AYLIK DEPREM RAPORU Kasım

AYLIK DEPREM RAPORU Kasım Tel : 0 312 287 36 48 Faks : 0 312 287 93 70 E-posta : seis@deprem.gov.tr i

İÇİNDEKİLER 1. 2013 EYLÜL AYINDA TÜRKİYE DE ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ... 1 2. 16-17 EYLÜL 2013 MUŞ - MERKEZ DEPREMLERİ (ML: 4.5, ML: 5.1)... 2 3. 2013 EYLÜL AYINDA DÜNYA DA ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ... 9 i

1. 2013 EYLÜL AYINDA TÜRKİYE DE ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ 2013 Eylül ayı içerisinde toplam 2097 adet deprem meydana gelmiştir (Şekil 1.1-1.2). Eylül ayı içerisinde meydana gelen 4 ve üzeri olan depremlerin listesi Tablo 1.1 de verilmiştir. Şekil 1.1 2013 Eylül ayında Türkiye'de meydana gelen depremlerin dağılımı Şekil 1.2 2013 Eylül ayında meydana gelen depremlerin Deprem Sayısı - Büyüklük Grafiği 1

Tablo 1.1 2013 Eylül ayı içerisinde meydana gelen M 4.0 olan depremler Zaman (UTC) Enlem(K) Boylam(D) Büyüklük Derinlik (km) Yer 02/09/2013 10:34 35.1170 27.7542 4.1 7.27 AKDENIZ-DOGU BASENI 06/09/2013 02:58 34.7765 25.0896 3.9 10.61 GIRIT AÇIKLARI 08/09/2013 04:59 34.7214 25.0247 4.7 10.76 GIRIT AÇIKLARI 16/09/2013 10:31 39.0297 41.4348 4.5 19.46 MUS - MERKEZ 17/09/2013 04:09 42.0392 45.7510 4.8 7.58 GÜRCISTAN 17/09/2013 20:40 39.0370 41.4027 5.1 20.28 MUS - MERKEZ 17/09/2013 23:14 39.0798 41.3833 4.0 21.97 MUS - VARTO 18/09/2013 00:23 42.1950 45.4973 4.0 8.48 GÜRCISTAN 18/09/2013 18:22 39.6987 41.6773 4.3 11.24 ERZURUM - TEKMAN 18/09/2013 18:33 33.5909 24.6921 4.3 11.65 AKDENIZ-DOGU BASENI 21/09/2013 02:15 38.6735 43.4187 4.5 17.03 VAN - MERKEZ 21/09/2013 11:31 35.8103 31.1517 4.0 42.49 AKDENIZ-DOGU BASENI 25/09/2013 02:18 35.2076 26.2893 4.0 13.15 GIRIT ADASI 26/09/2013 02:55 38.8597 43.5320 4.0 14.85 VAN - MERKEZ 27/09/2013 10:02 37.0747 44.8193 4.4 5.13 IRAN 2. 16-17 EYLÜL 2013 MUŞ - MERKEZ DEPREMLERİ (Ml: 4.5, Ml: 5.1) 16 Eylül 2013 günü saat 13:31 (TS) de 39.0348 K- 41.4240 D koordinatlarında 18.26 km derinlikte Muş ili Merkez ilçesinde Ml:4.5 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiştir. Deprem Muş ve ilçelerinde hissedilmiş olup herhangi bir hasar ve can kaybına neden olmamıştır. 17 Eylül 2013 günü saat 23:40 da Muş ili Merkez ilçesinde 39.037 K- 41.4027 D koordinatlarında 20.28 km derinlikte Ml:5.1 olan bir deprem daha meydana gelmiştir. Bu deprem ise başta Muş ve ilçeleri olmak üzere Bingöl, Bitlis, Ağrı ve Erzurum da hissedilmiştir (Şekil 2.1). Deprem açısından oldukça aktif olan Muş ili 1. derecede tehlikeli deprem bölgesindedir (Şekil 2.2). Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu fay sistemlerinin kesişim bölgesi, Muş Bindirmesi Kavakbaşı ve Malazgirt Fay Zonları Muş ilinin depremselliğini etkileyen ana kırık sistemleridir. Tarihsel dönemlerde de birçok yıkıcı depreme maruz kalan Muş ili son yüzyılda 1903 M=6.3 Malazgirt, 1903 M=5.3 Bulanık, 1907 M=5.0 Muş, 1946 M=5.7 Varto-Hınıs ve 1966 M=5.6, M=6.9 Varto hasar yapıcı depremlerinin etkisinde kalmıştır. 2

