasası. Kadir ÜNAL Gün Öncesi Piyasası Müdürlüğü. 11 Ekim 2011 Rixos Oteli - Ankara

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Seçilmiş Haftalık Veriler* 3 Temmuz 2015

Faktoring Nedir? Faktoring Hizmetleri

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Seçilmiş Haftalık Veriler* 10 Haziran 2016

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Seçilmiş Haftalık Veriler* 13 Kasım 2015

Elektrik Piyasası. Nezir AY. TEİAŞ Elektrik Piyasa Hizmetleri ve Mali Uzlaştırma Dairesi Başkanı. Marmara Enerji Forumu Eylül 2007 İstanbul

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Seçilmiş Haftalık Veriler* 11 Mart 2016

Seçilmiş Haftalık Veriler* 20 Temmuz 2015

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Seçilmiş Haftalık Veriler* 25 Aralık 2015

Seçilmiş Haftalık Veriler* 10 Temmuz 2015

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Seçilmiş Haftalık Veriler* 12 Şubat 2016

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Seçilmiş Haftalık Veriler* 19 Ağustos 2016

Seçilmiş Haftalık Veriler* 19 Şubat 2016

Seçilmiş Haftalık Veriler* 24 Temmuz 2015

Kişiye/Departmana Özel Person/Department-Specific

43. haftada (24 Ekim - 30 Ekim),

Seçilmiş Haftalık Veriler* 26 Şubat 2016

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Seçilmiş Haftalık Veriler* 4 Aralık 2015

Seçilmiş Haftalık Veriler* 15 Ocak 2016

Türkiye Elektrik Piyasasının Geleceği Serbestleşen Bir Piyasa İçin Olası Gelecek Senaryoları

HAFTALIK HOLDİNG NET AKTİF DEĞER RAPORU

GÜN İÇİ PİYASASI (GİP) Erdoğan ERBAŞ Gün İçi Operasyon Uzman Yardımcısı Piyasa Operasyonları Direktörlüğü

Elektrik Piyasası Yan Hizmetler Yönetmeliği Uygulamaları Reaktif Güç Kontrolü Hizmetine İlişkin Ticari Esaslar

DUY da Gerçekleştirilmesi Planlanan Son Değişiklikler. İbrahim Etem ERTEN

* Haftalık fiyattan bağımsız satış miktarının %21 ( MWh, saatlik ortalama MWh) artması,

DENGELEME UZLAŞTIRMA YÖNETMELİĞİ UYGULAMALARI İSMAİL ÖZÇELİK PİYASA İŞLEMLERİ VE PROJE MÜDÜRÜ

Türkiye de Petrol Sektörünün Öncelikli Konuları, Sorunları ve Dünya Piyasaları ile Etkileşimi. ICCI 2012, Nisan 2012 İstanbul

Seçilmiş Haftalık Veriler* 20 Kasım 2015

April May June May June May June

Seçilmiş Haftalık Veriler* 15 Nisan 2016

42. haftada (17 Ekim - 23 Ekim), * Haftalık PTF ortalamasının değişmemesi,

Seçilmiş Haftalık Veriler* 5 Ağustos 2016

BANKA MUHASEBESİ 9 BİLANÇO DIŞI HESAPLAR

SMF Arit. Ortalaması ( TL/MWh ) Toplam YAL Miktarı ( MWh ) Toplam YAT Miktarı ( MWh ) 0 Kodlu Toplam Talimat Miktarı ( MWh ) İşlem Hacmi

Seçilmiş Haftalık Veriler* 15 Temmuz 2016

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

December October November

Seçilmiş Haftalık Veriler* 27 Kasım 2015

Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin GÜN ÖNCESİ PİYASASI TEKLİF VERME YAKLAŞIMLARI

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu

Ocak 2019 aylık toplam üretim miktarı MWh, aritmetik ortalama PTF 223,04 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir.

