İklimlendirme Amaçlı Güneş Enerjisi Destekli Bir Absorsiyonlu Soğutma Sisteminin Simülasyonu Mahmut DAŞKIN, İshak Gökhan AKSOY * İnönü Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü, 44280, Malatya *gaksoy@inonu.edu.tr Özet Bu çalışmada, güneş enerjisi destekli absorsiyonlu soğutma sistemi kullanılarak İnönü Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi ek binasının soğutulması ve iklimlendirilmesi incelenmiştir. HAP (saatlik analiz rogramı) kullanılarak binanın soğutma yükü hesalanmıştır. Soğutma yükü ihtiyacını karşılayacak güneş enerjisi destekli Li-Br ve su akışkan çiftli absorsiyonlu soğutma sisteminin simülasyonu yaılarak uygun sistem modellenmesi yaılmıştır. Simülasyon hesabında, kollektör yüzey alanı, birim kollektör yüzeyi başına sıcak su tank hacmi değişken arametre olarak düşünülerek, güneş enerjisi sıcak su tank sıcaklığının saatlik değişimi hesalanmış ve yardımcı enerji kullanım miktarı belirlenmiştir. Kollektör eğim açısı, güneşten maksimum miktarda faydalanacak şekilde bulunmuştur. Değişken arametrelere bağlı olarak, aylara göre güneşten faydalanma oranları hesalanmıştır. Anahtar Kelimeler: Güneş Enerjisi, Li-Br/H 2 O Akışkanlı Absorsiyonlu Soğutma, Carrier HAP Programı Simulation of a Solar Assisted Absortion Cooling System for Air- Conditioning Puroses Abstract In this study, it was investigated to cool and air conditioning the new outbuilding of Engineering Faculty, Inonu University by using a solar assisted absortion cooling system. HAP (Hourly Analysis Program) was used to calculate the cooling load of the building. Simulation of the solar assisted absortion refrigeration system working with Li-Br and water fluid air was erformed to require the cooling load and an aroriate system design was done. In simulations, collector surface area, solar hot water tank volume er collector surface area are considered as variable arameters, hourly variation of the solar hot water tank temerature was calculated and the amount of required auxiliary heat source was determined. Collector sloe angle was calculated to get maximum solar radiation received on the solar collector. In addition, fracture of non-urchased energy (FNP) was calculated for each month according to variable arameters. Keywords: Solar Energy, Li-Br/H 2 O Absortion Cooling, Carrier HAP Software 52
. Giriş Ülkemiz enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde yetmişini dış ülkelerden karşılamaktadır. Bu sorun bizi ucuz, tükenmeyen ve çevreye zararı olmayan doğal enerji kaynaklarına yöneltmektedir. Ülkemizin güneş kemeri adı da verilen güneş alanı içerisinde yer alması kuşkusuz akıllara güneş enerjisini getirmektedir. Güneş enerjisi yenilenebilen enerji kaynakları içerisinde, dünyamıza ve diğer gezegenlere çok büyük bir enerji sağladığı için, en fazla üzerinde çalışılan enerji kaynağıdır. Fosil yakıt rezervlerindeki azalmalar nedeniyle alternatif enerji kaynağı olan güneş enerjisinden faydalanmak daha da önem kazanmıştır []. Çoğunlukla ısıtma uygulamalarında kullanılan güneş enerjisi, son