Şekil 2.1 16-17 Eylül 2013 Muş Depremleri Şekil 2.2 Muş ilinin deprem bölgeleri haritasındaki konumunu 3

Yapılan odak mekanizması çözümleri depremlerin sağ yanal doğrultu atımlı bir fayla ilişkili olduğunu göstermektedir (Tablo 2.1). Tablo 2.1 16-17 Eylül Muş Depremlerinin odak mekanizması çözümleri Odak Tarih Enlem Boylam M Yer Doğrultu1 Dalım1 Kayma1 Doğrultu2 Dalım2 Kayma2 Tip 17/09/2013 20:40 39.037 41.4027 5 MUS MERKEZ 216-3 90 306-180 87 FP 17/09/2013 20:40 39.037 41.4027 5 MUS MERKEZ 289-178 51 197-39 88 MT 16/09/2013 10:31 39.03 41.4348 5 MUS MERKEZ 288 157 66 28 26 69 MT 16/09/2013 10:31 39.03 41.4348 5 MUS MERKEZ 33-7 90 123-180 83 FP Depremin olduğu bölgenin KB 'sında yer alan Kuvaterner fayı olan Yorgançayır-Kaynarca fay zonu da ayrı doğrultuda gelişmiş sağ yanal doğrultu atımlı bir fay zonudur (Şekil 2.3). Şekil 2.3 Mus ve yakın çevresindeki tektonik yapıları ve 17 Eylül Mus Ml:5.1 depreminin yerini gösterir harita ( MTA 2011 den değiştirilerek alınmıştır) 4

İVME DEĞERLERİ Muş Depremi (ML= 5.1), deprem dış merkezine 16-192 km uzaklıklardaki Ulusal Kuvvetli Yer Hareketi Gözlem ağına ait 24 farklı ivme-ölçer istasyonu tarafından kaydedilmiştir (Şekil 2.4). Depreme ait pik ivme değerleri işlenmemiş ham veriler olup, Tablo 2.2 de verilmiştir. Ölçülen en büyük ivme değeri Kuzey-Güney yönünde Varto istasyonu (34.96cm/sn 2 ) tarafından kaydedilmiştir. Depremin tahmini sarsıntı haritası (ShakeMap) Şekil 2.5 de gösterilmiştir. Tablo 2.2 17 Eylül 2013 tarihli Muş Merkez depreminin ivme kayıtları Sıra No İstasyon Rakım Enlem Boylam Cihaz (m) İl İlçe KG Ölçülen İvme Değerleri (gal) DB (gal) Düşey (gal) İstasyonun Deprem Merkez Üssüne Uzaklığı (km) İstasyonun Kayma Dalgası Hızı VS30 (m/sn) 1 Muş VARTO 39.18 41.45 1494.00 2 Muş MERKEZ 38.76 41.50 1303.00 3 Bingöl KARLIOVA 39.29 41.01 1825.00 4 Muş KORKUT 38.74 41.77 1300.00 5 Muş BULANIK 39.09 42.27 1481.00 6 Bingöl MERKEZ 38.90 40.50 1133.00 7 Bitlis MERKEZ 38.47 42.16 1794.00 8 Erzurum MERKEZ_SS 39.87 41.22 1930.00 9 Erzurum MERKEZ 39.90 41.26 1908.00 10 Muş MALAZGIRT 39.14 42.53 1519.00 11 Erzurum ILICA 39.94 41.11 1755.00 12 Erzurum PASINLER 39.97 41.67 1657.00 13 Elazığ BEYHAN 38.73 40.13 600.00 14 Erzurum ASKALE 39.92 40.68 1639.00 15 Bitlis ADILCEVAZ 38.80 42.76 1678.00 16 Erzurum HORASAN 40.04 42.17 1544.00 17 Elazığ KOVANCILAR 38.72 39.86 957.00 18 Erzurum NARMAN 40.35 41.86 1655.00 5TD 34.96 32.15 17.31 16 5TD 7.22 7.15 5.54 32 315 5TD 12.31 9.81 4.43 44 5TD 28.65 16.23 5.99 46 5TD 3.98 4.2 2.29 75 5TD 1.28 1.27 1.25 79 529 5TD 5.39 7.77 3.15 91 5TD 4.6 3.72 2.13 94 5TD 4.08 4.31 3.09 97 375 5TD 3.48 3.2 1.46 98 311 5TD 3.96 3.36 1.3 104 5TD 2.98 3.33 1.15 107 5TD 0.35 0.35 0.24 116 5TD 0.74 0.94 0.41 116 5TD 0.97 0.72 0.41 121 5TD 0.98 0.76 0.4 130 316 5TD 0.2 0.25 0.13 138 5TD 1.65 1.62 0.56 151 19 Tunceli MERKEZ 39.07 39.53 901.00 Gmsplus 0.35 0.3 0.24 161 20 Diyarbakır MERKEZ 37.93 40.20 692.00 5TD 1.24 0.82 0.39 162 5

