TARIK ERKAÇAL BURSA İLİ, KARACABEY İLÇESİ, CANBALI MAHALLESİ, KARATOPRAKLAR MEVKİİ, 73 PAFTA, 410 ADA, 45 PARSELDE 21.442 M2 TAPULU ALANIN 4.079,37 M2 KAPALI KISMI Adres: Konak Mah. Yıldırım Cad. Yayla Sok. No:9/3 Nilüfer /BURSA Tel&Faks: 224 453 28 90 & 224 453 23 78 BURSA 2015
Proje Sahibinin Adı Tarık ERKAÇAL Adresi Telefon/Faks Numaraları 0532 204 35 10 Tabaklar Mah. 87. Sk. No: 16 İç Kapı No: 2 KARACABEY / BURSA Projenin Adı Proje Bedeli Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi : (İli, İlçesi, Beldesi, Mevkii) 55.000 adet/periyot Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi 493.117,367 TL Bursa ili, Karacabey İlçesi, Canbalı Mahallesi, Karatopraklar Mevkii, 73 Pafta, 410 Ada, 45 No lu parselde, 21.442 m 2 tapulu alanın 4.079,37 m 2 kapalı kısmı 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği; Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri Ek-II Listesi; Madde 30 Hayvan Yetiştirme Tesisleri; ç) Kanatlı yetiştirme tesisleri [ (Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç, ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar)(1 adet hindi = 7 adet tavuk)]," Projenin NACE Kodu Raporu Hazırlayan Çalışma Grubunun /Kuruluşun Adı Adresi 014701 Kümes Hayvanlarının Yetiştirilmesi (Tavuk, Hindi,Ördek, Kaz ve Beç Tavuğu Vb.) Yeşil Doğa Müh. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti. Konak Mah. Yıldırım Cad. Yayla Sk. Avşar Apt. D:3 No:9 Nilüfer/BURSA Telefon / Faks Numaraları Tel:+90 224 453 28 90 & Faks: 224 453 23 78 Proje Tanıtım Dosyasının Sunum Tarihi OCAK-2015 1
İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... 2 ŞEKİLLER DİZİNİ... 6 TABLOLAR DİZİNİ... 6 GRAFİKLER DİZİNİ... 7 BÖLÜM I PROJENİN ÖZELLİKLERİ... 10 A) PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ (PROJE TEKNOLOJİSİNİN VE PROJE ALANININ SEÇİLME NEDENLERİ),... 10 GENEL BİLGİ... 10 ÜRETİM TEKNOLOJİSİ... 11 B) İŞ AKIM ŞEMASI, KAPASİTESİ, KAPLADIĞI ALAN, TEKNOLOJİSİ, ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI... 16 PROJENİN İŞ AKIM ŞEMASI... 16 PROJENİN KAPLADIĞI ALAN... 17 PROJENİN ÖMRÜ... 18 PROJE BEDELİ... 19 PROJENİN KAPASİTESİ, ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI VE ÇALIŞMA SÜRESİ... 23 ÜRETİMDE KULLANILACAK EKİPMANLAR... 23 C) DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (ARAZİ KULLANIMI, SU KULLANIMI, KULLANILAN ENERJİ TÜRÜ VB)... 24 ARAZİ KULLANIMI... 25 SU KULLANIMI... 26 KULLANILAN ENERJİ TÜRÜ... 30 Ç) ATIK MİKTARI (KATI, SIVI,GAZ VE BENZERİ) VE ATIKLARIN KİMYASAL FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ... 31 SIVI ATIKLAR... 31 KATI ATIKLAR... 35 TEHLİKELİ ATIKLAR... 41 BİTKİSEL ATIK YAĞ... 41 ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLER, AKÜMÜLATÖRLER VE ATIK PİLLER... 42 TIBBİ ATIKLAR... 42 EGZOZ EMİSYONU... 43 2
HAVA KİRLİLİĞİ... 44 GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ... 48 D) KULLANILAN TEKNOLOJİ VE MALZEMELERDEN KAYNAKLANABİLECEK KAZA RİSKİ... 50 BÖLÜM II PROJE YERİ VE ETKİ ALANIN MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ... 56 A) MEVCUT ARAZİ KULLANIMI VE KALİTESİ... 56 ORMAN ALANI... 57 PLANLI ALAN... 57 SU YÜZEYİ... 57 DİĞER ALANLAR... 57 B) EK-V DEKİ DUYARLI YÖRELER LİSTESİ DİKKATE ALINARAK KORUNMASI GEREKEN ALANLAR... 61 FLORA VE FAUNA... 67 BÖLÜM III PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER... 69 1. SU KİRLİLİĞİ... 70 2. KATI ATIK... 72 3. AMBALAJ ATIKLARI... 77 4.TEHLİKELİ ATIKLAR... 78 5. ATIK YAĞLAR... 79 6. BİTKİSEL ATIK YAĞLAR... 79 7. AKÜMÜLATÖRLER VE ATIK PİLLER... 80 8.TIBBİ ATIKLAR... 80 9.EGZOZ EMİSYONU... 82 10.GÜRÜLTÜ... 83 11.HAVA KİRLİLİĞİ... 86 NOTLAR VE KAYNAKLAR... 96 EKLER :... 98 3
1- PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI... 98 2-PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNİN MEVCUT ARAZİ KULLANIMINI DEĞERLENDİRMEK İÇİN; YERLEŞİM ALANLARININ, ULAŞIM AĞLARININ, ENERJİ NAKİL HATLARININ, MEVCUT TESİSLERİN VE EK-5 DE YER ALAN DUYARLI YÖRELER LİSTESİNDE BELİRTİLEN DİĞER ALANLARIN (PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNDE BULUNMASI HALİNDE) YERLERİNE İLİŞKİN VERİLERİ GÖSTERİR BİLGİLER 1/25000 ÖLÇEKLİ HÂLİHAZIR HARİTA (ÇEVRE DÜZENİ PLANI, NAZIM, UYGULAMA İMAR PLANI, VAZİYET PLANI VEYA PLAN DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİFLERİ, TOPOGRAFİK HARİTA) ÜZERİNE İŞLENEREK KISACA AÇIKLANMASI, JEOLOJİ HARİTASI VE DEPREMSELLİK... 99 EKLER:... 100 EK-1 ÇED GÖRÜŞÜ... 101 EK-2 TAPU VE APLİKASYON KROKİSİ... 102 EK-4 YER BULDURU HARİTASI... 104 EK-6 T.C. BURSA VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ GÖRÜŞ YAZISI... 106 EK-7 1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI... 107 EK-8 FOSSEPTİK PLANI... 108 EK-9 İMHA ÇUKURU PLANI... 110 EK-10 GÜBRE ÇUKURU PLANI... 111 EK-11 VAZİYET PLANI VE İMAR DURUMU... 112 4
EK-12 JEOLOJİK BİLGİLER VE JEOLOJİ HARİTASI... 113 EK-13 ACİL DURUM EYLEM PLANI... 116 EK-14 MAHALLE YERLEŞİK ALANI SINIRI YAZISI... 123 EK-15 DEPREM HARİTASI... 124 EK-16 VEKALETNAME... 128 EK-17 TAAHHÜTNAME... 129 5
ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1: Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Proses İş Akım Şeması... 16 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1: Civciv Koyulacak Kümesin, Kümes Ve Civciv Seviye Sıcaklıkları... 14 Tablo 2 : Tesis İçi Kullanım Alanları... 18 Tablo 3 : Makine&Ekipman ve Bina Amortisman Giderleri Maliyet Tablosu... 22 Tablo 4 : Tesisin İnşaat ve Üretim Aşamasındaki Maliyet Giderleri... 23 Tablo 5 : Proje Kapasitesi... 23 Tablo 6 : Makine& Ekipman Listesi... 24 Tablo 7 : Tesiste Kullanılacak Hammadde Miktarı... 24 Tablo 8 : Ross 308 Civciv ve Piliçlerin Karakteristik Günlük Su Tüketim Değerleri(210C'de lt/1.000 adet)... 27 Tablo 9 : Su Kullanım Alanları ve Miktarları... 29 Tablo 10 : Tesiste Oluşacak Atıksu Miktarları... 32 Tablo 11 : Atıksu Oluşumundan Kaynaklı Yıllık Toplam Kirlilik Yükleri... 33 Tablo 12 : Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği tablo 5.15 Sektör: Gıda Sanayii (Büyükbaş, Küçükbaş Hayvan Besiciliği ve Tavukhaneler)... 34 Tablo 13 : Hafriyat Miktarı... 35 Tablo 14 : Civciv ve Piliç Ağırlık ve Dışkı Miktarı... 37 Tablo 15:Yakıt Özellikleri... 44 Tablo 16:Emisyon Kaynağı ve Isıl Güçleri... 45 Tablo 17 : Kümes Hayvanları Cinsinden, Hayvan Yeri Sayısını Canlı Hayvan Kütlesine Dönüştürme Faktörleri... 46 Tablo 18 : Ses Gücü Düzeyleri... 48 Tablo 19 : Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri... 49 Tablo 20 : Bursa İli Rüzgar Yönlerine Göre Esme Sayısı (40 Yıllık)... 59 Tablo 21 : Aylık Max Rüzgar Knot (Dk)... 59 Tablo 22 : Ortalama Yerel Basınç... 59 Tablo 23: Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri... 84 Tablo 24: Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ses Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı... 84 Tablo 25 : Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri 86 Tablo 15:Yakıt Özellikleri... 89 6
