FAALİYET RAPORU OCAK 2014 Hazırlayan: KTSO Basın Danışmanı Hüseyin EZGİN Bu sayıda: Kuzey-Güney Fiyat Araştırması Raporu sonuçları açıklandı; Yerli üretim tüketiciyi bir emniyet kemeri gibi koruyor Limasol Bankası ile Sanayi Odası ndan Anlamlı İşbirliği 2 Dışişleri Bakanı Nami Odamızı ziyaret etti 3 İzmir Ticaret Odası heyeti Sanayi Odası nı ziyaret etti 3 İlkokullara ziyaret devam ediyor 3 Atasoy: Kuzey Kıbrıs a yatırım için bürokratik engeller kalkmalı Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği ni ziyaret ettik Navlun desteği yürürlüğe girdi Döviz kurlarındaki artışa karşı Odamızın Basın Bildirisi 6-7 4 5 5 Sanayi Odamızın bağımsız bir araştırma şirketine yaptırdığı Kuzey-Güney Fiyat Araştırması Raporu nun sonuçlarına göre, Kasım 2013 itibarıyla marketlerde satılan ürünlerde KKTC nin, Kıbrıs Rum Kesimi nden ortalama %82.26 daha ucuz olduğu açıklandı. Yeşil Hat ın kuzey ve güneyinde kırsal ve kentsel tüketimin en yoğun olduğu iki marketten fiyatlar alınarak ve DPÖ Tüketici fiyatları Endeksi göz önünde bulundurularak ortaya çıkarılan ürün sepeti üzerinden yapılan araştırmada, Euro kur değerinin Kasım ayı değeri olan 2.74 TL den işleme konuldu. Konuyla ilgili basın toplantısı 30 Ocak ta başkanımız Ali Çıralı, yönetim kurulu üyeleri ve Prologue Consulting Ltd. Direktörü Mine Yücel in katılımıyla yapıldı. Araştırma sonuçlarına göre, ürünlerin % 82,26 sında kuzey, güneyden daha ucuz. Ürün gruplarının ortalamasının alındığı ve aynı ithal marka ürünlerin bulunabildiği ve Kasım ayı Euro (2,74 TL) kuruyla kuzey, güneyden yaklaşık %40 daha ucuz. Aynı ürünleri kuzeyde almak için yaklaşık 1083 TL ödenirken, güneyde 1522 TL ödeniyor. Ürün gruplarının ortalamasının alındığı ve aynı ithal marka ürünlerin bulunabildiği liste dikkate alındığında, kuzeyde üretimi olan ürünlerde, ithal muadillerini dikkate aldığımızda, kuzeyin güneyden parasal bazda % 53,07 oranında daha ucuz olduğu görülüyor. Buna karşılık KKTC de üretimi olmayan ürünler listesinde kuzey, güneyden sadece %15 oranında daha ucuz. Çıralı: Yerli üretim adeta bir emniyet kemeri gibi koruyor Araştırma sonuçlarını değerlendiren Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, bu veriler ışığında kuzeydeki yerli üretimin, ithal muadillerinin fiyatlarını kontrol altına alarak, adeta bir emniyet kemeri gibi tüketiciyi koruma görevi üstlendiğini söyledi. Yerli üretimi olmayan ve güneyde daha ucuz olan ürünlerle ilgili örneklerse şöyle: 100 ml diş macununun grup ortalaması güneyde 5,68 TL, kuzeyde 11,72 TL, güney % 51,5 daha ucuz. 100 gr aynı marka ithal hazır kahve güneyde 8,77 TL, kuzeyde 12,33 TL, güney %28,9 daha ucuz. 600 gr bebek mamalarının grup ortalaması güneyde 25,73TL, kuzeyde 36 TL, güney %28,5 daha ucuz. Yerli üretimi olan ve üzerinde Fiyat İstikrar Fonu da olan ürünlerle ilgili örnek verecek olursak:
