T.C. MİLLÎ EĞİTİM BKNLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve çıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı KİTPÇIK TÜRÜ T.C. SĞLIK BKNLIĞI PERSONELİNİN UNVN DEĞİŞİKLİĞİ SINVI 12. GRUP: SĞLIK FİZİKÇİSİ 17 RLIK 2006 Saat:10.00 dayın dı ve Soyadı : day No (T.C. Kimlik No) : DİKKT: 1. Test kitapçıklarını kontrol ederek, baskı hatası olan kitapçığın değiştirilmesi için salon sorumlularına başvurunuz. 2. Test kitapçığındaki açıklamaları okuyunuz. 3. Sınavda hesap makinesi, cep telefonu ve çağrı cihazı kullanılması yasaktır. Bu cihazları sınav başlamadan önce salon başkanına teslim ediniz. CEVP KÂĞIDI İLE İLGİLİ ÇIKLM 1. Cevap kâğıdı üzerine yazacağınız yazı ve yapacağınız işaretlemelerde kurşun kalemden başka kalem kullanmayınız. 2. Size verilen cevap kâğıdında yazılı olan bilgilerin size ait olup olmadığını kontrol ediniz ve kitapçık türünü mutlaka işaretleyiniz. 3. Cevaplarınızı cevap kâğıdına aşağıdaki örnekte olduğu gibi yuvarlağı, dışına taşırmadan işaretleyiniz. Yanlış karalamalarınızı düzeltirken yuvarlağın içini temizce siliniz. ÖRNEK KODLM: B C D TEST KİTPÇIĞI İLE İLGİLİ ÇIKLM 1. Test kitapçığında 50 soru bulunmaktadır. Test için verilen cevaplama süresi 70 dakikadır. 2. Her sorunun dört seçeneği vardır. Dört seçenekten sadece bir tanesi doğru cevaptır. 3. Cevaplarınız puanlanırken her doğru cevaba puan verilecek, yanlış cevaplarınız dikkate alınmayacaktır. 4. Size ayrı bir karalama kâğıdı verilmeyecektir. Test kitapçığınızın içindeki boş alanları karalama yapmak için kullanabilirsiniz. Soracağınız bir şey var mı? Varsa şimdi sorunuz; sınav başladıktan sonra sorularınıza cevap verilmeyecektir. Hazır mısınız? Sınav, okulun bütün salonlarında aynı anda başlayacağı için başlama zilini beraberce bekleyelim. Hepinize başarılar dileriz. (Salon başkanı başlama ve bitiş saatini tahtaya yazacaktır.) Bu testin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır. BŞLYINIZ DENİLMEDEN TEST KİTPÇIĞINI ÇMYINIZ.
SĞLIK FİZİKÇİSİ 1. Bir nükleer tıp laboratuarında çalışan radyasyon görevlisi için yıllık doz sınırı ile ilgili olarak aşa-ğıdakilerden hangisi yanlıştır? ) Etkin doz için ardışık beş yılın ortalaması 20 msv i geçemez. B) Etkin doz, herhangi bir yılda 20 msv i geçemez. C) El ve ayak veya cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 500 msv dir. D) Göz merceği için yıllık eşdeğer doz sınırı 150 msv dir. 2. şağıdakilerden hangisi TEK tarafından belirlenen, radyasyon korunması programlarında kullanılan herhangi bir büyüklük için özel bir uygulamanın başlatılması amacıyla belirlenen referans düzeyler arasında yer almaz? ) Kayıt Düzeyi B) İnceleme Düzeyi C) Müdahale Düzeyi D) Korunma Düzeyi 3. TEK Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği ne göre aşağıdakilerden hangisi doz sınırlama sisteminin temel ilkeleri arasında ilk sırada yer alır? ) Optimizasyon B) Gereklilik C) Doz Sınırları D) Zırhlama 4. şağıdakilerden hangileri bir lineer hızlandırıcı cihazının bulunduğu radyoterapi kliniğinde denetimli alan tanımına girer? I- Tedavi cihazının bulunduğu oda II- Cihazın kumanda odası III- Hasta bekleme bölümü ) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I, II ve III 5. şağıdakilerden hangileri bir lineer hızlandırıcı cihazında iyon odası ile kalibrasyon yapılmasın-dan önce gerçekleştirilmesi gereken testlerdendir? I- Kolimatör dönüş ekseninin kontrolü II- Radyasyon demeti ekseninin kontrolü III- Işıklı alan ekseninin kontrolü ) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I, II ve III 6. şağıdakilerden hangisi yüksek