2014 YILI MALEZYA BÜTÇESİ Başbakan ve Maliye Bakanı Najib Tun Razak tarafından 25 Ekim 2013 tarihinde Malezya nın 13 üncü Genel seçimleri sonrası 2014 yılı bütçesi açıklanmış olup, söz konusu bütçe ülkenin zenginleştirilmesi ve halkın refahının arttırılması gayesiyle, yüksek hızda büyümenin sürdürülmesi ve bütçe açıklarının azaltılması şeklinde formüle edildiği ifade edilmiştir. 2014 bütçesi Ekonomik Esnekliği Arttırma, Dönüşümü Hızlandırma ve Vaatleri Yerine Getirme teması altında 5 temel başlıkta açıklanmıştır. 1. Ekonomik aktiviteleri canlandırmak, 2. Mali Yönetimi güçlendirmek, 3. İnsan kaynaklarında ilerleme kaydetmek, 4. Kentsel ve kırsal gelişimi desteklemek, 5. Refah seviyesini arttırmak. Başbakan Parlamento da yaptığı açıklamada, 2014 yılı bütçesi için 2013 yılına göre %5 artış ile 264.2 Milyar RM tahsis edildiğini belirtmiştir. Bütçenin 217.7 Milyar RM lik bölümü harcamalarına ayrılmıştır. İşletme harcamalarına, 46.5 milyar RM lik bölümü ise kalkınma İşletme harcamaları altında, 63.6 milyar RM maaş ödemeleri, 36.6 milyar RM arz ve hizmetler, 114.5 milyar RM sabit masraflar ve ödenekler, 1.4 milyar RM mülk alımları ve 1.5 milyar RM diğer masraflar için ayrılmıştır. Kalkınma harcamaları altında ise, 29 Milyar RM reel sektör, 10.5 Milyar RM hizmetler sektörü (eğitim ve öğretim, sağlık, refah, konut ve toplumsal kalkınma), 3.9 Milyar RM güvenlik sektörü, 1.1 Milyar RM genel idare giderleri ve 2 Milyar RM de ihtiyat akçesi olarak ayrılmıştır şekildedir: Açıklanan bütçede, 2013 yılı sonuna ilişkin olarak beklentiler aşağıdaki - Ekonominin ilk yarı yılda özel yatırım ve tüketim harcamaları sayesinde %4.2 oranında büyüdüğü, yıl sonu itibariyle %3-3.5 oranlarında büyümesinin beklendiği, 1
- Ekonomide %4.5-5 büyüme beklendiği ve bu büyümede önemli etkenlerin özel yatırımlarda %16.2 (165 Milyar RM), özel tüketimde %7.4 ve kamu tüketimindeki %7.3 artıştan kaynaklanacağı, - Dış talepteki artışın mal ihracatını %2.9 oranında arttıracağı, - İnşaat sektörünün %9.6, hizmet sektörünün %5.7 büyüyeceği, - Net doğrudan yabancı sermayenin 2013 yılının ilk yarısında 2012 yılının aynı dönemine kıyasla 15.9 Milyar RM den 18.2 Milyar RM ye arttığı, söz konusu durumun yabancı yatırım açısından güven vermeye devam edeceği, - İşsizlik oranının %3.1 olacağı, enflasyon oranının ise %2-3 arasında seyredeceği, - Kişi başına gelirin 34,126 RM olacağı (2009 yılı 24,879 RM), 2020 yılı hedefinin 46,500 RM (15,000 ABD Doları) olarak tutturulacağına olan güvenin tam olduğu, - 14 Ekim 2013 itibarıyla, uluslararası rezervlerin (444.9 Milyar RM) 9.7 aylık ithalatı ve kısa dönem dış borcun 3.9 katını karşılamaya yetecek kabiliyette olduğu, - İnşaat sektörü büyüme oranın %9.6 olacağı öngörülmektedir. Başbakan tarafından yapılan açıklamada, 2014 yılına ilişkin tahminler aşağıdaki şekilde sıralanmıştır: - Ekonominin %5-5.5 oranında büyümesi, - Kişi başına gelirin 34,126 RM ye ulaşacağı, - Mal ihracatında %2.5 büyüme olacağı, - İşsizlik oranın %3.1 olacağı, enflasyonun ise %2 ile %3 arasında seyredeceği, - Yüksek büyümenin özel yatırım ve tüketim harcamalarında sırasıyla %12.7 ve %6.2 oranındaki artışların etken olacağı, - İnşaat sektörünün %9.6 oranında, hizmet sektörünün %5.7 oranında artış göstereceği, beklenmektedir. 