6. TÜRKİYE MUHASEBE FORUMU YENİ TÜRK TİCARET KANUNU VE KURUMSALLAŞMA 6 MAYIS 2011 GAZİANTEP AÇILIŞ KONUŞMASI Ymm. Nail SANLI TÜRMOB Genel Başkanı 1
Değerli Konuklar, Sayın Meslek Mensupları, Bu yıl altıncısını düzenlemekte olduğumuz Muhasebe Forumuna, gaziler kenti Gaziantep e Hoş geldiniz.! Muhasebe forumlarının ilkini 2006 yılında İstanbul da yapmıştık. Daha sonra, Ankara, İzmir, Mersin ve geçen yıl Bursa da düzenli olarak çeşitli temalarla muhasebe forumlarını büyük katılım ve coşkuyla gerçekleştirdik. Muhasebe forumlarını düzenlemedeki amacımız; genel kurullarda çok fazla zaman ayıramadığımız mesleki konular için, 2 gün boyunca meslek mensuplarının tartışabilecekleri bir platform yaratmaktır. Bu şekilde meslek mensuplarımızın mesleki bilgi paylaşımlarını artırmak, yeni ufuklar açmak temel hedefimizdir. Muhasebe - denetim mesleği günümüzde tarihi dönüm noktalarından birisini yaşamaktadır. 14 Şubat 2011 tarihli R.G de yayımlanan Yeni Türk 2
Ticaret Kanunu (Yeni TTK) mesleğimizi 3568 sayılı yasadan sonra, genel anlamda etkileyen en önemli düzenleme olmuştur. Bu nedenle bu yıl forum gündemine YENİ TÜRK TİCARET KANUNU VE KURUMSALLAŞMA konusunu aldık. Yeni Türk Ticaret Kanunu gerek muhasebe uygulamaları ve muhasebe standartları gerekse denetim ve denetim standartları alanında devrim niteliğinde düzenlemeler getirmektedir. Mesleğimize yönelik bu temel düzenlemelere ilişkin değerlendirmelere geçmeden önce izninizle Yeni TTK çerçevesinde mesleğimizin üst Birliği TÜRMOB a verilen görevler ve bu görevlere ilişkin yol haritamız hakkında bilgi vermek istiyorum. Yeni TTK, muhasebe ve denetim mesleğinde önemli değişiklikler getirmekte ve TÜRMOB a önemli görevler vermektedir. Muhasebe-denetim mesleğine ilişkin yeni TTK ile getirilen düzenlemelerde TÜRMOB un görev ve yol haritasına ilişkin değerlendirmeleri Kanunun ilgili maddeleri bazında yaptığımızda şu sonuçlara ulaşıyoruz. Geçici Madde 2- Yeni TTK nın Geçici 2 nci maddesi Kanunun yayımı tarihi 14 Şubat 2011 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olup, TÜRMOB a şu görev ve yetkiyi vermektedir: Kamu tüzel kişiliğini haiz Türkiye Denetim Standartları Kurulu kuruluncaya kadar, 397 nci maddede belirtilen Türkiye Denetim Standartları, TÜRMOB ile ilişkili bir Kurul tarafından uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu olarak belirlenir. Kurulun hangi kurum ve kuruluşların temsilcilerinden oluşacağı ile çalışma usul ve esasları, TÜRMOB tarafından hazırlanacak ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yayınlanacak bir yönetmelikle düzenlenir. 3
TÜRMOB olarak bu madde hükmü çerçevesinde Türkiye Denetim Standartları Kurulunun temsilcilerini, çalışma usul ve esaslarını belirleyen bir Yönetmelik hazırlama çalışmasını tamamlamak üzereyiz. Bu Yönetmelik kapsamında kurulacak Türkiye Denetim Standartları Kurulu uluslararası denetim standartları (UDS) ile uyumlu ulusal denetim standartlarını oluşturmak üzere TÜRMOB ile ilişkili, TÜRMOB bünyesinde olacak ve sekretaryası TÜRMOB tarafından yürütülecektir. Bu Kurul geçici bir Kurul mahiyetinde öngörülmekte olup, Kanunun 397 nci maddesi uyarınca kurulacak kamu tüzel kişiliğine haiz Türkiye Denetim Standartları Kurulu bu yetkiye zaman içinde sahip olacaktır. Dolayısıyla bu konuda yol haritamızda bir Yönetmelik hazırlığı bulunmaktadır. Bu Yönetmelik Maliye Bakanlığının uygun görüşü sonrası yayınlanacaktır. Geçici Madde 3- Yeni TTK nın Geçici 3 ünci maddesi Kanunun yayımı tarihi 14 Şubat 2011 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Kamu adına denetleyici tüzel kişiliği haiz bir üst kurum kurulup faaliyete geçinceye kadar 400 üncü maddede öngörülen denetçilerin, denetlemelerini bu Kanun hükümleriyle standartlara ve amaca uygun olarak yapmalarını sağlamak için, denetçiler yerinden ve internette, denetleme belgelerine erişim suretiyle ve ayrıca gerekli bilgileri de alarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından denetlenir. Bu üst denetimin usul ve esasları 400 üncü madde uyarınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Bu madde de denetçilerin denetimi geçici olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bırakılmaktadır. 4
