T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) İNŞAAT TEKNOLOJİSİ PVC ORTA KAYIT ANKARA 2006
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.
İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...ii GİRİŞ...1 ÖGRENME FALİYETİ - 1...3 1. PVC ORTA KAYITIN HAZIRLANMASI...3 1.1. PVC Orta Kayıt...3 1.1.1. Tanımı...3 1.1.2. Önemi...3 1.1.3. Çeşitleri...4 1.2. PVC Orta Kayıt Hazırlama Kuralları...4 UYGULAMA FALİYETİ...5 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...10 ÖGRENME FALİYETİ 2...12 2.1. PVC Orta Kayıt Montajı...12 2.1.1.Tanımı...12 2.2. PVC Pencere Aksesuar Montajı Yapma Kuralları:...13 UYGULAMA FALİYETİ...14 ÖLÇME VE DEGERLENDİRME...15 MODÜL DEĞERLENDİRME...17 CEVAP ANAHTARLARI...18 KAYNAKÇA...19 i
AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KODU ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI 582YIM054 İnşaat Teknolojisi PVC Doğrama İmalat ve Montajcılığı PVC Orta Kayıt Bu modül yapılarda PVC pencere, kapı ve bölmelerin orta kayıt imalatı ve montajı ile ilgili konulardan oluşan öğrenme materyalidir. SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN AMACI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Destek sacı montajı ve tahliye kanalı açma modülünü başarmak PVC orta kayıt yapmak Genel Amaç: Gerekli ortam sağlandığında, PVC orta kaydı kuralına uygun olarak hazırlayabileceksiniz. Amaçlar: PVC orta kayıtı kuralına uygun yapabileceksiniz. PVC orta kayıtın kasaya montajını kuralına uygun yapabileceksiniz. PVC atölyesi, PVC profilleri, destek saçları, aksesuar malzemeleri ile kasa, kanat imalat ve aksesuar montaj araç gereçleri, eldiven, ve iş elbisesi. Modülde yer alan her bir öğrenme faaliyetini tamamladıktan sonra, verilen ölçme araçları ile kazandığınız bilgi, beceri ve tavırları değerlendireceksiniz. Modül sonunda kazandığınız bilgi ve beceriler, öğretmeniniz tarafından hazırlanacak ölçme aracı ile değerlendirilecektir. ii
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili öğrenci; İnşaat alanında yapılan uygulamalar çok çeşitli ve değişken bir yapı göstermektedir. Sektördeki iş gücü artışı, teknolojik gelişmeler, inşaat yapımını hızlandırmaktadır. Bu sektörler faaliyetlerinin bir kısmını ya da tamamını kendi özel amaçlarına uygun olarak projelendirmiş yapılar üzerinde yürütmektedirler. Bu açıdan bakıldığında, çok amaçlı kullanılan yapıların can ve mal güvenliği açısından yeterli dayanımda olması zorunludur. Yapıların fiziki olarak çok sağlam olması tek başına yeterli olmamaktadır. Mimarî açıdan güzel görünüm ve orta kayıt pencere sistemlerine sahip olması gerekir. Yapılarda yeri, zamanı ve şiddeti tam olarak kontrol edilemeyen dış etkiler dikkate alındığında, pencere ve ısı sistemlerinin bilinmesi gerekir. Ayrıca bu özelliklerin bilinmesi, yapı güvenliği açısından alınabilecek ek önlemlerin tespiti ve yapı projelerinin hazırlanmasında önemli bir veri olacaktır. Bunun için yapının mimarî sistemi, ölçüleri ile uygulama yöntem ve teknikleri önemlidir. Bir yapının sağlamlığı, o yapıyı meydana getiren yapı elemanlarının ve malzemelerinin kaliteli olmasına bağlıdır. 