14 Mayıs 2012 Mali Bülten No: 2012/62 VERGİ Konu: Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi (BES) ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Tasarı ile Getirilmek İstenen Düzenlemeler, Özet: Vergi kanunlarında, Hazine Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, Tarım Sigortaları Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu, Sigortacılık Kanunu ile Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklikler öngörülmektedir. Açıklamalar Tasarı yürütme maddesi dahil 58 maddeden oluşmaktadır. Tasarı sıralaması ile öngörülen değişikliklerden ilgili olanları özetle aşağıdaki gibi olup, yasama sürecinin ardından daha detaylı şekilde ele alınarak KPMG Bültenleri haline getirilmek suretiyle sizlerle paylaşılacaktır. 1- Veraset ve İntikal Vergisi Kanununa İlişkin Değişiklik BES e katılanların bireysel emeklilik hesaplarına ödenecek devlet katkısı nedeniyle katılımcıların vergi yükümlülüğü ortaya çıkmaması için devlet katkı paylarının hak kazanılan kısımları vergiden istisna edilmiştir. 2- Gelir Vergisi Kanununa İlişkin Değişiklikler Gelir Vergisi Kanununun 22. maddesinin 1. fıkrası değiştirilerek, daha önce bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin %25 i oranındaki istisna, yeni sistemde kaldırılmaktadır. Sistemden emeklilik, vefat ve maluliyet gibi zorunlu nedenlerle ayrılmalar sırasında stopaj suretiyle alınacak vergi oranı Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi ile tanınan yetki kapsamında Bakanlar Kurulu tarafından yeniden belirlenecektir.
No 2012/62 a- Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin 1. fıkrasının 9 numaralı bendi ile bireysel emeklilik sistemin teşviki amacıyla işveren katkılı emeklilik planlarının kurulması için işverenlerin çalışanları adına ödeyecekleri katkı paylarının ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi sağlanmaktadır. Ancak ticari kazancın tespitinde gider alınacak tutarın tespitinde, sisteme gerek işveren gerekse çalışanların yapacakları katkı payları çalışanın brüt ücretinin %15 i ve asgari ücretin yıllık tutarı ile sınırlandırılmıştır. b- Gelir Vergisi Kanununun 63. maddesinin 1. fıkrasının 3 numaralı bendi değiştirilerek, bireysel emeklilik sistemine yapılan katkı payları ücret gelirlerinden (ücretin safi tutarından) indirilmesi uygulamasına son verilmektedir. Ancak bu indirim kaldırılırken şahıs sigortaları (sağlık ve birikimli hayat sigortaları gibi) için ödenen primlerden indirim konusu yapılması ile ilgili %5 limiti %15 e çıkarılarak şahıs sigortaları teşvik edilmiş sonucuna varılabilir. Ancak gerek işverenler tarafından çalışanları adına ödenen bireysel emeklilik katkı payları ile şahıs sigortalarına ilişkin primlerin toplam tutarının brüt ücretin %15 ini aşmaması gerektiğine ilişkin limiti de unutmamak gerekmektedir. Ücret geliri sahiplerinin safi ücretlerinin belirlenmesinde indirim imkânının kaldırılmasına paralel olarak, Gelir Vergisi Kanununun 89. maddesinin 1. fıkrasının 1 numaralı bendi değiştirilerek elde ettikleri gelirleri nedeniyle yıllık beyana tabi kişiler (serbest meslek sahipleri gibi) tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarının yıllık beyana tabi gelirlerden indirimi uygulamasına da son verilmektedir. c- Gelir Vergisi Kanununun 75. maddesinin 2. fıkrasının 15 numaralı bendi değiştirilerek, bireysel emeklilik sistemi ve tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları ile sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemelerin sadece getirileri (bireysel emeklilik hesaplarında Devlet katkılarının hak kazanılan kısımlarına isabet eden getiriler dâhil) vergiye tabi tutulmakta ve anapara tutarları stopaj kapsamından çıkarılmaktadır. d- Stopaj esaslarını düzenleyen Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin 1. fıkrasının 15 numaralı bendinin (c) alt bendi değiştirilerek bireysel emeklilik ve