Transkript:

ROMANYA TOPTAN ELEKTRİK PİYASASI Ocak 2011

HUKUKİ ÇERÇEVE G.D. No:365/1998 RENEL dikey entegre tekelinin kırılması G.D. No:122/2000 %10 piyasa açılışı G.D. No: 627/2000 CONEL yeniden yapılandırması Temel Yasalar G.D. No:1342/2001 SC Electrica SA yeniden yapılandırması G.D. No: 1524/2002 SC Termoelectrica SA yeniden yapılandırması 318/2003 Sayılı Enerji Yasası G.D. No: 890/2003 Yol haritasının onayı 13/2007 Sayılı Enerji Yasası G.D. No: 638/2007 %100 piyasa açılışı (tam açılış)

HUKUKİ ÇERÇEVE G.D. No:219 / 2007 Kullanılabilir ısı talebi bazında birleşik üretimin teşviki 220/2008 Sayılı Yasa yenilenebilir enerji üretiminin teşvikine yönelik sistem G. O. 22/2008 enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanımı konusunda nihai tüketicilerin teşvik edilmesiyle ilgili G.D. No:409/2009- G.O. 22/2008 için metodolojik standartlar Temel yasalar G.D. No:1461 /2008- yüksek verimli birleşik üretimde üretilen elektrik için menşe garantilerinin düzenlenmesi prosedürünün onayı G.D. No:1661/2008-2009-2010 da kamu sektöründe enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılmasına yönelik Ulusal Programın onayı G.D. No:1215/2009- kullanılabilir ısı talebi bazında yüksek verimli birleşik üretimin teşvik edilmesine yönelik çizelgenin uygulanmasının desteklenmesi için gerekli kriter ve koşulların belirlenmesi G.D. No:1479 /2009- yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğin teşvikine yönelik sistemi oluşturmaktadır 139/2010 Sayılı Yasa- 220/2008 Sayılı Yasayı (yenilenebilir enerji üretiminin teşvikiyle ilgili) tadil ve takviye etmektedir

HUKUKİ ÇERÇEVE 22/1999 Ticaret Kanununu onaylayan karar 2000 zorunlu spot piyasanın açılması ANRE Emri 25/2004- yeni bir Ticaret Kanununun onayı Temmuz 2005 yeni Ticaret Kanunuyla getirilen yeni bir piyasa modelinin başlatılması İkincil Mevzuat 42 /2005 Sayılı Emir- İki taraflı sözleşmelerin ticaretine yönelik Kural Kitabının onayı 15/2005, 40 /2005 ve 22/2006 sayılı Emirler- Yeşil sertifikalara yönelik piyasanın örgütlenmesi ve işlevleriyle ilgili Kural Kitabının onayı 33/2004 ve 43/2005 sayılı Emirler- öncelikli üretim ehliyetine yönelik Kural Kitabının onayı Temmuz 2008 DAM de karşı tarafın uygulamaya geçirilmesi 4/ 2010 sayılı Emir- Yüksek verimli CHP de üretilen ve iletilen elektrik için Referans Değer primlerinin onayı 23 /2010 sayılı Emir- yüksek verimli birleşik üretimde vasıflı elektrik üretimi kuralları

21.02.2000 24.12.2001 1.02.2002 31.12.2003 1.11.2004 1.07.2005 1.07.2007 Açılış derecesi [%] Yıllık Tüketim [GWh] PİYASA AÇILIŞ DERECESİ 100% 100 100% 100 90% 83% 75% 60% 45% 30% 25% 40 33% 40% 20 55% 50 15% 15% 1 0% 0

LİSANSLI İŞTİRAKÇİLER 1 Sistem Operatörü 1 İletim Operatörü OPCOM Piyasa Operatörü (APEx ve EuroPEX üyesi) 38 Dağıtım Operatörleri 167 Üreticiler 170 Tedarikçiler opcom Elektrik Piyasası % 100 Rekabetçi