Bu yetki daha sonra kurulacak kamu adına denetleyici tüzel kişiliğe haiz bir üst kuruma bırakılacaktır. Bu konuda TÜRMOB olarak, Kalite Güvence Sistemi uygulamalarının ve mesleğin kendi kendini denetimi (peer-review) uygulamalarının gerekliliği ve sağladığı iç kontrol mekanizmasını gündeme getireceğiz. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından kurulan ikincil mevzuat çalışma komisyonlarına etkin katılımımız devam edecektir. Madde 400- Madde 400 denetçi olabilecekleri belirlemektedir. Kanunun bu maddesi 01/01/2013 tarihinde yürürlüğe girecektir. Buna göre; denetçi ancak üyeleri, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir sıfatını taşıyan bir bağımsız denetleme kuruluşu olabilir. Küçük anonim şirketler, en az iki yeminli mali müşaviri veya serbest muhasebeci mali müşaviri denetçi seçebilirler. Bağımsız denetleme kuruluşunun kuruluş ve çalışma esasları ve denetleme elemanlarının nitelikleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılacak bir Yönetmelikle düzenlenir. Aynı madde de denetçi olunamayacak durumlar (bağımsızlığı zedeleyen durumlar) sıralanmıştır. Bunlardan (h) bendinde; son beş yıl içinde denetçiliğe ilişkin mesleki faaliyetinden kaynaklanan gelirin tamamının yüzde otuzundan fazlasını denetlenecek şirkete veya ona yüzde yirmiden fazla pay ile iştirak etmiş bulunan şirketlere verilen denetleme ve danışmanlık faaliyetinden elde etmişse ve bunu cari yılda da elde etmesi bekleniyorsa denetçi olunamayacağı hususu yer almaktadır. Ancak bu konuda TÜRMOB katlanılması güç bir durum ortaya çıkacaksa bu yasağın kaldırılması için belirli bir süreyle sınırlı olarak onay verebilecektir. 5
TÜRMOB açısından 400 üncü maddede iki önemli husus bulunmaktadır. 1. Bağımsız denetleme kuruluşlarının kuruluş ve çalışma esasları ve denetleme elemanlarının nitelikleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir Yönetmelikle düzenlenecektir. Bu Yönetmeliğin hazırlanmasında TÜRMOB aktif rol alacaktır. 2. Denetçi olunmasına engel (h) bendi kapsamında TÜRMOB a bir yetki verilmektedir. Bu yetkiye esas onay mekanizmasına ilişkin TÜRMOB bünyesinde bir düzenleme yapılacaktır. Değerli Konuklar, Yeni TTK nın TÜRMOB açısından değerlendirilmesinden sonra sizlerle Yeni TTK nın mesleğimize getirdiği temel yenilikleri paylaşmak istiyorum. Yeni TTK da kurumsal yönetim anlayışı sadece borsa şirketleri için öngörülen kurallar bütünü olmaktan çıkmakta ve tüm işletmelere uygulanması gereken, yatırımcıya güven verme, sürdürülebilir gelişme unsuru olarak görülmektedir. Yeni TTK, tüm sermaye şirketlerine uygulanan kurumsal yönetime, iç ve bağımsız denetime ilişkin temel hükümler getirmiştir. Kanunun kurumsal yönetim yaklaşımı; (1) derinlemesine şeffaflık, (2)adillik, (3) hesap verilebilirlik, ve (4) sorumluluk olmak üzere dört ana temel üzerine oturmaktadır. 6