yıllarda enerji maliyetlerinin artmasıyla, soğutma uygulamalarında da kullanılmaktadır. Yaz aylarında artan soğutma ihtiyacı ve buna aralel olarak güneş ışınlarından olan faydalanma oranının yüksek olması güneş enerjisi ile soğutma tekniklerini öne çıkarmaktadır. Güneş enerjisi ile soğutmada amaçlanan, soğutma için harcanan enerji miktarını ve buna bağlı olarak oluşabilecek yükleri ve CO 2 salınımını azaltmaktır. Sayadi vd. [2], 0 kw soğutma yükü olan bir ev için, güneş destekli bir absorsiyonlu soğutma sisteminin kullanılabilirliği ve ekonomik erformansını TRNSYS ve EES rogramları kullanarak incelemişlerdir. Tek etkili su-lityum bromür akışkan çiftli absorsiyonlu soğutma sistemi ile enerji ihtiyacının % 87 sinin m 3 ısı deolama tanklı 30 m 2 yüzey alana sahi vakum tülü kollektörlerle karşılanabileceğini göstermişlerdir. Kent vd. [3], güneş enerjisi destekli ısıtma ve absorsiyonlu soğutma uygulamasıyla Antalya ilindeki elli yataklı bir otelin yaz ve kış şartlarında iklimlendirilmesi ve sıcak su ihtiyacının karşılanması incelemiştir. Florides vd. [4], lityum bromür-su akışkan çiftli tek etkili bir absorsiyonlu soğutma sisteminin karakteristiğini ve erformansını analiz etmiştir. Bilgisayar rogramı yazarak elde ettikleri sayısal değerleri deneysel değerler ile karşılaştırmışlardır. Krichhoff vd. [5], bir ticari binanın ısıtma ve soğutma ihtiyaçlarını karşılamak için öncelikli olarak güneş enerjisinin kullanımı teknolojisini değerlendirmiştir. Sistem çalışmalarında sıcak su üretimi için vakum borulu güneş kollektörleri kullanılmıştır. Florides vd. [6], TRNSYS simülasyon rogramını kullanarak, Nicosia, Kıbrıs iklim aremetrelerine bağlı olarak, kullanım alanı 96 m 2 olan bir ev için güneş destekli absorsiyonlu soğutma sisteminin modellenmesini ve simülasyonunu yamışlardır. Otimize ettikleri sistemde, 30 o eğimli 5 m 2 alana sahi bileşik arabolik kollektör ve 600 litre sıcak su tank hacmi belirlemişlerdir. Ayrıca, sistemin ekonomik analizini yamışlardır. H.Vidal vd. [7], ana amacı güneş enerjisi ve buna yardımcı olarak doğal gaz ile desteklenen bir absorsiyonlu sistemin saatlik olarak 53
simülasyonuna olanak sağlayan bir bilgisayar modeli geliştirmiştir. Güneş enerjisi destekli soğutma sisteminin otimizasyon rosesinin sonucu, 0 m 2 lik alana, 33 o lik eğime sahi düzlemsel güneş kollektörü ve 7 m 3 kaasiteli deolama tankı ile yıllık % 70 oranla güneşten yararlanma sağlamışlardır. Atmaca vd. [8], LiBr su akışkan çiftiyle çalışan, tek kademeli, güneş enerjisi kaynaklı absorsiyonlu soğutma sistemini simülasyonunu yamıştır. Yaılan rogramla bu sistemde güneş enerjisinin kullanılabilirliği araştırılmış ve kollektör tii ile deo hacminin değişimi ile güneşten yararlanma oranının değişimi incelenmiştir. Bu çalışmada, İnönü Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi ek binası için, Malatya ili iklim şartlarında Carrier HAP rogramı kullanılarak bu örnek binaya ait yıllık soğutma yükü hesalanmıştır. Daha sonra hesalanan soğutma yüküne göre absorsiyonlu soğutma sistemi modellenmiştir. Kollektör yüzey alanı, birim kollektör yüzeyi başına sıcak su tank hacmi değişken arametre olarak düşünülerek, güneş enerjisi sıcak su tank sıcaklığının saatlik değişimi hesalanmış ve yardımcı enerji kullanım miktarı belirlenmiştir. 