Sıra No İstasyon Enlem Boylam Rakım (m) 21 Bayburt MERKEZ 40.26 40.21 1614.00 Cihaz Ölçülen İvme Değerleri (gal) İstasyonun Deprem Merkez Üssüne Uzaklığı (km) 5TD 0.1 0.12 0.07 170 22 Van EDREMIT 38.41 43.27 1850.00 Gmsplus 0.27 0.28 0.16 177 23 Erzurum ŞENKAYA 40.56 42.35 1861.00 5TD 0.12 0.14 0.09 187 24 Şırnak MERKEZ 37.52 42.45 1341.00 5TD 0.93 1.1 0.26 192 İstasyonun Kayma Dalgası Hızı VS30 (m/sn) Şekil 2.4 17 Eylül 2013 tarihinde meydana gelen Muş-Merkez Depremini (M L=5.1) kaydeden ulusal kuvvetli yer hareketi kayıt istasyonlarının dağılımı 6

Şekil 2.5 17 Eylül 2013 tarihinde meydana gelen Muş-Merkez Depreminin (ML=5.1) tahmini sarsıntı haritası. İVME VE ŞİDDET HARİTALARI 17 Eylül 2013 tarihli Muş - Merkez Depremi tahmini şiddet dağılım haritası Şekil 2.6 da verilmiştir. Şekil 2.6 17 Eylül 2013 Bursa-Gemlik (Ml=4.5) Depreminin Sismik Şiddet Haritaları 7

AFAD Deprem Mobil Uygulaması ile depremi hisseden kişilerin, uygulama içinde yer alan Depremi Hissetiniz mi? isimli anketi doldurmasıyla elde edilen veriler ile teorik olarak elde edilen sismik şiddet dağılımı haritası Şekil 2.7 d egösterilmiştir. Şekil 2.7 AFAD-Deprem Mobil Uygulaması verilerine göre depremin hissedilme durumunu gösterir harita 8

3. 2013 EYLÜL AYINDA DÜNYA DA ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ 2013 Eylül ayı içerisinde Dünya da büyüklüğü 5 ve üzeri olan toplam 128 deprem meydana gelmiştir (Şekil 3.1). Bu depremlerden büyüklükleri 6 ve üzeri olanlar Tablo 3.1 de verilmiştir. Şekil 3.1 2013 Eylül ayında Dünya'da meydana gelen M 5.0 olan depremlerin dağılımı Tablo 3.1 2013 Eylül ayında Dünya da meydana gelen M 6.0 olan depremler (EMSC) Tarih Saat Enlem Boylam Derinlik Büyüklük Yer 01/08/2013 20:01:44-15.3-173.55 30 6 TONGA 12/08/2013 09:49:32-5.43-81.97 10 6.2 NEAR COAST OF NORTHERN PERU 12/08/2013 04:16:48-30.66-179.58 348 6.1 KERMADEC ISLANDS REGION 12/08/2013 00:53:44-7.3 129.94 110 6.1 KEPULAUAN BABAR, INDONESIA 13/08/2013 15:43:14 5.78-78.23 2 6.6 SOUTH OF PANAMA 16/08/2013 02:31:07-41.72 174.13 2 6.5 COOK STRAIT, NEW ZEALAND 17/08/2013 16:32:31-34.92 54 10 6.1 SOUTHWEST INDIAN RIDGE 21/08/2013 12:38:32 17.06-99.34 30 6.2 GUERRERO, MEXICO 28/08/2013 02:54:41-27.89 179.79 492 6.3 KERMADEC ISLANDS REGION 30/08/2013 16:25:00 51.79-175.24 10 7 ANDREANOF ISLANDS, ALEUTIAN IS. 9