2014 yılı bütçesinde yukarıda belirtilen alanlara göre getirilen önemli değişiklikler aşağıdaki şekildedir. 1. Ekonomi Faaliyetlerinin Canlandırılması Hükümet daha fazla yerli ve yabancı yatırım çekmek için elverişli bir ortam sunmaya devam edecektir. Buna ilişkin olarak yapılan çalışmalar özel yatırımlarda artışa yol açmaktadır. Örneğin, GSYİH özel sektör yatırım payı halihazırda 2010 yılına göre %12.4'ten %16.7 seviyesine yükselmiştir. 2
2014 yılında, özel sektör yatırımı özellikle petrol ve gaz, tekstil sanayi, ulaşım araçları ve gayrimenkul alanında 189 milyar RM ye veya GSYİH'nin %17.9 una kadar artması, Kamu yatırımlarının ise 106 milyar Dolara ulaşması tahmin edilmektedir. Uygulanacak projeler kapsamında, Taiping ten Banting e kadar olan West Coast Otoyolu inşaatını ve Ipoh Pandan Besar Duble yol inşaatı ve daha sonra Johor Bahru- Gemas otoyolu inşaatlarını yer almaktadır. Hükümet temel altyapı sağlayan ve yüksek etkili projeler uygulayarak 5 bölgesel ekonomik koridorda yatırımları teşvik etmeye devam edecektir. 2012 sonu itibariyle, taahhüt edilen toplam yatırımların 124 milyar RM ile %41 i bölgesel koridorlarında gerçekleştirilmiştir. 2013 yılının ilk dokuz ayında, bölgesel koridorlar 53.4 milyar RM ile gerçekleşen yatırımların %50 si kadarını kendisine çekmiştir. 2014 yılında da 5 bölgesel koridorun kalkınması için 1.6 milyar RM tahsis edilmiştir. Diğer taraftan, hizmet sektörünün GSYİH'ye katkısı 2013 yılında 2000 yılına göre %49.3'ten %55 e yükselmiştir. Ekonomik büyüme ve kalkınmada büyük önemi haiz olan sektörün canlandırılmasına yönelik olarak, Hükümet, stratejileri ve önlemleri ana hatlarıyla aşağıdaki alt sektörleri konu alan bir tasarı programı hazırlayacaktır. - Lojistik Sektörünün Geliştirilmesi, - Havacılık Sektörünün Desteklenmesi, - Turizm Sektörü nün Desteklenmesi, - İnternet Erişiminin Yaygınlaştırılması, - Finansal Piyasaların Güçlendirilmesi, - Emeklilik Planı, - Tarım Sektöründeki Değer Zincirinin Yükseltilmesi, - Girişimci Gelişimi Programları, - Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin (KOBİ) Güçlendirilmesi. 2. Mali İdarenin Güçlendirilmesi, Bütçe yönetimini geliştirmek amacıyla sonuca odaklı ödenek sunabilmek, verimlilik planlamasını geliştirmek, iş yükünü azaltmak ve sistemli olarak hükümet birimlerinin ve projelerinin performansını değerlendirebilmek için Sonuç-Esaslı 3
Bütçeleme programı - Outcome-Based Budgeting (OBB) - tanıtılmıştır. 2014 yılında, Sağlık Bakanlığı, Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı OBB ye dayalı performans değerlendirmesine tabi tutulacaktır. Mal ve Hizmetler Vergisi (GST) Satış vergisi ve hizmet vergisi kaldırılıp bu iki vergi Katma Değer Vergisi (KDV) benzeri Mal ve Hizmetler Vergisi (GST) olarak bilinen tek bir vergi sistemi ile değiştirilecektir. Uygulanması düşünülen bu vergi sistemi aşağıdaki gibidir. GST oranı %6 olarak sabitlenecek ve Nisan 2015 itibariyle yürürlüğe girecektir. Bu oran ASEAN Ülkeleri arasında en