İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ SONUÇ BİLDİRGESİ AÇILIŞ KONUŞMALARI Salih Zeki MURZİOĞLU Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Yusuf Ziya YILMAZ Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Hasan Basri GÜZELOĞLU Samsun Valisi I.OTURUM Lojistik Nedir, Nasıl Algılanmalıdır? Oturum Başkanı : Prof. Dr. Yunus Bekdemir Prof. Dr. Tuncdan Baltacıoğlu İzmir Ekonomi Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet Tanyaş Okan Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Muhammet Bamyacı Maltepe Üniversitesi II.OTURUM Dünya da ve Türkiye de Lojistik Merkezler Fevzi Filik Adolf Ng Nicola Paradiso İbrahim Kitapçı Oturum Başkanı: Prof.Dr.Mehmet Emin Köktaş Mersin Lojistik Merkezi Direktörü Hong-Kong International Port Parma Lojistik Köyü Mersin Deniz Ticaret Odası 1
III.OTURUM Türkiye de Lojistik Sorunlar & Fırsatlar Bedir Yıldırım Ali Arif Aytaç Bircan Dizman Mete Tırman IV. OTURUM Lojistik Sektörü ve Samsun Sorunlar & Fırsatlar Sami Kabaş İbrahim Çelik Alper Özen Atilla Yıldıztekin Oturum Başkanı : Atilla Yıldıztekin Samsun Port A.Ş. Liman İşletme Müdürü Yeşilyurt Limanı İşletme Müdürü Metro Çarşamba Hava Kargo Genel Müdürü Konsped Uluslar Arası Taşımacılık Ltd. Şti. Oturum Başkanı : Prof. Dr. Mehmet Tanyaş Ulaştırma Bakanlığı Danışmanı TCDD Yük Daire Başkanı Uluslararası Nakliyeciler Derneği Başkanı Lojistik Yönetim Danışmanı 2
NEDEN LOJİSTİK, NEDEN SAMSUN? ÖNSÖZ Günümüzde artık ürünlerin daha hızlı hazırlanması ve teslim edilmesi de rekabet edebilirlik anlamında en az üretim kadar etken bir rol oynamaya başlamıştır. Bu anlamda müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere her türlü ürünün, servis hizmetinin ve bilgi akışının, başlangıç noktasından (kaynağından) tüketildiği son noktaya (nihai tüketiciye) kadar olan tedarik zinciri içindeki hareketinin etkili ve verimli bir şekilde planlanması, uygulanması, taşınması, depolanması ve kontrol altında tutulması olarak tanımlanan lojistik her geçen gün önemini artırmakta ve gelişmenin lokomotifi olacak sektörlerden biri haline gelmektedir. Son yıllarda, Samsun kamuoyunun belli bir kısmının konunun önemini kavrayarak bu fikre sımsıkı sarılması ilimizde bu gündemin oluşmasına büyük katkı sağlamıştır. Çünkü lojistik anlamında Samsun'un ciddi üstünlükleri mevcuttur. İlk olarak Samsun Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının merkezinde olup her üç kıtaya da yakın olması nedeniyle bir lojistik üssün kuruluş yeri için coğrafi olarak stratejik bir avantaja sahip topraklar üzerinde bulunmaktadır. Coğrafi konum olarak Ukrayna, Beyaz Rusya ve Rusya Federasyonu ile yakınlık anlamında ciddi anlamda avantajları mevcuttur. İkinci olarak dört ulaşım hattının birleştiği; karayolu, havayolu, denizyolu ve demiryolunu aktif olarak kullanabilme şansına sahip bir kenttir. Bunun dışında liman kapasitesi ile lojistik merkez olmaya aday bir kenttir. Geniş hinterlandı ile kentimiz sadece kendisi için değil bölge illeri için de bu misyonu yürütebilme yeteneğine ve avantajlarına sahiptir. Geleceğin ticaret merkezi olmayı kendine hedef olarak belirlemiş Samsun için lojistik, kent içinde en çok önem verilen sektörlerden birisi haline gelmiştir. Bu çalışmada 27 Mayıs 2010 tarihinde Samsun da gerçekleştirilen Samsun Lojistik Kongresi ne katılan Türkiye nin önemli üniversitelerinden çeşitli bilim adamları, ulusal ve uluslararası sektör temsilcilerinin ve çeşitli kamu kurumlarının temsilcilerinin bir araya gelerek konu üzerinde aktardıkları değerli fikirlerine ve Samsun kamuoyunun katkılarına yer verilmektedir. Çalışmanın ilimiz ve bölgemizin kalkınması yoluna ışık tutması dileği ile saygılar sunarım. Salih Zeki MURZİOĞLU Yönetim Kurulu Başkanı 3
4
SAMSUN LOJİSTİK KONGRESİ ve SONUÇ BİLDİRGESİ 27 Mayıs 2010, Samsun 5