KAYNAKLAR Earthquake Research Department (ERD). http://www.deprem.gov.tr/ Emre, Ö, Duman, T.Y, Elmacı, H, Özalp, S., Olgun, Ş. 2011 1/250000 ölçekli Türkiye Diri Fay Haritası Serisi, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye. European-Mediterranean Seismological Centre. http://www.emsc-csem.org http://www.mta.gov.tr/v2.0/default.php?id=yeni_diri_fay_haritalari-goruntule TC. Başbakanlık AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı (DDA). http://www.deprem.gov.tr/ http://emsc-csem.org/ Tarihsel depremlerin kaynakları; Kod Kaynak 1 Shebalin,N.V., Karnik,V.,Hardzievski,D.(1974) Catalogue of Earthquakes UNESCO,Skopje,Yugoslavia 10 11 12 13 Maravelakis,M.J.(1941)Beitrage zur Kentnis der Erdbebengeschicte von Griechenland und den Nachbarlandernauf Grund der Erinnerungen.Veröffentlichungen der Reichsanstalt für Erdbebenforschung in jena Pınar,N.,Lahn,E.(1952)Türkiye Depremleri İzahlı Kataloğu.T.C.Bayındırlık Bak.Yapı ve İmar İş.Reis.Y.Seri 6,Sayı 36 İncicyan,P.G.(1976)Onsekizinci Asırda İstanbul.İst.Fetih Cemiyeti Ens.Yayın No.43,Baha Matbaası,İstanbul Arıncı,R.(1945)Arzda ve Yurdumuzda Zelzele Bölgeleri.Çorumlu Mecmuası,Çorum Halkevi Yayını,Yıl 4,Sayı 29,Çorum 14 Yücel.E.(1971)İstanbul Depremleri Hayat Tarih Mecmuası,Sayı 6,Ağustos 1971,Cilt 2,S.58-63 15 Muralt Cronologie Byzantine.Prof.Dr.H.Soysal Arşivi,İstanbul 16 Andreasyan,H.(1970)Ermeni Kaynaklarından Derlenmiş Deprem Listesi.Yayımlanmamış, Prof.Dr.H.Soysal Arşivi,İstanbul. 17 Naima Tarihi Cilt 4,S.17-289,Cilt5, S.145-267 18 19 2 20 Akyol,İ.H.(1938)Erzincan Zelzelesi ve Son Feyezanlar.Ülkü Halkevleri Dergisi,Cilt 11,Sayı64,Ağustos 1938 Ambraseys,N.N.(1975) Studies in Historical Seismicity and Tectonics.Geodynamics Today,Chap.2,The Royal Soc.,London. Calvi,V.S.(1941)Erdbebenkatalog der Turkei und Einiger Benaehbarter Gebiete.Yayımlanmamış,Rapor No.276,MTA Enstitüsü,1941,Ankara Öcal,N.(1968) Türkiyenin Sismisitesi ve Zelzele Coğrafyası, 1850-1960 Yılları İçin Zelzele Katoloğu 10