Tablo 16:Emisyon Kaynağı ve Isıl Güçleri... 90 GRAFİKLER DİZİNİ Grafik 1 : Asgari Mesafe Eğrisi... 46 Grafik 2: Faaliyet Esnasında Gürültü Dağılımı... 85 7
PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Tarım Sektörünün önemli bir kolu olan hayvancılık sektörü içerisinde bir alt sektör durumundaki tavukçuluk, diğer alt sektörlere örnek teşkil edecek bir yapıya kavuşmuş, hızla gelişerek sanayi sektörü haline gelmiştir. Özellikle et tavukçuluğunda büyük entegre tesislere gidilmesi, sözleşmeli üretim modelinin Türkiye çapında yayılması ve pazarlama sistemlerinin iyileşmiş olması ülkemiz açısından önemli gelişmelerdir. Artan otomasyon sayesinde, küçük bir alanda çok sayıda tavuk yetiştirilmesi ve daha az iş gücüyle büyük kapasitelerle çalışılması ile sağlanan yüksek üretim, etlik piliç yetiştiriciliğini daha kârlı hale getirmiştir. Türkiye de giderek artan kırmızı et açığı ve buna paralel olarak ortaya çıkan hayvansal protein eksikliği, piliç eti üretiminde sürekli büyümeyi gerektirmektedir. Öte yandan kanatlı etinin sağlıklı, ekonomik ve hazırlanmasının pratik oluşu ve özellikle son yıllarda ürün çeşidinin artması piliç eti üretimine olan talebi desteklemektedir. Yemin ete dönüşüm oranının çok uygun olması nedeniyle, protein talebini karşılamada tavuk ürünleri, kırmızı et ve süt mamulleri gibi protein kaynaklarından daha çok tercih edilmektedir. Sağlıklı ve ucuz oluşu nedeniyle tüm Dünya'da olduğu gibi ülkemizde de kanatlı etine talep artmaktadır. Bu hususlar dikkate alınarak kanatlı etinde üretim artışıyla talep artışında görülen paralelliğin daha uzun süre devam edeceği tahmin edilmektedir. Kanatlı eti üretim miktarlarıyla ilgili iki amaç söz konusudur. Birincisi, fert başına tüketim açısından ulaşılmış olan seviyenin nüfus artışı karşısında aşağılara düşmeden korunmasıdır. İkincisi de, fert başına tüketimde ulaşılmış olan mevcut seviyeyi, makul bir talep artışı hedef alınarak ileriye taşımaktır. Dünya nüfusunun, gelecek 40 yıl içerisinde %50 artacağı tahmin edilmektedir. Bu artışla birlikte ortaya çıkacak beslenme sorununda kanatlı etleri ve yumurta ürünleri sanayine talebin artacağı kesindir. Ülkemizde Etlik piliç üretimi, Marmara, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgelerinde yoğunlaşmış durumdadır. Bu bölgelerin, büyük yerleşim merkezlerinin toplandığı, 8
dolayısıyla tüketimin fazla oluşu, enerji temininin daha kolaylığı, iklim, coğrafi yapı uygunluğu ve ulaşım imkanları nedeniyle ön plana çıkmıştır. Bu projenin amacı; Bursa ili, Karacabey İlçesi, Canbalı Mahallesi, Karatopraklar Mevkii, 73 Pafta, 410 Ada, 45 No lu parselde 21.442 m 2 lik tapulu alanın 4.079,37 m 2 'lik kapalı kısmında Tarık ERKAÇAL tarafından kurulması planlanan 55.000 adet/periyot kapasiteli Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi, 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği ne e göre; Ek II, Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi, Madde 30 Hayvan Yetiştirme Tesisleri; ç) Kanatlı yetiştirme tesisleri [ (Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç, ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar)(1 adet hindi = 7 adet tavuk)]," kapsamında değerlendirilen Etlik Piliç Yetiştirme Tesisinin, tüm çevresel etkilerinin incelenerek bu etkileri en aza indirilmesi için önlemlerin tarif edilmesidir. Tesise ait 26.09.2014 tarih ve 12583 sayılı T.C. Bursa Valiliği Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü nden alınmış ÇED Görüşü mevcuttur (Ek-1). 9
BÖLÜM I PROJENİN ÖZELLİKLERİ a) Projenin ve yerin alternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri), Genel Bilgi Bursa ili Karacabey ilçesi Canbalı Mahallesi, Karatopraklar Mevkii, 73 Pafta, 410 ada, 45 No lu parsel alan dahilinde 21.442 m 2 lik tapulu alanın 4.079,37 m 2 'lik kapalı kısmında "55.000 adet/dönem Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi" faaliyetinin yürütülmesi planlanmaktadır. Yapılması planlanan faaliyet kapsamında Tarık ERKAÇAL adına (Ek-2 Tapu) kayıtlı yukarıda parsel numaraları verilmiş olan 21.442 m 2 yüzölçümüne sahip Arazi üzerine 19.000 adet/periyot Etlik Piliç yetiştirme maksadıyla alınan ÇED Görüşü (Ek-1) ve Yapı Ruhsatları (Ek-3) doğrultusunda 2 adet kapalı kümesin inşası devam etmektedir. Proje sahasının yerini gösteren Yer Bulduru Haritası Ek-4 de, Topografik Haritası Ek-5 de, sunulmuştur. T.C. Bursa Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden alınan görüş Ek-6 da sunulmuştur. Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından alınan 14/11/2014 tarih ve 195815 sayı numaralı yazıya göre; söz konusu alan, Bursa 2020 yılı 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planında Kısmen Kentsel Yerleşik Alan ve Kısmen Tarım Alanı nda kalmakta olup, 1/25.000 Ölçekli Karacabey Çevre Düzeni Planında Tarımsal Niteliği Korunacak Alan da kalmaktadır. (Bkz. Ek-7) Proje alanının 2000 m Kuzeyinde Canbalı Mahallesi, 2,94 km Kuzeydoğusunda Karacabey İlçesi bulunmaktadır. Söz konusu faaliyet ile ilgili olarak; 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, 10
