VİTAL BULGULAR Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Vital? vital Lat. Canlı, hayati, yaşamsal, yaşamla ilgili.
Kalp tepe atımı O2 Satürasyonu Kan basıncı Solunum sayısı
Yaşamsal belirtiler Nabız Solunum Kan basıncı Cilt: Isı, renk, görünüm
Vücut Isısı Hastanın ateşine bakma şeklinde ifade edilir Ateş vücut ısısının belli Ateş vücut ısısının belli değerinde üzerinde olmasıdır.
Vücut ısısı değerlendirme Yöntem Cilt Kulak Koltuk altı (aksiller) Ağız içi (oral) Rektal Hızlı Evet 2-3 sn Evet 2-3 sn Hayır 3 dk Hayır 3 dk Hayır 3 dk İnvaziv Hayır Hayır Hayır Evet Evet
Rektalısı Pratik değil Önerilmiyor..
Koltuk altı ısısı En sık kullanılan yol idi. Derece aksiller fossaya yerleştirilerek ölçüm yapılır Koltukaltı kuru olmalı. En az üç dakika beklenmelidir Deri kan akımının bozulduğu şok gibi durumlarda yanlış sonuç verebilir Her yaşta kullanılabilir Elde edilen değerler: 36.5-37.0 C
Ağızdan ısı Az kullanılan bir yoldur Dil altına yerleştirilir En az üç dakika beklenmelidir Koltuk altı ısıya göre 0.5 C yüksektir Altı yaş altındaki çocuklarda kullanılmaz
Orta kulak ısısı Özel cihaz gerektirir Santral ısının ölçülmesinde yardımcıdır Koltuk altı ısıdan biraz yüksektir Her yaş grubunda kullanılabilir
Deri yüzeyinden ısı Günümüzde sıklıkla kullanılan yöntemdir. Isı problarınınkullanımı aracılığı ile deri yüzeyinden ölçüm Hızlı Non invaziv Genellikle güvenilir
Nabız Kalbin sistolikve diastolikbasınç farkından dolayı damarlar üzerinde hissedilen basınç dalgasıdır İki amaçla değerlendirilir Kalbin hızı, ritmi ve kasılma gücüne bakmak Periferikdamar hastalıklarının tanımlanması
Nabız muayenesi
Nabız muayenesi-karotis
Normal nabız atım sayısı Yaş grubu Nabız atım sayısı (atım/dk) Süt çocuğu 120-160 1-3 yaş 90-140 3-5 yaş 80-110 5-10 yaş 75-100 10-18 yaş 60-100
Değerlendirme Sayısı Taşikardi Bradikardi Ateşin her bir derecesi için nabız sayısında 10-15/dklık artış olur Ritmi Şiddeti ve şekli
Kapiller dolum Kapillerdolumun izlenmesi önemlidir Tırnak yatağına basıldığında beyazlaşma olur Bırakıldığında yeniden dolması genellikle 2-3 saniye içerisinde gerçekleşir Bu süresinin uzaması yetersiz dolaşımın göstergesidir (Şok)
Solunum Hız, bir dakikada gerçekleşen inspirasyon sayısıdır Göğüs hareketleri ile veya oskültasyonla sayılır Altı yaşa kadar karın ve göğüs solunuma eşit katılır En az 30 sn boyunca sayılmalı Ritim, derinliği ve solunum güçlüğü de not edilmeli
Solunum Hızları Yaş grubu Solunum sayısı Yenidoğan 30-60 0-1 24-38 1-3 22-30 4-6 20-24 7-9 18-24 10-14 12-22 14-18 14-20
Solunumun Değerlendirilmesi Taşipne : Solunum sayısının normalin üzerine çıkması Bradipne : Dakikadaki solunum sayısının azalması Hiperpne : Solunumun derinliğinin artması Hipopne : Yüzeysel solunum Apne : Solunumun geçici olarak durması Dispne : Yardımcı solunum kaslarının ve burun kanatlarının solunuma katılması, solunumun zorlukla olduğunu gösterir
Kan Basıncı Kanın arter duvarına yaptığı basınç En iyi ölçüm damara yerleştirilen katater aracılığı ile gerçekleştirilir Daha çok dolaylı yoldan ölçüm yapılır Bu amaçla sfingomanometre kullanılır
Manşon (şişirilebilir lastik torba) Puar(şişirici balon) Manometre Subap(hava basıncı ayarlanması) Cıvalı (taşınması zor) Yaylı (kolay taşınabilir) Elektronik (kişi kendi basıncını) ölçebilir
Dikkat edilmesi gerekli durumlar Çocuğun sakin olması Uygun manşon boyutu Kol uzunluğunun (omuz-dirsek) üçte birinden dar, üçte ikisinden geniş olmamalı Dar manşon basıncı yüksek Geniş manşon ise düşük ölçer
Ölçüm tekniği Çocuk yatar durumda olmalı Brakial arter ve kalp aynı hizada olmalı Ölçüm yapılacak kol çıplak olmalı Manşonda hava tam boşaltılır Manşon kola sarılır Stetoskop brakial arter üzerine yerleştirilir Radial nabız palpe edilir
Radial nabız kaybolana kadar manşon şişirilir Bu dönemde hiçbir ses duyulmaz Sübap aracılığı ile basınç yavaş yavaş düşürülür Damar açılınca Korotkoff sesleri duyulmaya başlar İlk duyulduğu an sistolik kan basıncı Seslerin kaybolduğu an diastolik kan basıncı
İlk duyulan ses güçsüz bir sestir (1. Karotkoffsesi), Esas olarak bundan sonra güçlü olarak duyulan ses önemlidir (2. Karotkoffsesi). Bu sesin duyulduğu ilk yer sistolik tansiyona karşılık
Palpasyonagöre dinlemekle elde edilen sistolikbasınç 10-15 mm Hg daha yüksektir Palpasyonla diastolik kan basıncı ölçülemez Kan basıncı yüksek bulunursa bacakta da basınç ölçülmelidir Aynı manşonla yapılan ölçümde bacakta 15-20 mm Hgdaha yüksek bulunur Büyük damarlarda kan basıncı tüm vücutta aynıdır
Cilt Renk Sıcaklık Turgor
Cilt rengi Normal, soluk, siyanotik