Brüt elektrik tüketiminin gelişimi 5.500 mii MWh 5.250 5.000 4.750 4.500 4.250 4.000 3.750 3.500 Ianuarie Februarie Martie Aprilie Mai Iunie Iulie August Septembrie Octombrie Noiembrie Decembrie 2007 2008 2009 2010

40,00 % Cote de piata Üreticilerin ale producatorilor piyasa de payları energie electrica 35,00 30,00 25,00 cote 2008 cote 2009 cote 2010 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00

TOPTAN ELEKTRİK PİYASASININ YAPISI İki Taraflı Sözleşme Piyasası Gün Öncesi Piyasası Dengeleme Piyasası Yan Hizmetler Piyasası ATC Piyasasının tahsisi Gönüllü Zorunlu Zorunlu Düzenlenen sözleşmeler Pazarlıklı sözleşmeler PCCB PCCB-NC Üreticiler Tedarikçiler Şebeke operatörleri Sevk edilebilir üreticiler Sevk edilebilir tüketiciler Yan hizmetler için vasıflı tedarikçiler Üreticiler ve tedarikçiler Hafta, Ay, Yıl Bir gün öncesi Gerçek zamanlı işlemin birkaç saat öncesi Alım dönemlerine bağlı Tahsis dönemleri

TİCARET NESNESİ, aşağıdakilerin satışı-alımıdır : Elektrik Yan hizmetler Sistem hizmetleri İletim hizmetleri Dağıtım hizmetleri ATC

PİYASA İŞTİRAKÇİLERİ İki Taraflı Sözleşme Piyasasındaki iştirakçiler DAM deki iştirakçiler Tüzel kişiler, geçerli bir Lisansın sahipleri Dengeleme Piyasasındaki iştirakçiler Dengelemeden Sorumlu Taraflar Yan Hizmet Piyasasındaki iştirakçiler ATC tahsis artırmalarındaki iştirakçiler

Düzenlenen Piyasa TOPTAN ELEKTRİK PİYASASI Rekabetçi Piyasa Sabit miktarlar ve denetlenen fiyatlarla portföy sözleşmeleri Yan Hizmetler İletim ve dağıtım hizmetleri - Üreticiler ve tedarikçiler arasında iki taraflı sözleşmeler - İthalat sözleşmeleri - İhracat sözleşmeleri - Denetlenen fiyatlarda bağlı tüketiciler dışındaki arz sözleşmeleri - DAM de ticaret - BM de ticaret

İki taraflı sözleşmeler düzenlemeye tabi; merkezi iki taraflı sözleşme piyasasında işlem görür; serbest pazarlıklı; Gün Öncesi Piyasası SC Opcom SA tarafından işletilir; isteğe bağlı; iştirakçi tekliflerini temel alır; isimsiz ortamda kapalı artırma;

Dengeleme Piyasası TSO tarafından işletilir; sevk edilebilir üreticiler için zorunlu; üreticiler mevcut tüm kapasiteyi teklif etmelidir; sevk edilebilir tüketiciler iştirak edebilir; teklif verme süreci gün D-1 de DAM kapanışından sonra başlar. BRP dengesizlikleri aşağıdakilerle ilgili olarak BRP lerle desteklenir: 0< Ölçülen Net Pozisyon- Sözleşmeli Net Pozisyon>0 değerler Dengeleme Piyasasının maliyetlerini/gelirlerini temel alır; Sevk Edilebilir Ünite bildirilerinin dengesizlikleri ayrı ayrı ödenir.