enerjili elektronları karakterize etmede kullanılmaz? ) Fantom yüzeyindeki enerji B) Belirli bir derinlikteki enerji C) Pratik erişim mesafesi D) Giriş dozu 7. Z X formülü ile gösterilen bir atom için neyi ifade eder? ) tom Numarası B) Kütle Numarası C) Elektron Sayısı D) Nötron Sayısı 8. şağıdakilerden hangisi aktivite birimi değildir? ) Sievert B) Curie C) Becquerel D) Bozunma / saniye 9. şağıdaki fotonun madde ile etkileşim şekillerinden hangisi bir Röntgen filminde kemik yapıların net bir şekilde ayırt edilebilmesinde etkilidir? ) Compton olayı B) Fotoelektrik olay C) Çift Oluşumu D) Koherent Saçılma 10. Bir lineer hızlandırıcı cihazında, foton ve elektron enerjilerinin üretilmesi işleminde aşağıdakilerden hangisi farklıdır? ) Oluşturulan elektronların hızlandırılması B) Hızlandırılan elektronların saptırıcı magnetler tarafından saptırılma şekli C) Elektronların oluşturulma mekanizması D) Gantri içerisinde düzleştirici filtre veya saçıcı yaprakların yerleşimi 11. şağıdakilerden hangisi lineer hızlandırıcı cihazına ait donanımlardan biri değildir? ) Pnematik kaynak hareketi sistemi B) Dalga klavuzu C) Magnetron D) Elektron tabancası 12. şağıdakilerden hangisi hasta dozu ölçümünde kullanılamaz? ) Diyot Dozimetri B) TLD C) Kalorimetrik Dozimetri D) MOSFET -2-
SĞLIK FİZİKÇİSİ 13. Yüzde derin dozun SSD ( kaynak cilt mesafesi ) bağımlılığı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? ) SSD arttıkça azalır. B) SSD nin karesiyle ters orantılıdır. C) SSD den bağımsızdır. D) SSD arttıkça artar. 14. Hangisi dozun derinlikle değişimini ifade etmede kullanılan parametrelerden birisi değildir? ) Yüzde Derin Doz B) Geri Saçılma Faktörü C) Doku maksimum oranı D) Saçılma hava oranı 15. Fotonun madde ile etkileşimi dikkate alındığında, enerjinin artmasına bağlı olarak farklı etkileşimlerin görülme şekli aşağıdakilerin hangisinde doğru sıralanmıştır? ) Compton Olayı < Çift Oluşumu < Fotoelektrik olay B) Compton Olayı < Fotoelektrik olay < Çift oluşumu C) Fotoelektik olay < Çift oluşumu < Compton olayı D) Fotoelektrik olay < Compton olayı < Çift oluşumu 16. Koherent saçılmayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? ) Elektronların atomun iç yörünge elektronları ile etkileşmesiyle oluşur. B) Elektronların çekirdekle etkileşimiyle oluşur. C) Fotonun çekirdekle etkileşimiyle oluşur. D) Fotonun atomun en dış yörünge elektronları ile etkileşmesiyle oluşur. 17. Lineer hızlandırıcı cihazında saptırıcı magnetlerin işlevi nedir? ) Elektron tabancasında oluşturulan elektronların dalga klavuzuna saptırılmasını B) Dalga klavuzu içerisinde hızlandırılan elektronların odaklanmasını C) Dalga klavuzundan çıkan elektronların kolimatör sistemine yönledirilmesini D) Hedefe çarptırılan elektronlar tarafından oluşturulan fotonların düzleştirilmesini 18. şağıdakilerden hangisi 8MV foton enerjisi üreten bir lineer hızlandırıcıda bulunmayacak donanımlardan birisidir? ) Düzleştirici filtre B) Saçıcı yapraklar C) Hedef D) Saptırıcı magnetler 19. Bir simülatör cihazında üretilen radyasyon, hasta ile baskın olarak hangi şekilde etkileşir? ) Fotoelektrik olay B) Compton olayı C) Çift oluşumu D) Fotoparçalanma 20. şağıdakilerden hangisi üretilen bir radyasyonun hava veya ortamla etkileşimini ifade etmede kullanılmaz? ) KERM B) Işınlanma ( exposure ) C) ktivite D) bsorbe doz 21. TR ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ) SSD den bağımsızdır. B) Havada build up cap li ölçüm almak gerekir. C) Farklı SSD lerde aynı derinliklerde fantomda ölçüm almak gerekir. D) Maksimum doz derinliğindeki TR değeri özel olarak geri saçılma faktörü adını alır. 22. şağıdakilerden hangisi bir lineer hızlandırıcı cihazının kullanımından önce tedavi planlamasına veri girişi için ölçülmelidir? I- Demet simetrisi II- Demet düzlüğü III- Scp değerleri ) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III 23. şağıdaki brakiterapi kaynaklarından hangisi kalıcı implantasyonda kullanılabilir? ) Pa-103 B) Ra-226 C) Cs-137 D) Co-60-3-