düşük orandır. Endonezya, Vietnam, Kamboçya, Filipinler ve Laos ta GST oranı %7, Singapur ve Tayland ta ise %10 dur. GST pirinç, şeker, tuz, un, yemeklik yağ, mercimek, otlar ve baharatlar, tuzlu balık, gibi temel gıda maddelerine uygulanmayacaktır. GST evlere verilen sularda ve her ay ilk 200 ünite elektrik tüketiminde uygulanmayacaktır. Otobüs, tren, metro, taksi, feribot, tekne, otoban geçiş ücreti gibi ulaşım hizmetlerinin yanı sıra eğitim ve sağlık hizmetleri GST den muaf tutulacaktır. Konut satma, satın alma ve kiralama hizmetlerinin yanı sıra seçilmiş finansal hizmetler de GST den muaf tutulacaktır. Ayrıca kurumsal gelir vergileri %25 ten %24 e düşürülecektir. Kişisel gelir vergisi bütün vergi mükellefleri için %1 ila %3 oranları arasında düşürülecektir. En yüksek vergi oranlarının uygulanacağı gelir miktarı eşiği 100.000 RM den 400.000 RM ye yükseltilecek. En yüksek vergi oranı miktarı %26 dan %24, %24.5 ve %25 e çekilecektir. 3. İnsan Kaynaklarında İlerleme Kaydedilmesi Hükümet, iş piyasasının taleplerini karşılamak için kalite ve ileri düzeyde beceri eğitimleri sunmaya devam edecektir. 4
Hükümet eğitimde akademik başarının, yeterliliğin sağlanması ve becerilerin arttırılmasının hızlandırılmasında kararlı olduğu vurgulanmış olup, bu doğrultuda eğitim için 2014 yılında tüm ödeneğin %21 ine denk gelen toplam 54.6 milyar RM tahsis edilecektir. Buna ek olarak, 15 yıl içerisinde Malezya Eğitim Programının uygulamaya koyulmasını sağlanacak ve dünyanın en iyi eğitimi orasında ilk 3 kategoride yer almaya çalışılacaktır. Okul öncesi eğitimden orta öğretime kadar mükemmelliği sağlayabilmek için uygulanması düşünülen program aşağıdaki gibidir. Hükümet erken eğitimin fiziksel ve zihinsel gelişimi için kritik önemi bulunduğunu kabul etmektedir. Bu bağlamda, okul öncesi programlarının yanı sıra ulusal çapta 93 anaokulu kurmak için 530 Milyon RM, Malayca ve İngilizce öğretiminin ve öğretim metodlarının geliştirilmesi için uygulanacak programlar için 209 Milyon RM, Özellikle kırsal alanlarda okullarda internet erişiminin genişletilmesi için 168 milyon RM, 33 yeni okul yapılması, var olanların onarılması ve onarılamaz durumdaki okulların yeniden yapılması için 831 milyon RM tahsis edilecektir. Hükümet eğitim masrafları yükünü hafifletmek için tüm ilk ve orta dereceli okul öğrencilerine 100 RM vermeye devam edecektir. Bunun için Hükümet 540 milyon RM tahsis edecek ve bu yardımdan 5.4 milyon öğrenci yararlanacaktır. Üniversite öncesi eğitim ve referans kitapları alımı ve yüksek öğrenim kurumlarının yükünü hafifletmek için, her öğrenciye 250 RM değerinde Kitap Fişi verilmeye devam edecektir. Bunun için Hükümet toplam 325 Milyon RM tahsis edecek ve bu girişimden 1.3 milyon öğrencinin fayda görmesi beklenmektedir. 4. Kentsel ve Kırsal Gelişimin Desteklenmesi Kırsal gelişimin sağlanması için kırsal altyapı programlarına 4.1 milyar RM tahsis edilmiştir. Kırsal yol ağlarının yenilenmesi ve 437 kilometrelik yeni yollar yapılması için 980 milyon RM, buna ek olarak 500 milyon RM, Pan-Bornedo Otoyol projesi için tahsis edilecektir. Kırsal alanlarda bulunan 8000 eve içme suyu sağlamak için 457 milyon RM, ayrıca, 75 milyon RM Sarawak eyaletinde su depoları inşaası için tahsis edilmiştir. 5