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası ile Avrupa İşletmeler Ağı Karadeniz Konsorsiyumu tarafından Samsun da lojistik konusundaki farkındalığın artırılması amacı ile 27 Mayıs 2010 tarihinde Lojistik Kongresi gerçekleştirilmiştir. Kongreye akademisyenler, çeşitli kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, özel sektör temsilcileri ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri konuşmacı ve dinleyici olarak katkıda bulunmuşlardır. Samsun kamuoyundan yoğun ilgi gören Lojistik Kongresi Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Salih Zeki Murzioğlu ve Samsun Valisi Hasan Basri Güzeloğlu nun Samsun da lojistiğin bugünkü durumu ve gelecekle ilgili planlar ve beklentiler başlıklarını içeren açılış konuşmaları ile başlamıştır. Kongrede ayrıca Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Yusuf Ziya Yılmaz lojistik konusunda kat edilen mesafe hakkında bir konuşma gerçekleştirmiştir. Kongrenin açılışına Samsun milletvekillerinin kutlama ve destek mesajları da ulaşmıştır. Açılış konuşmalarının ardından dört oturum şeklinde gerçekleştirilen kongrede 15 konuşmacı görüş bildirmiştir. Akademisyenler, yurtiçi ve yurt dışından sektör temsilcileri, Samsun daki sektör temsilcileri ve kamu kurumlarından katılımcılar olarak bir ayrım yapılan kongre boyunca genel anlamda lojistik kavramı, Dünya da ve Türkiye de lojistik merkezler, Türkiye de lojistik: sorunlar ve fırsatlar, lojistik sektörü ve Samsun başlıkları tartışılmıştır. Lojistik konusunun enine boyuna tüm ayrıntıları ile tartışıldığı oturumların yanı sıra salonda hazır bulunan izleyicilerin soru ve açıklamaları konuların daha detaylı olarak analiz edilmesine katkı sağlamıştır. Kongre oturumlarında gerek konuşmacılar gerekse de izleyiciler tarafından dile getirilen tespit, görüş ve öneriler ışığında Samsun ve lojistik konusunda öne çıkan değerlendirmeler şu şekildedir: 6
* Samsun ve TR83 bölgesini kapsayacak şekilde Lojistik Master planın hazırlanması gereklidir. Değişen ekonomik yapı ve ticari ilişkiler ile birlikte çehresi değişen ilimiz için lojistik başlıca sektörlerden biri haline gelmektedir. Özellikle intermodel anlamda lojistiğin yerleşmesine de katkıda bulunacak şekilde elinde bulundurduğu deniz, kara, hava ve demiryolu dörtlü ulaşımının gerçekleştirilebilir olması ve kuzeyden giriş kapısı olması Samsun un bu yönde hızlı bir gelişim göstereceğini ve bu alanda yapılacak master planı çalışmalarının ivedilikle gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Günbegün artan talep ve fırsatların karşılanması için gerçek anlamda iyi kurgulanmış bir planın oluşturulması olmazsa olmaz unsurlardan biri olmuştur. Şu andaki lojistik faaliyetlerin profilinin oluşturulduğu, mevcut lojistik faaliyetlerin performansının ölçüldüğü, dünya standartlarındaki performans ve uygulamalar ile karşılaştırmaların yapıldığı lojistik master planı ile yapılan çözümleme analizi sayesinde mevcut güçlü yanlar, zayıf noktalar ve finansal fırsatlar göz önüne sunulmaktadır. Yapılan master planı ile alt yapı eksiklikleri, taşımacılık alanındaki yetersizlikler, yasal düzenlemelerdeki eksiklikler ve Türkiye nin içinde bulunduğu coğrafyada lojistik üs haline gelebilmesi için yapılması gerekenler açıklanmalıdır. * İlgili kamu kurumlarının önümüzdeki döneme ilişkin plan, proje ve muhtemel yatırımlarının izlenmesi gereklidir Kara, deniz, demir ve havayolları ile ilgili kamu kurumlarının önümüzdeki yılları kapsayan proje ve muhtemel yatırım planları, oluşturulacak master plan bağlamında ayrıntıları ile ele alınmalı ve ilgili olabileceğine inanılan projeler lojistik üs senaryosu içinde değerlendirilmelidir. * Lojistik Platformunun biran önce oluşturulması gerekmektedir Samsun için en önemli sektörlerden biri haline gelecek olan lojistik sektöründeki ana yapılanmanın senaryosunu oluşturmak, master planı hazırlamak, lojistik üs kurmak için yol 7
