OTELLERDE / MOTELLERDE VERİMLİ SU, AYDINLATMA VE ISITMA ENERJİSİ KULLANIMI Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK Müsteşar Yardımcısı Çevre ve Orman Bakanlığı Oteller, suyun en fazla tüketildiği tesislerdir. Suyu verimli olarak kullanarak hem daha hijyenik ve temiz ortamlar sağlanabilir hem de daha ekonomik işletme yapılabilir. Burada verilen bilgiler otellerde günlük temizlik ve diğer işlemler yapılırken suyun ve enerjinin (aydınlatma ve ısıtma enerjisi) nasıl verimli kullanılabileceği ile ilgilidir. Bu çalışmada kesinlikle suyun ve enerjinin tasarruf edilmesi söz konusu değildir. Otellerde Su ve Enerji Tüketim Yönetim birimi olmalıdır. Yeryüzünde ancak %0.3 oranında içilebilir su kaynağı olduğu unutulmamalıdır. İçme suyu arıtma tesisi işletme maliyeti 0.2-0.4 $/ton dur. Musluklardan, duş başlıklarından v.s. den kullanılmaksızın akan suyun atık suya dönüştüğü unutulmamalıdır. Evsel bir atık su arıtma tesisi işletme maliyeti ise ortalama 0.4-0.6$/ton dur. Gelişmiş Ülkelerde geçmişte tüketilen su miktarı 250 litre/kişi iken son yıllarda verimli su tüketimi ile bu değer 125 litre/kişi düşmüştür. Bu gün İstanbul da kişi başına su tüketimi 200 litre/kişidir. Gelişmiş ülkeler içme suyu kaynaklarını su tüketimini azaltarak korumaktadırlar. Benzer şekilde atık su oluşumunu ve suların arıtma maliyetini azaltmaktadırlar. Önümüzdeki yüzyılın en önemli sorununun içme suyu kaynakları ve onların korunması olduğu unutulmamalıdır. Otel odaları, koridorlar, giriş bölümleri, lokantalar ve barların temizliğini yapan kişiler verimli su kullanımı konusunda mutlaka eğitilmeliler. Bu işleri yapan kişiler daima temiz elbise giymeliler ve işleri doğru ve hijyenik bir şekilde yapmalılar. Muslukları, duş başlıklarını ve tuvalet rezervuarını değiştiren veya tamir eden kişilerde çalışmalarını bilinçli şekilde yapmaları için eğitilmeliler. Bu çalışma suyun tasarruflu kullanılmasını değil daha temiz, hijyenik oteller elde etmek için suyun doğru bir şekilde verimli kullanılmasını amaçlamaktadır. Çoğu otellerde su tüketimine ödenen bedel toplam masrafın %15 ni oluşturmaktadır.
Otel odalarında pille çalışan saat gibi aletler yerine elektrikle çalışan aletler kullanılmalıdır. Otellerde kullanılmış fakat tamamen yıpranmamış yatak, yorgan, yorgan yüzü, çarşaf, battaniye gibi yatak odası eşyaları çöpe atılmaksızın temizlendikten sonra gönüllü vakıflar marifetiyle ihtiyaç sahibi kişilere dağılmalıdır. Böylece kullanılmış malzemeler daha uzun süre kullanılarak doğal kaynaklar korunmuş ve çevre kirliliği azaltılmış olur. Kullanılmış arızalı olmayan TV., buzdolabı, koltuk, sandalye v.b. gibi aletler yine gönüllü kuruluşlar marifetiyle ihtiyaç sahiplerine verilebilir. Arızalı olan kullanılmış aletler ise tamir edildikten sonra ihtiyaç sahiplerine verilebilir. Otellerde yemek fazlalıklarını çöpe atma yerine hijyenik şartlarda ayrı ayrı kaplarda toplayarak günlük olarak gönüllü vakıflar marifeti ile ihtiyaç sahibi insanlara (rahatsız ve incitmeden) dağıtılabilir. Otellerimiz temizlik malzemelerini büyük boyutlu tekrar kullanılabilir kovalarda satın alarak kovaları ihtiyaç sahiplerine ücretsiz dağıtarak hem katı atık miktarını minimize edebililer hem de ihtiyaç sahibi kişilere katkıda bulunabilirler. Otellerde fazla km. yapan araçların mutlaka az ve temiz yakıt tüketen modeller olmasına özen gösterilmelidir. Araçların satın alma maliyeti yanında işletme maliyetleri mutlaka hesaplanmalıdır. Özellikle oteller 6-7 litre benzine eşdeğer LPG veya CNG yakıtları kullanan araçlar satın almalıdırlar. Böylece işletme maliyetinin yanında şehrin hava kirliğinin azaltılması konusunda katkıda bulunabilirsiniz. Araçların yedek parça maliyetlerine ikinci planda dikkat edilmelidir. Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK Müsteşar Yardımcısı Çevre ve Orman Bakanlığı
OTELLERDE / MOTELLERDE VERİMLİ SU, AYDINLATMA VE ISITMA ENERJİSİ KULLANIMI Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK Müsteşar Yardımcısı Çevre ve Orman Bakanlığı Ankara/2004
