TEK BORULU SOĞU DEPOLAMA SİSTEMİNİN DENEYSEL VE SAYISAL İNCELENMESİ Mehmet Akif EZAN, Aytunç EREK Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü 35100 Bornova, İzmir, mehmet.ezan@deu.edu.tr Özet: Soğu depolama sistemleri, soğutma sistemlerinde enerjinin ekonomik ve verimli kullanılması açısından sağladığı avantajlar nedeniyle tercih edilmektedir. Bu çalışmada, boru-kovan ısı değiştiricisi şeklinde tasarlanan, tek borulu soğu depolama sisteminde enerjinin depolanması, yani katılaşma süreci, farklı çalışma ve dizayn parametreleri için deneysel ve sayısal olarak incelenmiştir. Deneysel çalışmada, profillerinin ölçülmesi elektronik olarak gerçekleştirilmiş ve bu amaçla sistem içinde üç farklı konuma yerleştirilen ölçüm kartları yardımıyla profilinin zamana ve konuma göre değişimi saptanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, depolanan enerji üzerinde ısı transferi akışkanının giriş sıcaklığı en belirleyici parametre olmaktadır. Anahtar Kelimler: Gizli enerji depolama, Soğu depolama, Sayısal ve deneysel çalışma EXPERIMENTAL AND NUMERICAL INVESTIGATION OF AN ICE-ON-COIL COOL STORAGE SYSTEM Abstract: In cooling systems, out of the advantages on the economic and effective usage of the energy, cold storage systems are preferred. In this study, energy storage, solidification period, of a single piped cool storage system, designed as a shell-and-tube heat exchanger, is investigated for different operating and design parameters, with numerically and experimentally. In experimental study, measurement of the ice profile is carried with electronically and for this reason, with the aid of the measurement cards, which are settled on the three different sections of the system, ice profile is obtained for time and location. From the results, inlet temperature of the heat transfer fluid is the most significant parameter for the stored energy. Keywords: Latent energy storage, Cool storage, Numerical and experimental study GİRİŞ Isıl enerjinin kısa veya uzun dönemli depolanması ve geri kullanımı, mevcut enerjinin daha verimli ve ucuz tüketilmesine imkan vermektedir. Isıl enerji en yaygın biçimde iki şekilde depolanmaktadır, duyulur enerji depolama ve gizli enerji depolama. Birim miktarda depolanan enerji başına daha az hacim gerektirmesi ve faz değişimli ısı transferi sırasında meydana gelen dar sıcaklık aralığı sebebiyle, gizli enerji depolama sistemleri birçok alanda uygulanmaktadır. Gizli enerji depolama sistemleri konusunda yapılan uygulamaları ve gerçekleştirilmiş çalışmaları özetleyen referans yayınlar, bu sistemleri ve uygulama alanlarını çok iyi sınıflandırmaktadır (Dinçer ve Rosen, 2002; Saito, 2002; Sharma vd, 2009; Zalba vd, 2002). Yapılan çalışmalarda iki farklı depolama tipi üzerinde durulmuştur; enerjiyi depolama tankı içinde bulunan kapsüller içinde veya boru-kovan tipi ünitelerde depolamak. Boru-kovan tipi ısı değiştirgeçleri, birim depolanan enerji için minimum hacim gerektirmesi açısından verimi en yüksek ısı depolama sistemleridir. Bu sistemlerde faz değişim malzemesi kovan tarafında bulunmakta, ısı transferi akışkanı ise boru içinden akmaktadır. Boru-kovan tipi depolama ünitesinin farklı geometrik ve akış parametreleri altındaki depolama ve geri kullanım davranışını inceleyen çeşitli çalışmalar yapılmıştır (Bellecci ve Conti, 1993; Cao ve Faghri, 1991, Cao ve Faghri, 1993; Lacroix, 1993). Gizli enerji depolama sistemlerinde, depolanan enerjinin yaklaşık %90 ı faz değişiminden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle toplam enerjinin hesaplanma hassasiyeti hacminin ölçüm doğruluğuna bağlıdır. Deney sisteminde oluşan hacminin ölçülmesi için elektronik ölçüm yöntemi geliştirilmiş ve çapları, kovan içerisine yerleştirilen 3 ölçüm kartı üzerinden elektronik olarak ölçülerek, elde edilen karşılaştırmalı sonuçlarla yöntemin uygulanabilirliği gösterilmiştir. Bu çalışmada oluşturulan tek borulu soğu depolama sistemindeki katılaşma davranışı farklı akış parametreleri ve boru malzemeleri için deneysel olarak incelenmiştir. Ayrıca oluşturulan sayısal kod ile sistemde toplam enerji hesaplanmıştır. 1
1) Sabit sıcaklık banyosu 2) Devir daim pompası 3) Motor hız kontrol ünitesi 4) Boru hattı 5) Pt-100 sıcaklıkölçer 6) Sıcaklık ve gerilim ölçüm kartı 7) Akış ölçer 8) Elektronik kontrollü vana 9) By-pass hattı 10) Geri dönüş spirali 11) DC güç kaynağı ve ölçüm devresi 12) Fotoğraf makinesi 13) Veri toplama cihazı 14) Bilgisayar Şekil 1. Tek borulu enerji depolama sistemi DENEY DÜZENEĞİ Çalışmada kullanılan tek borulu gizli ısı depolama sistemi (GIDS) şematik olarak Şekil 1 de gösterilmektedir. Buna göre, sabit sıcaklık banyosunda (1) sıcaklığı ayarlanan soğutucu akışkan (hacimce %40 etilen glikol-su karışımı), devir daim pompası (2) yardımıyla boru hattı (4) üzerinden enerji deposuna ulaşmaktadır. Soğutucu akışkanın enerji deposu giriş ve çıkış sıcaklıkları Pt-100 sıcaklıkölçerleri (5) ile ölçülmektedir. Enerji deposunun kovan kısmında yer alan faz değişim malzemesi (su), zamanla faz değiştirerek () soğu enerjisinin depolanması gerçekleşmektedir. Depo içerisinde oluşan miktarının saptanması ve sıcaklık dağılımının elde edilmesi için faz değişim malzemesi içerisine ölçüm kartları (6) yerleştirilmiştir. Soğutucu akışkanın hacimsel debisi geri dönüş hattı üzerine yerleştirilen elektromanyetik debi ölçer ile gözlenmekte ve bilgisayar ortamına aktarılmaktadır (7). Deney süresince meydana gelen olası debi değişimlerinde motor hız kontrol ünitesi (3) yardımıyla pompa devri ayarlanmakta ve debinin sabit değerde tutulması sağlanmaktadır. Oluşturulan boru-kovan tipi gizli enerji deposuna ait geometrik parametreler, ölçüm kartlarının ve boru üzeri sıcaklık ölçüm noktalarının konumları Şekil 2 de gösterilmiştir. Borunun iç ve dış çapı sırasıyla D iç= 15mm ve D dış =25mm olup, kovan çapı D kovan = 114mm ve uzunluk L = 400mm olarak belirlenmiştir. Kovan, şeffaf olması nedeniyle, plexiglass malzemeden imal edilmiştir. Enerji deposuna soğutucu akışkanın giriş-çıkış sıcaklıkları Pt-100 sıcaklıkölçer ile okunmaktadır. Bunun yanında boru yüzeyi, izolasyon malzemesinin alt-üst yüzeyleri ile ölçüm kartları üzerindeki ısıl çiftlerle birlikte toplamda 40 noktadan birer dakika arayla deney boyunca sıcaklık ölçümü gerçekleştirilmektedir. Sistemdeki akışkan debisi ise, yine birer dakika arayla elektromanyetik debi ölçerden sinyal olarak alınmakta ve bilgisayarda depolanmaktadır. Kovan içinde oluşan hacminin hesaplanması için fotoğraflama ve elektronik yöntem kullanılmaktadır. Fotoğraflama yönteminde, belirli zaman aralıklarıyla enerji deposu üzerinde oluşturulan gözlem kapakları açılarak oluşan hacminin fotoğrafı çekilmekte ve boru geometrisi üzerinden ölçekleme yapılarak çapı hesaplanmaktadır. Ancak, fotoğraflama yönteminin iki önemli dezavantajı vardır. Bunlardan ilki kapakların açılma anlarında aydınlatma elemanlarının da etkisiyle oluşan ısı