1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖGRENME FALİYETİ - 1 Bu faaliyet ile gerekli ortam sağlandığında, PVC orta kayıtı kuralına uygun olarak yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA PVC orta kayıtlarının yapımında dikkat edilecek hususları ve binaya göre orta kayıt şekillerini içeren bir yazı hazırlayınız. Bu konuyu sınıfınızda tartışınız. 1. PVC ORTA KAYITIN HAZIRLANMASI 1.1. PVC Orta Kayıt 1.1.1. Tanımı Pencere kapı ve bölme gibi PVC elemanlarının iç bölmelerini oluşturan profillere orta kayıt denir (Resim:1). 1.1.2. Önemi Resim 1 Çok büyük pencere, kapı ve bölme gibi PVC elemanlarını ayrı ayrı bölümler haline getirerek büyük alanları küçültmektir. Orta kayıt, elemanları sağlamlaştırır ve cam takılacak alanları küçültür. Bu durumda cam kırıldığı zaman masraf azalır. 3
1.1.3. Çeşitleri Kemerli kasalarda orta kayıt ( Resim:2) Resim:2 Düz kasalarda orta kayıt ( Resim:3) Resim:3 Kanatlarda orta kayıt ( Resim:4) Resim:4 1.2. PVC Orta Kayıt Hazırlama Kuralları PVC orta kayıtlar projesine uygun yapılmalıdır. PVC orta kayıtları istenilen şekle göre yapılmalıdır. PVC orta kayıt imalatında PVC profillerin kimyasal özelliği bozulmamalıdır. 4
UYGULAMA FALİYETİ FAALİYETİ PVC Orta Kayıtın Yapılması İşlem Basamakları Pvc Orta kayıtın şeklini ve ölçülerini alınız Resim:5.a Öneriler Kullanımı en kolay şekli seçmeye dikkat ediniz. İmalatı mümkün olabilecek şekli seçtiğinizden emin olunuz. Bölge ve iklim özelliklerine uygun şekli belirlediğinizden emin olunuz. Çalışmaya başlamadan önce atölye iş kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz (Öğretmeninizin size belirttiği şekilde). İşaretleme yapacağınız kalemin yanınızda olup olmadığını kontrol ediniz. Ölçü alabileceğiniz ortamın iş güvenliği kurallarına uygunluğunu kontrol ediniz. * Ölçü alacağınız yerin ölçü almaya uygun olup olmadığını tespit ediniz. * Doğru ölçü alabildiğinizden emin olunuz. * Aldığınız ölçüleri kontrol ediniz. Resim:5.b 5
Orta kayıta uygun profilleri hazırlayınız ve markalayınız Yapacağınız orta kayıtın şekline uygun profilleri seçip hazırlayınız. Profilleri markalama ve kesim yerine getiriniz. Profilleri kesilecek yerlerinden markalayınız. Markalamayı doğru yaptığınızdan emin olunuz. Resim:6 Orta kayda uygun sacları hazırlayınız ve markalayınız Yapacağınız orta kayıtın şekline uygun destek sacları seçip hazırlayınız. Sacları markalama ve kesim yerine getiriniz. Sacları kesilecek yerlerinden markalayınız. Markalamayı doğru yaptığınızdan emin olunuz. Resim:7 Orta kayda uygun sacları kesiniz. Resim:8 Orta kayıt için markalanmış sac profilleri kesiniz. Sac profilleri keserken makineyi dikkatli kullanınız. Kesimi doğru yaptığınızdan emin olunuz. 6
Orta kayıta uygun profili kesiniz. Resim:9 Orta kayıt için markalanmış profilleri kesiniz. Orta kayıt profilini 90 o de kesiniz. Profilleri keserken makineyi dikkatli kullanınız. Kesimi doğru yaptığınızdan emin olunuz. Tahliye kanallarını açınız. Resim:10 Su tahliye kanallarını orta kaydın alt yataylarına açınız. Havalandırma kanallarını açınız. İç ve dış kanalları birbirinden 7 cm uzak açınız. Kanalları açarken 60 lik eğimin oluşmasına özellikle dikkat ediniz. İhtiyaç olduğunda, genellikle kuzeygüney cephede vakum delikleri açınız. Montaj sonunda tahliye kapatma kapakları (rüzgarlık) takınız. Orta kayıt destek saçlarını profile monte ediniz. Kesilmiş destek saclarını vidalayınız. Vidalamaya sacın iki ucundan 15 cm bırakacak şekilde içten başlayınız Her metrede en az üç adet vidalama yapınız. Resim:11 7
