T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Zeren Erik Yaşar PMR Türkiye Teknik Koordinatörü 16 Haziran 2015
Toplantının Amacı PMR Projesinin önümüzdeki faaliyetleri hakkında sizleri bilgilendirmek Görüş ve önerileriniz almak Sabah: Kamu kurum ve kuruluşları Öğleden sonra: Sektör temsilcileri
Gündem Başlıkları Yeni iklim rejiminin genel görünümü Karbon Fiyatlandırma Yeni finansman araçları Ülkemizin konumu PMR Projesinin yeri ve yaklaşımı PMR Analitik Rapor 1 PMR Analitik Rapor 2 PMR Analitik Rapor 3
Her ülkenin elini taşın altına koyacağı bir sisteme doğru giderken Yeni İklim Rejimi Şekillenirken Amerika- Çin İklim Anlaşması Kalkınmakta olan ülkelerdeki uygulamalar EU İklim Hedefleri PMR (Dünya Bankası) Yeni iklim rejimi ve piyasası şekilleniyor GHG İzleme Mevzuatı (IPA) Yeni finansman kaynakları indcs, NAMAs?? MRV (GIZ)?? Ülkelerin kendilerine uygun olarak belirledikleri azaltım eylemleri Kalkınmakta olan ülkelerin de azaltım hedefi aldıkları bir sistem Emisyonların şeffaf, takip edilebilir, güvenilir bir sistem üzerinde raporlanması, izlenmesi ve doğrulanması (MRV)
Yeşil İklim Fonu (Green Climate Fund) - UNFCCC tarafından azaltım eylemlerini desteklemenin birincil finansal aracı olarak yaratıldı - İlk proje fonlaması 2015 sonbaharında - $ 10. 5 milyar toplandı - NAMA, sektörel ve genişletilmiş (scaled-up) kredilerin bu fondan faydalanmaları planlanıyor - Değerlendirme kritileri: - Etki potansiyeli - Paradigma değişimi - Sürdürülebilir kalkınma potansiyeli - Ülke ihtiyaçları - Ülke sahiplenmesi - Verimlilik ve etkinlik
NAMAs Kredilendirme Yenilenebilir Enerji Enerji Verimliliği Ulaştırma, Atık vb Ulusal Katkı Bildirim Mekanizmaları LEDS-Düşük Karbonlu Kalkınma Stratejileri /İklim Değişikliği Eylem Planları Uzun Dönemli Strateji Azaltım Hedefleri indcs Hedefler Eylemler Finansman İmkanları (Yeşil İklim Fonu, Kredilendirme Fonu, İkili İşbirliği Fonları) İzleme, Raporlama ve Doğrulama Sistemi (MRV)
Küresel Eğilim: Karbon Fiyatlandırma - Karbonun her yerde bir fiyatı olmalı - 40 ülkede ve 20 bölgesel yönetim tarafından uygulanmakta - Dünya emisyonlarının %12 si bu şekilde kapsanmış durumda - Yeni iklim rejimi içerisinde daha fazla uygulama kalkınmakta olan ülkelerde olacak - PMR Programının ana konusu
Karbon Fiyatlandırma Mekanizmaları Karbon Vergisi Fiyat stabilitesini sağlar, emisyon azaltımlarında kesinlik sağlamaz. Uygulaması kolay. Emisyon Ticaret Sistemi Fiyat esnektir. Emisyon üst sınırı belirli dönemlerde aşağı çekildiği için emisyon azaltımında kesinlik sağlar. Uzun bir hazırlık gerektirir. Azaltım seçeneklerinde esneklik sağlar. Sektörel Kredilendirme Proje, program ya da sektör odaklı. Ticarete konu olabilir. Sonuç Odaklı Finansman Emisyon azaltımı sağlandıkça, tesislere/firmalara verilen finansman. Proje, program ya da sektör odaklı. Ticarete konu olabilir.
Piyasa Temelli? Piyasa Temelli Olmayan? Fark: Değişimi/ticareti yapılabilir bir birim üretip üretmediği Piyasa Temelli Emisyon ticaret sistemi Kredilendirilebilir NAMA lar Sektörel kredilendirme Piyasa Temelli Olmayan Yenilenebilir enerji destekleri Enerji verimliliği teşvikleri Yeşil Havalimanları Programı Düşük emisyonlu araç teşviki Eko-etiketleme Yenilenebilir enerji sertifikaları?