kazançları, diğeri ise, fotoğraflama yöntemiyle sadece tek bir kesit için ortalama çapı değeri elde edilmesidir. Fotoğraflama yönteminin olumsuzluklarını ortadan kaldırmak ve oluşumunu elektronik olarak elde etmek amacıyla suyun sıvı ve katı arasındaki elektriksel iletkenlik değişimini temel alan bir ölçüm yöntemi geliştirilmiştir. Şekil 2. Boru ve kovan geometrisi Elektronik Ölçüm Yöntemi Elektriksel iletkenlik suyun sıvı ve katı fazı için belirgin farklılık göstermektedir. Suyun sıcaklığının azalmasıyla elektriksel iletkenlik değeri düşmekte, katı faza geçmesiyle de elektriksel olarak yalıtkan olmaktadır. Faz değişim anı bu değişimin elektronik olarak ölçülmesiyle saptanabilmektedir (Shi vd, 2005). Sıvı ve katı fazları arasındaki iletkenlik değişimini gözlemek ve yöntemin uygulanabilirliğini görmek amacıyla öncelikli olarak basit bir devre ve tek bir elektrot için deneyler gerçekleştirilmiştir. Şekil 3 te şematik olarak gösterilen bu basit düzenekte, su içerisine daldırılmış bir elektrot çifti bulunmaktadır. DC güç 2
kaynağından gönderilen 5V gerilim, akımı sınırlamak ve ölçüm cihazını korumak amacıyla öncelikle bir dirençten geçmekte (1KΩ) ve elektrota ulaşarak su üzerinden devreyi tamamlamaktadır. Burada su fazının iletkenliğinin akımı geçirecek kadar yüksek olmasından dolayı devre kolaylıkla tamamlanmakta ve direnç üzerinden okunan voltaj değeri yüksek olmaktadır. Zamanla suyun soğutulmasıyla birlikte su moleküllerinin hareketi azalmakta ve katı faza geçişle iletkenlikte ani düşme olmaktadır. Sıcaklığa bağlı bu değişimin elde edilmesi için, elektrot çiftine yakın iki noktadan (üst ve alt olmak üzere) ısıl çiftler yerleştirilmiş ve zamana bağlı sıcaklık ve gerilim değerleri veri alma cihazı üzerinden kaydedilmiştir. 1) DC güç kaynağı, 2) Diyot, 3) Direnç, 4) Elektrot ve ısıl çift bağlantıları, 5) Veri alma cihazı (datalogger) Şekil 3. Elektronik ölçüm düzeneği Elektronik Ölçüm Yönteminin Doğrulanması Elektronik ölçüm yönteminin doğrulanması için fotoğraf sonuçlarıyla karşılaştırmalar yapılmıştır. Deneylerde, borunun alt ve üst kısmında simetrik bir oluşmadığından, hem elektrotlar için, hem de fotoğraflardan alt ve üst yarıçaplar ayrı ayrı hesaplanmıştır. İlk dört elektrotun boru yüzeyinden itibaren konumları sırasıyla r 1=15mm, r 2=25mm, r 3=35mm ve r 4=45mm dir. Her bir elektrotun katılaşma anının belirlenmesi, yarıçapının ilgili değere ulaştığını göstermektedir. Dört elektrot için elde edilen zaman-yarıçap verileri kullanılarak elektrotlara ait katılaşma eğilimi elde edilebilir. Örnek olarak, Şekil 7 de T giriş= -5 C ve 2 lt/dk deneyi için karşılaştırmalı sonuçlar verilmektedir. Burada koyu üçgen ve daire, sırasıyla üst ve alt yönlerdeki elektrotların katılaşma anlarını göstermektedir. Her iki yön için, dört elektrotun katılaşma süreci incelenmiştir. Katılaşma eğilim çizgileri, bu dört nokta için dinamik eğri uydurma yöntemleri kullanılarak hesaplanabilir. Böylelikle, elektronik olarak katılaşmanın zamana göre değişimi, boru üstü ve altı için, grafik üzerinde kesikli çizgilerle gösterildiği gibi elde edilir. Fotoğraflardan da benzer şekilde boru altı ve üstü için ölçekleme yöntemiyle yarıçap değerleri zamana bağlı hesaplanarak aynı grafik üzerinde içi boş daire ve üçgenler ile sembolize edilmiştir. Deney sonucunda elde edilen ortalama sıcaklığa bağlı gerilim değişimi, Şekil 4 te verilmektedir. Bu değişim, suyun sıvı ve katı fazları arasındaki elektriksel iletkenlik