SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİK SEKTÖRÜMÜZDE KOORDİNELİ VE KALICI ACİL EYLEM PLANI İHTİYACI SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİK SEKTÖRÜMÜZ KAVRAMLAR ÖNERİLER SUYMERBİR ÇALIŞTAYI ŞUBAT 2015 ANTALYA M. BİNHAN GANİOĞLU HAYAT BASİT! MUTSUZ MUYUZ? MUTLU MUYUZ? BİR ŞEYLERİ DEĞİŞTİRELİM! DEVAM EDELİM!
SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİK SEKTÖRÜMÜZ NEDİR 45 yıllık mücadele, yatırım ve birikim 450.000 Ton kayıtlı potansiyel kapasite 2.500 e yakın üretim işletmesi ve yan sanayi 35.000 çoğu kalifiye çalışanı 1.200.000.0000 Euro sabit yatırım, 350.000.000 Euro yıllık ihracat, 650.000.000 Euro yıllık ilk satış rakamı ile 2.800.000.000 Euro luk Su Ürünleri sektörümüze sürekli arz katkısı olan Çevreye duyarlı, teknolojik altyapısı mevcut, ürün çeşitlendirmeye müsait, bilimsel, ulusal ve uluslararası kalkınma, sağlıklı beslenme, yatırım ve ticarette öncülük etme kapasitesinde. Ancak; SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİK SEKTÖRÜMÜZ NE DEĞİLDİR Ticari, idari, yapısal, uyumsal, finansal, çevresel, pazarsal, kurumsal tehditlere hala açık!.. Sektörel paydaşlar arası olumsuz etkilere karşı korunmasız! Çok yönlülüğü, stratejik değeri ve önemi hala tam kavranamamış!... Tanıtım, karlılık, katılım, dayanıklılık, direnç, sürdürülebilirlik, korunma, yönetişim, yönlendirme, iç denetim ve koordinasyon mekanizmaları eksik ama yine de bizim kurduğumuz, geliştirdiğimiz ve devamını sağlama azminde olduğumuz %100 yerli ve hala rekabetçi belki de tek sürdürülebilir endüstriyel tarımsal üretim sektörümüz
KAVRAMLAR Sektör : Kaynaklar, temel gereksinimler, girdiler, çıktılar, kanun ve yönetmelikler, pazar ve yan sektörler açısından birbirine bağlı ve benzeş kişi ve kurumların tamamı: bilimyatırımcı/çalışan-idare sac ayağının temel unsuru Sürdürülebilirlik : Somut ve bütüncül bilgi ve veriler ışığında, geçmiş tecrübeler, mevcut durum, gelecek projeksiyonları ile desteklenmiş, GZFT, altyapı, kaynak yönetimi, stratejik amaç ve hedefler, risk ve etki analizleri tamamlanmış, temel gereksinimler ve gerçekleşme süreleri birlikte planlama ve yetki-sorumluluk dağılımı ile belirlenmiş, Sosyal-Ekonomik-Çevresel kalkınma ve devamlılık temelli planlama, yapılanma, destekleme, yaptırım, izleme ve düzeltme kriterleri adil, açık ve tarafsızca ölçülebilir; evrensel iyi yönetişim kavramı KAVRAMLAR Acil Eylem Planı : Sektörün mevcut veya olası sürdürülebilirliği konusunda makul tespit ve tereddütler oluştuğunda, temel paydaşlarca (yetkili kamu karar alma ve icra organları, sektör temsilcileri, konunun uzmanları, vb.) planlı ve katılımcı şekilde koordineli kısa vade yol haritasının belirlenmesi Stratejik Eylem Planı : Sürdürülebilirlik stratejisi hedefine ulaşmak amacı ile, sektör içi ve dışı tüm etkenlerin ve paydaşların gerçekçi analizleri ışığında, süreli yol haritasındaki yükümlülüklerinin, yetki ve sorumluluklarının belirlenmesi, temel gereksinimlerin, objektif göstergelerin, doğrulamaların ve düzeltici faaliyetlerin tespiti ve uygulanması
KAVRAMLAR Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Sürdürülebilir/ Sorumlu Üretim Kavramı : Su Ürünleri yetiştiricilik endüstrisinin bugününü ve geleceğini, ortak sorumluluk, ortak faydalar ve iyi yönetim kriterleri ve prensipleri dahilinde ; arztalep dengelenmesini, adil erişimi, üretim ve ticareti, çevresel-sosyal-ekonomik gelişimi ve sürdürülebilirliği sağlamak amacı ile sektörel, yerel, ülkesel ve bölgesel çok yönlü yapılanma, işbirliği, iletişim ve paydaş katılımı ile koordineli olarak planlamak, izlemek ve belgelendirmek SU ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ BİRLİĞİ NEDİR, NE DEĞİLDİR 1970 lerin başında AB de uygulamaya geçirilen, OBP nin 4+2 temel yapılanma ve desteklenme ekseninden biri Örgütlenme ve temsil kriterlerine uyan ve Tüzel kişilerin gönüllülük, uyum ve gereksinim esaslı oluşturdukları, yerelbölgesel Su Ürünleri Üretici Organizasyonlarının, Ulusal, Bölgesel veya Uluslar arası üst yapılanmalarının temeli (EAPO) Yetiştiricilikte 1, Avcılıkta 5 alt benzeş yapılanma grubu kriterine ve sorumluluk alma, planlama, denetleme, fon yönetimi, etkin olma temeline uygun 350 den fazla FPO Kesinlikle Kooperatif, Özel sektör veya İdare alternatifi, rakibi veya üstü, baskı veya yönlendirme organı değil, Sektörel Branş Organizasyonlarının (IBO) temel Kurumsal Üretici ayağı, Katılımcı Yönetimin temel unsuru
SU ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ BİRLİĞİ NEDİR, NE DEĞİLDİR Yetkili ve Sorumlu, üye ülke ve AB Kamu Kurum ve Kurullarının, DGMARE ve Komisyonun planlama, yapılanma, uyum, uygulama, rekabetçilik, pazarlama, denetim ve sürdürülebilirlik temel paydaşı Kurumsallaşma ve etkinlik amaçlı destekleme ve denetim fonları oluşturulmuş, arz-talep-uyum yetki ve sorumlulukları kabul edilmiş, resmi AB su ürünleri üst danışma kurulu olan Bilimsel Ekonomik ve Teknik Su Ürünleri Komitesinin (STECF) ve Geniş Bölgesel Danışma Kurullarının (RAC) Sektörel temel sac ayağı, sürdürülebilirlik kurallarının yaygınlaştırma ve uygulama organı, EMFF planlama, uygulama ve denetim ortağı İHTİYAÇLAR Sektörün sürdürülebilirlik ihtiyaç, beklenti ve taleplerinin karşılanması niyet ve kararlılığı Tam katılımlı, profesyonel, kapsamlı ve çok yönlü bir değerlendirme, hedeflendirme ve sektörel/ülkesel stratejik eylem planının projelendirilmesi Ön gereksinimleri, gerekçeleri, öncelikleri, paydaşları, ortak paydaları ve farklılıkları tespit edilmiş ve kısaorta-uzun vade girdiler-çıktılar/ etki ve gösterge matriksi belirlenmiş stratejik eylem planı projesinin, mümkün olan en üst seviyede görevlendirilmesinin yapılması Sektörel Kurumsal Danışma Kurulu, Ombudsmanlık ve Bağımsız İzleme yapılanmasının başlatılması
ÖNERİLER Üretici örgütü, sivil toplum örgütü, üretici, üretici birliği, paydaş, yetkili kurum, sorumlu kurum vb. tanımlarının doğru yapılarak, temel koordinatör kurum (Tarım Bakanlığı BSGM) önderliğinde önce acil ve sonra da stratejik eylem planı projelendirilmesinin başlatılması Acil çözüm bekleyen ve sektörün sürdürülebilirliğini etkileyecek mevcut sorunların (Yem, lojistik, girdiler, finans, pazarlama, rekabetçilik, uyum, koordinasyon, ) geçici bile olsa, sağlam temelli çözümü için; temsilcilerin, yetkililerin ve sorumluların katılacağı acil eylem planının hazırlanması ve uygulanması için gerekli karar ve tedbirlerin alınması Tek taraflı, yıpratıcı, yanıltıcı, sözde bilimsel çevresel ticari ve idari söylem ve uygulamalarla mücadele yönteminin, acilen, yine temel paydaşlarca belirlenmesi KİŞİSEL VECİZELER Soru işaretleri, Talepler ve Şikayetler, Sorunlara dönüşmeden! Ben dediydim e fırsat vermeden! Bile bile lades olmadan! Taşın altındaki ellerimiz ezilmeden! Herkes bir tarafından çeksin İnceldiği yerden kopsun a kayıtsız kalmadan! Kurumsallaşmaktan, ortak akıl dan, gücü paylaşırken beraber güçlenmekten ve işbirliğinden korkar. Gemisini yürüten kaptanlardan, tuzu kurulardan Armada ya, Ben den Bize, Söz den İcraata, Yönetimden Yönetişime, Ayrımdan Birliğe geçemez Kendimizi kandırmaktan vazgeçip, sektörel ve kişisel saygınlığımızı, politik-idari-ticari güven ortamını ve bütünlüğümüzü sağlayamazsak.. Sürdürülebilirlik Hoş ve Boş bir Sedadır!