SĞLIK FİZİKÇİSİ 24. şağıdakilerden hangisi radyoaktif kaynakların vücut boşluklarına gönderilerek uygulanan brakiterapi şeklidir? I- İnterstisyel brakiterapi II- İntrakaviter brakiterapi III- Yüzey moldları ) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III 25. şağıdakilerden hangisi elektromagnetik dalgaların özelliklerinden birisi değildir? ) Işık hızında yayılırlar. B) Elektrik ve magnetik alanda saptırılabilirler. C) Etkileşimde bulundukları dokuya biyolojik hasar verirler. D) Yüksüzdürler. 26. şağıdakilerden hangisi x-ışınları tüpü ile ilgili olarak yanlıştır? ) Üretilen enerjinin büyük bir kısmı ısı enerjisidir. B) Elektronların engellenmeden hedefe ulaşması için tüpün havası boşaltılmıştır. C) Hedef materyalin erime noktası düşüktür. D) Oluşturulan x-ışınlarının dalga boyları 0.1-100 0 aralığındadır. 27. şağıdakilerden hangisi frenleme (Bremsstrahlung) x-ışınları ile ilgili olarak yanlıştır? ) Elektronların atomun dış yörünge elektronları ile etkileşmesi sonucu oluşur. B) Elektronun frenleme x-ışını ile kaybettiği enerji atom numarasının karesi ile doğru orantılıdır. C) Radyoterapide kullanılan lineer hızlandırıcı cihazında baskın x-ışını üretim şeklidir. D) Elektronların Coulomb kuvvetinden dolayı yörüngesinden saparak ivmelenmesi ile oluşur. 28. Bir ortovoltaj x-ışını demeti 2mm Cu HVL (yarı değer kalınlığı) değerine sahiptir. Bu demet 8mm kalınlığındaki bir bakır levha üzerine düşürüldüğünde % de kaçı geçer? ) %25 veya daha fazla B) %6.25 veya daha fazla C) %75 D) %93.75 29. şağıdakilerden hangisi tanısal amaçlı kullanılan radyonüklidler arasında değildir? ) I-125 B) Tc-99m C) Ir-192 D) Ga-67 30. Günlük yaşamımızda doğal radyasyonla karşı karşıya bulunmaktayız. Maruz kaldığımız doğal radyasyondaki en büyük pay, aşağıdakilerden hangisine aittir? ) Özellikle ozon tabakasının incelmiş olduğu kutup bölgelerindeki uzaydan gelen kozmik ışınlar. B) Günlük yaşamımızda yaygın olarak kullandığımız TV, bilgisayar, cep telefonu vb gibi elektronik aletler. C) Yer kabuğunda yaygın olarak bulunan radyoaktif Radyum elementinin bozunması sırasında salınan Radon gazı. D) Tıpta kullanılan X- ışını üreten cihazlar ve diğer radyoaktif kaynaklar. 31. Mesleki radyasyon maruziyetinde kullanılan ölçü birimi aşağıdakilerden hangisidir? ) Roentgen (Coulomb/kg) B) Rem (Sievert) C) Rad (Grey) D) RBE (Relative Biologic Effectiveness) 32. Ülkemizde geçerli yasa ve yönetmeliklere göre toplum üyesi kişiler için yıllık izin verilen etkin doz ne kadardır? ) 1 msv B) 0.1 msv C) 5 msv D) 10 msv 33. 75 mrem/saat doz hızının µsv/saat doz hızı cinsinden eşiti aşağıdakilerden hangisidir? ) 0.13 B) 1.33 C) 7.5 D) 750 34. şağıdakilerden hangisinde elektromanyetik radyasyon türlerinin dalga boyu doğru olarak sıralanmıştır? ) FM Dalgası > Mikro Dalga > Görünür Işık > Gama Işını B) Mikro Dalga > Gama Işını > Görünür Işık > FM Dalgası C) Görünür ışık > FM Dalgası > Gama Işını > Mikro Dalga D) Gama Işını > FM Dalgası > Görünür Işık > Mikro Dalga 35. Yumuşak (Soft) Radyasyon ne demektir? -4-
