İnsan Ticaretiyle Mücadele Aşama 2 (THB/IFS/2) 24-25 Kasım 2015 Viyana, Avusturya Hasan Basri KARAKUŞ İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanı
1. Türkiye ve İnsan Ticareti a. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü b. Türkiye de İnsan Ticareti Suçunun Yasal Çerçevesi c. 6458 Sayılı Kanun da İnsan Ticareti SUNUM PLANI 2. İnsan Ticaretiyle Mücadele- Aşama 1 ve Aşama 2 (THB/IFS/1-THB/IFS2) Projesi Kapsamında Gerçekleştirilen Faaliyetler 3. Sınırlar Ötesi Yapılan Soruşturmalara İlişkin İyi Örnekler ve Zorlukları 2
1. Türkiye ve İnsan Ticareti a. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Kurulma Sebepleri Türkiye dünya üzerinde göç akımlarındaki artıştan en fazla etkilenen ülkelerden biridir. Gelişen ekonomisi ve politik gücü sebebiyle göçmenler için hedef ülke haline gelmiştir. Coğrafi ve stratejik konumu sebebiyle de Avrupa ya açılan kapı olmasından dolayı transit ülke konumundadır. GİGM; Türkiye de uluslararası göç alanında yapılmakta olan iş ve işlemlerdeki doğruluk, kalite, güvenilirlik ve etkinliğin arttırılması, ülkede bulunan yabancı uyrukluların ihtiyaç duydukları hizmetlere daha kolay erişimin sağlanması noktasında yürütülecek faaliyetlerin düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesinde aktif rol oynayacak bir kamu kurumu olarak İçişleri Bakanlığı bünyesinde kurulmuştur. 4
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü nün Kuruluşu Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, 4 Nisan 2013 tarihinde 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile kurulmuş 11 Nisan 2014 tarihinde Emniyet Genel Müdürlüğünden göç yönetimi, düzensiz göçle mücadele ve insan ticareti mağdurlarını koruma ile ilgili sorumlulukları ve rolleri alarak operasyonel hale gelmiştir. 18 Mayıs 2015 tarihinde 81ilde İl Göç İdaresi Müdürlüklerinin kuruluşu tamamlanarak faaliyete geçmiştir. 5
Teşkilat Yapısı 6
b. İnsan Ticareti Suçunun Yasal Çerçevesi
Suç boyutu; Türk Ceza Kanunu madde 80 Uluslararası Sözleşme ve Protokoller; -04.02.2003 tarihinde 4804 sayılı Kanunla iç hukuka dahil edilen Palermo Protokolü -Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi Ülkemiz tarafından imzalandı ve TBMM nde kanunlaşmayı bekliyor 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda Yer Alan Düzenlemeler
c. 6458 Sayılı Kanun da İnsan Ticareti
6458 Sayılı Kanunun Çıkışı Kanun üç ana bölümden oluşmaktadır: Yabancılar (Düzenli Göç, Düzensiz Göç) Uluslararası Koruma (Mülteci, Şartlı Mülteci, İkincil Koruma, Geçici Koruma) Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri
6458 sayılı Kanun da İnsan Ticareti İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı nın Kuruluşu (m.108) 1) İnsan ticaretiyle mücadele ve mağdurların korunmasına ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, 2) İnsan ticaretiyle mücadele ve mağdurların korunmasına ilişkin projeleri yürütmek, 3) İnsan ticareti mağdurlarına yönelik yardım hatlarını kurmak, işletmek veya işlettirmek, İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni(m.48-49) İnsan ticareti mağduru ikamet izni MADDE 48 (1) İnsan ticareti mağduru olduğu veya olabileceği yönünde kuvvetli şüphe duyulan yabancılara, yaşadıklarının etkisinden kurtulabilmeleri ve yetkililerle iş birliği yapıp yapmayacaklarına karar verebilmeleri amacıyla valiliklerce otuz gün süreli ikamet izni verilir. (2) Bu ikamet izinlerinde, diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmaz. İnsan ticareti mağduru ikamet izninin uzatılması ve iptali MADDE 49 (1) İyileşme ve düşünme süresi tanımak amacıyla verilen ikamet izni, mağdurun güvenliği, sağlığı veya özel durumu nedeniyle en fazla altışar aylık sürelerle uzatılabilir. Ancak, bu süreler hiçbir şekilde toplam üç yılı geçemez. (2) İnsan ticareti mağduru olduğu veya olabileceği yönünde kuvvetli şüphe bulunan yabancıların, kendi girişimleriyle suçun failleriyle yeniden bağ kurduklarının belirlendiği durumlarda ikamet izinleri iptal edilir.