Ek-II Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi; Madde 30 Hayvan Yetiştirme Tesisleri; ç) Kanatlı yetiştirme tesisleri [ (Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç, ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar)(1 adet hindi = 7 adet tavuk)]," maddesi kapsamında yer almaktadır. Bu nedenle Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmasına karar verilmiştir. Üretim Teknolojisi Kasaplık et tavukçuluğunda üretim süresinin çok kısa olması, birim alanda yoğun üretim yapılabilmesi, yemin ete dönüşme oranının yüksek olması, iş gücünün diğer tarımsal işletmelere nazaran daha düşük olması, kırmızı etle kıyaslandığında tavuk etinin ucuz, kolesterol ve yağ oranının düşük, sindirimi kolay, besin değeri açısından iyi bir protein kaynağı olması nedeniyle etlik piliç eti üretimi hayvancılık sektöründe özel bir önem arz etmektedir. Tesis içerisinde bulunan kümesler ilk aşamada basınçlı suyla ardından ise dezenfektanlı su ile yıkanır. Kümes kurumaya bırakılır. Civcivler kümese alınmadan bir hafta önce kümeslerin hazırlanması, bakım ve temizliği yapılıp, kontrollerinin tamamlanmış olması gerekir. Kuşların ve farelerin kümese girmeleri önlenmelidir. Kümesler kapalı tutulmalıdır. Radyanların çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Civcivler kümese gelmeden 24 saat önce kümes sıcaklığı ayarlanmalıdır. Kümesin girişine; toplam civciv adedini, ölen civciv adedini, yem tüketimini, aşılamaları, kullanılan ilaçları yazmak için kümes kontrol kartı konmalıdır. Kümes zeminine önceden toz kireç serpilir. Daha sonra kümese, altlık olarak 5-10 cm kalınlığında talaş veya saman serilir. Altlığa konulacak talaşın iri planya talaşı olması ve reçinesiz olması istenir. Talaşın içinde yabancı maddeler (naylon kırpıntısı, tel parçası, taş vs.) olmamasına dikkat edilmelidir. Altlık hafif olmalı ve nem oranı % 20 civarında olmalıdır. 11
Yemlik ve suluklar temizlenir ve dezenfektanlı su ile güzelce yıkanır. Civciv suluklarının akıtmazlık kontrolleri yapılır. Sulukların her biri sökülmeli, parçaları teker teker elden geçirilmeli, pas tutmuş metal parçalar gaz ile temizlenip hafifçe yağlanmalıdır. Bilhassa yağlar kontrol edilmelidir. Kümesin su deposu da temizlenmelidir. Civcivlerin sıhhatli ve zayiatsız büyümeleri için onlara sıcaklık temin eden gereçlerin olması lazımdır. Bunlarda radyanlardır. Radyanlar yere çok yaklaştırılmamalıdır. Radyanların yerden yükseklikleri genelde bir insan boyunda olmalıdır. Radyan civarındaki ahşap kısımlar korunmalıdır.altlık ve çevredeki eşyaların ateş alıp yangın çıkarabileceği unutulmamalıdır. İlk 10-15 günlük civcivleri ısı merkezlerinde yemlik ve suluk civarında tutabilmek için her 600-800 civcive 3-3,5 m çapında ve 35-50 cm yüksekliğinde karton ve duralitten daireler hazırlanır. Daireler içine isabet eden alanlarda altlıkların üzerinin kağıtla kaplanması belirli bir süre için yararlıdır. Civciv büyütme daireleri 15 günden sonra kaldırılabilir. Isı civciv sırt seviyesinde 32-33 0 C arasında olmalıdır. Isı her hafta 3 0 C düşürülerek kesime yakın 18 20 0 C lik sıcaklığa getirilmelidir. Civcivlerin ve yemin güvenilir kaynaklardan temin edilmesi önemlidir. Civcivler T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nca ruhsatlandırılmış ve sertifikalandırılmış damızlık işletmelerinin kuluçkahanelerinden temin edilmelidir. Yem T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nca ruhsatlandırılmış yem fabrikalarından temin edilmelidir. Ayrıca yemler et tavukçuluğu için gerekli protein ve enerjiyi ihtiva etmelidir. Yetiştiricilik için civciv ve piliç döneminde bakım, besleme ve büyütme teknikleri önem taşır. Kuluçkadan yeni çıkan civcivler, çevre koşullarına oldukça duyarlıdır. Bu nedenle ve özellikle ilk haftalarda özel bakım isterler. Civcivleri getiren aracın çiftliğe girerken mutlaka dezenfekte edilmiş olması gerekir. Civcivlerin taşındığı kutular yıkanabilir maddelerden değilse derhal imha edilmeli, civcivler ısıtıcıların yanına yavaş bırakılmalıdır. Etlik civciv ve piliç yetiştirilmesi için temiz ve uygun bir ortam gerekir. Bu ortam; sıcaklık, aydınlatma, havalandırma, rutubet, sıklık gibi faktörlerden oluşur. 12
Etlik piliçlerin enerji ihtiyacı fazladır. Civciv kümese alınır alınmaz ilk 3 saatte %8,5-%10 luk şekerli su verilir. İçme sularına uygun vitaminler katılır. İyi bir yetiştirici, kümesine koyacağı civcivlerin sayısını, vereceği zayiatı da düşünerek yer ihtiyacını iyi hesaplamak zorundadır. Pek çok yetiştirici sıkışık yetiştirme sonucunda bir örnek olmayan bir sürü elde etmektedir. Piliçler sıkışık olarak bulundurulmamalıdır. Kalabalık kümeslerde gelişme yavaşlar, ölümler artar. En uygunu kesim çağında m 2 ye 14-18 adet piliç çıkışı olacak şekilde kapasite belirlenmesidir. Başlangıçta kümes ısıtmayı kolaylaştıracak şekilde perdelerle bölünmelidir. Yem ve Su İhtiyacı; Civcivler kuluçkadan çıktıktan en geç 24-48 saat sonra yem yemeye ve su içmeye başlamış olmalıdır. Bu süre ne kadar kısa olursa civciv zayiatı o kadar az olur. Civcivlere ilk günlerde el sulukları ile su, el yemlikleri ile yem verilir. Suluklara günde iki kez taze su konulur. Daha sonra günde bir defa yeterlidir. Civcivlerin ilk haftasında civciv başına 2 cm, 15 günden sonra 2,5 cm suluk kenar uzunluğu hesap edilir. Yedi günlüğe kadar her 20 civciv için bir civciv suluğu da bulundurulmalıdır. Su sıcaklığının 17-22 derece olması tavsiye edilir. Civciv yemlikleri plastik ise 50-60 hayvana bir yemlik yeterlidir. Otomatik yemlikler ve uzun yemlikler kullanılıyorsa civciv başına 4 cm yemlik mesafesi ayarlanmalıdır. Sonra bu aralık 10 cm ye çıkarılmalıdır. Tüp yemliklerde bir yemlikten 25-30 piliç yem yiyebilir. Sıcaklık; Tavuklar sabit vücut ısısına sahip hayvanlar olup, ter bezleri olmadığından vücut ısılarını çevre ısısına uyduramazlar. Bunun için kümes ısısının fazla farklılık göstermemesi gerekir. Kümesin ısısı perde sistemi ile alan daraltılarak soba veya radyanlar kullanılarak sağlanmalıdır. 13
Tablo 1: Civciv Koyulacak Kümesin, Kümes Ve Civciv Seviye Sıcaklıkları Yaş Oda Sıcaklığı Civciv seviyesi Hafta 0 C 0 C 1 24-27 33 2 22-25 30 3 20-23 27 4 18-20 24 5 18 21 6 18 18 Havalandırma İhtiyacı; Tavukların ter bezi yoktur. Vücuttaki su; idrar ve solunum yoluyla atılır. Onun için kümesin nemi artar, havası bozulur. Kümeste amonyak kokusu oluşur. (Bu koku genizde yanma, gözlerde yaşarma yapar.) Civcivlerin kümese geldiği ilk iki gün hava bacaları ve pencereler kapalı bulunmalıdır. 3 günden sonra, koku hissedilince havalandırma yapılır. Havalandırma, kümes sıcaklığını bozmayacak şekilde dikkatlice yapılmalıdır. Havalandırma sırasında civciv ve piliçler üzerinde hava cereyanı olmamasına dikkat edilmelidir. Tamamen kapalı kümeslerde, termostatlı vantilatörler havalandırmayı sağlar. Açık kümeslerde perde ve kepenkler günde birkaç kez açılıp kapatılır. Civcivler 2-3 haftalık olunca perdeler kaldırılır. Kümese vantilatör konacaksa, 12 metreden dar kümeslerde sadece soğuk tarafa bakan duvara konur. Hava giriş delikleri öbür duvara açılır. 12 metreden geniş kümeslerde her iki duvara da vantilatör konur. Rutubet; Kuru havada tozuma olur. Kümesin havası tozlanır. O zaman duvarlara su püskürtülebilir. Böylece nem oranı artar. Kümeste rutubetin % 60 olması iyidir. Fazla nemli olması ise zararlıdır. Özellikle altlığın rutubeti çok önemlidir. Hayvanların altının ıslak olması tavsiye edilmez. Bir çok hastalık altlıkla bulaşır. Aydınlatma; Etlik civciv ve piliçlerin daha kısa bir zaman içerisinde büyümelerini sağlamak için aydınlatma gereklidir. Işık şiddeti ilk 10 gün m 2 ye 4-5 watt, daha sonra m 2 ye 2-2,5 watttan fazla olmamalı ve kümesin her yerinde eşit bir aydınlatma yapacak kadar olmalıdır. Ampullerin yerden yüksekliği 2 metre civarında olmalı ve düşük wattla çok ampulle aydınlatma tercih edilmelidir. Elektrik kesilmelerinde yığılmaların önlenmesi için alıştırma amacıyla; geceleri 1 saatlik karartma 14