1. GİRİŞ Oteller suyu en fazla tüketen tesislerdir. Suyu verimli olarak kullanarak hem daha hijyenik ve temiz ortamlar sağlanabilir hem de daha ekonomik işletme yapılabilir. Burada verilen bilgiler otellerde günlük temizlik ve diğer işlemler yapılırken suyun ve enerjinin (aydınlatma ve ısıtma enerjisi) nasıl verimli kullanılabileceği ile ilgilidir. Bu çalışmada kesinlikle suyun tasarruf edilmesi söz konusu değildir. Otellerde su ve enerji tüketim yönetim birimi olmalıdır. Bu yönetim hangi birimde ne kadar su tüketildiğini aylık olarak rapor etmelidir. Ayrıca hangi saatlerde su tüketildiği de tespit edilmelidir. Bu raporlar değerlendirmelidir. Su sayacı aylık olarak okunarak geleceğe dönük planlar yapmalıdır. İlgili birimlerin görüşleri de alınarak suyun verimli kullanımıyla ilgili alternatif senaryolar üretilmelidir. Bu programın amacı suyu tasarruf etmek değil otelleri daha temiz ve hijyenik yapmak için suyu verimli kullanmaktır. Yeryüzünde ancak %0.3 oranında içilebilir su kaynağı olduğu unutulmamalıdır. İçme suyu arıtma tesisi işletme maliyeti 0.2-0.4 $/ton dur. Musluklardan, duş başlıklarından v.s. den kullanılmaksızın akan suyun atık suya dönüştüğü unutulmamalıdır. Evsel bir atık su arıtma tesisi işletme maliyeti ise ortalama 0.4-0.6$/ton dur. Su sisteminde kontrollü bakım, onarım ve yenileme işlemi yapılmalıdır. Yenileme işlemi yapılırken suyu verimli kullanan ekipmanlar kullanılmalıdır. Gelişmiş Ülkelerde eskiden tüketilen su miktarı 250 litre/kişi iken son yıllarda verimli su tüketimi ile bu değer 125 litre/kişi düşmüştür. Bu gün İstanbul da kişi başına su tüketimi 200 litre/kişidir. Gelişmiş Ülkeler içme suyu kaynaklarını su tüketimini azaltarak korumaktadırlar. Benzer şekilde atık su oluşumunu ve suların arıtma maliyetini azaltmaktadırlar. Önümüzdeki yüzyılın en önemli kaynağının içme suyu kaynakları ve onların korunması olduğu unutulmamalıdır. Gerçek su kullanımı ile hesaplanan su kullanımı mukayese edilmelidir. Otel odaları, koridorlar, giriş bölümleri, lokantalar ve barların temizliğini yapan kişilerin verimli su kullanımı konusunda mutlaka eğitilmeliler. Bu işleri yapan kişiler daima temiz elbise giymeliler ve işleri doğru ve hijyenik bir şekilde yapmalılar. Muslukları, duş başlıklarını ve tuvalet rezervuarını değiştiren veya tamir eden kişilerde çalışmalarını bilinçli şekilde yapmaları için eğitilmeliler.
Bu çalışma suyun tasarruflu kullanılmasını değil daha temiz, hijyenik oteller elde etmek için suyun doğru bir şekilde verimli kullanılmasını amaçlamaktadır. Çoğu otellerde su tüketimine ödenen bedel toplam masrafın %15 ni oluşturmaktadır. Otel odalarında pille çalışan saat gibi aletler yerine elektrikle çalışan aletler kullanılmalıdır. Otellerde kullanılmış fakat tamamen yıpranmamış yatak, yorgan, battaniye gibi yatak odası eşyaları çöpe atılmaksızın temizlendikten sonra gönüllü vakıflar marifetiyle ihtiyaç sahibi kişilere dağılmalıdır. Böylece kullanılmış malzemeler daha uzun süre kullanılarak doğal kaynaklar korunmuş ve çevre kirliliği azaltılmış olur. Kullanılmış arızalı olmayan TV., buzdolabı, koltuk, sandalye v.b. gibi aletler yine gönüllü kuruluşlar marifetiyle ihtiyaç sahiplerine verilebilir. Arızalı olan kullanılmış aletler ise tamir edildikten sonra ihtiyaç sahiplerine verilebilir. Otellerde yemek fazlalıklarını çöpe atma yerine hijyenik şartlarda ayrı ayrı kaplarda toplayarak günlük olarak gönüllü vakıflar marifeti ile ihtiyaç sahibi insanlara (rahatsız ve incitmeden) dağıtılabilir. Otellerimiz temizlik malzemelerini büyük boyutlu tekrar kullanılabilir kovalarda satın alarak kovaları ihtiyaç sahiplerine ücretsiz dağıtarak hem katı atık miktarını minimize edebililer hem de ihtiyaç sahibi kişilere katkıda bulunabilirler. Otellerde fazla km. yapan araçların mutlaka az ve temiz yakıt tüketen modeller olmasına özen gösterilmelidir. Araçların alış maliyeti yanında işletme maliyetleri mutlaka hesaplanmalıdır. Özellikle oteller 6-7 litre benzine eşdeğer LPG veya CNG yakıtları kullanan araçlar satın almalıdırlar. Böylece işletme maliyetinin yanında şehrin hava kirliğinin azaltılması konusunda katkıda bulunabilirsiniz. Araçların yedek parça maliyetlerine ikinci planda dikkat edilmelidir.