sayfa22 1000 ml dondurmanın grup ortalaması kuzeyde 4,65 TL güneyde 13,29, kuzey %185,8 daha ucuz. Çıralı: Sanayi ülkenin vazgeçilmez sektörü KTSO Başkanı Ali Çıralı sanayi sektörünün ülkeye katma değer yaratan, istihdam sağlayan, tüketici lehine piyasa fiyatlarını dengeleyen, vergisini fazlasıyla ödeyen, ve ihracatın önemli bir miktarını temsil eden vazgeçilmez bir sektör olduğunu vurguladı. Yerli üretimi koruyan Fiyat İstikrar Fonu nun (FİF) pahalılık yaratarak alışverişi güneye kaydırdığı iddiasının bu araştırmayla çürütüldüğünü söyleyen Çıralı, yerli üretimi korumak amacıyla uygulanan FİF kapsamındaki hemen her ürünün Kuzey Kıbrıs ta Güney den ucuz olduğunu bildirdi. Çıralı bu anlamda tüketicinin daha uygun fiyatlı ürün almasını sağlayan ve yerli üretimi korumak maksadıyla Fiyat İstikrar Fonu oranlarında düzenlemelerin yapılması ve gerçek anlamda yerli üretimi koruyacak şekilde geliştirilmesi gerektiğini ekledi. Yücel: Yerli üretimi olan ürün çeşitlerinde KKTC yüzde 84,21 daha ucuz Prologue Consulting Ltd. Direktörü Mine Yücel de araştırmanın yerli üretimi olan ürünlerde Kuzey Kıbrıs ın Rum kesiminden %84,21, yerli üretimi olmayan ürün gruplarındaysa % 79,2 daha ucuz olduğunu belirtti ve bunun %82,26 lık ortalamayı oluşturduğunu kaydetti. Limasol Bankası ile Sanayi Odası ndan Anlamlı İşbirliği Kurumsal işbirliğinin önemine inanan ülkenin 2 köklü ve güçlü kurumu Limasol Türk Kooperatif Bankası(LTKB) ve Kıbrıs Türk Sanayi Odası(KTSO) 17 Ocak ta ortak işbirliği için protokol imzaladılar. KTSO Genel Merkezi nde geçtiğimiz hafta içinde düzenlenen etkinlikte 2 kuruluşun işbirliğini öngören protokole LTKB Genel Müdürü İlkin Yoğurtçuoğlu ve KTSO Genel Başkanı Ali Çıralı imza koydular. Limasol Bankası nın uygun koşullarla sunduğu kredi olanakları ile diğer tüm Bankacılık ürün ve hizmetlerinin ayrıcalıklı fiyatlamalarla KTSO ve Sanayicilere sunulması yanında, Limasol Sigorta nın sunduğu özel poliçe fırsatları ve benzeri hizmetlerinden KTSO üyelerinin yararlanmalarını öngören protokol etkinliğinde konuşan ; LTKB Genel Müdürü İlkin Yoğurtçuoğlu, Banka olarak ülke ekonomisinin ayakta kalabilmesi için sanayicinin üretimden kopmadan çarkları döndürmesi gerektiğine inandıklarını, bu çerçevede sanayicilere yatırımcılara her türlü olanakları zorlayarak yardımcı olmayı sürdüreceklerini söyledi. Yoğurtçuoğlu, teknik düzeyde sürdürülen çalışmaların olumlu sonuçlanmasına katkı koyan başkan ve oda yönetimine teşekkür ederek işbirliği protokolünün 2 kuruma olduğu kadar ülke ekonomisine de hayırlı olmasını diledi. KTSO Başkanı Ali Çıralı da oda üyelerine yeni olanaklar sağlayan protokolün hazırlanmasında anlayış gösteren Limasol Bankası üst yönetimine teşekkür ederek, protokolün ülke için de oda üyeleri için de verimli olmasını temenni etti. Konuşmalardan sonra karşılıklı imzaların atılmasıyla etkinlik tamamlandı.
Dışişleri Bakanı Nami Odamızı ziyaret etti sayfa33 Dışişleri Bakanı Özdil Nami, 7 Ocak ta Kıbrıs Türk Sanayi Odası nı (KTSO) ziyaret etti. Sanayi Odası nın daha önce yaptığı ziyarete karşılık niteliğindeki ziyarette Nami ve KTSO Başkanı Ali Çıralı açıklamada bulundu. Dışişleri Bakanı Özdil Nami, Dışişleri Bakanlığı nın yeni dönemde Kıbrıs sorununa olduğu kadar, ekonominin dışa açılımı konusunda da çalışmalarına yoğunluk vereceğini söyledi. Nami, sivil toplum örgütlerine gerek Kıbrıs sorunu gerekse Bakanlığının faaliyetleri ile ilgili bilgi aktarıp, Sanayi Odası yetkililerinden de ekonomi, Kıbrıs sorunu diğer konulardaki görüşlerini dinlemek istediklerini kaydetti. Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı da ziyaret için Nami ye teşekkür ederek, daha önce Dışişleri Bakanlığı na gerçekleştirdikleri ziyarette dış temsilciliklerin sadece siyasi değil ekonomik faaliyetlerde de bulunması gerektiğinin önemine işaret ettiklerini söyledi. Çıralı bazı temsilciliklerden kendilerine dönüş olduğunu kaydederek, diğer temsilciliklerden de ihracatı artırmaya yönelik çabalara destek olma yönünde hareket beklediklerini dile getirdi. İzmir Ticaret Odası heyeti Sanayi Odası nı ziyaret etti İzmir Ticaret Odası ndan (İTO) Ekrem Demirtaş başkanlığındaki heyet 31 Ocak ta Kıbrıs Türk Sanayi Odası nı (KTSO) ziyaret ederek Oda Başkanı Ali Çıralı ile görüştü. İTO Başkanı Demirtaş ziyarette yaptığı konuşmada, Meclis Başkanı Sibel Siber, Başbakan Özkan Yorgancıoğlu ve Başbakan Yardımcısı, Ekonomi, Turizm Kültür ve Spor Bakanı Serdar Denktaş ın ardından KTSO yu ziyaret etmekten duydukları memnuniyeti İlkokullara ziyaret devam ediyor belirtti. KKTC yi Nisan ve Mayıs aylarında bu kez işadamlarıyla ziyaret edeceklerini ifade eden Demirtaş, İTO olarak KTSO ile birlikte işbirliği yapmak istediklerini kaydetti. Demirtaş, ülke ekonomisine katkıda bulunabilme yönünde ellerinden gelen herşeyi yapmaya hazır olduklarını da dile getirerek, KTSO yu yurtdışında katılacakları tüm fuarlara katılmaya davet etti. KTSO Başkanı Ali Çıralı ise, Ekrem Demirtaş başkanlığındaki İTO heyetini ağırlamaktan duyduğu mutluluğu belirterek, İTO ile işbirliği yapmak istediklerini kaydetti. Ürettiğimizi satabilme konusunda sizin yardımınıza ihtiyacımız var diyen Çıralı, KKTC de üretilen rakı ile Türk Kahvesi ni Türkiye pazarlarında satmak istediklerini vurguladı. Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Yerli Ürün Haftası etkinlikleri çerçevesinde, ilkokul çocuklarına yönelik hazırlanmış olan Kuzey Kıbrıs Ürünleriyle Sağlıklı Besleniyorum isimli bilgilendirme kampanyası, çerçevesinde 16 Ocakta İskele de İlker Kartel İlkokulu ziyaret edildi. İlkokulun 5. Sınıf öğrencilerine harnup ve zeytin broşürleri dağıtılarak yerli üretimin önemi anlatıldı. Çocuklara daha sonra harnup yemişi dağıtıldı.
Sayfa 4 Türk-Sanayici İş Kadınları ve İşadamları Konfederasyonu ve Türkiye Konfederasyonlar Topluluğu Genel Başkanı Nezaket Emine Atasoy ile beraberindeki heyet KTSO yu ziyaret etti Atasoy: Kuzey Kıbrıs a yatırım için bürokratik engeller kalkmalı Kuzey Kıbrıs ta yatırım ve işbirliği imkanlarını araştırmak üzere gelen,türk- Sanayici İş Kadınları ve İşadamları Konfederasyonu ve Türkiye Konfederasyonlar Topluluğu Genel Başkanı Nezaket Emine Atasoy ile beraberindeki heyet Kıbrıs Türk Sanayi Odası nı (KTSO) ziyaret etti. Ziyarette konuşan Genel Başkan Nezaket Emine Atasoy, Kuzey Kıbrıs ta yatırım ikliminin iyileştirilmesi gerektiğini vurgulayarak, Yatırımın cazip hale gelmesi için mevcut bürokratik engellerin kalkması gerekir dedi. Nezaket Emine Atasoy, dünyanın her yerinde Kuzey Kıbrıs a uygulanan izolasyonların ve ambargoların kaldırılması için lobicilik faaliyetlerini ağırlıklı