GÜN ÖNCESİ PİYASASI (DAM)

İştirakçiler tüzel kişiler, ANRE tarafından düzenlenen ve DAM ye kayıtlı geçerli bir lisansın sahipleridir: Üreticiler; Tedarikçiler; Şebeke operatörleri (şebeke kayıplarını karşılamak amacıyla elektrik satın alımı) TSO (programsız değiş-tokuşların telafisi için) satış teklifleri ve alış teklifleri (her bir alım-satış aralığı tipi için basit fiyat-miktar teklifleri); Alım-satış işlem aralığı: 1 saat Ticaret bölgesi: Romanya

ALIŞ-SATIŞ MEKANİZMASI PRET GÜN ÖNCESİ PİYASASI PIP 1. Toplanan teklifler azalan fiyat birleşik talep eğrisi bakımından sıralanır; 2. Toplanan teklifler artan fiyat birleşik arz eğrisi bakımından sıralanır; 3. Birleşik talep eğrisi ile birleşik arz eğrisinin kesişimi, MCP yi ve işlem gören miktarları belirler [LEI/MWh] 320 280 CANTITATE 240 200 160 120 80 40 0 ian.-08 feb.-08 mar.-08 apr.-08 mai.-08 iun.-08 iul.-08 aug.-08 sep.-08 oct.-08 nov.-08 dec.-08

12:00 D-2 15:00 18:00 GÜN ÖNCESİ PİYASASI -TEKLİF VERME SÜRECİ- D-1 07:00 İşlem oturumunun açılışı 11:00 Teklifler için kapanış saati MO öncelikli üretimle ilgili bilgileri onaylar TP, D günü için ihale ve teklifleri teslim eder MO ihale ve teklifleri onaylar TP her bir öncelikli üretim tipi için Nihai Bildirileri sunar MO, öncelikli üretime ilişkin bildirilmiş ve onaylanmış miktarları TSO ya sunar Her bir alım-satım aralığı için 25 e kadar fiyatmiktar çifti İhale ve teklifler bütün iştirakçi portföyü içindir Teslim yolu: web ara yüzü veya XML dosyaları Ley / MW Nihai Bildirilerdeki uyumsuzlukların düzeltilmesi için son mühlet - - TP- İşlem Yapan İştirakçi TSO-İletim ve Sistem Operatörü MO- Piyasa Operatörü DAM- Gün Öncesi Piyasası Pret 2 Pret 1 P 1 P 2 P P 25 MW

GÜN ÖNCESİ PİYASASI - EŞLEŞTİRME SÜRECİ D-2 İşlem oturumu açılışı D-1 Teklifler için kapamış saati 12:00 15:00 18:00 07:00 11:00 12:00 12:30 13:00 MO öncelikli üretimle ilgili bilgileri onaylar TP, her bir öncelikli üretim tipi için Nihai Bildirileri sunar MO, bildirilmiş ve onaylanmış öncelikli üretim miktarlarını TSO ya teslim eder Nihai Bildirilerdeki uyumsuzlukların düzeltilmesi için son mühlet MO Fiziksel Bildirileri ve nihai teyitleri oluşturur ve gönderir TP, DAM de bitirilen işlemlerle ilgili itirazları sunabilir MO piyasa sonuçlarını yayımlar MO İşlem Teyitlerini TP ye gönderir TP- İşlem Yapan İştirakçi TSO- İletim ve Sistem Operatörü MO- Piyasa Operatörü DAM- Gün Öncesi Piyasası MO, gün öncesine ait her bir işlem aralığı için MCP yi ve işlem gören miktarları hesaplar

ELEKTRİK ENERJİSİ PİYASASI -Program Süreci- D-2 12:00 15:00 18:00 D-1 07:00 Opening İşlem oturumunun trading session açılışı 11:00 Teklifler/ihaleler Closing time for için kapanış offers/bids saati 12:00 12:30 13:00 14:00 15:00 MO öncelikli üretimle ilgili bilgileri onaylar TP her bir öncelikli üretim tipi için Nihai Bildirileri sunar TP, D günü için ihale ve teklifleri teslim eder MO ihale ve teklifleri onaylar MO, bildirilen ve onaylanan öncelikli üretim miktarlarını TSO ya sunar Nihai Bildirilerdeki uyumsuzlukların düzeltilmesi için son mühlet MO Fiziksel establishes Bildirileri and sends ve the Physical nihai teyitleri Notifications oluşturur and ve final gönderir confirmations TP, DAM de bitirilen işlemlerle ilgili itirazları sunabilir TSO Fiziksel Bildirileri doğrular ve onaylar BRP ler blok değişimler için Fiziksel Bildirileri TSO ya teslim eder MO piyasa sonuçlarını yayımlar MO, İşlem Teyitlerini TP ye gönderir MO, gün öncesine ait her bir işlem aralığı için MCP yi ve işlem gören miktarları hesaplar TP- İşlem Yapan İştirakçi TSO- İletim ve Sistem Operatörü MO- Piyasa Operatörü DAM- Gün Öncesi Piyasası