2. OTELLERDE VERİMLİ SU KULLANIMI 2.1 Otel Odalarında Verimli Su Kullanımı Otellerdeki toplam suyun %45-50 si otel odalarında tüketilmektedir. Otel odasında kullanılan suyun %56 sı duş veya banyoda, %25 i tuvalette, %9 u lavaboda ve %10 u temizlemede kullanılmaktadır. - Akıtan bir tuvalet rezervuarı günde 185 litre su tüketir. Akıtan musluk, tuvalet rezervuarı ve duşlar tamir edilmelidir. - Klasik duş başlıkları dakikada ortalama 15-22 litre su tüketirken düşük akımlı aeratörlü duş başlıkları ile su tüketimini 7-9.5 litreye düşürmek mümkündür. Böylece 5 6 dakikalık duş esnasında 90-120 litre sıcak su yerine 45-60 litre sıcak su ile aynı işlemi yapmak mümkündür. Dolayısıyla hem su verimli kullanılmış olur hem de ısıtmaya daha az enerji harcanır. Banyoda kullanılan suyun en az %40 ısıtılır. - Damlatan musluk veya duş başlıkları haftada 3750 litre su tükettiği unutulmamalıdır.. - Yıpranmış, arızalanmış, bozulmuş musluklar, duş başlıkları ve tuvalet tankları düşük hacimli olanlarla değiştirilmelidir. - Eskimiş, bozulmuş, yıpranmış musluklarınız dakikada 8-10 litre su akıtırken düşük akımlı aeratörlü musluklar 4-6 litre su tüketir. - Banyodaki muslukta düşük akımlı aerotörlu başlık kullanarak suyu %25-35 daha verimli kullanabilirsiniz ve o oranda da sıcak su kullanımını azaltabilirsiniz. Aerotörlerinizi periyodik olarak temizletiniz. Filtre üzerinde partikül birikebilir. - Otel odalarında plastik su bardakları yerine cam bardaklar kullanınız. Cam bardakları tekrar tekrar kullanmak mümkündür. - Lavaboları, tuvaletleri ve banyoları temizlemek için temizleme malzemesi olarak sodyum bikarbonat kullanabilirsiniz. Ponza taşları lavabo, klozet ve tuvaletteki sert taşlaşma bakiyelerini bertaraf etmek için kullanılabilir.
2.1.1.Otel Odası Tuvalette Su Tüketimi Azaltma - Tuvalet rezervuarlarına su dolu plastik torba veya şişe koyarak rezervuarların su tutma kapasitesini azaltınız. - Eskimiş, arızalı veya bozuk tuvalet rezervuarlarını düşük hacimli modellerle değiştiriniz. Eski model rezervuarları her boşaltmada 16.5 litre su tüketirler. Yeni modeller 5.5-7 litre su tüketirler. Böylece otelin su tüketimini %7 azaltmak mümkündür. - Tuvalet rezervuarlarınız su sızdırabilir. Bu miktar günde 700 litre fazla su tüketimine neden olabilir. Sızıntı suyunu kontrol etmek için rezervuarlarınıza birkaç damla boyalı su ilave ediniz. Bu rengi 5-7 dakika içinde tuvalette görürseniz rezervuarda sızıntı var demektir. Tamir ediniz/ettiriniz. - Banyo ve lavaboda su sıcaklığı 40-50 C den fazla olmamalıdır. Suyun ısıtılması için gerekli enerji, - E H = Q H *s* T/860 denkleminden hesaplanabilir. Burada; E H, enerji tüketimi, (kwh), Q H ; tüketilen sıcak su miktarı, (m 3 ), s; suyun spesifik ısısı (1), T; sıcaklık farkı, 860;Kcal den kwh e dönüşüm faktörü. Banyo ve duş sıcaklığı genel olarak 42 o C dir. Musluk suyunun sıcaklığını 20 o C kabul edersek 1 m 3 suyu 42 o C ye ısıtmak için gerekli enerji 22.000 Kcal (25.58 kwh) dır. Bu suyu 100 o C ısıtmak için gerekli enerji 80.000 Kcal/saat (93.02 kwh) dır. Şekil 1. Otellerin Çeşitli Bölümlerinde Su Tüketimi