dışında tam aydınlatma uygulanmalıdır. Bu karartma esnasında gaz feneri ve gaz lambası veya düşük wattlı mavi boyalı tek bir ampul yakılmalıdır. Etlik Piliçlerin Beslenmesi; Etlik piliçler çabuk ve fazla yem tüketirler. O yüzden çabucak da gelişirler. Hayvan büyüdükçe kazanacağı canlı ağırlığa göre yem tüketimi de artar. En kısa sürede, en hızlı büyümeyi sağlamak için serbest yemleme uygulanır. Projenin Alanının Belirlenmesi Bursa ili, Karacabey ilçesi Canbalı Köyü, Karatopraklar Mevkii, 73 Pafta, 410 Ada, 45 No lu parsel alan dahilinde 21.442 m 2 lik tapulu alanın 4.079,37 m 2 'lik kapalı kısmında "55.000 adet/dönem Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi" faaliyetinin yürütülmesi planlanmaktadır. Tavukçuluğun gelişmiş olduğu ülkelerde, özellikle etlik piliç üretiminde üretim bir entegrasyon sistemi içerisinde yürütülmektedir. Entegrasyon sistemi, büyük bir şirketin, gerektiğinde ıslah da dâhil olmak üzere, üretim, kuluçka, kesim ve yem üretimini de kendi bünyesinde sağlayacak şekilde organize olması biçiminde tasarlanmalıdır. Bu durumda entegre şirket, varsa kendi ıslah işletmesinden, yoksa dışarıdan satın alacağı üretim materyali ile üretim sağlar. Kuluçkalık yumurtaları ve onlardan da civcivleri üretir. Bu civcivleri kendisi ile yetiştiricilik sözleşmesi imzalayan yetiştiricilere verir. Yetiştiricilere kendi ürettiği yemi de vermektedir ve teknik hizmet sağlamaktadır. Yetiştirme dönemi sonunda üretilen hayvanları kendi kesimhanesinde keser ve pazarlar. Sözleşme koşullarına göre yetiştiricinin gelir ve gideri hesaplanır ve kar kendisine ödenir. Sözleşmeli hayvancılık modeli ile daha ucuz yem, daha ucuz beyaz et ve mamulü elde edilirken, işlenmiş ürünlerle de daha geniş bir pazara hitap eden önemli bir sektör ortaya çıkacaktır. Sosyo-ekonomik ve kültürel değişimler ile birlikte, bölgede istihdama ve ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır. Sosyo-ekonomik ve kültürel değişimlerin olumlu yönde etkilenecektir. Tesis bünyesinde işletme ve inşaat işleri süresince 5 personel istihdam edecek olup çalışan personelin ailelerinin olduğu düşünülürse ortalama bir aile 4 fertten meydana geldiği varsayılırsa toplamda 20 kişinin geçimini sağlayacağı düşünülebilir. 15
Proje yerinin faaliyet sahibinin mülkiyetinde olması ve piliç yetiştirme şartları için uygun bölgede bulunması ve bölgede etlik tavuk yetiştiriciliğinin yaygın olması yatırımın bu alanda yapılacak olmasının en önemli nedenidir. Bu nedenlerden ötürü proje yeri ve teknolojisi için herhangi bir alternatif söz konusu değildir. b) İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı Projenin İş Akım Şeması Tesise ait iş akım şeması şekil-1 'de yer almaktadır. KÜMESLERDE DEZENFEKSİYON VE HAZIRLIK CİVCİV GİRİŞİ GETİRİLEN CİVCİVLERİN ÖNCEDEN HAZIRLANMIŞ KÜMESLERE YERLEŞTİRİLMESİ CİVCİVLERİN KÜMESLERDE 6 HAFTA SÜRE İLE BAKIMI GÜRÜLTÜ KATI ATIK ATIK SU KOKU KÖMÜR KÜLÜ ÖLÜ PİLİÇ DIŞKI ALTLIK KARIŞIMI KOKU ATIKSU PİLİÇLERİN KESİM İÇİN TRANSFER KAFESLERİNE YÜKLENMESİ PİLİÇLERİN ARAÇLARLA ANLAŞMALI FİRMA KESİMHANESİNE GÖNDERİLMESİ KÜMESLERİN BİR SONRAKİ DÖNEM İÇİN TEMİZLİK VE DEZENFEKSİYONUN YAPILMASI KÜESLERİN YENİ CİVCİVLER İÇİN HAZIRLANMASI AYDINLATMA HAVALANDIRMA ISI YEM SU KONTAMİNE AMALAJ Şekil 1: Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Proses İş Akım Şeması 16
Etlik piliçlerde üzerinde önemle durulan performans özellikleri; Canlı ağırlık Yem tüketimi Yemden yararlanma oranı Yaşama gücü Kesim randımanıdır. Canlı ağırlık artışı örnekleme yoluyla her hafta yapılan canlı ağırlık tartımlarıyla tespit edilir. Mevsim, kümes koşulları, yerleşim sıklığı, yem kalitesi ve sağlık koşulları canlı ağırlık artışında en önemli etkenlerdir. Etlik piliçlerde büyüme hızı başlangıçta yavaş, sonra hızlı ve sonra tekrar yavaş olacak şekilde gerçekleşir. Erkekler dişilere göre daha hızlı büyür ve kesim ağırlığına dişilerden 4 gün önce ulaşırlar. Sonraki yaşlarda canlı ağırlıkları dişilere göre daha fazladır. Etlik piliçlerde sürü düzeyinde performans değerlendirmelerini yapmak amacıyla bazı indeksler geliştirilmiştir. Bu indeksler genelde yukarıdaki performans değerlerine göre belirlenmektedir. 6 Haftalığa kadar beslenen etlik piliçler anlaşmalı olan firmalara gönderilmek üzere hazırlanır. Piliçlerin nakliyesinde her iki tarafı açık olan, bu amaçla monte edilmiş kamyonlar kullanılır. Kamyon yüklendikten sonra bekletilmeden kesimhaneye hızla ulaştırılır. Boşaltılan kümesler diğer üretim dönemi için hazırlanır. İki üretim dönemi arasında yeterli temizlik ve dezenfeksiyon uygulanır ve kümesin bir-iki hafta boş bırakılması sağlanır. Projenin Kapladığı Alan Bursa İli, Karacabey İlçesi, Canbalı Köyü, Karatopraklar Mevkii, 73 Pafta, 410 Ada, 45 No lu parselde 21.442 m 2 lik tapulu alanın 4.079,37 m 2 'lik kapalı kısmında 17
"55.000 adet/dönem Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi" faaliyetinin yürütülmesi planlanmaktadır. Tesis içerisinde yer alacak olan 12 m 2 ' lik 1 adet Kazan Dairesi, 86,04 m 2 ' lik 1 adet İdare Odası ve 144,97 m 2 Bakıcı Evi de yapılması planlanmaktadır. Ayrıca tesis bünyesi içerisinde Fosseptik Çukuru (Ek-8), İmha Çukuru (Ölü Hayvan Çukuru Ek-9) ve Gübre Çukuru Planı (Ek-10) yer alacak olup bunlara ait planlar tesisin genel vaziyet planında (Ek-11) yer almaktadır. Gübre çukuru Ebatları = 8,40 m*9,40 m=78.96 m 2 İmha Çukuru Ebatları =4 m*3 m =12 m 2 Fosseptik Çukuru = 3 m*2 m= 6 m 2 Tablo 2 : Tesis İçi Kullanım Alanları Ünite Adı Kullanım Alanları (m 2 ) Kümes-I 1.918,18 Kümes-II 1.918,18 Kalorifer Dairesi 12 İdari Bina 86,04 Bakıcı Evi 144,97 Gübre Çukuru 78,96 İmha (Ölü Hayvan) Çukuru 12 Fosseptik Çukuru 6 Toplam Kapalı Alan 4.079,37 Tüm Ünite Alanları 4.176,33 Projenin Ömrü Faaliyet ünitelerinin tamamının ekonomik ömrü 30 yıl olarak planlanmıştır. Ancak üretimde kullanılacak ekipmanların ömürleri dolduğunda ekipmanlarda değişiklik yapılacak ya da periyodik olarak bakımı yaptırılmak suretiyle faaliyet devam edecektir. Ayrıca faaliyet; proje alanı ve etrafına, iş istihdamı yönünden, çevre yönünden, sağlık yönünden, vb. faydalı olduğu sürece devam edecektir. 18