2. Su-Lityum Bromür Absorsiyonlu Soğutma Çevrimi Su-lityum bromür absorsiyonlu soğutma çevriminin şematik resmi Şekil- de verilmiştir. Çevrimde soğutucu akışkan olarak su, soğurucu akışkan olarak da lityum bromür kullanılmaktadır. Absorsiyonlu soğutma sistemini klasik buhar sıkıştırmalı soğutma sistemi ile karşılaştırıldığında komresörün yerini soğurucu, oma, ısı değiştirici, genleşme valfi ve jeneratör almaktadır. Buharlaştırıcıdan soğurucuya giren su buharı, jeneratörden gelen tuz bakımından zengin su-lityum bromür çözeltisi tarafından soğurularak tuz bakımından zayıf su-lityum bromür çözeltisini oluşturur. Bu işlem sırasında ısı açığa çıktığından, soğurucunun soğutulması gerekir. Daha sonra çözelti ısı değiştiriciden geçirilerek jeneratöre (ısıtıcı) omalanır ve burada dış kaynaktan alınan ısı ile çözelti ısıtılır. Isıtıcıda buharlaşan su buharı yoğuşturucuya gönderilir, geri kalan zengin çözelti tekrar ısı değiştirici ve genleşme vanasından geçirilerek soğurucuya geri gönderilerek çevrim tamamlanır. 54
Q ç Yoğuşturucu 7 Jeneratör Yrd. ısıtıcı Q g Sıcak su tankı Güneş enerjisi Genleşme Valfi 8 4 3 Isı Değiştirici 9 0 5 6 P 2 W Q e Q a Buharlaştırıcı Soğurucu Şekil. Su-Lityum Bromür Absorsiyonlu Soğutma Çevrimi 3. Absorsiyonlu Soğutma Çevriminin Termodinamik Analizi Soğutma sistemini oluşturan her bir eleman aşağıda verilen kabuller altında modellenerek, kütlenin korunumu ve enerji dengesi yazılmıştır. Kabuller: -Kararlı rejim ve daimi akış 2-Her bir bileşendeki kinetik ve otansiyel enerji değişimleri ihmal edilecek 3- Sürtünmeden dolayı basınç düşümü yok 4- Isı değiştirici ve genleşme vanaları adyabatik, oma izentroik 5-, 4 ve 8 noktalarında akışkan doymuş sıvı 6-0 noktasında akışkan doymuş buhar Yoğuşturucu (Kondenser): m & = & () 7 m 8 c 7 ( h m ) Q & = m& (2) 7 8 55
Soğutucu Genleşme Valfi: m & = & (3) 8 m 9 h 2 = h 3 (4) Buharlaştırıcı (Evaoratör): m & = & (5) 9 m 0 e ( h ) Q & = m& h (6) e doy 0 ( T ) e 9 P = P (7) Soğurucu Soğurucu (Absorber): m & 0 + m& 6 = m& ve x & m& = x& 6m& 6 (8) Q & a = m& h + m& h m& h (9) 0 0 Çözelti Poması: m 2 6 6 m & = & (0) ( h h ) = m v ( P P ) W& = m& & () Çözelti Isı Değiştiricisi: & 2 = m& 3 ve m 4 m& 5 m 2 2 & = (2) m & + & & + & (3) 2h2 m4h4 = m3h3 m5h5 Jeneratör: x Q & & = & ve m & 3 = m& 7 + m& 4 (4) 3m3 x4m4 g = m& h + m& h m& h (5) 7 7 Çözelti Genleşme Valfi: 5 m 6 4 4 3 3 m & = & (6) h 5 = h 6 (7) Soğutma Tesir Katsayısı, COP: COP eldeedilmek istenen harcanan Q& Q& + W& e e = = (8) g Q& Q& q Analizi yaılan soğutma sisteminde, soğutma kaasitesi, zayıf ve kuvvetli çözelti derişimleri, jeneratör sıcaklığı, buharlaştırıcı sıcaklığı, ısı değiştirici etkinlikleri kabul edilmiştir []. Ayrıca, T 5 T 6 ve T 8 T 9 T e eşit kabul edilebilir. 56
