HIV Nasıl Bulaşır ve AIDS Tehlikesi Riskli ve risksiz durumlar Durumlar / Riskler / Tavsiyeler Türkische Ausgabe HIV-Übertragung und Aids-Gefahr
HIV e karşı koruyan bir aşı yoktur. Ancak virüsün bulaşmasından korunmak için kolay ve etkili bir yöntem vardır: Kondomlar korur! Asıl önemli olan, ne zaman kendimizi korumamız gerektiğini ve hangi durumlarda bulaşma tehlikesinin olmadığını bilmektir. Özet halinde riskler: Kan, sperm veya vajina salgısı dolaşım sistemine girdiğinde bulaşma ihtimali doğar. Bu durum şırınganın ortak kullanılması ve özellikle de korunmasız seks sonucunda meydana gelir. HIV pozitif olan bir anne, virüsü çocuğuna anne karnında, doğum esnasında ya da emzirirken bulaştırabilir. Almanya da kan ürünlerinden ve kan naklinden doğan bulaşma riski en düşük düzeye indirilmiştir. Başka ülkelere seyahat edilmesi durumunda bu ülkelerdeki tıbbi tedavi ve bakımın kalitesinin farklı olabileceği bilinmelidir. Eğer şüphelenirsen dezenfekte edilmiş aletlerin ve yalnızca test edilmiş kan ürünlerinin kullanılmasını iste.
Avrupa dışı birçok ülkede HIV/AIDS ve cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar (CYBE) bize oranla çok daha yaygındır. Ve bazen kondomlar da alışık olduğumuz kalitede değildir. Yola çıkarken yanına yeterli sayıda kondom al. Kondomlar sadece yağ içermeyen kayganlaştırıcı maddeler için uygundur. Sıvı ve katı yağlar, losyonlar, kremler ve vazelin kondoma zarar verirler. Ayrıca kondomlar ısıya dayanıksızdır. Yaşam koşullarına bağlı olarak HIV riskinin derecesi de değişir. Bu küçük broşürün hedefi, riskleri hızlı bir şekilde gözden geçirmeni sağlamaktır. Bu nedenle aşağıda tarif edilen durumlar, tehlikeler ve tavsiyeler farklı renklerle işaretlenmiştir: RİSK BÜYÜK RİSK DÜŞÜK RİSK YOK
Kondom ve kayganlaştırıcı madde ÖNEMLİ!!! Kondomlar HIV den korur. Kondomları seçerken kalitelerine dikkat et. Test edilmiş kondomların paketlerinin üzerinde CE ya da dlf işareti vardır. Kondom paketinin üzerindeki son kullanım tarihine bakmayı da unutma. Kayganlaştırıcı madde kullananların dikkat etmesi gereken noktalar: Kayganlaştırıcı maddede yağ olmamalı! Sıvı ve katı yağlar, losyonlar, kremler ya da vazelin kondoma zarar verirler ve yırtılmasına neden olabilirler. Bu nedenle özellikle kondomlar için uygun olan, sadece suda çözünen veya yağsız olan kayganlaştırıcı madde kullanılmalıdır.
RİSK BÜYÜK RİSK DÜŞÜK RİSK YOK Kondomsuz anal seks Risk çok büyüktür. Kondomsuz anal sekste (penis poponun içindeyken) her iki partner için de risk vardır. Pasif olan partner için risk, ister kadın isterse erkek olsun özellikle büyüktür. Risk, boşalma olsa da olmasa da vardır. Tavsiyemiz: Anal seks yaparken kondom ve yeterli miktarda yağsız kayganlaştırıcı madde kullan. 4 5
RİSK BÜYÜK RİSK DÜŞÜK RİSK YOK Kondomsuz vajinal seks Risk çok büyüktür. Kondomsuz vajinal sekste (penis vajina içindeyken) bulaşma riski yüksektir. Tavsiyemiz: Vajinal seks yaparken kondom kullan.
HIV pozitif bir kadının hamile kalması Çocuk için risk büyüktür. HIV pozitif olan anne adayı hamilelik süresince, doğum esnasında ve doğumdan sonra (emzirirken) çocuğa virüs bulaştırabilir. Ancak çok kapsamlı bir tıbbi bakım ve HIV ilaçlarıyla yapılan bir tedavi, çocuk için var olan riski çok azaltabilir. HIV enfeksiyonu ihtimali olan ve çocuk isteyen her kadına ve partnerine HIV testi yapması tavsiye edilir. Tavsiyemiz: Doktora olabildiğince erken başvurarak danışmanlık alınmalıdır! 6 7
Şırınga ve iğnenin ortak kullanılması Risk çok büyüktür. Aynı iğne ve şırınganın birkaç kişi tarafından ortaklaşa kullanılması çok büyük bir tehlikedir. Tavsiyemiz: Hep kendi steril iğne ve şırınganızı kullanın. İğne ve şırınganızı başkasıyla paylaşmayın.
Oral seks (Erkek veya kadında ağızla yapılan seks) Tehlike düşüktür. Oral seks esnasında ağıza sperm veya kan değmediği sürece HIV in bulaşma riski düşüktür. Tavsiyemiz: Ağıza sperm veya kan almaktan kaçının. 8 9
Öpüşmek, dille öpüşmek Öpüşmede risk yoktur. Dille öpüşmede teorik olarak bir risk vardır ancak dünya çapında hiçbir vakada bulaşma yolu olduğu ispatlanamamıştır.