Tesiste faaliyet esnasında bütün hususlarda ve gübrelerle ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayımlanan 24/12/2011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği ve 24.12.2013 tarih ve 28861 sayılı Resmi gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri doğrultusunda işlem yapılacağını taahhüt ederiz. Proje Bedeli Tesiste kullanılacak olan makine&ekipman ve diğer giderlere ait maliyet hesaplanmış olup; İşçilik ve Personel Giderleri Tesis bünyesinde çalıştırılacak olan işçi-personel giderleri de söz konusu olacaktır. Kümeslerin temizlik döneminde çalışacak işçiler için günlük ödeme yapılacak olup ekstra 2 eleman için 6 periyotta toplam gider: Tesiste çalıştırılacak daimi personele ait giderler; 900TL/Ay.Kişi*3 Kişi*12 Ay/yıl = 32.400TL/Yıl Geçici Personel Giderleri; 100TL/Kişi* 2 Kişi*6 Periyot/Yıl = 1.200 TL/Yıl Çalışan Personele ait Sosyal Güvenlik Kurumu giderleri; 405TL/Ay.Kişi*3 Kişi*12 Ay/Yıl = 14.580 TL/Yıl Toplam İşçi-personel giderleri 48.180 TL olacaktır. 19
Elektrik Giderleri Kümeslerde ilk günlerde (1-7 gün) 23 saat aydınlatma uygulanacaktır. 21. Güne kadar günde 6 saat karartma, 21. Günden sonra ise 22 saatlik aydınlık ve bu dönemden sonra 2 saat karanlık dönem uygulanması planlanmaktadır. Bu amaçla ilk hafta 2-2,5 watt/m 2, ikinci hafta başından kesim yaşına kadar ise 0,75-1 watt/m 2 ışık kullanılması söz konusudur. Bu durumda kullanılacak elektrik tüketimi; 1-7 gün : 23 sa/gün * 7 gün * 2 watt/m 2 * 3.836,36 m 2 = 1.235,307 kwh 8-21. gün : 18 sa/gün * 14 gün * 0,75 watt/m 2 * 3.836,36 m 2 = 725,072 kwh 22-45. gün : 22 sa/gün * 21 gün * 0,75 watt/m 2 * 3.836,36 m 2 = 1.329,298 kwh Toplam = 3.289,677 kwh olacaktır. Tesiste aydınlatmadan kaynaklanan yıllık elektrik tüketimi ise; 3.289,677 kwh /dönem * 6 dönem/yıl = 19.738,062 kwh/yıl olacaktır. Tesiste bulunan tüm elektrikli ekipmanların çalıştırılması ve aydınlatılma ile birlikte tesisin yıllık elektrik kullanımı yaklaşık 20.000 kwh olması düşünülmektedir. Bu durumda bu miktarda elektriğin firmaya yıllık maliyeti; 0,75688 TL/kWh* 19.738,062 kwh 14.939 TL olması düşülmektedir. Yakıt Giderleri Tesiste sıcak hava sağlanacak olup 2 adet kümesin ısıtılmasında kömür kazanı kullanılacaktır. Bu sebepten dolayı tesiste kömür giderleri söz konusu olacaktır. Tesiste kullanılacak kömür fındık kömür cinsi olacak olup Bursa İl MÇK kararlarına uygun kömür kullanılacağını taahhüt ederiz. Tesiste kömür kullanımı sonucu ortaya çıkması beklenen kömür külleri tesis içerisinde yağmur suyu geçirmeyecek şekilde üstü kapalı biçimde 20
depolanacak ve daha sonra Karacabey Belediyesinin öngörmüş olduğu alana dökülerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Bir yılda toplam 6 dönem etlik piliç yetiştirileceği, bunun 2 döneminin yaz aylarına denk geleceği düşünülürse bu aylarda kümesleri ısıtma ihtiyacı olmayacaktır. Kümes başına 15.000 kg ortalama kömür yakılması muhtemeldir. Yıllık Kömür Kullanımı = 1 kümes* Kömür Kullanımı* 4 dönem/yıl *kümes sayısı Yıllık Kömür Kullanımı = 1*15.000 kg/dönem*4 dönem/yıl * 2 Yıllık Kömür Kullanımı =120 ton/yıl Tesiste kullanılan kömürün maliyetinin 165,2 TL/ton olacağı düşünülürse tesis için kömür maliyeti; 165,2 TL/ton*120 ton/yıl 19.824 TL olacağı düşünülmektedir. Altlık Giderleri Tesiste bulunan kümeslerde altlık kullanımı söz konusu olmaktadır. Kullanılan toplam altlık miktarı; Tesiste kullanılacak birim altlık miktarı : 4,10 kg/m 2 Tesiste kullanılacak toplam kümes alanı : 1.918,18 *2 = 3. 836, 36 m 2 Tesiste bir yıldaki periyot sayısı Tesiste yıllık altlık kullanımı kg : 6 periyot/yıl : 4,10 kg/m 2 * 3.836,36 m 2 *6 periyot/yıl*1ton/1.000 Tesiste yıllık altlık kullanımı maliyeti : 94,37 ton/yıl olacaktır. Tesiste kullanılan altlık maliyetinin 60 TL/Ton olacağı varsayılarak tesis için yıllık 21
altlık maliyeti; 60 TL/Ton * 94,37 ton/yıl = 5.662,467 TL olacaktır. Makine&Ekipman ve Bina Amortisman Giderleri Planlanan faaliyet kapsamında 2 adet toplamda 3.836,36 m 2 tavuk kümesi, 86,28 m 2 bakıcı odası, 12 m 2 kalorifer dairesi, gübre çukuru 78.96 m 2, Fosseptik Çukuru 6 m 2 betonarme yapıda kullanımı söz konusu olacaktır. 50TL/m 2 * 3.836,36 m 2 191.818 TL Tablo 3 : Makine&Ekipman ve Bina Amortisman Giderleri Maliyet Tablosu Hammadde ve Ekipmanlar Birim Fiyatı Yaklaşık Toplam Maliyet Adet (TL) (TL) Etlik Civciv 1,5 55.000 82.500 Tavuk Kümesleri yapım imalatı 50 TL/m 2* 3.836,36 m 2 2 191.818 Ana Yem Grubu 50.000 TL 1 50.000 Yem Helezonu Hattı ve Motoru 1.000 $ 2 6.288 Nipel Suluk Hattı ve Rediktörü 30 TL(1 m'lik 60 m 2 120 kümes uzunluğu ) 3.600 138*138 Havalandırma Fanı 352 4 3.970 90*90 Fan 106,2 TL 2 212,4 160*240 Su Peti 80 TL 4 320 Kazan (Soba) 5.000 TL 1 5.000 Jeneratör (Kümesler İçin Ortak Kullanım) 7.000 TL 1 7.000 Diğer İnşaat Giderleri 50.000 TL - 50.000 TOPLAM 400.708,4 Bakım Onarım Giderleri: İşletmede Bakım ve Onarım Giderleri olarak, kullanılan makine ve ekipman maliyetinin % 5'nin harcanacağı öngörülmekte olup yıllık bakım onarım giderleri; 76.070*0,05 3.803,5 TL olması düşünülmektedir. 22
Tablo 4 : Tesisin İnşaat ve Üretim Aşamasındaki Maliyet Giderleri Yapılacaklar İşçilik ve Personel Giderleri Elektrik Giderleri Yakıt Giderleri Altlık Giderleri Makine&Ekipman ve Bina Amortisman Giderleri Bakım-Onarım Giderleri TOPLAM Maliyet Giderleri 48.180 TL/Yıl 14.939 TL 19.824 TL 5.662,467 TL 400.708,4 TL 3.803,5 TL 493.117,367 TL Projenin Kapasitesi, Çalışacak Personel Sayısı ve Çalışma Süresi Proje kapsamında etlik piliç yetiştirme tesisinde daimi olarak 3 personel çalışacak olup tavuk kümeslerinin her periyotta temizlik yapılacak olup her periyotta 2 işçi gündelik olarak çalıştırılacaktır. Yıllık 6 periyot çalışılması planlanmakta olup her periyodun sonunda 1 gün temizlik yapılacaktır. Toplamda 2 personel yılda 8 gün çalıştırılacaktır. Tablo 5 : Proje Kapasitesi Tapu Bilgileri Planlanan Kapasite Yıl içerisinde Toplam Faaliyet Süresi Çalışan Personel 73 Pafta, 45 No lu parsel 55.000 adet/periyot Etlik Piliç Üretimi 6 dönem*45 gün= 270 gün Daimi 3 Personel Temizlik Aşamasında 2 Personel Üretimde Kullanılacak Ekipmanlar Tesiste kullanılacak olan makine & ekipmanlar tablo 6 de yer almaktadır. 23