SĞLIK FİZİKÇİSİ ) Birim zamanda bozulma sayısı az olan B) Madde ile etkileşim olasılığı az olan C) Madde içinde ilerleme mesafesi göreceli olarak düşük olan D) Madde ile etkileşim sonucu maddeye zarar vermeyen 36. şağıdakilerden hangisi iyonlaştırıcı olmayan radyasyon türüdür? ) Mikro Dalga B) Gama Işını C) Pi Mezon D) lfa Parçacığı 37. şağıdakilerden hangisi radyasyon ile tedavide kullanılan radyasyon türlerinden değildir? ) Nötron B) Pi mezon C) X-ışını D) Kızıl ötesi ışınlar 38. şağıdaki radyasyon türü için hangisinde zırh kalınlığının en büyük olması beklenir? ) lfa radyasyonu B) Beta radyasyonu C) Gama radyasyonu D) ğır iyonlar 39. şağıdakilerden hangisi farklı bir dalga türü kullanır? ) MR cihazı B) Röntgen cihazı C) Ultrasound cihazı D) Bilgisayarlı tomografi cihazı 40. Radyoaktif yaş tayininde aşağıdaki maddelerden hangisi kullanılır? ) Co-60 B) C-14 C) U-238 D) Ir-192 41. Gray in tanımı nedir? ) Radyasyonun birim havada oluşturduğu iyon çifti miktarıdır. B) Radyasyonun birim hacimde oluşturduğu iyon çifti miktarıdır. C) Birim kütle başına soğurulan enerjidir. D) Birim kütlede soğurulan enerjinin kalite faktörü ile çarpımıdır. ) Hem parçacık hem dalga özelliği bulunmaktadır. B) Sadece dalga özelliği vardır. C) Sadece parçacık özelliği vardır. D) Vakum ortamında sadece dalga özelliği, katı ortamda sadece parçacık özelliği vardır. 43. şağıdakilerden hangisi medikal fizik uzmanının görevlerinden değildir? ) Çalıştığı yerde, radyasyon güvenliğini B) Cihazların düzgün çalışıp çalışmadığını denetlemek C) Hastalığı teşhis etmek D) Tedavi planlaması yapmak 44. şağıdakilerden hangisi iyonlaştırıcı radyasyonun hücredeki indirekt etkisini ifade eder? ) Radyasyonun zarar verdiği hücre organellerinin tamir edilememesinden dolayı hücrenin ölmesi. B) Radyasyonun hücre DN sında geri dönüştü-rülemez kırıklar oluşturması. C) Radyasyonun hücre içindeki su moleküllerini iyonizasyonu sonucunda oluşan serbest radikallerin DN hasarına yol açması. D) Radyasyonun etkileşim sonucu hücrede bıraktığı enerjinin hücrede ısı artışına neden olması. 45. şağıdakilerden hangisi yüksek lineer enerji transferine (LET) sahip bir radyasyon türüdür? ) Gama ışınları B) X-ışınları C) Elektron D) lfa parçacığı 46. şağıdakilerden hangisi gaz iyonizasyon dedektörlerinden değildir? ) Sintilasyon dedektörü B) İyon odası C) Orantılı sayaç D) Geiger-Müller 47. Co-60 bozulunca hangi elemente dönüşür? ) Cobalt B) Nikel C) Demir D) lüminyum 42. şağıdakilerden hangisi fotonların karakteristik özelliklerindendir? -5-48. şağıdakilerden hangisi radyasyonun stokastik etkilerine örnektir? ) Katarakt B) Kısırlık
SĞLIK FİZİKÇİSİ C) Cilt yanıkları D) Kanser 49. Çift oluşumu( Pair production) olabilmesi için hangi koşulların sağlanması gereklidir? ) Parçacık radyasyonunun enerjisi 1.022 MeV den büyük olmalı ve ortamda vakum olmamalıdır. B) Elektromagnetik radyasyonun enerjisi 1.022 MeV den büyük olmalıdır. C) Elektromagnetik radyasyonun enerjisi 1.022 MeV den büyük olmalı ve ortamda vakum olmalıdır. D) Elektromagnetik radyasyonun enerjisi 1.022 MeV den büyük olmalı ve ortamda vakum olmamalıdır. 50. lfa parçacığının çekirdekten radyasyon olarak atılması hangi etkiye göre açıklanabilir? ) Tunel etkisi B) Van der Waals etkisi C) Maynord etkisi D) Campton etkisi TEST BİTTİ. CEVPLRINIZI KONTROL EDİNİZ. -6-
SĞLIK FİZİKÇİSİ TESTİ CEVP NHTRI 1. B 2. D 3. B 4. 5. D 6. D 7. B 8. 9. B 10. D 11. 12. C 13. D 14. B 15. D 16. D 17. C 18. B 19. 20. C 21. C 22. D 23. 24. B 25. B 26. C 27. 28. B 29. C 30. C 31. B 32. 33. D 34. 35. C 36. 37. D 38. C 39. C 40. B 41. C 42. 43. C 44. C 45. D 46. 47. B 48. D 49. D 50. -7-