2.1.2.Otel Odasında Verimli Sabun ve Şampuan Kullanımı Geleneksel bir otelde kullanılan sabunların ağırlıkları 12-20 gramdır. Bu sabunların ancak 3 gram kullanılmaktadır. Geriye kalan sabun değiştirilmektedir. Böylece önemli miktarda sabun ziyan olmaktadır. Otel odalarında sıvı sabun kullanılarak sabun israfı azaltılabilir veya önlenebilir. Banyo ve tuvalette sıvı sabun düzeneği kurularak PET den yapılmış plastik şişelerle bu yapılabilir. Eksilen sıvı sabun tamamlanabilir. B şişeler hijyenik bir şekilde günlük olarak temizlenmelidir. Sıvı sabunlar büyük hacimli tekrar kullanılabilir kaplarda satın alınabilir. Benzer şekilde banyolarda sıvı sabunlar, şampuanlar, saç şartlandırıcılar ve el losyonları için küçük plastik kaplar yerine tekrar doldurulabilir kaplar kullanılarak hem plastik şişe hem de şampuan, el losyonu ve şartlandırıcı israfı önlenebilir. El losyonları, şampuanları ve saç şartlandırıcılar büyük hacimli tekrar kullanılabilir kaplarda satın alınabilir. Kullanılmış sabun, el losyonu, şampuan ve saç şartlandırıcıları çöpe atmayınız. her birini ayrı ayrı kaplarda toplayarak kullanma gününü geçirmeden ihtiyacı olan okullara dağıtabilirsiniz. 2.2.Otel Mutfaklarında Verimli Su Kullanımı Otellerde kullanılan toplam suyun %7 si mutfaklarda tüketilmektedir. - Kahve, süt, soda içecekleri tepsilerini her kullanıştan sonra sürekli bulaşık makinesinde yıkamayınız. Kirlenme hariç. - Dondurma ve yağ kepçeleri için kovalara akıntıları azaltmak için daha sık kullanılan kaplar kullanınız. - Bulaşıkların üzerindeki kaba kirleri çıkarmak için musluktan akan su yerine göllendirilmiş su kullanınız. - Sebzeleri ve meyveleri musluktan akan su yerine göllenmiş suda yıkayınız. - Musluklarda dakikada 14-15 litre su tüketen otomatik kapamalı sprey başlıkları yerine dakikada 7-8 litre su tüketen düşük hacimli başlıklar
kullanınız. Eski ve bozuk sprey başlıklarınızı düşük hacimli olanlarla değiştiriniz. - Bar lavabolarında otomatik kapanan musluklar kullanınız. Gereksiz su akıntısına izin vermeyiniz. - Bulaşık Makinesini yarı dolu veya aşırı dolu halde kesinlikle çalıştırmayınız. Ama mutlaka dolu halde iken çalıştırınız. Bulaşığınız makineyi doldurmuyorsa bekleyiniz. Çünkü yarı dolu halde kullansanız da aynı enerji, deterjan ve suyu tüketirsiniz. - Bulaşık makinelerinde yıkama sıcaklığı maksimum 60 C olmalıdır. - Bulaşık yıkanmadığı zaman bulaşık makinesini kapalı tutunuz. - Raflı bulaşık makinelerinden saatte 320 litre veya askılı makinelerden 150 litre su tüketen modelleri tercih ediniz. - Su soğutmalı buz makineleri benzer boyuttaki hava soğutmalı makinelerden 10 daha fazla su tüketirler. Su soğutmalı buz yapıcılar, soğutma için günde 600 litre su tüketir. - Hava soğutmalı makineler su soğutmalılara göre daha az su kullanır ve ayda 50-100$ tasarruf sağlayabilirsiniz. - Buzları eritmek için akarsu yerine göllenmiş su kullanınız. - Yemek pişirme alanlarını yıkamak için buhardan elde edilen sıcak suyu kullanabilirsiniz. - Barlarda ve restoranlarda sadece su talebi olduğunda servis yapınız. - Kullanılmış bitkisel yağları kanalizasyona dökmeyiniz. Ayrı kapta toplayarak geri kazanılmasını sağlayınız. Geri kazanılan bitkisel yağları geri kazanma firmalarına veriniz. - Suyu verimli kullanan yatay eksenli makineler kullanınız. - Saniyede bir damla su akıtan bir musluk yılda 7000 litre suyu boşa akıtır. Bütün musluklar sürekli bakımdan geçirilmelidir. Eskimiş, bozulmuş, yıpranmış musluklarınızı düşük akımlı aeratörlü musluklarla değiştiriniz.