ENERJİ SÖZLEŞMELERİ E [MW] Talep tahmini DAM de alış DAM de satış Fiziksel Bildiri İki Taraflı Sözleşmeler 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 zaman

DENGELEME PİYASASINDAKİ AYARLAMALAR Gerçek zamanlı yük eğrisi Fiziksel Bildiri BM de ayarlama 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

2005.07.01 2010.12.31 DÖNEMİNDE GÜN ÖNCESİ PİYASASI PERFORMANSI

DAM deki ortalama iştirakçi sayısı 2005 Temmuz- 2010 Aralık İştirakçi number of sayısı participants 70 60 50 40 30 20 10 0 offering teklif alım-satım trading

Günlük olarak teklif edilen ve işlem gören miktarlar 2005 Temmuz 2010 Aralık 60.000 [MWh] 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 "bids" ihaleler "offers'' teklifler "traded işlem volume gören hacim

2005 Temmuz 2010 Aralık döneminde DAM de işlem gören aylık hacimler 1.000 [GWh] 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 396 358 330 310 321 313 281 288 290289 299 312 258 270 222 461 446 414 425 378374 319 374 339 565562 393 477 395 405 571 472 480 445 429 414 373 400 425 411393 394 525 454 594 501 572 616 636 495 489 451 460 552 782 543 847 649 638621607 870 879 806 735 718 İşlem gören toplam hacim: 31,1 TWh Aylık ortalama işlem gören hacim: 471 GWh İşlem gören en yüksek aylık hacim : 870 GWh (Ağustos 2010)

Dahili tüketimle ilgili DAM işlemlerinin aylık payı % 10,8 [ % ] 25 20,720,7 20 18,0 18,5 17,6 16,1 15,6 15,7 15,8 15,415,3 16,5 15 10 5 12,3 10,4 10,0 9,5 9,6 9,4 8,7 9,2 8,0 7,7 7,1 7,4 7,3 7,6 7,7 7,8 8,0 7,1 6,8 6,2 6,4 6,4 5,8 5,2 5,3 12,8 9,5 10,4 8,1 8,1 10,9 10,9 10,5 10,2 9,7 9,2 9,4 9,7 9,4 9,4 9,2 8,6 8,7 8,6 12,913,0 14,6 12,5 11,611,4 10,3 11,3 12,0 13,2 0

84 97 116 111 132 129 140 133 152 147 148 153 151 150 172 167 172 165 161 155 147 143 137 132 137 158 152 145 141 138 154 152 156 150 149 176 188 186 182 174 168 163 162 159 159 152 152 161 160 171 170 170 193 185 182 181 201 198 213 208 201 203 212 225 242 235 Aylık MCP ağırlıklı ortalaması [Ley/MWh] 2005 Temmuz 2010 Aralık [LEI/MWh] 300 250 200 150 100 50 0 MCP ağırlıklı: 163 ley

24 28 27 33 32 31 32 33 32 38 37 36 36 36 35 37 36 38 40 42 42 41 41 40 39 38 38 39 38 38 41 40 42 43 43 43 42 41 43 43 42 46 44 47 48 49 48 47 47 47 53 53 52 51 53 54 58 57 55 58 57 62 62 62 64 66 Aylık MCP ağırlıklı ortalaması [ /MWh] 2005 Temmuz 2010 Aralık [EURO/MWh] 80 70 60 50 40 30 20 10 0 MCP ağırlıklı: 43 /MWh