değerinin keskin farkını göstermesi açısından önemlidir. Gerilim, sıcaklığın düşmesiyle azalmakta ve faz değişim sıcaklığının altındaki sıcaklıklarda hemen hemen sıfır olmaktadır. (a) ön yüz (b) arka yüz Şekil 6. Ölçüm kartı üzerinde elektrot ve ısıl çift yerleşimi Katı Faz Sıvı Faz Şekil 4. Gerilim sıcaklık ilişkisi Tek elektrot ile gerçekleştirilen deneyin sonuçlarına bağlı olarak, çoklu elektrot içeren ölçüm kartları oluşturulmuştur. Her bir kart üzerinde 3 ayrı yönde beşer tane olmak üzere toplam 15 ölçüm elektrotu bulunmaktadır. Şekil 6 da örnek bir ölçüm kartının tüm işlemler sonunda sisteme dahil edilmeden önceki hali gösterilmektedir. Kartın ön yüzünde elektrot noktaları ile ısıl çiftlerin ölçüm uçları ve arka yüzünde ise ısıl çiftlerin telleri bulunmaktadır. Şekil 7. Elektronik yarıçapı ölçümünün fotoğraflama ile karşılaştırılması (Tgiriş= -5 C - 2 lt/dk ) Şekil 7 ve 8 de iki ayrı deney için (T giriş= -5 C - 2 lt/dk ve T giriş= -5 C ve 4 lt/dk ) yarıçapının zamanla değişimi elektronik yöntem ve fotoğraflama yönetimiyle karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Elektronik yöntemle elde edilen katılaşma eğilimlerinin her iki 3
deney içinde fotoğraflarla uyum içinde olduğu görülmektedir. Sayısal olarak iki yöntem arasındaki farkı görmek açısından, maksimum fark, 1.6mm ve ortalama hata %1 in altındadır. bir kart üzerinde, üç yönde dörder noktadan olmak üzere, toplam on iki noktadan sıcaklık değerleri okunmaktadır. Sıcaklıklar r 1= 20mm, r 2= 30mm, r 3= 40mm, r 4= 50mm ve boru yüzeyinde ölçülmektedir (Şekil 12). Her bir yönde sıcaklığın silindirik koordinatlarda logaritmik olarak değiştiği kabul edilirse, Şekil 8. Elektronik yarıçapı ölçümünün fotoğraflama ile karşılaştırılması (Tgiriş= -5 C - 4 lt/dk ) DEPOLANAN ENERJİNİN HESAPLANMASINDA SONLU HACİM YAKLAŞIMI Faz değişim malzemesi içerisine yerleştirilen ölçüm kartlarından üç yönde (θ=0, θ=90 ve θ=270 ) sıcaklık ve yarıçapı ölçümü yapıldığından dolayı, ısıl enerji değişimlerinin hesaplanmasında, sistemi bir bütün olarak almak yerine silindirik koordinatlarda (r-θ), dr=1mm ve dθ=2 olmak üzere, hesaplama bölgesi sonlu sayıda kontrol hacmine bölünebilir (Şekil 9). Buna göre sistemin anlık toplam enerjisi konuma ve zamana bağlı ifade edilebilir, Şekil 9. Silindirik koordinatlarda sonlu hacim gösterimi toplam,,, H t H r x t rdrd dx (1) V Burada toplam entalpi,,,, duyulur,,, gizli cp, sut r,, x, t r r,,, c T r,, x, t r r H r x t h r x t h t (2) h r x t duyulur p, (3) Şekil 10. Buz yarıçapının akış boyunca değişimi (Tgiriş= -5 C - 4 lt/dk ) h t V t H r r (4) gizli bileşenlerinden oluşmaktadır. Buz profili, akış yönünde (girişten çıkışa doğru) azalmakta ve boru çevresinde alt ve üst yönlerde simetriklik göstermemektedir (Şekil 10 ve 11). Bu yüzden, sistemdeki anlık hacmi, V t, elde edilen açıya ve konuma bağlı profillerinin integre edilmesiyle hesaplanmıştır, 1 V t r t r d dx (5) L 2 2 2 dış 2 0 0 Duyulur bileşenin hesaplanması için kontrol hacimlerine ait sıcaklık değerlerinin elde edilmesi gerekmektedir. Her Şekil 11. Boru çevresi oluşumunun zamanla değişimi (Tgiriş= -5 C - 4 lt/dk ) 4