Dünya da Karbon Vergisi Denkleştirme/offset mümkün
Emisyon Ticaret Sistemi
Türkiye nin çalışmaları Amerika- Çin İklim Anlaşması Kalkınmakta olan ülkelerdeki uygulamalar EU İklim Hedefleri PMR (Dünya Bankası) Yeni iklim rejimi ve piyasası şekilleniyor GHG İzleme Mevzuatı (IPA) İklim piyasasından faydalanma MRV (GIZ)
Fırsatlarımız İyi kurulmuş olan ve iyileştirme/geliştirmelere açık olan bir MRV (izleme, raporlama, doğrulama) sistemi Çimento, demir-çelik, seramik, elektrik gibi sektörlerin MRV de sergilediği iyi performans Ülke emisyonlarının 50% den fazlasının MRV kapsamında olması Türkiye, 2013 emisyonları 459 milyon ton CO2
Yaklaşımımız- I PMR karar projesi değil, karar alıcıların desteklenmesini ve bilgilendirilmesini sağlamaya yönelik bir araç Analitik çalışma, bize bütün hakkında bir fikir vermeli Bu resim dahilinde kurumsal ihtiyaçların belirlenmesi Sektörlere yönelik adaptasyon, koruma, teşvik mekanizmalarının derinlemesine çalışılması Sektör ayrımı yapmadan, tüm sektörleri birlikte çalışmak Avantajlar ve dezavantajların ortaya konması Tasarım parametrelerinin, sektörlere özel çalışmaların işbirliği ile belirlenmesi
Yaklaşımımız- II İşbirliği Hassasiyetlerin gözetilmesi Kapasite gelişim faaliyetleri Beklentimiz İşbirliği Çalışmalarına destek (veri temini, senaryo belirleme ve diğer toplantılara katılım) Pilot çalışmalara dahil olma
PMR Analitik Rapor 1: Türkiye de emisyon ticaret sisteminin kurulmasının değerlendirilmesi
PMR Analitik Rapor 1: Türkiye de emisyon ticaret sisteminin kurulmasının değerlendirilmesi Expression of Interest: Haziran 2015 Kontrat: Eylül-Ekim 2015: Uygulama: 12 ay Faaliyetlerin tanıtılması ve görüş alınması
Analitik Raporun Amacı Karar alıcıların emisyon ticaret sistemi hakkında bilgilendirilmeleri indc ya da ulusal taahhütlerimizi desteklemek Sistemin yapıtaşlarının ortaya konması İhtiyaçların ve uygulama yol haritasının ortaya konarak ülkemizin hazırlık yapmasına ve hızlı hareket etmesine imkan vermek Sektörün konu ile ilgili bilgilendirilmesi
Bileşen 1 1.1 ETS parametrelerinin detaylı bir analizi 1.2 «Senaryo Belirleme Çalıştayları»nda sizlere sunularak kapasite gelişimi sağlanması 1.3 Bu çalıştaylarda, ülkemiz için olası 2 adet ETS sisteminin tasarımına karar verilmesi Örnek: Parametre Senaryo 1 Senaryo 2 Kapsam ve Gazlar Üst sınır belirleme Tüm MRV sektörleri Tüm Kyoto gazları Grandfathering (Tarihsel emisyon miktarlarına göre) Tüm MRV sektörleri + binalar+ ulaşım Sadece CO2 Bechmark (Sektör benchmark değerlerine göre) Permi dağıtımı Free allocation Benchmark + İhale Permi Biriktirme (Banking) Yok Var
Bileşen 2 2.1 ETS sistemi için gerekli olan kurumsal ve yasal gerekliliklerin belirlenmesi 2.2 Ülkemizdeki kurumsal yapı ile ihtiyaçların karşılaştırılarak görev, yetki ve sorumluluk alanlarının belirlenmesi - Yeni kurumsal birimlerin kurulması - Mevcut sistem içinde entegrasyonu 2.3 Ülkemizdeki mevcut mevzuat ile ihtiyaçların karşılaştırılması ve mevzuat önerilerinin yapılması
Bileşen 3 3.1 Pilot bir ETS çalışmasına yönelik olarak bir yol haritasının ortaya konması Uygulamaya yönelik olarak pratikte neler yapılmalı? (Yapılacaklar listesi) Örnek: - Ulusal düzeyde toplanması gereken verilerin belirlenmesi - Sektörel veri ihtiyaçlarının belirlenmesi - Emisyon ve permi dağıtım yazılımının geliştirilmesi - Emisyon kayıt sisteminin oluşturulması/ güncellenmesi - Ticaret platformunun oluşturulması - Mevzuat çalışmaları