olarak sürdürdüklerini ifade ederek, Her dış temasta ilk konumuz Kuzey Kıbrıs oluyor. Rumların AB dönem başkanı olması daha da etkili lobicilik faaliyetleri yürütmelerine neden olmuştur. Ancak bizler de buna karşılık lobicilik faaliyetlerimizi artırarak sürdürüyoruz diye konuştu. Atasoy, birlikte güç ve işbirliği önerisinde bulundu. Türk-Sanayici İş Kadınları ve İşadamları Konfederasyonu ve Türkiye Konfederasyonlar Topluluğu Genel Başkanı Nezaket Emine Atasoy ile beraberindeki heyet 15 Ocak ta saat 12.00 de KTSO ya bir ziyaret gerçekleştirerek Oda Başkanı Ali Çıralı ve bazı yönetim kurulu üyeleriyle görüştü. Nezaket Emine Atasoy a ziyarette, eski bakanlarımızdan Konfederasyonlar Topluluğu Genel Başkan Yardımcısı Şerife Ünverdi, Konfederasyonlar Topluluğu KKTC Temsilcisi milletvekili Afet Özcafer, Türkiye Gençlik Federasyonu Genel Başkanı Feridun Cevahiroğlu ve konfederasyonun bazı yönetim kurulu üyeleri eşlik etti. Nezaket Emine Atasoy: Engelleri aşmak için birlikte çalışmalıyız Aynı zamanda, tekstilden kimyaya, otomotivden inşaata kadar birçok alanda faaliyet ve yatırımları bulunan Atasoylar Prestij A.Ş Şirketler Topluluğu Yönetim Kurulu Başkanı da olan Nezaket Emine Atasoy, engelleri aşmak için sivil toplum örgütleriyle siyasilerin birlikteliğinin önemine vurgu yaparak, Hem devletler, hem de sivil toplum örgütleri birlikte hareket ederse zaman içinde tüm ambargo ve izolasyonlar ortadan kalkar. İş dünyasını hatta dünyadaki devlet adamlarını Kuzey Kıbrıs a çekmek ve davet etmek gerekir. Yılmadan çalışırsak Kuzey Kıbrıs mutlaka bağımsızlığına kavuşacaktır. Sizlerle birlikte çalışma arzusundayız diye konuştu. Nezaket Emine Atasoy, Kuzey Kıbrıs ın sağlık turizmi açısından uygun olduğunu ifade ederek, Devletin yatırımın önündeki bürokratik engelleri kaldırması gerekir. Yatırımcı buradaki engellere takılıyor. Yatırım iklimi iyileştirilmeli. Bizler güç birliği yapmaya hazırız dedi. Emine Atasoy konuşmasının sonunda, belirli zamanlarda Türkiye den ve Kuzey Kıbrıs tan işadamlarının burada toplanarak, Kuzey Kıbrıs menfaatleri doğrultusunda gerekirse hükümetlere baskı yapılabileceğini de söyledi. Ali Çıralı: Ekonomik yönden güçlü olursak problemleri aşarız KTSO Başkanı Ali Çıralı, ziyaretten duyduğu memnuniyeti dile getirerek, Güç ve işbirliği önerisinde bulunmanız bizleri son derece mutlu etmiştir. Sürdürülebilir bir ekonomik yapı içerisinde olduğumuz söylenemez. Eğer ekonomik yönden güçlü bir ülke olursak problemleri çok rahat aşarız dedi. Ali Çıralı, ambargolar, izolasyonlar ve yasakların ekonomik gelişmenin önünde büyük engel teşkil ettiğine değinerek, ülkede turizm ve eğitim alanında yatırımlar yapıldığını, bunun dışında ülkeye yatırımcı gelmediğini anlattı. Kıbrıslı Türklerin üretebilme yeteneği olduğuna da değinen Ali Çıralı, Fakat maalesef ürettiğimizi özellikle Türkiye ye satma konusunda sıkıntı yaşıyoruz. Türkiye pazarı bize çok fazla açık değildir. Hellim ihracatı konusunda sıkıntı yaşamıyoruz. Ancak diğer ürünlerde yabancı ülkelere uygulanan mevzuat duvarıyla karşılaşıyoruz. Türkiye nin bizden mal alırken bizi bir ili gibi görerek işlem yapmasını istiyoruz diye konuştu. Çıralı konuşmasının sonunda ithalat ve ihracat rakamları konusunda bilgi vererek, ihracatın ithalatı karşılama rakamlarının düşüklüğünden söz etti.