haritasını çizmek ve oluşan ve oluşabilecek sorunları çözmek için bir organizasyon kurulması gerekmektedir. Çeşitli kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve özel şirketlerin katılımıyla oluşturulacak platform sektördeki en önemli paydaşları bir araya getirmelidir. Böylece lojistik üs olma yolunda en önemli role sahip tüm aktörler arasında birebir iletişim ve işbirliği sağlanabilecektir. * Yerel, ulusal ve uluslar arası düzeyde lobi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir Lojistik başlığı altında bir analiz yapıldığında görülmesi çok muhtemeldir ki Türkiye nin lojistik bakış açısıyla önemli üstünlükleri vardır. Ülkemiz jeo-stratejik açıdan Asya ve Avrupa ile Karadeniz ve Akdeniz arasında köprü konumunda olup üç kıtanın kesişim noktasındadır. Bu bakış açısıyla Türkiye; Avrupa, Balkanlar, Karadeniz, Kafkaslar, Hazar, Orta Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri için bir dağıtım ve toplama(aktarma) merkezi olabilecek özelliği ile uluslararası lojistik açısından çok uygun bir konumdadır. Yani Türkiye, kendisi ile sınırlı kalmaksızın çevresindeki tüm coğrafyaya lojistik hizmet verebilecek bir kapasiteye sahiptir. Türkiye nin sahip olduğu bu özelliklerin Samsun için de geçerli olduğu fikrinden hareketle ve bu özelliklerin lojistik üs kurulması ve başarılı olması için gerekli olduğunun bilinci ile sahip olduğumuz avantajları ön plana çıkarmak, kamuoyu ve karar vericiler üzerinde olumlu görüş yaratmak için yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde lobi faaliyetleri gerçekleştirilmelidir. * Finansman kaynaklarının araştırılması gerekmektedir Samsun lojistik merkezi için planlanan yatırımların finansmanı yatırım türüne göre ortaklar, tedarikçiler ile kamu kurum kuruluşları ve ilgili fonlardan yardım alınarak karşılanacaktır. Finansmanın dağılımı lojistik master plan içinde detaylı bir şekilde anlatılmalıdır. * Yatırım ihtiyaç, plan ve uygulama projelerinin hazırlanması gerekmektedir. Bölgede kurulması öngörülen lojistik merkez için öncelikli olarak mevcut lojistik firmalarının yanında bu alana yatırım yapılması konusunda bilgilendirme faaliyetleri gerçekleş- 8
tirilmektedir. Ayrıca bu sektöre yatırım yapacak olan firmalar süreç bakımından desteklenmelidir. Yatırım ihtiyaçları belirlendikten sonra planlamanın yapılması ile lojisitk merkez oluşumu sağlanmalı ve geliştirilmesi üzerine projeler gerçekleştirilmelidir. * Uluslararası lojistik projelerine entegrasyonun sağlanması Samsun u Avrupa ve İskandinavya ülkelerini Afrika ile buluşturacak bir mega ticaret köprüsünün Türkiye ayağındaki giriş kapısı yapacak olan Viking Projesi ve Rusya nın Karadeniz kıyısı Kavkaz limanından Türk Samsun limanına uzanacak olan tren feri hattı ile Türk ihracatçılarının Samsun limanından Rusya, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Çin'e kadar uzanabilecek bir coğrafyaya ihracat yapabilmelerini sağlayacak olan Samsun-Kavkaz tren hattı projesi gibi uluslar arası projeler ile pazarlar arasında yeni bağlantı noktaları kurulması sağlanacaktır. Böylece hızlanan trafik de lojistik üs olma iddiasını güçlendirecek ve gerekli alt yapının oluşturulması ve master planın aşamalarının hayata geçirilmesi sürecini hızlandıracaktır. Bu önemli potansiyelin değerlendirilerek direkt bağlantı sağlanacak olan merkezler ile uygulama ve gelişim bakımından entegrasyonun sağlanması gerekmektedir. * Samsun ve hinterlandında lojistik işbirliği protokollerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Samsun da oluşturulması için çalışmaları sürdürülen lojistik üs projesi ile aslında sadece Samsun un değil hinterlandındaki pek çok şehrin de faydalanması gündemdedir. Samsun ili, konumu itibariyle Karadeniz Bölgesi nin denize ve İç Anadolu bölgesine doğal geçiş kapısı durumundadır. Bu doğal avantaj dolayısıyla, kurulması planlanan lojistik üssün yine doğal olarak ardında kalan pek çok şehre hizmet etmesi de kaçınılmazdır. Dolayısıyla Samsun un hinterlandında bulunan illerle yapılacak protokollerle bu bölgelerde yapılacak benzer çalışmalar aynı çatı altında toplanabilecektir. Böylece zaman ve finansal açıdan kayıplar engellenecek ve enerjiyi bir bütün olarak tek noktaya aktarmanın avantajları yakalanacaktır. 9