4. Güneş Enerji Sisteminin Isıl Analizi Soğutma sisteminin jeneratörü için gerekli olan ısı enerjisi Şekil-2 de şematik resmi verilen güneş enerjisi sistemi ile sağlanmıştır. Güneş enerji sistemi düzlemsel kollektörlü olu, sıcak su tankı ve yardımcı ısıtıcı kaynağından oluşmaktadır. Sıcak su tankında güneşten sağlanan enerji jeneratör içindeki akışkanı gerekli olan sıcaklık seviyesine getiremediğinde yardımcı ısı kaynağı devreye girmektedir. Sistemin modellenmesinde kullanılan denklemler aşağıda verilmiştir. Güneş Enerjisi Sıcak su tankı Yrd. ısıtıcı Soğutma sistemi Jeneratör Şekil 2. Güneş enerjisi kollektörü, sıcak su tankı ve jeneratör bağlantı şeması. Şekil-2 de gösterilen güneş enerjisi sıcak su tankı tam karışımlı olduğu kabul edilerek enerji dengesi aşağıda verilen bağıntılar ile tanımlanmıştır [,9]. Sıcak Su Tankı Enerji Dengesi: + Ts Ts ( mc ) = Q& u Q& kayı Q& tnk T t t + s = Ts + t ( ) [ Q& ] u Q& kayı Q& tnk mc t (20) (2) burada, T s + : t zaman eriyodu sonunda tank sıcaklığını ( o C), t : t zaman eriyodu. (s), m : tank içindeki su kütlesi (kg), c : suyun özgül enerjisi (kj/kg o C), & : güneş kollektöründen sağlanan faydalı enerjiyi (W), Q& kay : tanktan çevreye olan ısı kaybını ve Q& tnk : tanktan birim zamanda çekilen enerji miktarını ifade etmektedir. Q u 57
Güneş kollektöründen sağlanan faydalı enerji: u R c [( ) I U ( T T )] Q & = F A τα (22) e T s çev burada, Tçev : çevre sıcaklığı, : F kollektör ısı kazanç faktörü, ( ) : çarımı, IT : eğik kolektör birim yüzeyine gelen ışınım (W/m 2 ) R τα e etkin yutma-geçirme Sıcak su tankından çevreye olan ısı kaybı ve tanktan çekilen enerji miktarı: ( UA) (T T ) Q & = (23) kay tnk s çev Q tnk ( mc ) (T T ) = & (24) su s g burada, m& : suyun kütlesel debisi (kg/s), c : suyun özgül ısısı (kj/kg o C), T : suyun çıkış sıcaklığı ( o C) ve Tg : su dönüş sıcaklığı ( o C). s Yardımcı Isıtıcı Enerji Dengesi: yar ( mc )( T T ) Q & = & (25) ref s burada, Tref : Referans jeneratör sıcaklığı ( o C) Güneşten yararlanma oranı: Güneşten sağlanan (satın alınmayan) enerjinin jeneratör tolam ısı yüküne oranı güneşten yararlanma oranı (FNP) olarak tanımlanır. Q& yar FNP = (26) Q& g Sıcak su deolama tankı, dıştan ısı yalıtımlı silindirik deo olarak kabul edilmiştir. Tank hacmi, kollektör birim alanı başına tank hacmi ile tolam kollektör alanının çarımına eşittir. Birim kollektör alanı başına tank hacmi 50-200 L/m 2 arasında olabilmektedir [0]. Modellemede tank yüksekliği 2.5 m kabul edilerek farklı V tank /A c ve A c,to değerleri için su tank hacmi ve tolam tank yüzey alanı hesalamış ve simülasyon hesaları yaılmıştır. 58
5. Soğutma Yükü Simülasyonundaki Girdiler Ve Kabuller Tolam kullanım alanı 6500 m 2 olan Mühendislik Fakültesi ek binası, zemin kat dahil olmak üzere tolamda 4 kattan oluşmaktadır. Diğer katların mimarisi birinci kat ile aynı olacak şekilde tasarlanmıştır. Kat yüksekliği 4 m dir. Binada; çalışma ofisleri, derslikler, tolantı salonları, kantin ve koridor gibi ortak kullanım alanları mevcuttur. Binada iklimlendirilen 49 adet mahallin tolam kullanım alanı 00 m 2 olu, mahallerin yönü, mahal kat bilgileri ve kullanım saat