- Dakikada 12 litre su akıtan musluklar yerine 6 litre su akıtanları kullanınız. - Bulaşıkları yıkamadan önce üzerindeki kırıntıları ve atıkları mutlaka bertaraf ediniz. - Bulaşık makinelerinde konsantre deterjan kullanınız. Konsantre deterjanlar tekrar kullanılabilir kaplarda saklanmalıdır. Böylece bu kapları tekrar doldurmada ve otelde kova olarak kullanmak mümkündür. Böylece taşıma bedelini de azaltabilirsiniz. 2.3.Çamaşırhanede verimli Su kullanımı - Çamaşırhanede kullanılan çamaşır makineleri, az su ve enerji kullanan modeller olmalıdırlar. - Çarşafları yıkamak için 20 litre su/kg. çamaşır yıkayan makineler kullanınız. - Çamaşır makinelerinde çalkalamayı iptal eden programı kullanınız. - Çamaşır makinesi tam dolu iken çalıştırınız. Fazla ve eksik çamaşırla yıkama yapmayınız. Eksik halde yıkama yaparken de aynı miktar enerji, deterjan ve su tüketirsiniz. - Yükleme başına gerekli suyu minimize etmek için su seviyesi mümkün olduğunca azaltılmalıdır. - Çamaşırları 40 C nin üzerindeki sıcaklıkta yıkamayınız. Çamaşırdaki kiri deterjanın çıkardığını unutmayınız. - Çamaşırhanede kullanılan deterjanların konsantre olmasına dikkat ediniz. Seyreltmeyi tekrar kullanılabilir kaplarda yapınız. - Bir çamaşır makinesi 1 kg çarşaf veya havluyu yıkamak için; 17 22 kg su kullanıyorsa iyidir. 22 26 kg su kullanıyorsa ortadır. > 26 kg su kullanıyorsa kötüdür. Çamaşır makinesi alırken mutlaka buna dikkat ediniz.
- Çamaşırları yıkamadan önce giysileri, çarşafları ve havluları ayrınız. Giysileri ayrı olarak yıkayınız. - Ön yüklemeli makineler, standart üst yükleyicilerden %60-65 daha az su tüketirler. - Ön yüklemeli makineler enerjiyi daha verimli kullanırlar. - Ön yüklemeli çamaşır makineleri daha az gürültü kirliliğine neden olur. - Çamaşırhanede çamaşır sulu ağartma yerin oksijen esaslı ağartma yapılmalıdır. 2.4.Yüzme Havuzları - Sıçrayarak suyun dağılmasını önlemek için havuzda su seviyesini biraz düşük tutunuz. - Geri devir flush filtreler kullanarak su kullanımı azaltabilirsiniz. - Havuzları kullanmadığınız zaman buharlaşmayı ve ısı kaybını önlemek için havuzu havuz örtüsüyle örtünüz. - Sıçrayan suyun havuz dışına gitmesini önlemek için havuz çevresine kanal yapınız. 2.5.Otel Dışı Alanlarda Suyun Verimli Kullanılması - Bahçedeki çimleri gece saatlerinde 2 veya 3 günde bir sulayınız. Kesinlikle gündüzleri sulama yapmayınız. Sulama üniform olarak yapılmalıdır. - Otomobilleri, otobüsleri ve diğer araçları daha az sık aralıkta yıkayınız. - Yürüyüş yollarını, park alanlarını ve araba yollarını sulamayı terk ediniz. - Çimlerinizi sabah erken saatlerde veya gece sulamak için timer kullanınız. - Ağaçların, çalıların ve güllerin çevresindeki topraktan suyun buharlaşmasını azaltmak için yongalar kullanınız ve yabani ot çıkmasını önleyiniz.
- Çimleri damlatmalı sistemle sulayınız. - Çim alanlarında ve bahçelerde su akıntısı olup olmadığını her gün sürekli izletiniz. - Suların yeni dikilen bitki köklerine ulaşması için ağaçların, çalıların diplerini çapalatınız. 2. OTELLERDE VERİMLİ ENERJİ KULLANIMI Türkiye de elektrik enerjisi sıkıntısı var. Enerjinin verimli ve planlı kullanılmadığı da gerçektir. Türkiye, dünya ülkeleri arasında elektrik enerjisini en pahalı kullanan ülkelerden biridir. Türkiye şartları dikkate alındığında, sanayide kullanılan teşvikli elektrik enerjisi birim fiyatları 7.5 centten başlayıp ticarethanelerde 10.5 cente kadar çıkmaktadır. Enerji fiyatlarının yüksek olması otel konaklama maliyetini, kalitesini ve rekabet güçünü olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle ülkemiz turizmde hakkettiği yeri alamamaktadır. Enerjiyi verimli kullanan otellere enerji bedeli farklı uygulanabilir. Bunun anlamı enerjiyi tasarruflu kullanmak olmamalıdır. Lambaların değişimini ve tamiratını yapan kişiler nerede ne tür lamba kullanılacağını bilmelidir. Otel odalarında radyatörlerin bakım ve ayarını yapan kişiler eğitilmiş kişiler olmalılar. Klimaların, buz dolaplarının, çamaşır makinelerinin ve bulaşık makinelerinin bakımı ve tamiratı düzenli bir şekilde yapılmalıdır. Eskiyen, sık arızalanan, yıpranan makineler enerjiyi verimli olarak kullananlarla değiştirilmelidir. Hesaplamalarda makinelerin işletme maliyeti devamlı göz önünde tutulmalıdır. Otellerde aydınlatma, çamaşır ve bulaşık v.b. gibi yerlerde tüketilen elektrik enerjisi önemli bir yer tutmaktadır. Yine su ısıtmada ve kış aylarında ısınmada kullanılan enerji de önemli giderlerden biridir. Otellerde bazı düzenlemeler yapılarak enerji gideri maliyetini azaltmak mümkündür. Otellerde enerjiyi verimli olarak kullanarak atmosferde sera gazı karbon dioksit emisyonunu azaltarak iklim değişikliği etkisini minimize etmeye katkıda bulunmak mümkündür.