* Samsun-Ankara demiryolu hattının kısaltılması ve hızlandırılması gerekmektedir. Bilindiği üzere artık bir devlet politikası haline gelmiş hızlı tren projeleri ile Türkiye'nin doğusuyla batısını, kuzeyiyle güneyine hızlı tren hatlarıyla bağlamak amaçlanmaktadır, Samsun'un Türkiye'nin Karadeniz'deki en büyük ticaret, sanayi ve hizmet merkezidir ve lojistik bir merkez olma iddiası gerçeğe dönüşmüştür. Lojistik merkezlerde de yapılacak işlerin takibi için en kısa yoldan hızlı trafik akışının sağlanması gerekmektedir. Dolayısıyla hızlı tren bu anlamda çok büyük kolaylık getirecektir. * Karadeniz Havzasındaki tüm muadil ülke kurumları ile işbirliği fırsatlarının araştırılması ve protokoller gerçekleştirilmesi gerekmekedir. * Intermodel taşımacılığın tesisi gereklidir. Ülkemiz jeo-stratejik açıdan Asya ve Avrupa ile Karadeniz ve Akdeniz arasında köprü konumunda olup üç kıtanın kesişim noktasındadır. Coğrafi konumu dolaysıyla kara, deniz, demir ve havayolu ulaşımına son derece hâkim olabilecek potansiyele sahiptir. Ancak Türkiye gibi bütün ulaştırma türlerinin rahatça kullanılabileceği bir ülkede taşımacılığın neredeyse tamamı tek mod üzerinden yapılmaktadır. Kara, deniz, hava ve demiryolu taşımacılığının birbirine paralel olarak gelişimini gerçekleştirmek, oluşturulacak lojistik üslerde bu dört tane taşımacılık modunu bir arada kullanmak ana hedeflerden biri olmalıdır. * Depolama tesislerinin yapılması gerekmektedir. Lojistik köylerin vereceği hizmete ve yapısına göre depolama ve dağıtım sistemlerinin tasarlanması gerekmektedir. Bu nedenle, lojistik köyün iç tasarımı da operasyonları hızlandıracak şekilde ve hizmet edeceği pazarda muhatap olacağı yüke göre planlanmadır. Lojistik bölgelerin yük akışlarının verimliliğini arttırmak, maliyetlerini azaltmak, müşteriye en kısa zamanda ürünü sunarak tedarik zincirini tamamlayabilmek açısından ileri düzeyde depo, antrepo, altyapı, elleçleme sistemleri kurulmalıdır. 10
* Uzman ve kalifiye işgücü yetiştirilmesine katkı sağlayacak lojistik eğitiminin gerçekleştirilmesi gerekmekedir. Lojistik konusunda hem akademik hem pratiğe dayalı eğitim verilmeli ve bölgede ihtiyaç olacak insan gücü hazırlanmalıdır. İlimizde yeni açılacak olan Canik Başarı Üniversitesinde açılacağı müjdesi verilen lojistik bölümü, sektör için gerekli alt yapı ve donanıma sahip personeller için ilk adımı atacaktır. Akademik eğitim ve öğretimin yanı sıra bazı özel sektör temsilcileri ve sivil toplum kuruluşları tarafından mesleki eğitime yönelik yetiştirme programları oluşturulmalıdır. Gerekirse pratik uygulamalar ve staj imkânları ile desteklenebilecek bu eğitimler bu bölgede lojistik konusunda ihtiyaç duyulacak insan gücünün temelini oluşturacaktır. * Yerel düzeyde farkındalık yaratılması çalışmaları yapılmalıdır. Yakın zamanda Samsun un gündemini daha çok meşgul edecek olan lojistiğin Samsun ve TR83 bölge halkına tanıtımı için çeşitli promosyon çalışmaları, fuarlar, seminer ve kongreler düzenlenmelidir. Bu sayede insanların konu hakkında bilgi sahibi olmaları sağlanarak, kamuoyunun desteği alınmaya çalışılmalıdır. * Paketleme ve ambalaj, dış ticaret sektörleri desteklenmelidir Samsun da kurulacak olan bir Lojistik Merkez in aynı zamanda firmaların ihracatını kolaylaştıracak ve uluslar arası mevzuata uygun, depolama sorunlarını en aza indirecek modüler paket ve ambalaj sistemlerini içeren bir paketleme ve ambalaj tesisi de içermesi önemlidir. Böyle bir tesise sahip olan bir lojistik merkez bölgesel ve ulusal ihraç mallarının en doğru ve kabul edilir biçimde ihracatının gerçekleşmesini sağlayacaktır. * Yeni teknolojilerinin kullanımının teşvik edilmesi ve işletmelerin rekabet edebilirliklerinin artırılması gerekmektedir. Kurulacak olan Lojistik Merkez, taşıması yapılan malların her aşamada güvenilir ve hızlı biçimde iletilmesi, en iyi şekilde korunmasının sağlanması ve bu bağlamda merkezden 11