DAM de işlem gören hacimlerin aylık değeri 2005 Temmuz 2010 Aralık 40 [mil EURO] 37 35 32 33 34 30 25 20 15 10 8 9 11 9 26 24 24 23 18 18 17 17 16 15 15 14 14 14 13 12 11 12 12 10 25 19 17 16 30 30 29 27 27 26 25 25 25 24 25 23 24 24 22 22 22 22 20 21 21 19 19 19 19 20 18 17 17 15 14 13 29 28 5 0 Toplam değer = 1.334 mil

İlgili veriler 01.07.2005-30.11.2010 DAM de kayıtlı iştirakçiler: 104 Ortalama aktif iştirakçi sayısı [iştirakçi/gün]: 53 Maksimum aktif iştirakçi sayısı [iştirakçi/gün]: 69 (18.03.2010) Ortalama MCP [ley/mwh]: 163 Ortalama fiyat [EURO/MWh]: 43 Toplam işlem gören hacim [GWh]: 31.117 İşlemlerin saatlik ortalaması [MWh/h]: 471 Net tüketimde DAM nin payı [%] 10,8 İşlemlerin değeri [mil ley]: 5.082 İşlemlerin değeri [mil EURO]: 1.334

[mil Lei] 160 Temmuz 2005 Haziran 2008 döneminde işlem gören hacim değerleri 140 120 100 80 60 40 20 0 30 iul.-05 aug.-05 30 37 34 50 43 sep.-05 oct.-05 nov.-05 dec.-05 ian.-06 feb.-06 mar.-06 41 59 50 49 X 48 41 41 35 apr.-06 mai.-06 iun.-06 iul.-06 aug.-06 59 86 90 80 sep.-06 oct.-06 nov.-06 dec.-06 ian.-07 feb.-07 mar.-07 apr.-07 62 51 62 50 53 Y 75 117 102 62 mai.-07 iun.-07 iul.-07 aug.-07 sep.-07 83 58 58 121 91 oct.-07 nov.-07 dec.-07 ian.-08 feb.-08 mar.-08 apr.-08 mai.-08 iun.-08 68 64 54 74 = 2,205 mld ley = 635 mil satıcılar 3 2 3 2 alıcılar Ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi 1 1 Sözleşmeye dayalı ilişkiler= X * Y

Ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi Askıya alma prosedürü... Askıya alma prosedürü sonuçları (01.07.2008 verileri): 480 şikayet dosyası 100 askıya alma işlemi uygulanmıştır 69 askıya alma işlemi kaldırılmıştır (ödemeler) 31 askıya alma işlemi yürürlükte Dosyalardan gelen faturaların değeri ~ 17 mil. ley

V X X satışlar CY Sözleşmeye dayalı ilişkiler= X + Y V 3 V2 OPCOM C 3 C2 V1 Y alımlar C1 S.C. OPCOM S.A., aşağıdakiler yoluyla merkezi karşı taraf mekanizmasının tam tasarım ve uygulamasını temin etmiştir: Yasalar ve bankacılık yönetmelikleriyle uyumun güvence altına alınmasına yönelik mekanizmaların tasarlanması; Alındı ve ödemelere yönelik prosedürlerin hazırlanması; Merkezi Hesap Bankasının seçilmesi; Areva uygulaması ile Areva Merkezi Hesap Bankası platformu arasında merkezi mutabakat ve iyi bir ara yüz temin edilmesi için IT sisteminin satın alınması ve İştirakçiler ve kendi işverenlerinin eğitimi.