Bugün yeryüzünde yaşanan sel felaketinin ana sebeplerinden biri 1850 yıllarda atmosferde 285 ppm olan karbon dioksit konsantrasyonunun 2000 yıllarda 385 ppm çıkmasıdır. Artan karbon dioksit konsantrasyonu güneşten gelen ısıyı daha fazla absorbe ederek yeryüzün ısınmasına ve iklim değişikliğine neden olmaktadır. Yeryüzünde sel olaylarının sık aralıklarla görülmesinin sebebi de budur. Şekil 2. Otellerde Enerji Tüketimi Ulaşım; 16% Kaynakları Buzdolabı; 26% Su ısıtma; 9% Elektronik aletler; 1% Aydınlatma; 3% Yüzet ısıtma ; 26% Soğutma; 10% 3.1.Otel Odaları, Koridorlar ve Girişte Enerjinin Verimli Kullanımı - Otel odalarının sıcaklığı tam otomatik klimalı kontrol sistemi ile kontrol edilmelidir. Otel odaları bilgisayara bağlanarak otelden müşteri ayrıldığında ısıtma/soğutma kliması kapatılabilsin. - Otel odaları kullanılmadığı zaman sıcaklık otomatik olarak kontrol edilerek klima kapatılmalıdır. - Otel odalarında aydınlatmada kompact florasans lambalar kullanılmalıdır. Eski stil aydınlatma lambaları kullanımdan kaldırmalıdır. Soğutma ve ısıtmada kullanılan enerjiden sonra otellerde ikinci büyük enerji tüketim kaynağı aydınlatma enerjisidir. Fazla enerji tüketen kalitesiz lambalar aydınlatma amacı ile kullanılmamalıdır. Özellikle otellerde 24 saat yanan fazla enerji tüketen lambalar öncelikli olarak enerji tasarruflu lambalarla
değiştirilmelidir. Lobiler, koridorlar ve destek alanları aydınlatmanın en fazla yapıldığı yerlerdir. - Aydınlatma kullanılan enerjiyi minimize etmek için gün ışığından maksimum faydalanılmalıdır. - Otoparklarda ve koridorlarda enerji tasarruflu lambalar ve özellikle otoparklarda hareketli (motion) detektörlerle lambalar açılıp kapanabilmelidir. - Duvarların ve tavanların ışığın maksimum yansıtılması için açık renkli mat boyalarla boyanmalıdır. Aydınlık parlak ve mat renkler gelen ışığı %80 yansıtırken, koyu ve yoğun renkler gelen ışığın ancak %10 nu yansıtırlar. - Daha sık kontrol tertibatlı 26 mm çaplı florans lambalar, elektromanyetik kontrol tertibatlı eski 38 mm. çaplı florans lambalara göre %25 daha verimlidir. Bu teknoloji ile lambalar istenilen seviyeye kısılabilir. - Yüksek basınçlı deşarj lambaları 38 mm çaplı florans lambalardan enerjiyi %35 daha az kullanır (yüzme havuzları ve spor odalarında uygulanır). - Tungsten flament lambalar yerine kompaks florans lambalar kullanarak %75 enerji tasarrufu sağlayabiliriz. Lambaların ömrünü 8-10 kat artırabiliriz. Bu tür lambaları, koridorlarda, resepsiyonda, merdiven boşluklarında, asansör giriş bölümlerinde ve tuvaletlerde kullanabilirsiniz. - Tungsten veya parabolik alüminyumlu reflektör (PAR) lambaları yerine 12V veya 24V luk tungsten halojen lambalar kullanarak enerji tüketimini %50-70 azaltabilirsiniz. Lambaların ömrünü 2-3 kat artırabilirsiniz. - Modern lamba/luminaire teknolojisi enerjiyi verimli kullanmanın yanında daha düşük bakım maliyeti gerektirir ve lambaların ömrünü %50 uzatır. - Optimal fiber aydınlatmalar, tek ışık kaynaklı olarak çok sayıda noktanın aydınlatılmasının sağlar. Bu teknik dekoratif aydınlatma için oldukça uygundur. - Kompact floresasn lambalar kadar olmamakla birlikte halojen lambalar, incandescent (akkor) lambalardan iki kat daha verimli ve 2 ile 4 yıl daha uzun ömürlüdür. Halojen lambalar, toplantı salonlarında spotlight artwork, retail items ve konuşma alanlarında kullanılabilir.