Orta kayıt aksesuar yerlerini açınız. Varsa orta kayıt aksesuar seçimini yapıp hazırlayınız. Aksesuar yerini açınız. Resim:12.a Resim:12.b Orta kayıt profilin kertmesini yapınız Kesilmiş profilleri orta kayıt makinesinin yanına hazırlayınız. Orta kayıt makinesini çalıştırınız. Makinede orta kaydın kertmesini yapınız. Orta kayıt kertmesini doğru yaptığınızdan emin olunuz. Resim:13 8
Orta kayıt bağlantı tıpasını profile vidalayınız. Kesilmiş ve kertilmiş orta kayıt profillerine orta kayıt bağlantı tıpasını takınız. Orta kayıt bağlantı tıpasını vidalayınız Tıpanın sağlamlığını kontrol ediniz. Vidalamayı doğru yaptığınızdan emin olunuz. Resim:14 Orta kaydı yerine alıştırınız. Hazırladığınız orta kaydı yerine koyunuz Orta kaydın yerine uygunluğunu kontrol ediniz Orta kaydın uygunluğundan emin olunuz (Resim:15.b). Resim:15.a Resim:15.b 9
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre, kendinizin veya arkadaşınızın yaptığı PVC pencere kanat işlerini değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre, evet hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz. Dersin adı PVC Doğrama ve Kaplamaları Öğrencinin Amaç PVC orta kayıt yapma becerilerinin ölçülmesi Adı Soyadı Konu PVC orta kayıt yapma Sınıf / No: GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 PVC Orta kayıtın şeklini ve ölçülerini aldınız mı? 2 Orta kayıta uygun profilleri hazırladınız ve markaladınız mı? 3 Orta kayıta uygun saçları hazırladınız ve markaladınız mı? 4 Orta kayıta uygun sacları kestiniz mi? 5 Orta kayıta uygun profili kestiniz mi? 6 Tahliye kanallarını açtınız mı? 7 Orta kayıt destek saçlarını profile monte ettiniz mi? 8 Orta kayıt ksesuar yerlerini açtınız mı? 9 Orta kayıt profilin kertmesini yaptınız mı? 10 Orta kayıt bağlantı tıpasını profile vidaladınız mı? 11 Orta kayıtı yerine alıştırdınız mı? Bu değerlendirme sonucunda eksik olduğunuzu tespit ettiğiniz konuları tekrar ederek eksikliklerinizi tamamlayınız. Bu faaliyet kapsamında kazandığınız bilgileri, aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. 10
ÖLÇME SORULARI (Çoktan seçmeli) 1. PVC orta kayıt yapımında aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanmaz? A) Profil kesimi yapmak B) Destek sacı kesimi yapmak C) Tahliye kanalları açmak D) Köşe kaynağı yapmak 2. Aşağıdakilerden hangisi PVC orta kayıt bağlantı tıpası montajı ile ilgili değildir? A) Tıpayı önce kasaya takmak B) Orta kayıt profillerine bağlantı tıpasını takmak C) Orta kayıt bağlantı tıpasını vidalamak D) Tıpanın sağlamlığını kontrol etmek 3. Aşağıdakilerden hangisi PVC orta kayıt alıştırmasında uygulanan işlerden değildir? A) Hazırladığınız orta kaydı yerine koyunuz B) Orta kaydın yerine uygunluğunu kontrol ediniz C) Cam çıtalarını kesiniz D) Orta kaydın yerine uygunluğunu kontrol ediniz 4. Aşağıdakilerden hangisi PVC pencere cam çıtalarının montajında uygulanmaz? A) Orta kayıt makinesini çalıştırmak B) Kanalları sabunlu su ile ıslatmak C) Makinede orta kaydın kertmesini yapmak D) Orta kayıt kertmesini doğru yaptığınızdan emin olmak 5. PVC orta kayıt yapımında aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanmaz? A) Orta kayıtı yerine alıştırmak B) Orta kayıtın kertmesini yapmak C) Cam çıtalarını takmak D) Orta kayıt tıpasını vidalamak DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek değerlendiriniz. Eksik olduğunuzu tespit ettiğiniz konulara dönerek tekrarlayınız. Tüm soruları doğru cevapladıysanız diğer faaliyete geçiniz. 11
ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ÖGRENME FALİYETİ 2 Bu faaliyet ile gerekli ortam sağlandığında, PVC orta kayıtın montajını kuralına uygun olarak yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA PVC orta kayıtların montajının yapımında dikkat edilecek hususları ve PVC elemanlarına göre orta kayıt şekilleri ile ilgili bir yazı hazırlayınız. Bu konuyu sınıfınızda tartışınız. 2. PVC ORTA KAYIT MONTAJININ YAPILMASI 2.1. PVC Orta Kayıt Montajı 2.1.1.Tanımı PVC profillerden inşa edilen orta kayıtının PVC elemanlara takılıp bağlanmasına orta kayıt montajı denir (Resim:15). Resim:16 Hazırlanmış olan orta kayıtın ve kasanın özelliğini bozmadan ölçülerine uygun, düzgün, doğru, kuralına dikkat ederek, sağlam, amacına uygun ve temiz işçilik uygulanarak montajı yapılmalıdır. 12
2.2. PVC Pencere Aksesuar Montajı Yapma Kuralları: PVC orta kayıtlar projesine uygun takılmalıdır. PVC orta kayıtlar imalatın uygun yerlerine takılmalıdır. PVC orta kayıt montajında profillerin kimyasal özelliği bozulmamalıdır. PVC orta kayıtlar PVC profilleri olumsuz etkilememelidir. 13
UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FALİYETİ PVC Orta Kayıt Montajının Yapılması İşlem Basamakları Kasaya orta kayıt yerlerini markalayınız. Öneriler Hazırladığınız orta kaydı kasanın yanına getiriniz. Kasanın orta kayıt takılacak yerlerini markalayınız. Markalamayı doğru yaptığınızdan emin olunuz. Resim:17 Orta kayıt tıpasını kasaya vidalayınız. Orta kayıtları vida ile kasa arasından çektirerek bağlayınız. Varsa orta kayıtları bağlayınız. Karşılıklı iki orta kayıt mevcutsa biri vida ile çektirilir, diğerini destek sacına vidalayınız. Orta kayıt birleşim yerlerine silikon çekiniz. Resim:18 Ölçüleri kontrol ederek tekrar ölçünüz. Orta kayıtı doğru taktığınızdan emin olunuz. Orta kayıtla kasa arasını ölçünüz. Ölçülerin gerçek ölçülere eşit olup olmadığını kontrol ediniz. Resim:19 14
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEGERLENDİRME Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre, kendinizin veya arkadaşınızın yaptığı PVC pencere aksesuar montaj işlerini değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre, evet hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz. Dersin Aadı PVC doğrama ve kaplamaları Öğrencinin Amaç PVC orta kayıt montaj becerilerinin ölçülmesi Adı soyadı Konu PVC orta kayıt montajı Sınıf Nu GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 Kasada orta kayıt yerlerini markaladınız mı? 2 Orta kayıt tıpasını kasaya vidaladınız mı? 3 Ölçüleri kontrol ederek tekrar ölçtünüz mü? Toplam evet ve hayır cevap sayıları Bu değerlendirme sonucunda eksik olduğunuzu tespit ettiğiniz konuları tekrar ederek eksikliklerinizi tamamlayınız. Bu faaliyet kapsamında kazandığınız bilgileri aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. 15