Bedensel temaslar, cilt temasları El sıkmak, okşamak ve sarılmak gibi cilt temasları ve bedensel temaslarda risk yoktur. 10 11
Aile yaşamı, ortak yaşam Risk yoktur. Bir ailede veya ortaklaşa yaşanan evde HIV pozitif olan biriyle yakın bir şekilde birlikte yaşanılsa dahi bulaşma ihtimali yoktur.
Hava yoluyla bulaşma Risk yoktur. Birisi yüzünüze öksürse veya hapşırsa dahi HIV bulaşmaz. 12 13
Yemek ve lokanta Risk yoktur.
Tabak çanak, kıyafet, çamaşır Risk yoktur. Çatal bıçak takımlarının ortak kullanılmasında herhangi bir tehlike yoktur. HIV pozitif insanların kıyafet veya çamaşırları da ayrı yıkanmak zorunda değildir. 14 15
Yüzme havuzları, saunalar, tuvaletler, banyolar Risk yoktur: Ortak kullanım mekanlarının ortaklaşa kullanımı sırasında HIV bulaşmaz.
Doktor, diş doktoru, hastane Tıbbi müdahaleler, genel hijyen kuralları dikkate alınıldığı sürece (tek kullanımlık malzemeler veya sterilize edilmiş aletlerin kullanması gibi) risk taşımaz. Kan ve kan plazması verilmesi durumunda çok etkin güvenlik yöntemlerine rağmen çok az bile olsa yine de risk söz konusudur. Bu nedenle daha önceden planlanabilen ameliyatlarda kişinin kendi kanını bağışlaması önerilir. İnaktif kan ürünleri usulüne uygun üretildikleri sürece HIV bakımından aslında güvenilirdirler. 16 17
Kuaför, dövme, manikür, piercing, kulak delme Genel hijyen kurallarına sadık kalındığı takdirde risk yoktur. Kan ile temas etme ihtimali olan tüm delici ve kesici aletler, her zaman tek bir kez kullanılmalı ya da etkili bir şekilde dezenfekte edilmelidir. Tavsiyemiz: Piercing, dövme veya kulak delme işlemlerini yalnızca bu işin uzmanına yaptırın.
Böcek sokması Risk yoktur. 18 19
Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung un şahsi ve anonim telefon danışma hattını arayabilirsin: 0221 892031, www.aidsberatung.de Daha fazla bilgiye ihtiyaç duyduğunda, örneğin HIV testi konusunda bilgi edinmek istediğinde, Sağlık Müdürlüğü ne (Gesundheitsamt), AIDS-Hilfe ye veya diğer AIDS danışma merkezlerine başvurabilirsin. Danışmanlık, istendiğinde isim verilmeden de yapılır. Burada belirtilen bilgi ve danışmanlık hizmetlerinin büyük kısmının Almanca olarak verildiğini lütfen göz önünde bulundur. Ücretsiz bilgilendirme materyallerini aşağıdaki adresten edinebilirsin: Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung, 51101 Köln Faks yoluyla: 0221 8992-257 E-Posta yoluyla: order@bzga.de www.bzga.de, www.gib-aids-keine-chance.de ve Deutschen AIDS-Hilfe e.v. (DAH) Wilhelmstraße 138, 10963 Berlin E-Posta yoluyla: dah@aidshilfe.de www.aidshilfe.de
Bu broşürü aşağıdaki dillerde bulabilirsin: Almanca Sipariş No.: 70280000 İngilizce Sipariş No.: 70280070 Fransızca Sipariş No.: 70280080 Rusça Sipariş No.: 70280110 Türkçe Sipariş No.: 70280060 HIV Nasıl Bulaşır ve AIDS Tehlikesi adlı broşürün siyah-beyaz kopyasını 29 dilde aşağıdaki internet adresinden edinebilirsin: www.gib-aids-keine chance.de. BZgA nın AIDS i önleme yayınları kataloğunun sipariş numarası: 70950000. 20 21
Künye: Sağlık Bakanlığı adına Almanya Federal Cumhuriyeti nin desteğiyle merkezi Köln de bulunan Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (Federal Sağlık Bilgilendirme Dairesi) tarafından yayınlanmıştır. Çeviri: Elif Amberg, Berlin Tüm hakları saklıdır. Güncellenmiş baskı: Nisan 2014 9.10.05.14 Baskı: Ollig, Köln Sipariş No.: 70280060 Elinizdeki broşür BZgA 51101 Köln adresinden ücretsiz edinilebilir. Broşür, sahipleri veya üçüncü şahıslar tarafından satılamaz.
Impressum: Herausgegeben von der Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung, Köln, im Auftrag des Bundesministeriums für Gesundheit, gefördert durch die Bundesrepublik Deutschland Übersetzung: Elif Amberg, Berlin Alle Rechte vorbehalten. Aktualisierte Auflage, April 2014 9.10.05.14 Druck: Ollig, Köln Best.-Nr.: 70280060 Diese Broschüre wird von der BZgA, 51101 Köln, kostenlos abgegeben. Sie ist nicht zum Weiterverkauf durch die Empfängerin oder den Empfänger oder durch Dritte bestimmt.
BZgA telefon danışma hattı: 0221 892031 Daha fazla bilgi için: www.gib-aids-keine-chance.de