Yeni TTK kapsamında, her sermaye şirketi bir internet sitesi açmaya, böyle bir site mevcutsa bir bölümünü bilgi toplumu hizmetlerine ayırmaya zorunlu tutulmuştur. Yeni TTK bilgi toplumu nu bilgiye ulaşabilen toplum olarak anlamaktadır. Türkiye Muhasebe Standartları, Ticari Defterlerin Yeni Düzeni ve Türkiye Muhasebe Standartları Kuruluna ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Yeni TTK nın ticari defterlere ilişkin bölümü ile sermaye şirketlerinin ve şirketler topluluğunun finansal tablolarına ve yönetim kurulunun yıllık raporuna dair hükümleri köklü değişiklikler içermektedir. Defter tutma yükümlülüğü, envanter, açılış bilançosu, finansal tablolar, bilanço ilkeleri, karşılıklar, dönem ayırıcı hesaplar, değerleme ile saklama ve ibraz hakkındaki hükümler tamamıyla yeni hükümler içermektedir. Yeni TTK, sermaye şirketlerinin, yani anonim, limited ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ve şirketler topluluğunun denetiminde, reformcu bir anlayış ve çağdaş bir yaklaşımla, köklü bir sistem değişikliği getirmektedir. Değişiklik, ulusal ve uluslararası piyasalarda güveni kuracak, yerleştirecek ve Türkiye ye yeni bir bakış açısı kazandıracak niteliktedir. Bu bağlamda, yeni denetim yaklaşımı; (i) (ii) (iii) (iv) uzman, mesleki yönden yeterli, teknik donanımlı, hukuki anlamda özenli, sorumluluğunun bilincinde olan, bağımsız bir denetçi tarafından Uluslararası Denetim Standartlarına uygun, meslek etiğine bağlı olarak gerçekleştirilen, mesleğin gereği olan şüphecilikle yapılan, 7
(v) şeffaf bir denetim olacaktır. Yeni TTK ile Limited Şirket ortaklarına sağlanan en büyük güvence, küçük ölçekli Limited Şirketler ler için özel standartlara ve diğer Limited Şirketler ler için UFRS ye göre hazırlanmış finansal tablolar ve bunların Uluslar arası Denetim Standartları na göre denetlenmesi sistemini getirilmiş olmasıdır. Sayın Meslektaşlarım, Bu aşamada TÜRMOB olarak son dönemde üzerinde çalıştığımız bağımsız denetim düzenlemeleri konusunda da bazı bilgiler vermek istiyorum. Uluslararası düzeyde mesleğimizin kabuk değiştirdiği bir dönemi birlikte yaşıyoruz. Meslekte denetim ön plana çıkmaktadır. Bu açıdan denetim alanındaki çalışmalarımıza hız verdik. Yeni TTK nın TÜRMOB a verdiği yetki çerçevesinde Türkiye Denetim Standartları Kurulu artık yasal bir zemine kavuşmuştur. Bu Kurulun yayımlayacağı standartlar her kesimi bağlayıcı nitelikte tek bir standart seti olarak uygulamaya geçecektir. Kaliteli bir denetim faaliyeti ancak iyi dizayn edilmiş bir Kalite Güvence Sistemi ile mümkündür. Yasalaşan yeni Türk Ticaret Kanunu ve uluslararası gelişmeler; bağımsız denetim kapsam ve uygulamalarının genişlemesiyle birlikte işletmelerin finansal tablolarının bağımsız denetimlerini üstlenecek meslek mensubu bağımsız denetçi ve bağımsız denetim şirketlerine ve bunların kalite güvence sistemlerine esasların belirlenmesi gereksinimini gündeme getirmiştir. 8
Kalite güvence sistemi; kamu güvenini sağlamak üzere bağımsız denetim faaliyetini yürüten bağımsız denetim şirketlerinin bu faaliyetleri kapsamında yapılan iş ve işlemlerin kalitesini ve incelemesini yürüten ve sürecini düzenleyen yöntem, politika ve prosedürler bütünüdür. Bağımsız Denetim Şirketleri bir kalite güvence sistemi kurmak ve uygulamakla yükümlüdürler. Bağımsız Denetim Şirketleri, Kalite Güvence Sistemini; a) Bağımsız denetimin mesleki temel ilkelerine, b) Türkiye Denetim ve Güvence Standartlarına, c) Hazırlanan denetim raporlarının doğruyu ve gerçeği yansıttığının tespitine, imkan sağlayacak bir yapıda oluşturmalıdırlar. Kaliteli bir denetim faaliyeti sürekli mesleki eğitim ve gelişim ile mümkündür. Denetçinin yeterlik şartları IFAC Uluslararası Eğitim Standartlarına paralel olarak değerlendirilmelidir. Sayın Konuklar, Değerli Meslek Mensupları, Yukarıda ifade ettiğim yeni düzenlemeler sonrası bağımsız denetimin artan önemi ve bağımsız denetim, muhasebe mesleğinin açılım alanlarından belki en fazla gündemde olanı ve bilinenidir. Muhasebe mesleğinin yeni açılım alanları bağımsız denetim ile sınırlı değildir. Özellikle uluslararası standartların uygulamaya başlanması ile varlık ve şirket değerleme kavramlarının ön plana çıktığını görmekteyiz. Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının temel değerleme kavramlarından birisi olan 9