- 6 metreden yüksek tavanlarda kompact floresasn lambalar iyi çalışmaz. Bunların yerine kompact MH ve HPS karışımı kullanılmalıdır. Her ikisinin karışımına yüksek şiddetli deşarj (HID) denir. Bunlar yüksek verimli ve ömre sahiptir. - Metal Halide lambalar lobiler, ballroom ve servis alanları için memnuniyet verici beyaz ışık sağlar. - Kış aylarında güneş otel odalarına vurduğu zaman perdeleri açık tutunuz ve güneş ışığı çekildiğinde perdeleri kapatınız. - Gereksiz yanan lambaları kapatınız. - Odaları termostatlı sistemle donatarak yazın oda sıcaklığını 22 C de ve kışın 19 C de tutunuz. - Misafirler otelden ayrıldığı andan itibaren boş otel odalarının sıcaklığını 26 C in üzerinde kışında 18 C in altında tutunuz. - Akıllı Enerji Sistemi ile aydınlatma enerjisi hattı ayrı olan otellerde farklı mekanlarda kullanılan farklı lamba tipi ile farklı verimli aydınlatma yapılabilir. Böylece aydınlatma enerjisine ödenen bedel minimize edilebilir. Akıllı enerji sistemi ile farklı lambalarda enerjinin verimli kullanılması sonucu elde edilen enerji tasarrufu Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1. Akıllı Enerji Sistemi ile Farklı Lambalardan Elde Edilen Enerji Tasarrufu Lamba Tipi Minimum Voltaj Enerji Tasarrufu (%) Yüksek Basınçlı Sodyum 183 V 45-55 Düşük Basınçlı Sodyum 190 V 35 Cıva Buharlı 183-200 V 32-40 Metal Halide 183 V 40-41 Floresan (standart bal.) 190 V (183 V) 35-45 Kompact Floresan 190 V (183 V) 30-35 Karma Lambalar 190 V (180 V) 30 - Dış kapı ve pencere boşluğundan sıcak ve soğuk havanın oda içine girmesini önlemek için sızdırmaz yapınız. Zira havayı ısıtmaya gücünüz yetmez! - Pencerelerin ve dış kapıların camlarını mutlaka çift cam yaptırınız.
- Otelde koridorları ısıtmayınız. Koridorlarınızda radyatör varsa lütfen kapalı tutunuz. - Perdeler radyatörlerin üzerini örtmemelidir. - Otel odalarında kompact floerans lambalar kullanınız. Yatırım maliyeti pahalı gibi görünse de hem uzun ömürlü hem de az enerji tüketir. - Soğuk su ve alkolsüz içecek satış makinelerin gölge yere koyunuz. Tüm alkolsüz içecek satış makinelerini aydınlatma lambalarından uzak yere koyunuz. - Radyatörlerden buhar sızıntısı devamlı kontrol edilmelidir. Sabit sızıntılı buhar muslukları kullanılarak radyatörlerde buhar koruma programı uygulanabilir. - Çamaşırhane ve ısıtma sisteminde buhar tutucularla enerji tüketimi %70 azaltılabilir ve otel odalarında radyatör verimliliği %75 artırılabilir. - Soğuk kış günleri battaniyeleri otel odasının en soğuk yerlerine koyunuz. Tablo 2. Aydınlatmada Kullanılan Lambalar Eski Sistemler Watt Yeni Sistemler Watt Yıllık Kullanım saat* Incandescent 100 Compact florans Incandescent Exit signs T-12 florasan lamba ve magnetik ballast Civa buharı emniyet lambaları 50 LED existsign 184 T-8 florasan lamba ve elektronik ballaslı 400 Metal Halide Bedeli** ($) Tasarruf ($/yıl) Geri Ödeme 23 8760 20 21,5 <1 yıl 4 8760 45 37 1,2 yıl 106 8760 50 21 2,4 yıl 250 4380 250 82 3 yıl Elektrik bedeli tahmini olarak 0,8 $/kwh olarak kabul edilmiştir. * Yılda lambanın gerçek yanma saatine göre lambanın tükettiği enerjisi tespit edilebilir. ** Lamba bedeli tahmini olarak alınmıştır. Gerçek fiyat ülkeden ülkeye değişebilir.