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği ni ziyaret ettik Sayfa 5 Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı beraberindeki heyetle 27 Ocak ta Kıbrıs Türk Tabipleri Birliğini ziyaret ederek, Birlik Başkanı Dr. Filiz Besim ile görüştü. Görüşmede, gıda konusunda son günlerde yaşanan sıkıntılar ele alınarak, bu konuda yapılabilecek ortak çalışmalar üzerinde duruldu, karşılıklı görüş alışverişinde bulunuldu. Ayrıca birlik ve odanın ileride yapabilecekleri ortak faaliyetler ele alındı. Navlun desteği yürürlüğe girdi Başbakan Yardımcılığı, Ekonomi, Turizm, Kültür ve Spor Bakanlığı ile yapılan istişareler neticesinde İhracatta uygulanmakta olan navlun desteklerinde bazı iyileştirmeler sağlanarak 1 Ocak 2014 itibariyle Bakanlar Kurulu Kararının resmi gazetede yayınlanması suretiyle yürürlüğe girdi. Yeni karara göre Türkiye ye yapılan ihracatta eskiden sadece gemi taşıma bedeli teşvik kapsamındayken, yeni uygulama ile Ticaret Dairesi Müdürlüğü tarafından uygun bulunması halinde tüm navlun bedelinin ödenmesi mümkün olabilecektir (İhracatçı firmanın satış faturasının % 15 ini geçmemek kaydıyla). 3.ülkelere yapılan ihracatta eskiden navlun bedelinin %80 teşvik kapsamındayken, yeni uygulama ile Ticaret Dairesi Müdürlüğü tarafından uygun bulunması halinde tüm navlun bedelinin ödenmesi mümkün olabilecektir (İhracatçı firmanın satış faturasının % 20 sini geçmemek kaydıyla). Daha fazla bilgi için Odamızdan Feriha Bıyıkoğlu na ulaşabilirsiniz; E: fbiyikoglu@kiso.org T: 0392 225 81 31
Sayfa 6 KTSO nun Döviz Kurlarındaki Artışa Karşı Önerilerini basın bildirisi ile kamuoyuna paylaştı; Dövizdeki yükselişin ülkede birçok alanda olumsuz hissedilmesine karşılık, doğru ithalat politikalarıyla bu durum cari açığın kapatılması yönünde fırsata çevrilebilir. Döviz borçlarının yeniden yapılandırılmaması halinde zincirleme reaksiyonla sosyal çöküntüye ve işletmelerin iflasına neden olacağı ortadadır. Bu durumdan en çok etkilenen sektörlerin başında emlak piyasası gelmektedir. Sektör geçmiş yıllarda yaşadığı büyük krizi tekrardan karşısında bulabilir. Bunun acilen önlemleri alınmalı, müteahhitlik ve ilgili sanayi sektörlerinin desteklenmesi gerekmektedir. Piyasalarda döviz kullanımını aşağı çekecek ve üretim girdi maliyetlerini düşürerek, mal ve hizmet üretimini artırıcı önlemlere acilen ihtiyaç duyulmaktadır. Tüm bu saptamaların ışığında Kıbrıs Türk Sanayi Odası nın önerileri şöyledir: Cari Açığın Kapatılması: Birçok alanda yarattığı olumsuzluklara rağmen, sürdürülebilir yapıdan uzak, gereğinden fazla ithalat yapan KKTC gibi ülkeler için, doğru politikalarla döviz artışı, cari açığın düşürülmesi konusunda bir fırsata çevrilebilir. Önlem 1 - Lüks Tüketiminin Kontrol Altına Alınması: Lüks ve halk sağlığı açısından sakıncalı kabul edilebilecek ürünlerin ithalatında FİF oranlarının yükseltilmesi veya FİF uygulaması olmayanlara fon konması. Önlem 2 Yerli Üretimi Olan İthal Ürünlerin İthalatının Düzenlenmesi: Yerli