faydalanan işletmelerin rekabet güçlerinin de artırılması amacı ile en yeni teknolojiyi içeren cihaz ve uygulamaları içermelidir. * Gümrükleme işlemlerinin kolaylaştırılması ve ihtisas gümrüklerinin oluşturulması gerekmektedir. * Lojistik İhtisas OSB konusunun değerlendirilmesi gerekmektedir. Lojistik konusunda faaliyet gösteren firmaların bir araya gelerek oluşturdukları bir ihtisas OSB hem sektörde faaliyet gösteren firmaların rekabet güçlerinin artırılması hem de bölgesel bir işbirliği sağlanması konusunda faydalı olacak ve sonucunda Samsun da bulunan lojistik merkezin uluslararası düzeyde hizmet kalitesi ile çalışmasına katkıda bulunacaktır. 12
AÇILIŞ KONUŞMALARI 13
14
Salih Zeki MURZİOĞLU Samsun TSO Yönetim Kurulu Başkanı Sayın valim, değerli katılımcılar Samsun Ticaret ve Sanayi Odası nın düzenlediği Samsun Lojistik Kongresine hoş geldiniz diyor hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. Değerli konuklar bugün burada küreselleşmeyle birlikte öne çıkan tüm sektörleri kaçınılmaz bir şekilde doğrudan ilgilendiren lojistik sektörü üzerine konuşacağız. Küreselleşmenin ivme kazandığı 1990 lardan bu yana dış ticaret ilişkilerinin giderek yoğunlaşmasıyla lojistik sektörü önem kazanmıştır. Ancak lojistik sektörünün gelişimi yeteneklere bağlıdır. Bu olanak ve yetenekler bağlamında mukayese yapıldığında Samsun oldukça ayrıcalıklı bir konuma sahiptir. Samsun şu anda doğudan batıya kuzeyden güneye Asya dan Avrupa ya Rusya dan güneydeki ülkelere ulaşımın yapılabileceği hava, kara, deniz, demir yolu ve enerji hatlarıyla hemen hepsinin kesiştiği noktada ayrıcalıklı bir konumdadır. En kısa ifade ile Samsun lojistik bağlamda bilinen bütün zenginliklere sahip bir kenttir. 15
Değerli konuklar artık kendimiz için üretme devri çoktan sona ermiştir. Dolayısıyla artık rekabet ortamı da küresel düzeylere taşındı. Küresel düzeyde rekabet, daha hızlı hazırlanmayı ve daha çabuk teslim etmeyi gerektiriyor. Aynı zamanda uluslararası piyasalarda pazar payını muhafaza etmeyi ve artırmayı, düşük maliyetle girdi temini ve üretimin uluslararası rekabet edebilir fiyatlarla gecikmeden zamanında arz edilmesini gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda Samsun un sahip olduğu az önce ifade etmiş olduğum imkân ve yetenekleri harekete geçirmek hepimizin sorumluluğundadır. Elbette bu sorumluluğu yerine getirmede tüm kurumlar benzer bakış açısına sahiptir. Bu bağlamda Samsun Büyükşehir Belediyesinin Türkiye nin ilk lojistik köyünü kazandırmasındaki başarısı takdire şayandır. Yine aynı şekilde bölgede önemli insan kaynağı yetiştiren 19 Mayıs Üniversitesinin lojistik meslek yüksek okulu oluşturması yönündeki girişimleri aynı şekilde takdir kazanmaktadır. Bu bağlamda bundan sonra önemli olan bu yöndeki kararlılığımızı sürdürmektir. 5 milyon nüfuslu hinterlanda sahip, bölgenin merkez kenti ve tek büyük şehri olan SAMSUN bugün bölgenin ticaret merkezi, sanayi merkezi, eğitim merkezi, sağlık merkezidir ve artık lojistik merkezidir de. Samsun lojistik bağlamda Viking treni projesi, Kafkas tren feribot hattı projesi gibi uluslararası projelerle anılan bir kenttir. Samsun lojistik sektörünün gününü ve geleceğini konuşurken artık vazgeçilmez bir aktördür. Bugün oldukça verimli geçeceğine inandığım kongrede, tabiri caizse bu işin bilirkişileri ile birlikte olacağız. Bu nedenle sözü daha fazla uzatmadan gelen misafirlerimize huzurlarınızda hoş geldiniz diyor; kongremizin başarılı geçeceği umuduyla hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. 16