Önemli noktalar Karar alma ya da senaryo çalışmaları ile teorik bir raporun ötesine geçme Türkiye ye özgü bir çalışma olması Diğer ETS ülkelerinden başarılı ve başarısız uygulamaların parametre ve ihtiyaç analizinin içine yedirilerek deneyim aktarımının sağlanması Yapılan hataların yapılmaması için mekanizmaların belirlenmesi AB ETS mevzuatı ile uyumlaştırma Derinlikli çalışma ihtiyaçlarının belirlenmesi: ETS in rekabet edilebilirliğe etkisi Sektörlerin uyumunu arttırma ve teşvik mekanizmaları Enerji ve karbon fiyatı arasındaki etkileşim
Öneriler? Başka bileşen ya da alt bileşen önerisi? Çalıştaylar nasıl yapılmalı? Yapılmamalı? Özel sektör nasıl entegre edilebilir? Hassasiyetlerimiz? Çeviri ihtiyacı, önerisi
15 Dakika Çay-Kahve Molası
PMR Analitik Rapor 2: Farklı sektörlerde farklı piyasa temelli mekanizmaların çalışılması
Sunumun amacı PMR Analitik Rapor 2: Farklı sektörlerde farklı piyasa temelli mekanizmaların çalışılması - Esnek bir faaliyet - Piyasa temelli olan (veya olmayan) neler çalışılabilir?
Satın alma ve uygulama zaman planı Expression of Interest: Temmuz 2015 Kontrat: Eylül-Ekim 2015: Uygulama: 12 ay Gönüllü bir sektör? Yapılması planlanan bir çalışma?
Ülkelerden Örnekler
Karbon Vergisi
Emisyon Ticaret Sistemi
Avustralya - Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), Yenilenebilir Enerji Hedefi, Ev Aletlerinde ve Binalarda EV standartlarına paralel olarak Sonuç Odaklı Finansman (Results Based Finance) - Avusturalya Ulusal Emisyon Azaltım Fonu - Tüm ekonomiye yönelik - Temiz Enerji Düzenleme Kurumu, emisyon azaltımlarını satın almak için ihalelere çıkacak. Ton emisyon başına en düşük teklifi veren projelerin azaltımları devlet tarafından satın alınacak. Tarım Karbon Girişimi - Tarımda elde edilen emisyon azaltımları ulusal olarak oluşturulan bir karbon pazarında satılabiliyor.
Meksika Sürdürülebilir Konutlar Programı (NAMA) Bugüne kadar hibe olarak alınan: 14 M EUR - Enerji verimli konutların yaygınlaştırılması - Temel enerji verimliliği standartlarının yeni yapılara uygulanması - Enerji verimliliği standartlarının yükseltilmesi - Yeşil mortgage kredileri - Mevcut konutlara standartların yayılması - Pilot pasif ev uygulamalarının yapılması
Kosta Rika Kahve Tarımından Kaynaklı Emisyonların Azaltılması (NAMA) Ülke emisyonlarının %10 u kahve üretiminden kaynaklı Bugüne kadar hibe olarak alınan: 7 M EUR - Kahve hasatı ve işleme kaynaklı emisyonların %15 oranında azaltılması - Kahve dikim alanlarının %50 artması - İklim dostu gübre kullanımı - İşlemede kullanılan ekipmanların verimli olanlarla ikamesi - Çiftçilere hibeler, ucuz kredilerin temin edilmesi
Endonezya Endonezya Şehirleri için Sürdürülebilir Kent Ulaşımı Bugüne kadar hibe olarak alınan: 14 M EUR - Artan araç sahipliğini ve olumsuz etkilerini kontrol etmek - Düşük karbonlu, sürdürülebilir kent ulaşımı için politika üretilmesi - Yerel yönetimlerin kapasitelerinin arttırılması ve finansman desteği - Kılavuz hazırlama - İzleme, Raporlama ve Doğrulama sisteminin oluşturulması
Kolombiya Toplu Taşıma Odaklı Büyüme Kolombiya da en hızlı emisyon artışı kaydeden sektör Bugüne kadar hibe şekline alınan: 15 M EUR - Kentlerde toplu taşıma ile trafiğin %25-36 oranında azaltılması ve hava kalitesinin iyileştirilmesi - İnsanların güvenle yürüyebilecekleri ve yaşayabilecekleri alanların oluşturulması - Kolombiya Kalkınma Bankası bünyesinde «Toplu Taşıma Odaklı Büyüme Merkezi»nin kurulması - Kentsel gelişim, arazi kullanımı, sosyal konut projeleri ile ulaşım sisteminin gelişim planlarının entegre edilmesi - Ulaşım ihtiyaçlarının azaltacak şekilde konutların planlanması, sosyal olarak dezavantajlı kesimlerin kapsanması, toplu taşıma hizmetlerinin iyileştirilmesi ve ucuzlatılması