Tablo 6 : Makine& Ekipman Listesi Makine&Ekipman Adet Ana Yem Grubu 1 Yem Helezonu Hattı ve Motoru 2 Nipel Suluk Hattı ve Rediktörü 120 138*138 Havalandırma Fanı 4 90*90 Fan 2 160*240 Su Peti 4 Kazan (Soba) 1 Jeneratör (Kümesler İçin Ortak Kullanım) 1 Tesiste 1 kg ağırlık kazancı için ortalama 2,25 kg yem tüketimi öngörüldüğünde, 2 kg canlı ağırlı için üretim dönemi boyunca piliç başına düşen ortalama yem tüketimi 2,25*2=4,5 kg olarak hesaplanmıştır. Bir piliç 4,5 kg yem tüketeceği düşünülürse bir üretim periyodunda(35-45gün) 55.000 piliç ortalama 247 ton/periyot yem tüketecektir. Tablo 7 : Tesiste Kullanılacak Hammadde Miktarı Hammadde Birim Miktar Civciv Adet/Periyot 55.000 Yem Ton 247 Talaş Ton 85 c) Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb) Bursa ili, Karacabey İlçesi, Canbalı Mahallesi, Karatopraklar Mevkii, 73 Pafta, 45 No lu Parsel mevkiinde Tarık ERKAÇAL tarafından 21.442 m 2 lik tapulu alanın 4.079,37 m 2 'lik kapalı kısmında "55.000 adet/dönem Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi" projesi yapılması planlanmakta olup üretim kapsamında, arazi, enerji, su vb. gibi doğal kaynakların kullanımı söz konusu olacaktır. Tesiste faaliyet esnasında bütün hususlarda ve gübrelerle ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayımlanan 24/12/2011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan 24
Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği ve 24.12.2013 tarih ve 28861 sayılı Resmi gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri doğrultusunda işlem yapılacağını taahhüt ederiz. Arazi Kullanımı Bursa ili, Karacabey İlçesi, Canbalı Mahallesi, Karatopraklar Mevkii, 73 Pafta, 45 Nolu Parselde Tarık ERKAÇAL tarafından 21.442 m 2 lik tapulu alanın 4.079,37 m 2 'lik kapalı kısmında "55.000 adet/periyot Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi " yapılması planlanmaktadır. Kullanılması planlanan arazi; "Tarım Alanları" içerisinde kalmaktadır (Ek-6). Proje alanının tamamı faaliyet sahibi Tarık ERKAÇAL adına olup Tapu Ek-2'de verilmiştir. Tesise ait Topografik Haritası Ek-5 de ve Jeoloji Haritası Ek-12 de verilmektedir. Proje alanında yapılması planlanan Etlik piliç yetiştirme tesisine ait kurum görüşleri; -14/11/2014 tarih ve 195815 sayılı Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından belirtilen Bursa ili 2020 yılı 1/100000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Hükümleri Ek-7 de verilmiştir. Tesiste faaliyet esnasında bütün hususlarda ve gübrelerle ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayımlanan 24/12/2011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği ve 24.12.2013 tarih ve 28861 sayılı Resmi gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri doğrultusunda işlem yapılacağını taahhüt ederiz. 25
Su Kullanımı Tesiste personelin ve Etlik Piliç yetiştirilmesinde su kullanımı söz konusu olacaktır. Çalışan personelin kullanma suyu İdari bina temizliği ve tesis etrafında yer alacak olan yeşilliklerin sulanması Dönem sonlarında kümeslerin temizliği Havalandırma pedlerine eklenecek su Etlik piliçlerin içme suyu Proses Amacıyla Su Kullanımı: Proje alanında, idari bina temizliği için günlük yaklaşık olarak 0,5 m 3 su kullanımı olması öngörülmektedir. Tesis etrafında yer alacak olan yeşilliklerin sulanması için 0,5 m 3 /gün su tüketimi olması öngörülmektedir. Tesiste kümeslerin yıkanması için gerekli olan sular, temiz su taşıma izin belgeli tankerler yardımıyla tesise getirilerek su ihtiyacı giderilecektir. Tesiste çalışan kişilerin içme suyu ihtiyacı ise damacanalar yardımıyla sağlanacaktır. İşletme aşamasında civciv ve piliçlerde su tüketimi canlı ağırlık, çevre sıcaklığı, yaş, yem yapısı vb. şartlara göre değişim göstermektedir. Civciv ve piliçlerin tip ve yaşlarıyla çevre sıcaklığına bağlı olarak su tüketim değerleri tablo 8'de verilmektedir. 26
Tablo 8 : Ross 308 Civciv ve Piliçlerin Karakteristik Günlük Su Tüketim Değerleri(210C'de lt/1.000 adet) Yaş (Gün) Tabaksız Nipel Suluk Tabaklı Nipel Suluk Çan Tipi Suluk 7 61 61 68 14 106 107 119 21 171 172 193 28 237 238 266 35 293 296 329 42 336 340 378 49 363 371 409 Sıcak havalarda fazla su içmek, bazı problemlere neden olabilir. Çoğu kafes sistemlerinde gübrenin toplanması ve atılması problem olduğundan gübre ile atılan fazla su havalandırma sorunlarına neden olabilir. Su, hayvanların büyüme ve gelişmesi için gerek duyduğu en önemli besin maddesidir. Sürüde su miktarı bakımından bir kısıtlama yapılmamalıdır. İlk günlerde 1000 civciv için 40 cm çapındaki 5-6 Çan tipi suluk ve 15-20 cm çapındaki 10-15 mini suluk yeterli olmaktadır. Özellikle ilk 24 saat civcivlerin daha rahat ve kolay su içebilmeleri için suluklar üniform bir şekilde yerleştirilmelidir (iki suluk arası mesafe 1 m'yi geçmemelidir). Civciv döneminde sıcaklığın yüksek olması nedeniyle açıkta olan sudaki bakteri gelişiminin hızlanabileceği unutulmamalı, hayvanlara sürekli temiz ve taze su sağlanmalıdır. 55.000 adet/ periyot Etlik Piliç Yetiştirme Tesisinde piliçlerin günlük toplam su tüketimi ortalama; Q Tavuk İçme = q*n Burada; Q Tavuk İçme = Etlik Piliçlere Verilecek Günlük İçme Suyu (m 3 /gün) q= Birim su Tüketimi (m 3 /tavuk.gün) N= Tavuk Sayısı Civciv Piliç (0-3 haftalık) Su Tüketim Miktarı: 27