Yusuf Ziya YILMAZ Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Çok saygıdeğer konuklarımız, saygıdeğer bilim adamları, saygıdeğer bürokratlar, sivil toplum kuruluşlarının çok saygıdeğer yöneticileri, sanayi ticaret odamızın değerli başkanı, kamu yöneticileri, hanımefendiler, beyefendiler, basınımızın değerli temsilcileri Sizleri hep birlikte Samsun da görmekten sonra derece mutlu olduğumu her şeyden önce ifade ederek ve sabahleyin de bir başka program dolayısıyla daha önceden organize edilmiş programı iptal edemediğim için gelemediğimi de ifade ederek hepinizden özür diliyorum ve içten hoş geldiniz dileklerimi iletiyorum. Hoş geldiniz sefa getirdiniz. Efendim Samsun da lojistik olayını aşağı yukarı dört yıldır tartışıyoruz. Tartışıyoruz dersem belki sanki çok geniş bir platforma oturmuş son derece bilimsel, teorik bir takım teknik konuları ayrıntılarla konuştuğumuz anlamına gelmesin. Ama amatör de 17
olsa içtenlikle ve samimi şekilde Samsun da lojistik alt yapısı geliştirmemiz hakikaten el yordamıyla değil doğru bir proje ile gerçekleştirmemiz gerekir konusundaki bir kanaatle birkaç bilimsel toplantı yapıldı. Yine bu salonda bunlardan bir tanesi olan bir toplantıdayız. Ve sanayi dış ticaret müsteşarlığımızla çok yakın dirsek teması gibi devlet demir yollarımızla, ulaştırma bakanlığımızla çok yakın dirsek temasıyla yapabildiğimiz ölçekte bir takım diyaloglar geliştirmeye başladık. Yani dört yılı aşkın süredir Samsun kamuoyunun kulağını bu yönde oldukça doldurduk ama çok somut bir şeyler yaptık, şunları şunları çözdük hallettik diyebileceğim boyutta bir şeyi yapamamış olmanın eksikliğini duyuyorum huzurlarınızda. Yalnız tabi bir kere bir belediye başkanı olarak neden bu konuyu bu kadar sahiplendiğimi anlatarak ya da neden bu konuyu bu kadar hassasiyetle eğildiğimi anlatarak sözlerimi sürdürmek istiyorum. Efendim, her şeyden önce bizim Samsun da bir strateji planımız var. Biz bu kentin gelecekte nasıl kalkınacağına dair bir yön haritasına sahibiz. Bu yol haritasındaki üstüne basmamız gereken düğmelerden bir tanesi Samsun u Türkiye nin kuzeye açılan bir kapısı haline getirmek ve tarihten beri gelmekte olan bir dış ticaret şehri kimliğiyle ilgili Türkiye nin dış ticaretinin kuzeye açılan kapısının bir sıçrama basamağı haline getirmek. Bu yöndeki bir stratejik planlama kararımızın gereği biraz bu konunun üzerindeyiz, bu kararımızı Devlet Planlama Teşkilatımızla birlikte verdik. Yani biz kendi kendimize böyle bir misyon böyle bir vizyon biçerek oturup bununla övünmüyoruz, buna Devlet Planlama Teşkilatımızla birlikte yaptığımız bir stratejik planlama sonucunda karar verdik. Değerli dostlarım, değerli konuklarım Benim çocukluk yıllarımdan çok daha öncesinde Samsun, Osmanlı nın son zamanlarında tütün ile başlayan bir ticaret şehri kimliğine yöneliyor ve hakikaten burada tütünün popülaritesinden kaynaklanan bir şeyle -işte hep söylerler eski ağabeylerimiz birçoğu şu anda yaşamıyor, yaşayanlardan yaşı çok ilerleyenlerden de söylüyor ki- 9 18
tane konsolosluk vardı. Şurada Fransız konsolosluğu vardı, şurada İtalyan konsolosluğu vardı, şurada Avusturya konsolosluğu vardı diyorlar. Bu konsoloslukların varlığı bu kentin ticarete dönük bir hinterland olma yönündeki çabalarının ürünü idi diyorlar o dönemde. Neden de tütün diyorlar. İşte bilinen tütün ihracatıyla ilgili bir sürecin planlaması sonucunda oluşmuş olan bir vizyondur bu. Bu vizyon ta 70 yıllar 80 yıllara doğru tütünün kalitesinin azalmasıyla biraz düştü. Samsun yatırımlarını yeterince almadığı için bu vizyonda biraz gölgelenme oldu, biraz düşüklük oldu. Ama son yıllarda bildiğiniz gibi kuzey komşumuz Rusya, Ukrayna, Gürcistan, Romanya, Bulgaristan gibi bu ülkelerin Türkiye yle olan yakınlaşması ve Türkiye yle olan dirsek temasını arttırma yönündeki kararlar, en son