üretimi olan ithal ürünlerin tümünün FİF oranlarının en az %10 oranında artış yapılması. Bu uygulama ile birlikte ithalatın azaltılarak, KKTC deki katma değerin artırılması hedef alınacaktır. Önlem 3 İthal İkame Uygulaması: KKTC de üretimi olmayan ancak üretilebilmesi mümkün ve fizibilitesi uygun olan sektörlerin belirlenmesi ve yatırımlarının teşvik edilmesi. Bu sektöre faizsiz kredi ve hibe programlarının Önlem 1 ve 2 de belirtilen FİF gelirlerinden karşılanması. Önlem 4 İhracatın Artırılması: KKTC ürünlerinin daha rekabetçi olacağı bir dönemde, ihracatın artırılması konusunda bir seferberlik başlatılmalıdır. Buna göre Önlem 1 ve 2 den gelecek gelirler ihracat kredileri ve ihracat primi uygulamaları konusunda devlet destekleri geliştirilmelidir. Döviz Borçlarının Yeniden Yapılandırılması: Dövizle borçlanan özel kişi ve kurumların borçlarının ödeyememesi durumunda, KKTC piyasasında çok büyük bir mali kriz yaşanacaktır. Bankaların alacaklarını tahsil edememesinin ve batık alacaklarının önemli oranda artması, özel kişilerin borçlarını ödeyememelerinin yaratacağı sosyal çöküntü ve özel işletmelerin iflas etmesinin yaratacağı ekonomik krize karşı radikal önlemler alınmalıdır. Önlem 5 Kalkınma Bankası Döviz Borçlarının Yapılandırılması: Kalkınma Bankasından döviz ile borçlanan işletmelerin, borçlarının belirlenecek kurdan TL ye çevrilmek suretiyle yapılandırılması. Önlem 6 Özel Bankalardaki Döviz Borçlarının Yapılandırılması: KKTC Merkez Bankası ve Bankalar Birliği ile istişare edilerek, döviz ile borçlanan özel ve tüzel kişilerin, borçlarının yapılandırılması konusunda program hazırlanması veya yasal mevzuatta ilgili değişikliklerin yapılarak, borçlarının belirlenecek kurdan TL ye çevrilerek yapılandırılmasına imkan sağlanması. Emlak Piyasasının Düzenlenmesi: Döviz artışından en fazla etkilenecek sektörlerin başında emlak piyasası gelmektedir. 2008 den başlayan ve 2009 da patlak veren sektördeki büyük krizin tekrarlanmasını engellemek için acil önlemler alınmalıdır. Bu sektördeki daralmanın en başta hissedileceği müteahhitlik ve sanayi(taş ocakçılığı, inşaat malzemeleri, ahşap-mobilya, PVC-Alüminyum vb.) sektörlerinin desteklenmesi gerekmektedir. Önlem 7 Emlak taki Vergi Oranlarının Gözden Geçirilmesi: Tapu harçları, rayiç bedellerin TL üzerinden ve gerçek bedeller üzerinden hesaplanması ve diğer tüm emlak vergilerinin düşürülmesi ve hatta belirlenecek süreler içerisinde tamamlanacak konutlarda geçici bir süre tam vergi muafiyeti sağlanması Önlem 8 Yabancılara Mülk Satışı: Kolaylaştırıcı önlemlerin alınması. Önlem 9 Kira Bedellerinin TL ye Göre Hesaplanması: Kira sözleşmelerinin zorunlu olarak TL ye çevrilmesinin sağlanması. Mevcut kira sözleşmelerinde döviz tutarlarının, belirlenecek kur üzerinden TL ye çevrilerek hesaplanmasını sağlayacak düzenlemelerin yapılması. Piyasa Düzenlenmesi: Piyasada döviz kullanımını azaltacak, üretim girdi maliyetlerini düşürecek, ülkede mal ve hizmet üretiminin artırılmasını sağlayacak düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktadır. Önlem 10 - Döviz Borçlanmasına Düzenleme Getirilmesi: Belirli istisnalar dışında döviz ile borçlanmanın döviz kurlarındaki hareketlilik düzelene kadar engellenmesi veya yüksek vergi konması. Şahısların döviz borçlanmasının yasaklanması veya döviz borçlanma maliyetlerinin yükseltilmesi.