Ülke çapında 16.000 den fazla eve 24 saat kesintisiz elektrik hizmeti verebilmek için 865 milyon RM, Kırsal kesimlerdeki fakir insanlara ev yapılması veya var olan evlerinin yenilenmesi için 179 milyon RM, Kırsal alanlarda halk arasında girişimciliği teşvik etmek ve gelirlerini artırmak için, 20 milyon RM tahsis edilmiştir. 5. Refah Seviyesinin Arttırılması Hükümet, suç oranını azaltmak ve askeri gücü arttırmak için Polis ve Silahlı Kuvvetlere 8.8 milyar RM, Polisin ciddi suçlara karşı mücadele edebilmesi için silah, cephane, kurşun geçirmez yelek, narkotik dedektör, biyometrik sistemler ve adli araçlar gibi en son araç ve gereçlerle donatılabilmesi için 200 milyon RM, ayrıca diğer yerel yetkililerin kullanabilmesi için 496 güvenlik kamerası tahsisine ilişkin 20 milyon RM tahsis etmiştir. Ek olarak, Polisin Motorsiklet birimi için 1000 adet motorsiklet satın alınmıştır ve 800 adet daha alınabilmesi için 20 milyon RM tahsis edilecektir. Daha sonraki aşamalardada 200 tane daha motorsiklet alınıp 2 sene içerisinde bu rakam 2000 motorsiklete ulaştırılacaktır. Bu yıl başında Filipinlerden gelebilecek olası terör tehditlerine karşı, East Coast Special Security Area (ESSCOM), Doğu Sahili Özel Güvenlik Bölgesi oluşturmuştur. Bunun için ESSCOM operasyonlarına 75 milyon RM, Buna ek olarak, ulusal güvenliği arttırmak, savunma ekipmanlarını güçlendirmek, ülke sularında ve kara sınırlardaki gözetim ve güvenliği arttırmak için 2.4 milyar RM tahsis edilmiştir. Bu kapsamda zırhlı araçlar, 6 deniz devriye gemisi, 4 kargo uçağı ve bunların destek ekipmanları alınması planlanmaktadır. Hükümet vatandaş için kaliteli sağlık ve sağlık hizmetleri sunmaya devam edecektir. Bunun için, 22.1 milyar RM işletme ve geliştirme harcamalarının altında sağlık sektörü için tahsis edilecektir. Kuala Lipis Hastanesi ve 30 kırsal kliniğin iyileştirilmesi; Tanjung Karang Hastanesi ve Jeli Hastanesi için ek blok inşaatları da dahil olmak üzere program ve projeler bu kapsamda kanalize edilecektir. Hükümet, Hemşirelerin iş yükünü azaltmak ve tedavi kalitesini artırmak için 6.800 hemşire daha atanmasına karar vermiş ve bunun için 150 milyon RM tahsis etmiştir. Ayrıca, 3.3 milyar RM ilaç ve tıbbi malzeme alımı için tahsis edilmiştir. 6
239 milyon RM spor komplekslerinin yenilenmesi ve Pilot bölgelerde yetenek programlarının uygulanması için ayrılmıştır. edilmiştir. 2.2 milyar RM Kadın, Aile ve Toplum Gelişimi Bakanlığına tahsis edilmiştir. 100 milyon RM Hintli kesim öğrencilerin eğitimine ve Tamil okulları için tahsis Uygun fiyata ev sahip olunabilmesini teminen kamu ve özel sektör tarafından yaklaşık 223.000 ev yapılacaktır. Bu minvalde hükümet Ulusal Konut Departmanının Konut programı kapsamında 16.473 ev yapılmasını teminen 578 milyon RM tahsis edecektir. Ayrıca, anılan bütçeye ilişkin olarak Malezya Başbakanı nın yapmış olduğu açıklamanın tam metnine http://www.pmo.gov.my/dokumenattached/speech/files/bajet2014e.pdf linki aracılığı ile ulaşabilme imkanı bulunmaktadır. 7