bilgileri Carrier HAP rogramına girdi olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, 08:00-7:00 arası binada ersonel olduğu, 08:00-22:00 arası binada öğrenci olduğu kabul edilmiştir. Binadaki ofis odalarında ortalama 4 kişi olduğu, elektrikli cihazların gücü yaklaşık 0.8 W/m 2 olduğu ve aydınlatma gücünün de 32.3 W/m 2 olduğu kabul edilmiştir. Binada bulunan CAD/CAM laboratuvarı yaklaşık 50 öğrenci kaasiteli olduğu, bilgisayarların tolam gücünün 5000 W, aydınlatma gücünün 32.3 W/m 2 olduğu kabul edilmiştir. Tolantı odası, bölüm başkanı odaları, sekreter gibi odalar diğer ofis odaları gibi kabul edilmiş, sadece insan sayısı farklı alınmıştır. Carrier HAP rogramından elde edilen soğutma yüklerinin Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları için saat 6:00 ve 9:00 arası değişimi Şekil-3 de gösterilmiştir. Şekil 3. Saatlik soğutma yükünün aylara göre değişimi Soğutma yükü hesabında iç ortam sıcakları 24 o C olarak tanımlanmıştır. Şekil-3 e göre en fazla soğutma yükü Temmuz ayı, en düşük soğutma yükü ise Mayıs ayında olmaktadır. 59
6. Su-Ltbr Absorsiyonlu Soğutma Sistemi Analiz Sonuçları Absorsiyonlu soğutma sisteminin modellenmesi Microsoft Excel de makro rogramlar yazılarak yaılmıştır. Carrier HAP rogramında hesalanan aylık ortalama saatlik soğutma yükü değerleri (Q e ) girilerek, soğutma sisteminin oma gücü (W ), soğurucudan birim zamanda çekilen enerji (Q a ), jeneratöre birim zamanda verilen enerji (Q g ), yoğuşturucudan birim zamanda dışarıya atılan enerji (Q c ) ve sistemin etkinlik katsayısı (COP) hesalanmıştır. Soğutma sistemi modellerken Tablo- de verilen tasarım arametreleri kabul edilmiştir. Modellemede kullanılan akışkanlarla ilgili termodinamik bağıntılar [] nolu referansta verilmiştir. Tablo. LiBr Soğutma sistemi tasarım arametreleri [] Parametre Sembol Kabul Edilen Değerler Soğutma kaasitesi Q e HAP Programından saatlik soğutma yükleri Buharlaştırıcı sıcaklığı T 0 6 o C Jeneratör T 4 75 o C Zayıf çözeltinin kütle kesri x 55 % LiBr Güçlü çözeltinin kütle kesri x 4 60 % LiBr Çözeltinin ısı değiştiricisinden çıkış sıcaklığı T 3 55 o C Jeneratörden su buharı çıkış sıcaklığı T 7 70 o C Örnek olarak, Mayıs ayı için, saat 0:00 daki saatlik soğutma yükü Q e =46.8 kw için elde edilen sonuçlar Tablo-2 de gösterilmiştir. Tablo-2 Termodinamik analiz sonuçları, soğutma yükü Q e =46.8 kw Ref. # T( o C) P (kpa) m& (kg/s) h(kj/kg) x (%) Akışkan Fazı 34.9 0.935 0.23355 83.06 55-2 34.9 4.825 0.23355 83.06 55-3 55 4.825 0.23355 24.68 55 Sıkıştırılmış sıvı 4 75 4.825 0.23725 83.23 60-5 5.5 4.825 0.23725 37.83 60-6 44.5 0.935 0.23725 37.83 60-7 70 4.825 0.0943 265.23 0 Kızgın Buhar 8 32.2 4.825 0.0943 35.0 0 Doymuş Sıvı 9 6 0.935 0.0943 35.0 0-0 6 0.935 0.0943 25.89 0 Doymuş Buhar Q & e (kw) W & Q & a (kw) Q & g (kw) Q & c (kw) COP 46.8 0.56 58.90 60.9 48.9 0.758 60