şahıs sigortaları kapsamında yapılan ödemelerde stopaj, menkul sermaye iratlarını düzenleyen madde ile uyumlu hale getirilerek yeniden düzenlenmiştir. Buna ilave olarak, tasarı ile öngörülen yeni düzenlemelerin yürürlük tarihinden önce ödenen katkı paylarının gelir sahiplerinin gelir vergisi matrahlarından indirilmiş olması halinde, bu kişilere yapılacak ödemelerin stopaj oranlarının belirlenmesi konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmektedir. e- Bireysel emeklilik ile ilgili getirilen yeni sistemde, işverenler tarafından ödenen katkı payları hariç, ücret ile beyanname üzerinden indirime son verilirken belli oranlarda devlet katkısına dayanan bir sistem getirilmiştir. Buna göre; Devlet katkısı, katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının %25 ine karşılık gelen tutar, Devlet katkısı olarak hesaplanmakta ve Müsteşarlık bütçesine konulan ödenekten ilgili hesaba ödenmektedir. Katılımcı için bir takvim yılı içinde ödenen katkı paylarının toplamı hesaplamaya ilişkin dönemin sona erdiği tarihte geçerli brüt asgari ücretin hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarı aşamayacaktır. Katılımcılardan; a) En az 3 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve getirilerinin % 15 ine, b) En az 6 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve getirilerinin % 35 ine, c) En az 10 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve getirilerinin % 60 ına,
hak kazanacak olup bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat veya maluliyet nedeniyle ayrılanlar Devlet katkısı ve getirilerinin tamamına hak kazanacaktır. Devlet katkısı ve getirilerinden hak kazanılan tutarlar sistemden ayrılma veya emeklilik durumunda katılımcıya ödenecektir. f- Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 79. maddesi ile kamuoyunda melek yatırımcı veya bireysel katılım yatırımcısı olarak tanımlanan kişilerin ilk veya erken aşamalarında bulunan işletmelerin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Uygulama ile bireysel katılım yatırımcısı statüsüne sahip gerçek kişilerin Hazine Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde şirketlere koydukları sermaye tutarının %75 ini (TÜBİTAK tarafından belirlenen programlar kapsamında son beş yıl içinde projesi desteklenmiş kurumlara iştirak sağlayanlar için bu oran %100 oranından) gelir vergisi matrahından gider olarak indirme uygulaması getirilmektedir. Ancak indirim tutarı %75 ve 1.000.000 TL ile sınırlandırılmakta, ancak gelir yetersizliği nedeniyle indirilemeyen kısımların, izleyen yıllarda dikkate alınmasına imkan verilmektedir. Söz konusu tutarların izleyen yıllara aktarılmasına bir zaman sınırı getirilmemektedir. Uygulama ile ilgili şartları genel hatları ile aşağıdaki gibidir: - Bireysel katılım yatırımcısı statüsüne sahip olmak, - İştirak hisselerini en az iki yıl elde tutmak. g- Vakıf, Sandık, Tüzel Kişiliği Haiz Meslek Kuruluşu veya Sair Ticaret şirketlerinin Emekliliğe Yönelik Birikimler ve Taahhütlerin Bireysel Emeklilik Sistemine veya Yıllık Gelir Sigortalarına Aktarılması Konusuyla İlgili Değişiklikler a. Tasarının 11. maddesi ile 4632 sayılı Kanunun geçici 1.maddesi 5. fıkrası ile ilgili olarak 3065 sayılı KDVK ya eklenen istisna ile üyelerine veya çalışanları için emekliliğe yönelik birikimler ve taahhütleri olanların bunlarla ilgili olarak bireysel emeklilik sistemine veya yıllık gelir sigortalarına aktarım sırasında yapacakları taşınmaz veya iştirak hissesi satışına katma değer vergisi öngörülmüştür. Söz konusu istisna, aktarılan tutarla orantılı olarak uygulanmak üzere önerilmektedir. b. Tasarının 27. maddesi ile 4632 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinde yer alan aktarım için tanınan süre ve vergisel yükümlülüklere ilişkin istisnaların öngörülen değişikliklerle vergi düzenlemelerinin açık ve net bir hale getirilmesi amaçlanmaktadır.