ÖLÇME SORULARI (Çoktan seçmeli) 1. PVC kasaya orta kayıt markalama montajında aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanmaz? A) Hazırlanan orta kaydı kasanın yanına getirmek B) Kasanın orta kayıt takılacak yerlerini markalamak C) Markalamayı doğru yaptığımızdan emin olmak D) Menteşeleri takmak 2. PVC orta kaydın kasaya montajında aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanmaz? A) İspanyolet yerini markalayıp vidalamak B) Orta kayıtları vida ile kasa arasından çektirerek bağlamak C) İki orta kayıttan birini vida ile çektirmek, diğerini destek sacına vidalamak D) Orta kayıt birleşim yerlerine silikon çekmek 3. PVC pencere kol montajında aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanmaz? A) Kasada orta kayıt yerlerini markalamak B) Orta kayıt sökmek C) Orta kayıt tıpasını kasaya vidalamak D) Ölçüleri kontrol ederek tekrar ölçmek. 4. PVC orta kayıt montajında ölçüleri kontrol etmede aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanmaz? A) Orta kaydı doğru takmak B) Orta kayıtla kasa arasını ölçmek C) Kol vidalarını matkapla sıkmak D) Ölçülerin gerçek ölçülere eşit olduğunu kontrol etmek. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek değerlendiriniz Eksik olduğunuz konulara geri dönerek tekrarlayınız. Tüm soruları doğru cevapladıysanız diğer faaliyete geçiniz. 16
MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Soru: Ölçüleri verilen (140/130) bir PVC pencerenin orta kayıtını hazırlayıp montajını yapınız: Dersin adı Amaç Konu Zaman PVC Doğrama ve Kaplamaları PERFORMANS TESTİ Öğrencinin PVC orta kayıt hazırlama ve montajını yapma becerilerinin ölçülmesi Adı Soyadı PVC orta kayıt hazırlama ve orta kayıt montajı yapabilme Sınıf Nu Başlangıç saati Bitiş saati Toplam süre GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 PVC orta kayıtın şeklini ve ölçülerini aldınız mı? 2 Orta kayıta uygun profilleri hazırladınız ve markaladınız mı? 3 Orta kayıta uygun saçları hazırladınız ve markaladınız mı? 4 Orta kayıta uygun sacları kestiniz mi? 5 Orta kayıta uygun profili kestiniz mi? 6 Tahliye kanallarını açtınız mı? 7 Orta kayıt destek saçlarını profile monte ettiniz mi? 8 Orta kayıt aksesuar yerlerini açtınız mı? 9 Orta kayıt profilin kertmesini yaptınız mı? 10 Orta kayıt bağlantı tıpasını profile vidaladınız mı? 11 Orta kayıtı yerine alıştırdınız mı? 12 Kasada orta kayıt yerlerini markaladınız mı? 13 Orta kayıt tıpasını kasaya vidaladınız mı? 14 Ölçüleri kontrol ederek tekrar ölçtünüz mü? Toplam evet ve hayır cevap sayıları Performans testi değerlendirmesi sonucunda eksik olduğunuz konuları yeniden tekrar ederek eksik bilgilerinizi tamamlayınız. Kendinizi yeterli görüyorsanız bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz. 17
CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ 1 CEVAP ANAHTARI 1 D 2 A 3 C 4 B 5 C ÖĞRENME FAALİYETİ 2 CEVAP ANAHTARI 1 D 2 A 3 B 4 C 18
KAYNAKÇA KAYNAKÇA PLASPEN, Wınworld, Aylık Dergi EDİZPEN, Teknik Eğitim Kitabı KALE, Kapı Pencere Sistemleri PİPEN, PVC Aksesuar Sistemleri ERPEN, Polimer Kapı ve Pencere Sistemleri ALFAPEN, PVC Pencere ve Kapı Sistemleri EGEPEN, PVC Pencere ve Kapı Sistemleri FIRATPEN, PVC Pencere ve Kapı Sistemleri 19