Kandilli Rasathanesi Yayınları No:8, İstanbul 21 Andreasyan, H. (1973) xıv VE xv. Yüzyil Türk Tarihine ait Ufak Kronolojıler, Kolofanlar. İst. Üni. Ede. Fak. Tarih Ens. Dergisi, Sayı 3, İstanbul 22 Topkapı Sarayı Kütüphanesi Revan Kitapları No:1101, Varak 105/b, 72/b, İstanbul 23 24 Cezar, M. (1963) Türk Sanat Tarihi Araştırmaları ve İncelemeleri I. Güzel Sanatlar Akademisi, Türk Sanatı Tarihi Enstitü Yayınları No:1, S:327-414 Kömürcüyan,E:Ç: (19529 XVII. Asırda İstanbul Tarihi İstanbul Üni. Edebiyat Fak. Yayınları, No:506, İstanbul 25 Coşar, Ö.S. (1979) Fransanın İzmir Dosyası 19 Aralık 1979 tarihli Yeni Asır Gazetesi, İzmir 26 H. Saadettin Tarihi Cilt II El Yazması, İstanbul Üni. Kütüphanesi, İstanbul 27 Reşit Tarihi Cilt II s.122-213 El Yazması, İstanbul Üni. Kütüphanesi, İstanbul 28 İstanbul İl Yıllığı (1973) S. 6-230, İstanbul Üni. Kütüphanesi, İstanbul 29 İstanbul İl Yıllığı (1973) S. 167-270, İstanbul Üni. Kütüphanesi, İstanbul 3 Ambraseys,N.N.(1965)The Seismic History of Cyprus.Revue de I'Union Inter.de Secours No.3,35-48,Geneva 30 Mambury,E(1925)İstanbul Rehber-i Seyyahin.Tercüman Gazetesi Arşivi,İstanbul. 31 Zincirkıran,N.ve diğerleri(1968)hürriyet Cep Ansiklopedisi.Hürriyet Gazetesi Yayınları,İstanbul. 32 Şemdanı Zade(1976)Fındıklı Süleyman Efendi Tarihiİst.Üni.Ede.Fak.Yayını No.2088,Cilt1,S.176 33 34 35 Verrolot,M.P.(1856)Compt-rondu.Tableau des tremblements de terre qui ont eulieu dans I'Empire Ottoman en 1855.Ac de Sei.Paris,Tome 42,p.93-293 Gökmenzade Hacı Çelebi(Sayyid Hüseyin Rıfat)İşaretnuma(El Yazması),Cebeci Semt Kütüph.No.1314,Ankara Slaars M.B.F.(1932),Çev.Arapzade Cevdet İzmir Hakkında Tetkikat.İzmir ve Havalisi Asarı Atika Muhipleri Yayını,Sayı6,Marifet Matbaası,İzmir. 36 Deprem Dosyası Cumhuriyet Gazetesi Arşivi, İstanbul. 37 İslam Ansiklopedisi(1966)No.53B,İstanbul Maddesi,S.1214-1239 38 39 Swiss Reinsurance Company(1978)Atlas on Seismicity and Volcanism.Swiss Reinsurance Company,October 1977,Switzerland. Ambraseys,N.N.,Zatobek,A.,Taşdemiroğlu,M.,Aytun,A.(1968)The Mudurnu Valley Eathquake of 22 July 1967.Serial No.622/BMS. RD/AVS,Paris,June 1968,UNESCO. 11

4 Plassard-Kogoş(1968)Catalogue des Seismes Re cents a Liban.Ann.Memoires de I'Observ.de Xsara.TomeIV,Cahier 1 40 Karnik,V.(1971) Seismicity of the Eurpean Area 2.D.Rediel Publishing Company /Dortrecht,Holland 5 6 Kondorskaya,N.V.,Shebalin,N.V.(1977)New Catalogue of strong Earthquakes on the Territory of USSR from theancientest times to 1975.Moscow Collection Academique Tome VI de la Partie Etrangere et Premier Tome de la Physique Experimantale Separee. 7 Broghton,T:R:S:(1938) An Economic survey of Ancient Roma.Vol.IV,The Johns Hopkins Press,Baltimore 8 9 Ergin,K.,Güçlü,U.,Uz,Z.(1967)Türkiye ve civarının Deprem Katoloğu.İ:T:Ü: Maden Fak.Arz Fiziği Ens.Yayın No.24,İstanbul Francis,I.(1947)Bizans Kaynaklarına göre Orta Şark'ta Vukubulan Zelzeleler İ.Ü.Ed.Fak.Coğ.Bl.Doktora Tezi İ.Ü.Kitaplığı No.1420 A1 Kaynak sayısı üç'den fazla bilgi ve belge düzeyi yüksek A2 Kaynak sayısı üç'den az bilgi ve belge düzeyi yüksek A3 Kaynak sayısı üç'den fazla bilgi ve belgeleri geliştirilmeye gereksinim gösteriyor. B1 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belge düzeyi orta B2 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belgeleri geliştirilmeye gereksinim gösteriyor düzeyi orta B3 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belgeleri yetersiz. C1 Kaynak sayısı yetersiz. C2 Bilgi ve belgeleri yetersiz. C3 Hem kaynak sayısı,hemde bilgi ve belgeleri yetersiz. 12