Şekil-4 de soğutma sisteminin aylara göre günlük tolam soğurucu, jeneratör ve yoğuşturucu ısıl yükler verilmiştir. Isı yüklerin temmuz ve ağustos aylarında yüksek diğer aylarda daha düşük olduğu görülmektedir. Jeneratöre verilmesi gerekli enerji, soğurucudan ve yoğuşturucudan çekilmesi gerekli enerjilere göre daha yüksek olmaktadır. Isıl Yükler (kw) 300 200 00 000 900 800 700 Qa Qg Qc 600 500 Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Aylar Şekil-4 Günlük tolam soğurucu ( Q & ), jeneratör ( Q & ) ve yoğuşturucu ( Q & ) ısıl yükleri a g c 7. Eğik Kollektör Yüzeyine Gelen Aylık Ortalama Günlük Güneş Işınımı Eğik kollektör yüzeyine gelen saatlik tolam güneş ışınımı Microsoft Excel de makro rogramlar yazılarak hesalanmıştır. Hesalamalarda Malatya için enlem açısı 38.35 o, kollektör yüzey azimut açısı 0 o, yerin yansıtma oranı 0.2 alınmış ve Malatya Meteoroloji Genel Müdürlüğünden alınan yatay düzleme gelen aylık ortalama günlük tolam ışınım değerlerinden, eğik yüzeye gelen saatlik tolam ışınım değerleri direkt ve yayılı ışınım bileşenleri bulunarak belirlenmiştir. Kollektör eğim açısı tolam 5 aylık soğutma eriyodunda birim kolektör yüzey alanına gelen tolam güneş ışınımı maksimum olacak şekilde otimize edilerek hesalanmış ve ortalama β=4 o alınmıştır. Hesalar sonucu eğik kollektör yüzeyine gelen saatlik tolam güneş ışınımının aylara göre değişimi Şekil-5 de verilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, maksimum ışınım Temmuz ayında, minimum ışınım Eylül ayında olmaktadır. 6
Şekil 5. Eğik kollektör yüzeyine gelen aylık ortalama günlük güneş ışınımının saatlik değişimi 8. Aylara Göre Güneş Enerjisinden Faydalanma ve Yardımcı Isı Kaynağı Kullanımı Soğutma sisteminde jeneratör için gerekli olan ısı enerjisi düzlemsel kollektörler ile sağlanmıştır. Yaılan modellemede düzlemsel güneş kollektörü erformans arametreleri olan ve kollektör test deneyleri ile belirlenen ısı kazanç faktörü ile efektif yutma geçirme çarımı F R.(τα) e =0.75, ve ısı kazanç faktörü ile kollektör tolam ısı kayı katsayısı çarımı, F R U= 3.2 W/m 2 K kabul edilerek güneş enerjisinden faydalanma oranı ve yardımcı ısı kaynağı için gerekli olan enerji ihtiyacı hesalanmıştır. Ayrıca, sıcak su deo hacmi için 50 ile 200 L arasında alınması önerilmektedir [9]. Yaılan çalışmada deo hacmi m 2 kollektör yüzey alanı başına 70, 20 ve 70 L deo hacmi ile simülasyonlar yaılmıştır. Şekil 7 de verilen grafiğe göre, kollektör yüzey alanı arttıkça güneşten yararlanma oranı artmakta, ek enerji kullanım miktarı azalmaktadır. Benzer şekilde sabit kollektör yüzey alanı için, birim kollektör alanı başına sıcak su tankı hacmi arttırıldığında (V tank /A c ) güneşten yararlanma oranı artmakta, ek enerji kullanımı azalmaktadır. Ayrıca, ısı kazanç faktörü ile kollektör tolam ısı kayı katsayısı çarımı, F t.u arttığı zaman güneşten yararlanma oranı azalmakta, ek enerji kullanımı artmaktadır. 62