Satın alma teklifinin onaylanabilmesi için, İştirakçi alım niyetini ifade etmeden iki bankacılık günü öncesi en geç saat 12:00 de OPCOM a aşağıdaki belgeleri sunmalıdır: Doğrudan borçlanma yoluyla ödemede doğrudan borçlanmaya yönelik sözleşme Aşağıdakilerce düzenlenen, SC OPCOM S.A. lehine ödeme teminat mektubu: Üzerinde anlaşılan modele göre ( DAM ye iştirak için finansal teminatların oluşturulması, doğrulanması ve kullanımıyla ilgili Prosedürün 1. Eki ), teminat veren banka olarak Merkezi Hesap Bankası Üzerinde anlaşılan modele göre ( DAM ye iştirak için finansal teminatların oluşturulması, doğrulanması ve kullanımıyla ilgili Prosedürün 3. Eki ), karşı teminat Bankasınca düzenlenen ek teminat mektubu bazında Merkezi Hesap Bankası Üzerinde anlaşılan modele göre ( DAM ye iştirak için finansal teminatların oluşturulması, doğrulanması ve kullanımıyla ilgili Prosedürün 2. Eki ), Merkezi Hesap Bankası ile Garanti Bankası arasındaki Anlaşmaya uygun olarak, teminat veren ve Merkezi Hesap Bankası tarafından ciro edilen Başka Bir Ticari Banka

II. Paraya çevirme / ödemeler için kullanılan mekanizmalar Doğrudan Borçlandırma Talimatı ve OPCOM ca açılan DAM kredi Merkez Hesabı kullanılarak net alıcı pozisyonundaki iştirakçilerin cari hesaplarının kesilmesi Doğrudan Borçlandırma (DD) yinelenebilirlik özelliğine sahip bazı hizmetlerin değerinin ödenmesi amacıyla, lehdarın inisiyatifinde, ödeyici (net alıcı pozisyonundaki DAM İştirakçisi) ile lehdar (OPCOM) arasında anlaşılan bir meblağın ödenmesinin yolu. Hesabından çekilen her bir doğrudan borçlandırma talimatı için ödeyicinin önceden onayı gerekli değildir. Doğrudan Borçlandırma Taahhüdü (DDC) lehdar (OPCOM) ile Merkezi Banka Hesabı (BCR) arasında imzalanan, doğrudan borçlandırma kuralları uyarınca lehdarın sorumluluk ve taahhütlerini içeren belge Doğrudan Borçlandırma Talimatı (DDI) lehdar (OPCOM) tarafından verilen ve net alıcı pozisyonundaki ödeme yapan bir DAM iştirakçisinin hesabından çekilen doğrudan borçlandırma ödemesi talimatı.

Satıcılar miktar fiyat s 1 s 2 s 3 *p *p *p İşlemlerin Halli EMO Alıcı / satıcı Alıcılar miktar fiyat b 1 b 2 b 3 *p *p *p Merkezi Mutabakat : x + y sözleşmeye dayalı ilişki - Merkezi mutabakatı hazırlar - OPCOM piyasa iştirakçileri arasına benzer merkezi ve sözleşmeye dayalı tarafı yerleştirir - Saatlik yükümlülükleri belirler - Günlük temizleme değerlerini hesaplar - Finansal yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda, SO ödeme için teminat sistemini kullanır -Günlük mutabakat -Faturalar aylık olarak düzenlenir b n *p

Merkezi Karşı Taraf D-1 işlem günü öncesinde D-3 (2 bankacılık iş günü) P1 (seller) (satıcı) Bank Ödeme of settlement bankası OPCOM Merkezi Hesap Bankası DAM (BCR) P2 (alıcı) Banka Teminatı mektubu Doğrudan borçlandırma anlaşması Ödeme Bankası P2 (alıcı) Garanti Bankası

Merkezi Karşı Taraf Mekanizması D-1 bankacılık günü (iş günü) Günlük Mutab. Notu P1 (satıcı) P1 (satıcı) Ödeme Bankası OPCOM Doğrudan Borçlandırma Talimatı (DDI), 15 te Vade tarihi : (D)/ (D+1) Merkezi Hesap Bankası DAM (BCR) Günlük Mutab. Notu DDI Transfon DDI Banka teminat mektubu Doğrudan borçlandırma anlaşması P2 (alıcı) Ödeme Bankası Garanti Bankası P2 (alıcı)