Sayfa 7 Önlem 11 Türk Lirası Dışında Satışın Engellenmesi: Piyasada tüm hizmet ve mal satışların ve fiyat tekliflerinin TL üzerinden yapılmasının zorunlu bırakılması için düzenlemelerin yapılması. Önlem 12 Piyasaya Para Akımı Sağlanması: Önlem 1 ve 2 den elde edilecek gelirlerle uygun faizli kredi, hibe programları ve devletin ihale yoluyla(yeni inşaat, yol, tadilat vb.) yerel üretimi olan ihtiyaçlarını karşılamasına yönelik çalışmalar yapması sağlanmalıdır. Önlem 13 Gelir ve Kurumlar Vergisi Ödemelerinde Düzenleme: Ödeme güçlüğü çekebilecek işletmeler için vergi ödemelerinde ek taksitlendirme ve/veya ödeme erteleme imkanı sağlanması. Önlem 14 Devletin Dövize Bağlı Ücretleri Gözden Geçirilmesi: Liman ücretleri ve benzeri tüm ücretlerin TL ye çevrilmesi sağlanmalıdır. Önlem 15 Mali Tabloların Düzenlenmesi ve Bilanço Affı: Uzun yıllardır devam eden yüksek enflasyon dönemleri başta olmak üzere, döviz kurlarındaki artışların yaşandığı bu gibi dönemlerden sonra, özel kuruluşların mali tablolarının düzenlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda devlete ek gelir sağlanırken, işletmelerin finansmana ulaşım başta olmak üzere, mali tablolarının doğru yansıtması mümkün olacaktır. Önlem 16 Hammadde Alımlarında Belirli Bir Süre KDV Muafiyeti: Kurlardaki hareketliliğin azalmasına kadar belirli bir süre sanayi hammaddelerinden KDV alınmaması. Önlem 17 - Yerli ürünlerin satışlarında belirli bir süre KDV muafiyeti: Kurlardaki hareketliliğin azalmasına kadar belirli bir süre yerli üretimde KDV alınmaması. Önlem 18 Borçların Tekrar Yapılandırılması: Türkiye de İstanbul yaklaşımı ve başka ülkelerde de yaygın olarak yapılan ve istihdam yoğun işletmelerin bankalardaki tüm borçlarının uygun faizle yapılandırılarak, tek banka vasıtasıyla uzun vadeli yapılandırılması. Önlem 19 Reel Sektör Desteklerinin Gözden Geçirilmesi: Reel sektör desteklerinin limitlerinin ve vade sürelerinin gözden geçirilecek, reel sektörün ihtiyaçlarına göre yeniden düzenlenmesi. Bu kapsamda 0 faizli istihdam kredisinde limitin %50 oranında artırılması, vadenin 1 yıl daha uzatılması. Kalkınma Bankası kredilerinin reel sektörün taleplerine göre yapılandırılması. Önlem 20 İnşaat Sektörü ile Enerji Tasarrufu: Enerji tasarrufuna yönelik, ayni zamanda inşaat sektörünü de canlandıracak konutlarda ısı kaybının önlenmesine yönelik önlemler. Yapılacak yasal düzenlemeyle ısıtma ve soğutmada enerji tasarrufu ve verimliliğinin sağlanması için Binalarda Enerji Kimliği uygulamasının başlatılması. Bu sayede Elektrik santrallarının pik güçlerinin düşürülmesiyle kullanılan yakıttan tasarruf edilmesi. Tasarruf edilen yakıt bedeliyle sanayi tarifesine indirim yapılması. İnşaat sektörüne yönelik olarak da binalarda ısı kayıplarına yönelik tadilatların yapılmasıyla, yeni yapılacak binalarda ise enerji tasarrufu sağlayan inşaat malzemelerinin kullanılmasının teşvik edilmesi ve inşaat sektörünün canlanmasına olanak yaratma.