q yrd (MJ/h) 3000 2500 2000 500 000 500 0 20 L/m2 0 70 L/m2 0 0 50 00 50 200 250 Kollektör Yüzey Alan, A c (m 2 ) 80 70 60 50 40 30 20 70 L/m2 FNP (%) Şekil 7. Farklı kollektör alanları ve farklı tank hacimleri için yardımcı ısı kaynağı kullanım ve güneşten yararlanma oranları 9. Sonuç Güneş enerjisi destekli absorsiyonlu soğutma sistemlerinde, sistemin çalıştığı tüm süre göz önünde bulundurulduğu zaman, kuşkusuz sistemin bütün ihtiyacını güneşten sağlamak imkânsızdır. Güneşten yararlanma oranları %50 ve üzeri olan sistemler verimli sistem olarak kabul edilebilir. Çalışmamızda, güneşten yararlanma oranları, değişken arametrelere bağlı olarak ortalama %40-%80 aralığında değişmektedir. Ancak seçilen kolektör tii düzlemsel kolektör olduğu için bu oranın artması için çok fazla kolektör alanına ihtiyaç duyulmaktadır. Şekil 7 den de açıkça görüldüğü gibi, kolektör alanının artması güneşten faydalanma oranını arttırmakta ve buna bağlı olarak da yardımcı ısı kaynağına olan ihtiyacı azaltmaktadır. Farklı kolektör tileri (arabolik kolektörler gibi) için bu oran daha fazla arttırılabilir. Semboller A kollektörün alanı [m 2 ] c m& Q & W & P kütlesel debi [kg/s] ısıl güç [W] birim zamandaki oma işi [W] basınç [kpa] T sıcaklık [ o C] c özgül ısı [kj/kg o C] 63
t x v COP F R zaman eriyodu [s] derişiklik özgül hacim [m 3 /kg] soğutma tesir katsayısı kollektör ısı kazanç faktörü I T eğik kolektör birim yüzeyine gelen ışınım [W/m 2 ] τα kollektör yutma-geçirme çarımı FNP HAP h güneşten yararlanma oranı Hourly Analysis Program entali [kj/kg] U kollektör tolam ısı kayı katsayısı [W/m 2 o C] Alt İndisler a absorber doy doyma noktası oma çev çevre e buharlaştırıcı g jeneratör c yoğuşturucu ref referans tnk tank u faydalı KAYNAKLAR [] Daşkın, M., 203, İklimlendirme Amaçlı Güneş Enerjisi Destekli Bir Absorsiyonlu Soğutma Sisteminin Modellenmesi ve Analizi, Yüksek Lisans Tezi İnönü Üniversitesi, Malatya. [2] Sayadi, Z., El May, S., Bourouis, M., Bellag, A., 200, Technical and economic analysis of a solar-assisted air-conditioning system, Thermal Issues in Emerging Technologies, ThETA 3, Cairo, Egyt, Dec.9-22. [3] Kent, E.F., Katan N., 2009, Güneş enerjisi destekli ısıtma ve absorbsiyonlu soğutma uygulaması, 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Semozyumu (IATS 09), 3-5 Mayıs, Karabük, Türkiye. 64
[4] Florides, G.A., Kalogirou, S.A., Tassou, S.A, Wrobel, L.C., 2003, Desing and construction of a LiBr-water absortion machine, Energy Conversion and Management, 44 (5), 2483-2508. [5] Kirchhoff, J., Kensek, K.M., Woll, E., Schiler, M., Noble, D., 200, A year-round thermal comfort strategy using a hybrid solar absortion chiller and hydronic heating scheme, American Solar Energy Society. [6] Florides, G.A., Kalogirou, S.A., Tassou, S.A, Wrobel, L.C., 2002, Modelling and simulation of an absortion solar cooling system for Cyrus, Solar Energy, 72 (), 43-5. [7] H.Vidal, R. Escobar, S. Colle, 2009, Simulation and otimization of a solar driven air conditioning system for a house in chile, Proceeding of the ISES Solar World Congress: Renewable Energy Shaing Our Future. [8] Atmaca, İ., Yiğit, A., 200, Güneş enerjisi kaynaklı absorsiyonlu soğutma sisteminin simülasyonu, DEÜ Mühendislik Fakültesi, Fen ve Mühendislik Dergisi, 4 (3), 25-36. [9] Duffie J.A., Beckman W.A., 2006, Solar Engineering of Thermal Processes, John Wiley and Sons, Hoboken, New Jersey. 65