Civcivlerin günlük 85 ml su tüketeceği düşünülürse; Q Tavuk İçme = 0,000085m 3 /tavuk.gün*55.000 tavuk=4,67 m 3 /gün olacaktır. Etlik piliç (3-6 Haftalık) Etlik piliçlerin 632,4 ml su tüketeceği düşünülürse; Q Tavuk İçme = 0,0006324m 3 /tavuk.gün*55.000 tavuk=34,7 m 3 /gün olacaktır. Günlük Toplam su tüketim miktarı 39,37 m 3 /gün olması beklenmektedir Kümeslerde kümes havasının soğutulması ve havalandırma amacıyla yaz aylarındaki dönemlerde kullanılan pedler içinde su kullanımı olacaktır. Soğutma sisteminde yaz aylarında (90 gün) günlük ortalama 9 m 3 su, toplam yıllık 810 m 3 su kullanımı olması muhtemeldir. Tüm yıl için ortalama olarak düşünüldüğünde günlük 3 m 3 pedlerde su kullanımı olması beklenmektedir. Tesis içerisinde yer alan kümeslerin temizliği öncelikle kuru olarak yapılacak olup her dönem sonunda dışkı ile karışık altlık malzemesinin çıkarılması ve sonrasında dezenfektan malzeme yıkanması sağlanacaktır. Yıkama tazyikli su ile mümkün olduğu kadar 50-60 0 C sıcaklığa varan su da yapıldığında su tüketimi minimum düzeye çekilmiş olacaktır. Her dönem sonunda kullanılacak su miktarı m 2 başına ortalama 4 lt kullanıldığı düşünülürse temizlik amacıyla kullanılacak su miktarı ; 4 lt/m 2 * 3.836,36 m 2/ kümes =15.345,44 lt/dönem = 15.345 m 3 /dönem su kullanımı olacaktır. Her dönem sonunda temizlik yapılacak olup işletme aşamasında her dönemin 45 gün sürece düşünüldüğünde günlük kümes yıkama suyu miktarı; Kümes Yıkama Suyu Tüketimi = 15.345 m 3 /dönem/45 gün/dönem 28
Kümes Yıkama Suyu Tüketimi 0,34 m 3 /gün olacaktır. Tesis alanına tankerler ile su taşınması yoluyla karşılanacak olup temiz su taşıma izin belgesi olan tankerlerle taşınacaktır. Evsel Amaçlı Su Kullanımı Proje kapsamında işletmede daimi çalışan personel sayısı 3 kişi olacak olup kümeslerin temizlenmesi amacıyla dönemsel 2 personel çalıştırılması öngörülmüştür. Tesiste personelin içme suyu damacanalar ile karşılanacaktır. Bir kişinin günlük içmekullanma suyu ihtiyacının ortalama 150 litre/gün-kişi (N. USLU, O. Prof. Dr., DEÜ. Müh. Fak., Çevre Müh. Böl., Kullanılmış Atık suların Arıtımı Ders Notları, 2004) olduğu dikkate alınarak hesaplandığında, toplam içme-kullanma suyu miktarı; Kullanma Suyu İhtiyacı = Kişi Başına Düşen Miktar x Personel Sayısı Kullanma Suyu İhtiyacı = (150 lt/gün-kişi) x (1m³ / 1000 lt) x (5 kişi) = 0,75 m³/gün Tesiste Kullanılacak Su Miktarları Tablo 9 da yer almaktadır. Tablo 9 : Su Kullanım Alanları ve Miktarları Su Kullanım Alanları m 3 /Gün Gün/Yıl Yıllık su tüketimi (m 3 ) Evsel Nitelikli 0,75 365 273,75 Yetiştirilecek Tavukların su Kullanımı(0-3 hafta) 4,67 21*6 588,4 Yetiştirilecek Tavukların su Kullanımı(3-6 hafta) 34,7 21*6 4.372,2 Kümeslerin Temizliği 0,34 6*45 91,8 Havalandırma Pedleri 3 90 270 İdari Bina Temizliği 0,5 300 150 Tesis İçerisinde Yer alan Yeşil Alanların Sulanması 0,5 300 150 TOPLAM SU İHTİYACI 44,46 5.896,15 29
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren "Su Kirliği Kontrolü Yönetmeli" ve 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı "Su Kirliği Kontrolü yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" İkinci Bölüm Madde 4 B ye göre Evsel kaynaklı atık sular için, konuta giren temiz su miktarının atık suya eşit olması denilmektedir. Buna göre tesiste personel tarafından 0,75 m 3 /gün miktarında kullanılacak su atık su olarak tesis içerisinde oluşacaktır. Oluşacak atık sular sızdırmasız fosseptikte biriktirilecek ve BUSKİ tarafından atık su çekim ve taşıma izni verilen vidanjör firma tarafından çektirilerek tesisten uzaklaştırılması sağlanacaktır. Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrol Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrol Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrol Yönetmeliği ile ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır. Kullanılan Enerji Türü Bursa ili, Karcabey İlçesi, Canbalı Mahallesi, Karatopraklar Mevkii, 73 Pafta, 45 No lu Parselde Tarık ERKAÇAL tarafından 21.442 m 2 lik tapulu alanın 4.079,37 m 2 'lik kapalı kısmında "55.000 adet/periyot Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi" projesi gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Tesiste inşası planlanan kümeslerin ısıtılması amacıyla Soba bulunacak olup yakıt olarak kömür kullanılacaktır. Kümeslerin ısıtılması amacıyla yıllık olarak kullanılacak olan kömür miktarının 120 ton olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Kullanılacak olan kömürler Bursa il MÇK kararlarına uygun olacak şekilde fındık kömür diye tabir edilen ve küçük boyutlarda bulunan daha çok tavukçuluk sektöründe kullanılan kömürler olacaktır. Planlanan proje kapsamında kullanılacak elektrik enerjisi; TEDAŞ (UEDAŞ) Bursa Elektrik Dağıtım Müessesi tarafından Bursa İli ve yakın çevresine kurulmuş olan dağıtım hattından karşılanmaktadır. Projenin hayata geçirilmesi ile elektrik enerjisi ihtiyacı aynı yolla karşılanmaya devam edecektir. Ayrıca elektrik kesintilerine karşı sistemde jeneratör kullanılacaktır. Bunun için proje sahasında bir jeneratör odası bulunmaktadır. 30
29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Çevre Kanunca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik" ve 14.09.2012 tarih ve 28411 sayılı "Çevre Kanunca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik " kapsamında Ek 2 listesi 1.2.1 Katı (Kömür, kok, kömür briketi, turba, odun, plastik veya kimyasal maddelerle kaplanmamış ve muameleye tabi tutulmamış odun artıkları, petrol koku) ve sıvı (Fuel-Oil, nafta, motorin, biyodizel ve benzeri) yakıtlı tesislerden toplam yakma sistemi ısıl gücü 1 MW ve daha büyük 100 MW tan küçük olan tesislerde yer almaktadır. ç) Atık Miktarı (Katı, Sıvı,Gaz ve benzeri) ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Faaliyetin inşaat aşamasında Gürültü ve toz; işletme aşamasında ise tesiste atık su, gübre, hava emisyonu oluşması muhtemeldir. Sıvı Atıklar Prosesten Kaynaklı Atıksu Oluşumu: Tesisin işletilmesi aşamasında, idari bina temizliği için günlük 0,5 m 3 su kullanılması muhtemel olup kullanılan bu suyun atık suya dönüşeceği varsayımı ile idari bina temizliği ile oluşacak atık su miktarı günlük 0,5 m 3 olacaktır. Tesis içerisinde yer alan kümeslerin temizliği öncelikle kuru olarak yapılacak olup her dönem sonunda dışkı ile karışık altlık malzemesinin çıkarılması ve sonrasında dezenfektan malzeme yıkanması sağlanacaktır. Tesis içerisinde bulunan kümeslerin temizlenmesi aşamasında oluşan atıksular kullanılan su miktarına eşit olacağından günlük ortalama oluşacak atıksu miktarı 0,34 m 3 olacaktır. Oluşan bu atıksular, sızdırmaz fosseptiklerde biriktirilip, Karacabey Belediye'sinin anlaşmalı olduğu vidanjör firması çektirilerek arıtma tesisine verilecektir. Bu kapsamda 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren "Su Kirliği Kontrolü Yönetmeliği" ve 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı "Su Kirliği Kontrolü yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" kapsamında Evsel nitelikli 31