Şili Kredilendirme Mekanizmalarından Faydalanmak için Kapsam Belirleme Çalışması - Beyaz enerji sertifikalarının (yenilenebilir enerji satın alma zorunluluğu), enerji sektörü için emisyon azaltım hedefine dönüşümü ve ETS uygulaması - ETS altında düzenlenmeyen sektörler için azaltım düzenlenmeleri - Uluslararası rekabete açık sektörlerin azaltıma teşvik mekanizmalarının belirlenmesi - Binalarda verimlilik performansına dayalı benchmark ve kredilendirme mekanizması
Diğer Ülke Örnekleri Ülke Hindistan Bhutan Brezilya Şili Çin Kosta Rika Ethiopya Gürcistan Vietnam Tayland Proje Konusu Yeşil enerji sertifikası sistemi Düşük Karbonlu Kalkınma Stratejisi ve NAMA lara cinsiyet eşitliğini gözetecek önlemlerin entegre edilmesi Ormansızlaşmanın önlenmesi için politika üretimi Kamu-Özel Sektör Karbon Yönetimi İşbirliği Ulusal Enerji Verimliliği Programı Ormancılık Sektöründe MRV sisteminin oluşturulması İklim Dirençli Ekonominin Oluşturulması Belediyeler düzeyinde emisyon azaltım planlarının hazırlanması Ulusal enerji verimliliği programının uygulanması Yenilenebilir enerji ve atık sektörünün entegrasyonu
Bizde neler çalışılabilir? Yeşil enerji sertifikaları Beyaz enerji sertifikaları Ulaştırma? Atık? Ormancılık? Sanayi? Maliye?
Önemli noktalar Gönüllülük esas ancak sektör/ bakanlık sahiplenmesi önemli Bakanlıklar arası işbirliğini pekiştirme Yapılması planlanan bir çalışmanın detaylı incelenmesi Seçim kriterleri Emisyon azaltım potansiyeli yüksek Maliyet etkin Sahiplenme yüksek Destekleyici mekanizmalar
Öneriler?
PMR Analitik Rapor 3: Seçilen mekanizmaların model ve simulasyon çalışmalarının yapılması
Modelleme- Simulasyon Çalışması Seçilen mekanizmaların ekonomiye ve sektörlere etkilerinin görülebileceği bir çalışma Örn: ETS te seçilen senaryoların değerlendirilmesinin yapılması Sonuçların sentez raporunda analiz edilmesi ve karar alıcılara, sektörlere sunulması Kritik noktalar: Veri temini Yerel uzmanlarla yabancı uzmanların bir arada çalışması
Planlanan Çalışmalar
Planlanan Çalışmalar Kapasite artırımı ve kapasite oluşturmaya yönelik toplantılar: - Uluslararası ve yerel konferanslar, toplantılar - Yuvarlak masa toplantıları - Sektörleri uluslararası uzmanlarla buluşturma - İletişim faaliyetleri Sektörlere yönelik sanal ETS simulasyonu (fon arayışı devam ediyor) Eğitim, seminer, toplantı önerileri?
Zeren Erik Yaşar T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü İklim Değişikliği Dairesi Başkanlığı Tel: +90 312 586 30 98 Faks: +90 312 474 03 35 E-posta: zeren.erikyasar@csb.gov.tr www.csb.gov.tr Dinlediğiniz için teşekkür ederim
Kredilendirilebilir NAMA lar - Ulusal Olarak Azaltım Mekanizmaları - NAMA ların 2020 sonrası iklim rejimindeki yapıtaşlarından biri olması bekleniyor - 58 NAMA, UNFCCC ye kayıt ettirildi - 7 tanesi uygulama aşamasında Kredilendirme Mekanizmaları (Scaled-up Crediting, Sectoral Crediting, Joint Crediting) - Proje bazlı - Sektörel programlardan ya da projelerden oluşan azaltım eylemleri - NAMA ların uygulanmasını desteklemek üzere kullanılabilir Genişletilmiş Kredilendirme Fonu (Dünya Bankası-PMR ) - Donor ülkelerin, uygulayıcı ülkelerden azaltım kredileri temini