Soğutucu Akışkan Sıcaklığının Depolamaya Etkisi Şekil 12. Radyal yönde sıcaklık ölçüm noktaları T T r ri ri 1 ( i i 1) ln Tr i 1 ln ri / ri 1 ri 1 T r θ=0, θ=90 ve θ=270 için sıcaklık değişimleri elde edilir. Açısal interpolasyon yardımıyla da her bir kontrol hacmine ait sıcaklık değeri yaklaşık olarak hesaplanabilir. GIDS İÇİN PARAMETRİK ÇALIŞMA Enerji depolama sisteminde, soğutucu akışkanın giriş sıcaklığı ve debisi ile birlikte kullanılan boru malzemesinin depolamaya etkisini ortaya koymak amacıyla parametrik deneyler gerçekleştirilmiştir. Dört farklı debi (1 lt/dk, 2 lt/dk, 4 lt/dk, 8 lt/dk) ve iki sıcaklık (-5 C ve -10 C) için deneyler çelik ve bakır borular için tekrarlanmıştır. (6) Giriş sıcaklığının etkisi -5 C ve -10 C deneylerinin karşılaştırılmasıyla verilmiştir (Şekil 13). Sıcaklığın düşmesiyle depolanan enerji beklendiği gibi artmaktadır ve artış miktarı debiye bağlı değişmektedir. t=500 dk. için, giriş sıcaklığının -5 C den -10 C ye düşürülmesiyle birlikte depolanan enerjide meydana gelen artış miktarı 1 lt/dk, 2 lt/dk, 4 lt/dk ve 8 lt/dk için sırasıyla, %88, %85, %73, %56 olmaktadır. Boru Malzemesinin Depolamaya Etkisi Akış parametrelerinin yanı sıra boru malzemesi de depolama sisteminin tasarımında bir parametredir. Malzeme etkisini ortaya koymak amacıyla -5 C giriş sıcaklığı için yapılan iki farklı debideki sonuçlar karşılaştırmalı olarak verilmiştir (Şekil 14). Burada, t = 500 dk. için, 2 lt/dk ve 4 lt/dk debilerinde çelik malzeme ile bakır malzeme arasında fark sırasıyla %15 ve %6.5 olmaktadır. Boru malzemesinin ısı iletim katsayısının etkisi özellikle düşük akışkan debisinde daha belirgin olmaktadır. Şekil 14. Depolanan enerjinin boru malzemesine bağlı değişimi SAYISAL ANALİZ Şekil 13. Depolanan enerjinin debi ve sıcaklığa bağlı değişimi Soğutucu Akışkan Debisinin Depolamaya Etkisi Debinin etkisini incelemek amacıyla Şekil 13 de -5 C ve -10 C deneylerine ait 1 lt/dk, 2 lt/dk, 4 lt/dk, 8 lt/dk sonuçları bir arada verilmiştir. Debinin artması beklendiği üzere depolanan enerjiyi de arttırmaktadır. Fakat bu artışın sıcaklığa da bağlı olduğu görülmektedir. Sayısal olarak ifade etmek gerekirse, t=500 dakika için, - 5 C giriş sıcaklığında debinin 1 lt/dk dan 8 lt/dk ya arttırılmasıyla depolanan enerjide yaklaşık % 40 artış sağlanmıştır. Diğer yandan, -10 C giriş sıcaklığında aynı zaman için, benzer şekilde debinin 1 lt/dk dan 8 lt/dk ya arttırılmasıyla ise, depolanan enerjide yaklaşık % 16 artış sağlanmıştır. Debinin artış etkisi yüksek sıcaklıklarda belirgin olmasına rağmen, düşük sıcaklıklarda etkisini kaybetmektedir. Deneysel olarak yapılan çalışmanın yanı sıra, enerji depolama sistemi iki boyutlu eksenden simetrik basit bir modele indirgenerek (Şekil 15) sayısal olarak da modellenmiştir. Sistem ısıl olarak ısı transferi akışkanı, boru malzemesi ve faz değişim malzemesi olarak üç bölgede incelenmiştir. Çevreden sisteme gerçekleşen ısı kazancı da tanımlanarak, her bir alt bölge için korunum denklemleri sonlu hacimler yöntemine göre ayrıştırılmış (Erek, 2009) ve FORTRAN diliyle yazılan program yardımıyla sistemin depolama davranışı modellenmiştir. Sayısal ve deneysel sonuçlar arasında karşılaştırma -5 C için 2 lt/dk ve 4 lt/dk debileri için yapılmıştır. Toplam depolanan enerjilerin her iki durumda zamanla değişimi Şekil 16 da gösterilmektedir. Buna göre iki farklı debi için de depolanan enerjiler arasındaki fark ortalama %5 in altındadır. 5