Atıksular İçin Deşarj Standartları Madde 32'de belirtilen "Kanalizasyon sistemi bulunmayan yerleşim yerleri için; Nüfusu 84 kişinin altında olan otel, motel, tatil köyü, tatil sitesi ve yazlık siteler ve sanayi tesislerinin evsel atık suları 19/3/1971 tarihli ve 13783 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz nitelikteki fosseptikte toplanır ve vidanjör vasıtası ile atıksu altyapı tesislerine verilir" ibaresi yer almakta olup belirtilen hükümlere uyulacaktır. Evsel Kaynaklı Atıksu Oluşumu Proje kapsamında işletmede daimi çalışan personel sayısı 3 kişi olacak olup kümeslerin temizlenmesi amacıyla dönemsel 2 personel çalıştırılması öngörülmüştür. Bir kişinin günlük içme-kullanma suyu ihtiyacının ortalama 150 litre/gün-kişi (N. USLU, O. Prof. Dr., DEÜ. Müh. Fak., Çevre Müh. Böl., Kullanılmış Atık suların Arıtımı Ders Notları, 2004) olduğu dikkate alınarak hesaplandığında, toplam içme-kullanma suyu miktarı; İçme ve Kullanma Suyu İhtiyacı İçme ve Kullanma Suyu İhtiyacı = Kişi Başına Düşen Miktar x Personel Sayısı = (150 lt/gün-kişi) x (1m³ / 1000 lt) x (5kişi) = 0,75 m³/gün Personelin kullanacağı 150 lt/ gün-kişi lük suyun tamamının atık suya dönüştüğü kabulüyle oluşacak atıksu miktarı 0,75 m³/olacaktır. Tesiste oluşacak atıksu miktarları tablo 10 da yer almaktadır. Tablo 10 : Tesiste Oluşacak Atıksu Miktarları Oluşan Atıksu Üniteleri m 3 /Gün Gün/Yıl Yıllık Atıksu Oluşumu (m 3 ) Evsel Nitelikli Atıksu 0,75 365 273,75 Kümeslerin Temizliği 0,34 6*45 91,8 İdari Bina Temizliği 0,5 300 150 TOPLAM SU İHTİYACI 1,59 567,1 Tesiste kümeslerin yıkanması, idari binaların temizliğinde ve personelin kullanımı sonucunda kaynaklı oluşacak olan atıksuyun Ortalama Kirlilik Değeri aşağıda yer almaktadır. 32
Atıksuyun Ortalama Kirlilik Değerleri 1 BOI : 220 mg/l BOI Olarak Kirlilik Yükü : 0,22 kg/gün KOI : 500 mg/l KOI Olarak Kirlilik Yükü : 0,5 kg/gün AKM : 220 mg/l AKM Olarak Kirlilik Yükü : 0,22 kg/gün 1 Atıksu Arıtma Tesisleri Proses, İşletme, Bakım El Kitabı, Eylül 1989, İller Bankası, ANKARA Yukarıda sayılan faaliyetlerden ötürü ortaya çıkacak olan toplam kirlilik yükleri aşağıda hesaplanmıştır. Tablo 11 : Atıksu Oluşumundan Kaynaklı Yıllık Toplam Kirlilik Yükleri Oluşan Atıksu Üniteleri m 3 /Gün Gün/Yıl Yıllık Atıksu Oluşumu (m 3 ) BOI (0,22kg/ m 3 ) KOI (0,5 kg/ m 3 ) AKM (0,22kg/ m 3 ) Evsel Nitelikli Atıksu 0,75 365 273,75 60,225 136,9 60,225 Kümeslerin Temizliği 0,34 6*45 91,8 20,19 45,9 20,19 İdari Bina Temizliği 0,5 300 150 33 75 33 YILLIK TOPLAM KİRLİLİK YÜKÜ(kg/yıl) 113,415 257,8 113,415 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren "Su Kirliği Kontrolü Yönetmeli" ve 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı "Su Kirliği Kontrolü yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" kapsamında Madde 31 - Endüstriler üretim tiplerine göre gruplandırılmış ve onaltı tane sektör oluşturulmuştur. Bu sektörlere giren tesislerden tamamen kuru tipte çalışanlar için Tablo 5-20 arasındaki atıksu standartları uygulanmaz. Bu sektörler ve sektörlerin içerdiği endüstri tipleri; a) Gıda sanayii sektörü; un fabrikaları, makarna fabrikaları, maya sanayii, süt ve süt ürünleri, yağlı tohumlardan yağ çıkarılması ve sıvı yağ rafinasyonu, zeytin yağı ve sabun 33
üretimi, katı yağ rafinasyonu, mezbahalar ve entegre et tesisleri, balık ve kemik unu üretimi, havyan kesimi yan ürünleri işleme, sebze ve meyve yıkama ve işleme, bitki işleme, şeker sanayii, tuz işletmeleri, tarla balıkçılığı, su ürünleri değerlendirme ve buna benzer sanayi kuruluşları, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği tablo 5.15 te istenen değerleri sağlaması gerekmekte olup belirtilen hükümlere uyulacaktır. Tablo 12 : Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği tablo 5.15 Sektör: Gıda Sanayii (Büyükbaş, Küçükbaş Hayvan Besiciliği ve Tavukhaneler) Parametre Birim Kompozit Numune 2 Saatlik Kompozit Numune 24 Saatlik Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) Mg/L 500 400 Askıda Katı Madde Mg/L 200 150 Yağ ve Gres Mg/L 30 20 Amonyum Azotu Mg/L 20 15 Fosfat Fosforu Mg/L 3 2 Ph - 6-9 6-9 Deşarj Kriterleri-2 Saatlik Kompozit Numune 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren "Su Kirliği Kontrolü Yönetmeli" ve 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı "Su Kirliği Kontrolü yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" kapsamında belirtilen hükümlere uyulacaktır. Tesiste kümeslerin yıkanması için gerekli olan sular, temiz su taşıma izin belgeli tankerler yardımıyla tesise getirilerek su ihtiyacı giderilecektir. Tesiste çalışan kişilerin içme suyu ihtiyacı ise damacanalar yardımıyla sağlanacaktır. Tesiste her türlü sıvı ve katı atıklar gelişigüzel çevreye ve su kaynaklarına zarar verecek şekilde atılmayacak olup "1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve Su Ürünleri Yönetmeliği" nin ilgili su kirliliği hükümlerine uyulacaktır. 34
Katı Atıklar İşletmede kümeslerde beslenecek tavuklardan kaynaklanacak proses atığı olarak ölü tavuklar, altlıkla karışık tavuk gübresi ve yakılacak kömürün külü oluşacaktır. Tesise alınacak civcivler plastik kutularda getirilecek olup transfer işlemi sonrasında bu plastik kutular getirilen kamyona geri verilerek civcivlerin alındığı kuluçkahanede dezenfektanı sağlanacaktır. İşletme aşamasından önce ise faaliyet alanında yapılacak olan ön çalışmalardan kaynaklı hafriyat atığı oluşumu söz konusu olacaktır. Hafriyat atığı Planlanan proje kapsamında; kurulması planlanan ünitelerin ve kümesin İnşaası sırasında hafriyat artığı meydana gelecek olup; hafriyat derinliği ortalama 1-3 m kabul edildiğinde toplam hafriyat miktarları; Tablo 13 : Hafriyat Miktarı Ünite Adı Kullanım Alanları (m 2 ) Derinlik (m) Hafriyat Miktarı (m 3 ) Kümes-I 1918,18 1 1918,18 Kümes-II 1918,18 1 1918,18 Kalorifer Dairesi 12 1 12 İdari Bina 86,04 1 86,04 Gübre Çukuru 78,96 1 78,96 İmha (Ölü Hayvan) Çukuru 12 1,5 18 Fosseptik Çukuru 6 1,5 9 TOPLAM HAFRİYAT 4.040,36 Evsel Nitelikli Katı Atık Oluşumu Proje kapsamında işletmede daimi çalışan personel sayısı 3 kişi olacak olup kümeslerin temizlenmesi amacıyla dönemsel 2 personel çalıştırılması öngörülmüştür. Faaliyet kapsamında çalışması planlanan çalışanlardan kaynaklı ortaya çıkması planlanan yemek atığı, ambalaj kâğıdı, naylon, cam şişe ve pet şişe gibi katı atık meydana gelecektir. 35