No 2012/62 i. Aktarım için cari madde ile verilen süre, geçici maddenin yürürlük tarihinden itibaren 5 yıl olup; 14 Haziran 2007 tarihinden itibaren geçen süre zarfından öngörülen aktarımlar gerçekleşmemiş olduğundan aktarım süresi 31/12/2015 tarihine uzatılmaktadır. ii. Beşinci fıkrada belirtilen aktarımın yapılması amacıyla gerçekleştirilen taşınmaz veya iştirak hissesi satışından doğacak kazancın, bu kapsamda aktarılan kısma isabet eden tutarı kurumlar vergisinden müstesna edilmiştir. iii. 6. fıkra ile yer alan Beşinci fıkra kapsamında bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar gelir vergisinden müstesnadır ibaresi ile katılımcıların gelir vergisi istisnası düzenlenmiştir. iv. Yapılan düzenleme ile aktarım yapan mükellefler için - Aktarılan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından daha önce gider yazılmamışsa, aktarıldığı yılın ticari kazancının tespitinde gider olarak (gider olarak ibaresi tasarı metnine ilave edilmesinin gerektiği kanaatimizdir) dikkate alınacak, - Aktarım amacıyla gerçekleştirilen taşınmaz veya iştirak hissesi satışından doğan kazancın,bu kapsamda aktarılan kısma isabet eden kurumlar vergisinden müstesna edilmiştir. Bu düzenleme ile, söz konusu aktarım kapsamında gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından gider yazılmamışsa, aktarıldığı yılın ticari kazancının tespitinde gider yazma imkanı gelir vergisi mükelleflerine tanınmamaktadır. - Bu madde kapsamında yapılan aktarımlar sırasındaki işlemler dolayısıyla her türlü harç istisnası, düzenlenen kağıtlar için damga vergisi istisnası, lehe alınan paralar için BSMV istisnası getirilmektedir.
kpmg.com.tr No 2012/62 Bize ulaşın Vergi Hizmetleri Yetkin Yeminli Mali Müşavirlik A.. Kavacık, Rüzgarlı Bahçe Mahallesi Kavak Sokak No : 29 Beykoz 34805 İstanbul Tel. +90 (216) 681 91 00 Fax. +90 (216) 681 91 91 KPMG Ankara Ofis Turan Güneş Bulvarı 15. Cadde No: 41 Yıldızevler Çankaya 06550 Ankara Tel :+90 (312) 491 72 31 Fax : +90 (312) 491 71 31 KPMG İzmir Ofis 1456 Sokak No : 10/1 Punta İş Merkezi K: 11 Alsancak - İzmir Tel : +90 (232) 464 20 45 Fax : +90 (232) 464 21 45 3- Diğer Kanunlara İlişkin Önemli Değişiklikler a- Hazine Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna eklenen Ek Madde 5 ile bireysel katılım sermayesi oluşturulmuştur. b- Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler emeklilik sözleşmeleri yeniden tanımlanmakta, kurumların sisteme katılımlarının teşviki amacıyla grup emeklilik sözleşmelerinde işveren katkılarının getirilerine katılımcının hak kazanma süresinin, katılımcının grup emeklilik sözleşmesine giriş tarihinden yedi yılı aşamayacağı öngörülmüştür. c- Kamu Finansmanı ve Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu kapsamına kira sertifikası ihracı dâhil edilmiştir. d- Emeklilik irketlerinin Türkiye Sigorta ve Reasürans irketleri Birliğine üyeliğine imkan tanınmakta ve bu nedenle Birlik, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik irketleri Birliği şeklinde tanımlanmıştır. Tasarı Metnine ekteki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz. Saygılarımızla, Bu dökümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Sürekli güncel ve doğru bilgi sunumuna özen gösterilmesine karşın bu bilgiler her zaman her durumda doğru olmayabilir. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın, bu dökümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir. KPMG International Cooperative bir İsviçre kuruluşudur. KPMG bağımsız şirketler ağının üye firmaları KPMG International Cooperative e bağlıdır. KPMG International Cooperative müşterilerine herhangi bir hizmet sunmamaktadır. Hiç bir üye firmanın KPMG International Cooperative e veya bir başka üye firmayı üçüncü şahıslar ile karşı karşıya getirecek zorlayıcı yada bağlayıcı hiçbir yetkisi yoktur. 2010 Yetkin Yeminli Mali Müşavirlik A.., KPMG International Cooperative'in üyesi bir Türk şirketidir. KPMG adı ve KPMG logosu KPMG International Cooperative in tescilli ticari markalarıdır.