- Gazlı veya elektrikli hava şarlandırıcıyı kurmadan önce ekonomik olarak değerlendirme yapınız. Şekil 3. Enerjiyi Verimli Kullanan Lambalar - Sıcak ve nemli havalarda her 4 haftada bir değiştirilen filtreler yıkanabilir özellikte olmalı ve tekrar takılabilmelidir. Ticari markalı A/C filtreler satın alınız. - Depolama odaları çalışanların tuvalet odaları ve soğutucu odaları gibi zaman zaman kullanılan odalarda aydınlatmalar hareketli sensörlü aletlerle yapılmalıdır. - Değişken hız kontrollü yüksek verimliliğe sahip motorlar satın alınız. - Elektrikli süpürge makinelerinde tekrar kullanılabilir vakum temizleme torbaları kullanınız. 3.2.Mutfaklarda Verimli Enerji Kullanma - Şartlandırılmış ve kirlenmiş mutfaktaki havayı boşaltmak yerine havayı tamamlama gibi dış atmosferin havasını kullanan hava-misem başlıklar satın alınız. - Mutfak kapalı olduğunda sistemi kapatan mutfak egzoz başlığı için timer kullanınız. - Büyük boyutlu klasik (conventional) fırın yerine daha küçük boyutlu ısı yayımlı(convection) kullanınız.
- Mutfakta sıcak su kullanmak için hava-su ısı pompalı su ısıtıcı kullanınız. - Enerji verim kullanan buzdolabı kullanınız. Buz dolabını mutfakta en soğuk noktaya koyunuz. 3. OTELLERDE VERİMLİ HAVLU VEYA ÇARŞAF KULLANIMI - Havlular veya yatak çarşaflarında kimyasal madde, boya ve ağartıcı içermeyen %100 pamuktan yapılmış olanları tercih ediniz. - Sık sık yatak çarşaflarını değiştirmeyiniz. Yatak çarşaflarının değiştirilmesini müşterilerinizin tercihine bırakınız. Müşterilerin vereceği küçük bir notla bunu yapabilirsiniz. Böylece müşterileri rahatsız etmeden yatak çarşaflarını yıkamayı azaltabilirsiniz. - Otel odalarında müşterilerin havluları kurutmaları için banyoda askı sistemi kurulmalıdır. Müşterilerin havluları her gün değiştirme veya tekrar kullanma fırsatı seçme hakkı veriniz. - Eskimiş havluları ve çarşafları çöpe atma yerine gönüllü kuruluşlara vererek ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını sağlayabilirsiniz. - Lekeli havluları, havuz veya plaj temizliğinde kullanmak için daha koyu renkte boyayınız. Kırıntıları temizlemek içinde kullanılabilir. - Eskimiş, yıpranmış çarşafları önlük veya peçete yaptırarak tekrar kullanmak mümkündür. - Tek kullanımlı ev havluları, sofra örtüsü ve peçete yerine tekrar kullanılabilir alanları kullanınız. - Temizlikte çalışanlar mutlaka eğitimden geçirilmelidir. Müşteri odalarında aşağıdaki yazı örneği asılarak suların ve enerjinin verimli kullanılması, havluların ve çarşafların tekrar kullanılmasına katkı sağlanabilir.
ÇEVRECİ ODA PROGRAMI Bu Odayı Kullanırken Sizde Doğal Kaynakların Korunmasında Katkıda Bulunabilirsiniz! Doğal Kaynaklarımızı Korumak Önceliğimizdir... Oteli olarak, sizleri doğanızı korumada katkıda bulunmaya davet ediyor. 1. El Yıkarken Sıcak Su Yerine Ilık veya Soğuk Su Kullanabilirsiniz. Traş Olurken Suları Boşa Akıtmayınız. 2. Çarşafların ve Havluların Günlük Olarak Değiştirilmemesini Seçerek Günlük 30-35 litre Temiz Suyu Kirletilmesini Önleyebilirsiniz. 3. Havluları Banyonun Dış Tarafındaki Askıya Asarak veya Hava Kurutucuda Kurutabilirsiniz. Havluların Sık Sık Yıkanmasını ve Suların Kirletilmesini Önleyebilirsiniz. 4. Akşamları Pencereleri ve Perdeleri Kapalı Tutarak Odanın Sıcaklığını Maksimum 20 C de tutunuz. 5. Yatmadan Önce Odanızın Sıcaklığını Maksimum 17 C ye Ayarlayınız. 6. Yatmadan Önce Tüm Lambaları ve TV. Kapatınız. İsterseniz Gece Lambasını Açık Tutabilirsiniz. 7. Havluların Günlük Olarak Değiştirilmesini İstiyorsanız Onları Banyo Torbasına Koyunuz. 8. Çarşafların günlük olarak yıkanmasını istemiyorsanız yatağın üzerine işaretini asınız. 9. Odadan Her Çıkışınızda Lambaları, Muslukları ve TV. Kapatınız. Daha temiz Çevre için yardımlarınıza Teşekkür ederiz. Otel Yönetimi