Isı kazancı olan yüzeyler Faz Değişim Malzemesi (FDM) Boru malzemesi Isı Transfer Akışkanı (ITA) Şekil 15. Matematiksel model parametrik çalışmalar ile ısı transferi akışkanının sisteme giriş sıcaklığı ve debisi ile boru malzemesinin depolanan enerjiye etkileri incelenmiştir. Isı transfer akışkanının sıcaklığının düşmesiyle birlikte ısı transfer akışkanı debisinin enerji depolamaya etkisinin azaldığı ve boru malzemesinin ısı iletim katsayısının artmasıyla, depolanan enerjinin arttığı, ancak bu artışın zamanla azaldığı görülmüştür. Giriş sıcaklığının enerji depolamaya etkisinin ise düşük debilerde çok fazla olduğu ve artan debiyle birlikte bu etkinin azaldığı gözlemlenmiştir. Bu sonuçlara göre, seçilen üç parametreden ısı transfer akışkanın giriş sıcaklığı depolanan enerjiyi belirleyen en önemli etken olmaktadır. TEŞEKKÜR Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenen 106M418 nolu TÜBİTAK projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Şekil 16. Sayısal ve deneysel sonuçların karşılaştırılması (Depolanan enerji) Bir diğer karşılaştırma ise oluşan yarıçapları için gerçekleştirilmiştir. Buz yarıçapının akış boyunca değişimi -5 C ve 2 lt/dk için Şekil 17 de farklı zamanlar için karşılaştırılmalı verilmiştir. Şekil 17. Sayısal ve deneysel sonuçların karşılaştırılması (Buz profili) Burada sayısal kod için tanımlanan ısı kazancının da etkisiyle yüzeylere yakın yerlerde yarıçapı azalmakta ve deneysel sonuçtan farklılaşmaktadır. Sayısal sonuçlarda, girişten çıkışa doğru yarıçapının doğrusala yakın bir değişim göstermesine rağmen, deneysel sonuçlarda orta kesitte meydana gelen azalmanın nedeni, o bölgede fotoğraf çekimi için izolasyon üzerinde oluşturulan gözetleme kapaklarından gerçekleşen ısı kazançlarıdır. Bu etki nedeniyle iki sonuç arasında ortalama %10 sapma meydana gelmektedir. SONUÇ Bu çalışmada tek borulu enerji depolama sistemi deneysel ve sayısal olarak incelenmiştir. Sistemde oluşan hacminin tespit edilmesi için elektronik ölçüm yöntemi geliştirilmiş ve doğruluğu gösterilmiştir. Yapılan KAYNAKLAR Bellecci, C., ve Conti, M., Phase change thermal storage: transient behavior analysis of a solar receiver/storage module using the enthalpy method, Int. J. Heat Mass Transfer 36, 2157 2163, 1993. Cao, Y., ve Faghri, A., Performance characteristics of a thermal energy storage module: a transient PCM/forced convection conjugate analysis, Int. J. Heat Mass Transfer 34, 93 101, 1999. Cao, Y., ve Faghri, A., A PCM/forced convection conjugate transient analysis of energy storage systems with annular and countercurrent flows, ASME J. Heat Transfer 113, 37 42, 1991. Dinçer, I., ve Rosen, M.A., Thermal Energy Storage Systems and Applications, John Wiley and Sons, 2002. Erek, A., Dinçer, I., A New Approach to Energy and Exergy Analyses of Latent Heat Storage Unit, Heat Transfer Engineering 30, 506-515, 2009. Lacroix, M., Study of the heat transfer behaviour of a latent heat thermal energy storage unit with a finned tube, Int. J. Heat Mass Transfer 36, 2083 2092, 1993. Saito, A., Recent advances in research on cold thermal energy storage, International Journal of Refrigeration 25, 177 189, 2002. Shi, W., Wang, B., ve Li, X., A measurement method of ice layer thickness based on resistance-capacitance circuit for closed loop external melt ice storage tank, Applied Thermal Engineering, 25, 1697 1707, 2005. Sharma, A., Tyagi, V.V., Chen, C.R., ve Buddhi, D., Review on thermal energy storage with phase change materials and applications, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13, 318-345, 2009 Zalba, B., Marin, J.M., Cabeza, L.F., ve Mehling, H., Review on thermal energy storage with phase change: materials, heat transfer analysis and applications, Applied Thermal Engineering 23, 251 283, 2002. 6