Merkezi Karşı Taraf Mekanizması D bankacılık günü (iş günü) P1 (satıcı) P1 (satıcı) Ödeme bankası OPCOM Ödeme ret raporları, 8 de Çevrim içi merkezi hesap özeti Merkezi Hesap Bankası DAM (BCR) Teminat icra talebi, vade tarihi (D+1), 10 da P2 (alıcı) Hesap ödemesi hakkında bilgi Ödeme bankası Letter of Banka banking teminat guaranties mektubu Agreement for direct Doğrudan debit borçlandırma anlaşması P2 (alıcı) Teminat icrası bildirimi Garanti Bankası

Merkezi Karşı Taraf Mekanizması D+1 bankacılık günü (iş günü) P1 (satıcı) Hesaba alacak kaydedilmesiyle ilgili bilgileri alır P1 (satıcı) Ödeme bankası Ödemeler OPCOM Çevrim içi merkezi hesap özetleri Ödeme ret raporları, 8 de Teminat icra talebi, vade tarihi (D+3), 10 da Ödeme emirleri Transfon Merkezi Hesap Bankası DAM (BCR) IDD Banka teminat mektubu Doğrudan borçlandırma anlaşması P2 (alıcı) Hesap ödemesi hakkında bilgi Teminat icra bildirisi P2 (alıcı) Ödeme bankası Garanti Bankası IDD Teminat icra talebi

Merkezi Karşı Taraf Mekanizmasının Faydaları İki Taraflı Mutabakat Mekanizması Merkezi Karşı Taraf Gün Öncesi Piyasasındaki güvende artış Ödemelerin tam yapılmasının temini Satıcı hesaplarına alacak kaydedilmesi için Ödeme Emirlerinin düzenlenmesi için gerekli sürenin azaltılması Hakların alınmasında gecikme veya alınamaması, ödeme yapmayanlar için yasal işlem Ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan şikayetlerin söz konusu olduğu iştirakçilerin DAM deki alıcı pozisyonunun askıya alınması Birinci işlem gününden itibaren en az 20 banka iş günü Teminat mekanizması kullanılarak tam ödemenin kesin sağlanması Satın alma teklifinin mevcut teminata göre onaylanması Birinci işlem gününden itibaren maksimum 3 banka iş günü Ödeme için satıcılar tarafından düzenlenen / alıcılar tarafından kontrol edilen faturaların sayısının azalması Yaklaşık 150 fatura/ ay 1 fatura/ ay İşlem ortaklarının sayısının azalması Yaklaşık 40-50 ortak / ay 1 ortak / ay

45 mil Monthly statement of the number of Direct Debit Instructions and Payment Orders issued in july 2008 sayısının - december aylık özeti 2010 Temmuz 2008 Aralık 2010 döneminde düzenlenen Doğrudan Borçlandırma Talimatları ve Ödeme Emirlerinin 1.200 40 35 1.000 30 800 25 20 600 15 400 10 5 Payment Ödeme Orders Emirlerinin value Değeri 792 mil euro 792 mil euro Number Ödeme of Emirlerinin Payment Orders Sayısı 27091 27091 Number Doğrudan of Direct Borçlandırma Debit Instructions Talimatlarının Sayısı 27170 27170 200 0 jul aug sept oct nov dec jan febr mar apr may jun jul aug sept oct nov dec jan febr mar apr may jun jul aug sept oct nov dec 2008 2009 2010 0

45 mil 2 Temmuz 2008 31 Aralık 2010 döneminde düzenlenen Ödeme Emirleri Payment Orders issued in 2 july 2008-31 december 2010 1.200 40 1.000 35 30 800 25 600 20 15 400 10 200 5 0 jul aug sept oct nov dec jan febr mar apr may jun jul aug sept oct nov dec jan febr mar apr may jun jul aug sept oct nov dec 2008 2009 2010 0 Payment Ödeme Emirlerinin Orders value Değeri 792 mil euro Number Ödeme of Emirlerinin Payment Orders Sayısı 27091