hükümetin bizim bu kuzey komşular ile olan ticaretimiz konusunda geliştirdiği birçok proje ve projeksiyonlar bizim stratejik planlamada Samsun a biçtiğimiz vizyonun ne kadar doğru olduğunu gösteriyor. Şimdi çıkış noktamız buraydı. Belediye Başkanı olarak ben niye bu kadar bu konuda heyecanlıyım? Yani mesele beni niye bu kadar ilgilendiriyor? Benim ülkemin Dış Ticaret Müsteşarlığı nın, Ulaştırma Bakanlığı nın, sanayi ticaretinden sorumlu olan bütün kamu özel sektör gruplarının işi olan bu konuda belediye başkanı olarak ben niye bu kadar kıpır kıpırım onu anlatmak istiyorum. Efendim o stratejik planlamamın düğmelerinden bir tanesi buysa, bu kenti kalkındıracak ve geleceğe taşıyacak olan iktisadi gelişmenin çıkış noktalarından birisi buysa e benim buna duyarsız kalmam mümkün değil. Şunun için mümkün değil; şunun altını çiziyorum ki 81 tane il var bu ülkede! Bu illerin yöneticisi olan belediye başkanlarından bir tanesi yoktu ki ben benim kentimin ticaretiyle ilgileneyim, bana ne kardeşim ticaret benim işim değil ya, ben belediye başkanıyım diyemez. Şunun için diyemez; Ekonomisi gelişmemiş bir kentin belediye hizmetleri de olmaz. Ekonomisi gelişmemiş bir kentte belediye hizmetlerinin kalitesini yükseltemezsiniz çünkü ekonomisi yükselmemiş bir kentin kişi başına düşen geliri yükselmediği sü- 19
rece siz istediğiniz kadar sağı solu süsleyin püsleyin, bunlar karın doyurmaz. İnsanların ekonomisini, günlük hayatındaki iktisadi kişi başına düşen geliri yükseltmediğiniz sürece bu belediye hizmetleriyle ilgili yapacağınız işlerin finansmanını bulamayacağınız gibi, bulsanız bile insanları mutlu edemezsiniz. Yani şimdi büyük yaptığınız bir planlama gelip de sizin kentinizdeki yatırımcı oraya yatırım yapacak takatı ve fizibiliteyi bu kentte görmediği sürece siz istediğiniz kadar iyi planlamalar yapın iyi programlar yapın bunun sonu yok. Kısacası kentimizin geleceğe taşınmasında belediye hizmetlerinden önce kentimizin zenginleşmesini vazgeçilmez bir ilk olarak görüyoruz. Kentimizin iş adamının kentimizin yatırımcısının açık olması ekonomisinin güçlenmesini, yatırım performansının yükselmesini kentimizde belediye hizmetlerinin de yükseltmemizin vazgeçilmez bir parçası, vazgeçilmez bir tamamlayıcısı olarak görüyoruz. Bu bakış açısında bu arada 3 4 sene içerisindeki el yordamıyla yapmaya çalıştığımız şeyleri de -içimizde hiç yabancı yok çünkü hep birlikteyiz, yabancı olan konuklarımız da bu projenin bu planlamanın bu programın heyecanla takipcisi olduklarına inandığım için bende hiç bi sınırlama koymaksızın- bu 4 sene içersindeki serüveni bir anlatmak istiyorum. Efendim şimdi biz stratejik planlamaca şehrin düğmesine basacaksak o zaman bunun önündeki en önemli engellerden bir tanesi eğer Samsun da lojistik altyapısını geliştirmek gerekiyorsa dedik bu konuyu biz nasıl yapacağız? Bu lojistik denen şey nedir? Bunu bir öğrenelim dedik. İnanın biz bunu bir öğrenelim dedik, Sanayi Ticaret Odamızla temasa geçtik. O arada sayın Ticaret Odamız Dış Ticaret Müsteşarı yla temasa geçti. Aklımıza hiç Ulaştırma Bakanlığı falan gelmiyor, o zaman Ulaştırma Bakanlığı bu konuyla çok da ilgilenmiyor. Bu arada yanlış birşey oluyor Samsun da -değerli il başkanım burada Fuat Köktaş Bey- Fuat Köktaş Bey lojistikçi bu kentin lojistiği ile ilgili konularda ikili temaslarımız esnasında bana lojistiği öğretiyor, ben lojistiği ondan öğreniyorum yani önemini bana vurguluyor. İşte Samsun un önünde 20