6458 sayılı Kanun da İnsan Ticareti Mağdur destek hizmetlerinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları için sınır dışı etme yasağı (m.55) Sınır dışı etme kararı alınmayacaklar MADDE 55 (1) 54 üncü madde kapsamında olsalar dahi, aşağıdaki yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınmaz: ç) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninde Harçtan Muaf olma (m.123)
İnsan Ticaretiyle Mücadele Süreci İHBAR/BİLGİLENDİRME DEĞERLENDİRME ADLİ PROSEDÜR / OPERASYON SORUŞTURMA ÖN TANIMLAMA MAĞDUR TANIMLAMA GİGM STK SORUŞTURMA 155,156,157,158,Diğer Kolluk Birimleri GİGM,İl Göç İdaresi Müdürlüğü, STK, Cumhuriyet Savcılığı, Valilik-Kaymakamlık, Diğer Kolluk - Adli makamlar Tanımlama işlemi 81ilimizde İl Göç İdaresi Müdürlükleri tarafından yapılmaktadır. KOVUŞTURMA Mahkeme SIĞINMA EVİ VE REHABİLİTASYON STK Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı GÖNÜLLÜ VE GÜVENLİ GERİ DÖNÜŞ IOM-STK GİGM Dışişleri Bakanlığı
TANIMLANAN MAĞDURA SUNULACAK DESTEK HİZMETLERİ FFGFG MAĞDUR DESTEK PROGRAMI GÖNÜLLÜ VE GÜVENLİ GERİ DÖNÜŞ PROGRAMI
Sığınma evlerinde barındırılması Güvenli ve huzurlu bir ortam sağlanması Sağlık hizmetlerinden yararlandırılması Psiko-sosyal destek sağlanması Mağdur Destek Programı Sosyal hizmet ve yardımlara erişimi Büyükelçiliği veya konsolosluğuna, rızası halinde bilgi verilmesi Büyükelçilik veya konsolosluk yetkilileriyle görüşebilme imkânı Kimlik bilgilerine dair belgelerin edinilmesi konusunda yardım sağlanması Hukuki destek sağlanması
Gönüllü ve Güvenli Geri Dönüş Programı Tanımlanan mağdurun rızası halinde, menşe ülkesine veya güvenli üçüncü ülkeye gönderilmesi Mağdurların ülkemizden çıkışlarında vize ve ikamet ihlali olması durumunda harçsız, cezasız çıkış işlemi yapılması, süreli giriş yasağından muaf tutulması
2. İnsan Ticaretiyle Mücadele- Aşama 1 ve Aşama 2 (THB/IFS/1-THB/IFS2) Projesi Kapsamında Gerçekleştirilen Faaliyetler
Projenin 1.Aşaması; Ülkeler ve bölgeler arasında kolluk kuvvetlerinin işbirliğinin geliştirilmesini amaçlayan proje aynı zamanda insan ticaretiyle mücadelede bilgi paylaşımı ve bölgesel işbirliğinin arttırılmasını hedeflemiştir. Proje kapsamında; Türkiye de 2014 yılının Ağustos ayında Eğiticilerin Eğitimi düzenlenmiştir. Eğitime; GİGM Göç Uzmanları, İl Göç Uzmanları, Psikolog, Sosyolog, Sosyal Çalışmacılar ve Kolluk Görevlileri katılmışlardır.
Projenin 2.Aşaması; Arnavutluk, Azerbaycan, Bosna Hersek, Moldova, Pakistan da uygulanan, İnsan Ticaretiyle Mücadele Aşama 2 (THB/IFS/2) projesi 7 Eylül 2014 tarihinde resmi olarak başlamıştır. Bahsi geçen projenin 2. Bileşeni kapsamında, İnsan Ticareti Mağdurlarının Tespiti ve Destek Hizmetlerine Yönlendirilmesi konulu farkındalık eğitimi 8-9 Ekim 2015 tarihlerinde Ankara da gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, 26 ilden insan ticareti ile ilgili iş ve işlemleri yürüten İl Göç Uzmanları katılmıştır.
Bu eğitimler, İnsan ticareti mağdurlarına ilişkin iş ve işlemleri yürüten merkez ve taşra teşkilatı personelinin insan ticareti konusunda farkındalığını ve bilgi düzeyini artırmak açısından oldukça verimli olmuştur. Katılımcıların aktif olarak katılımıyla gerçekleşen eğitimlerde olumlu geri dönüşler alınmıştır.