devlet demir yolunun elleçleme yükleme boşaltma ambarlama hizmetleriyle ilgili bu güdüklüğün bu haliyle bu kenti bir yere götüremeyeceğini anlatıyor. Bunu daha geniş kapasitelere dönüştürmemiz gerekir sözünü ben belediye planlamalarına taşımaya başladım ve bu kentin önünde Devlet Demir Yolları nın o dar alanlarda, o kapalı, o izbe, o 1940 lı yıllarda veya 30 lu yıllarda yapılmış olan, işte revizörlük atölyeleri, ambar hizmetleri, lojistik müdürlükleri vesaire gibi şeyleri şehrin önünden kaldırıp işte yeni bir lojistik köyü denilen bir yere taşıma yönünde DDYD ile olan bir protokolü yapma konusuna değerli il başkanımızla o zaman birlikte bir koordinasyonla başladık. Bu çalışmalar esnasında bir lojistik altyapı projelendirmesini de yapmamız gerekiyor noktasında henüz değiliz. Henüz Devlet Demir Yollarımızın bu konuda yaptığı işlerin kapasitesini büyütmenin heyecanı içerisindeyiz. Ayrıca da şehri deniz ile de buluşturmak istiyoruz. Bu liman önüne yapılmış olan bu antrepolar yüzünden şehir halkı denize küsmüş, deniz çok kirlenmiş büyük bir çevre problemi haline gelmiş bir sorunu çözme yönündeki heyecanla olaya bakıyoruz. Lojistik boyutuna daha sonra ulaşıyoruz. Derken Devlet Demir Yolları nın değerli yöneticilerine de buradan teşekkürlerimi ve şükranlarımı arz ediyorum; yaptığımız protokollerle birlikte aşağı yukarı 15 16 trilyonluk para harcadık ve şehrin doğusunda Gelemen denen yerde devlet demir yollarımıza bir lojistik köyü yaptık. Samsun un önünde yaptıkları hizmetleri o noktaya doğru getirme konusunda Dış Ticaret Müsteşarlığı yla olan temaslarımız esnasında Kaan Bey diye bir arkadaşla tanıştık. Orada daire başkanıydı, lojistik işinin başındaydı. Bana dedi ki; Başkanım yani bu heyecanınızı çok şeyle karşılıyorum yani takdirle kutluyorum. Biz dedi, Mersin de bir lojistik master planı yaptık sizin kentinizdeki lojistik master planını yapsanız bu heyecanınızı doğru yönlendirmiş olursunuz. Bir master plana ihtiyacınız var sizin, aynen bir sahil master planı gibi bir kentsel master plan gibi bir lojistik master plan yaptırsanız iyi olur ve büyük bir olay da değil, biz 21
de bu olayda biraz fonumuz da var küçük bir bütçemiz de var biz de size destek oluruz. Mersin lojistiğini yaptığımız unsurlarla da sizi tanıştırırız bir araya getiririz. Siz bu işe sahip çıkın biraz da belediye katkılarını kullanırsanız bir lojistik master planına şehrinizi kavuşturursunuz. Hevesle hemen ben atladım Zafer Çağalayan a gittim. Millet vekillerimizle konuştum çeşitli işte yetkili arkadaşlarımızla temasa geçtik. Zafer Bey sağ olsun beni Dış Ticaret Müsteşarı -yanlış hatırlamıyorsam- şu andaki Dış Ticaret Müsteşarımızla tanıştırdılar. Dış Ticaret Müsteşarımız dedi ki: Güzel yani doğru yoldasınız da yani bu işten bizden destek gelmez size. Dedi. Yani biz bu işte çok fazla katkı size sağlayamayız, siz bunu yerel imkanlarınızla yapabilirseniz yapın. Deyince doğrusu benim heyecanım biraz kırıldı. Ben kalkmışım düşmüşüm yollara yani bir benim devletimin dış ticaretinin yapılması gereken bir yolda bir belediye başkanı olarak işimi gücümü bırakmışım bu kentin değil ki ben sonuçta benim ülkemin kuzeye açılan dış ticaretini geliştirme yönünde bir çaba içerisindeyim. Yani 3 kuruşun 5 kuruşun peşinde bir adam yerine beni düşürüyorlar gibi geldi bana. Dedim ki; Tamam efendim. Ben bilmiyorum, ben sizin de aman başkan aferin ya, sen ne kadar iyi bir yoldasın, gel biz senin elinden tutarız sen 3 kuruş koy 5 kuruş da biz koyalım, hadi şu işi yapalım dersiniz diye buralara geldim efendim. O zaman bilmiyorum, kalsın o zaman, ben bu işi kendim halletmeye çalışayım dedim. Bunu size bütün samimiyetimle anlatıyorum. Bunları konuşalım ki yani doğru yöne yönelelim. Kısacası biz o arada işte Devlet Demir Yollarımız daha doğrusu Ulaştırma Bakanlığımızın Bakan Danışmanımız Sami Kabaş Bey: Efendim! dedi. Bu konuda moraliniz bozulmasın, yani biz bu konuda destek oluruz size, sizin planlama gücünüzü ve planlama bir yerlerde bir araya getiririz kullanırız. falan dedi. Biz o arada yine durmadık kendimize göre Toybelen denen bir mevkide aşağı yukarı 500 dönümlük bir alanı lojistik planlamasına tabi tuttuk. Ankara yolunun hemen çıkışında bir plato vardır, oradaki alanın bir kere bir çevre düzeni planını yaptık sonra 5000 liğini yaptık 22