Gerçeğe Uygun Değer (Fair Value) kavramına dayalı olarak finansal durum tablolarında değerleme yapma ihtiyacı, başta Gayrimenkul Değerlemesi, Patent Değerlemesi, Marka Değerlemesi ve Şerefiye Değerlemesi kavram ve uygulamalarını özel bir uzmanlık haline getirmektedir. Meslekteki yeni açılımlar bağımsız denetim ve değerleme uzmanlığından ibaret değildir. Muhasebe mesleğine dayalı yeni bir uzmanlık alanı daha vardır: Derecelendirme. Derecelendirme (Rating) kredi derecelendirme ve kurumsal yönetim derecelendirmesi olarak iki alt uzmanlık alanı olarak görülmektedir. Şirketlerin veya şirketlerin ihraç etmiş oldukları finansal araçların yükümlülüklerini yerine getirebilme dereceleri ya da kalitelerinin belirli kriterlerle (derecelendirme metodolojisi) ortaya konularak sonuçta bir not verilmesi işlemi kredi derecelendirmenin konusudur. Kurumsal yönetim (corporate governance) derecelendirmesi ise şirketlerin kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelerinin yine uygun bir derecelendirme metodolojisi ile notlandırılmasıdır. Daha önce bahsettiğimiz, bağımsız denetçilik ve değerleme uzmanlığı gibi kredi derecelendirme uzmanlığı ve kurumsal yönetim derecelendirme uzmanlığı da muhasebe mesleğinin türevi olan alt uzmanlık alanlarıdır. İç kontrol ya da iç denetim sistemi sağlıklı olmayan bir işletmenin kaliteli finansal raporlama yapması mümkün değildir. İşletmeler her geçen gün daha fazla verimliliklerini artırabilmek için iç kontrol sistemlerindeki zaafları tespit etme gereksinimi içine girmektedirler. Bu nedenle iç denetçilik ve iç kontrolörlük denetçiliğin bir diğer alanı olarak yine mesleğimizin yeni açılım alanlarından birisidir. 10
Bağımsız denetçiler denetledikleri finansal tablolarla ilgili belirli sınırlar çerçevesinde sorumlu, yetkili ve görevlidirler. Bir bağımsız denetçi yasalara aykırılıkları ya da suç unsurlarını denetleme yetkisine sahip değildir, ancak bunları ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirmekle yükümlüdür. Diğer taraftan; özellikle Enron sonrası yaşanan muhasebe skandalları muhasebe suçları alanında yeni bir uzmanlık alanı yaratmıştır: Bağımsız Adli Muhasebecilik. Bu alan muhasebe mesleğinin bir türev alt alanı olarak değerlendirilmesi ve ilgilenilmesi gereken bir alandır. İşletmeler yoğun rekebet ortamlarında verimlilik düzeylerini artırmak ve maliyetlerini en az düzeye indirebilmek, gereksiz harcamalardan kaçınmak durumundadırlar. Doğru maliyetleme ve bu maliyetlerin izlenmesi maliyet muhasebesinin, maliyetlerin yönetimi ile uzun vadeli kararlara ışık tutacak politikaların saptanması ve maliyet analizlerinin yapılması yönetim muhasebesinin, maliyet ve kar merkezlerinin belirlenmesi ve doğru yönetilmesi ise sorumluluk muhasebesinin alanına girmektedir. Söz konusu alanlarda işletmeler eskisinden daha çok uzman danışmanlık hizmetlerine gereksinim duymaktadırlar. Bu gereksinim, muhasebe meslek mensuplarınca karşılanacak bir alt muhasebe uzmanlık alanıdır. Günümüzde işletmelerden sosyal hayata ve çevreye eskisinden daha çok duyarlı ve sorumlu yaklaşmaları beklenmektedir. Başta kamusal sorumluluğu olan işletmeler olmak üzere, işletmelerden finansal raporları yanı sıra sosyal raporlama yapmaları da beklenir hale gelmektedir. Sosyal muhasebe ve raporlama kavramı, kıt kaynakların insan sağlığına yararlı bir şekilde kullanılması ve çevreye en az zararla üretim yapılması hususlarına ilişkin değerlendirmeleri içeren bir raporlama anlayışıdır. Bu kapsamda çevre muhasebesi ve raporlaması, karbon muhasebesi ve 11
raporlaması konuları sosyal muhasebe ve raporlama anlayışına bazı örnekler olarak verilebilir. Globalleşme öyle bir olgudur ki, dünya küçük bir köy haline gelmiştir. Bundan 15-20 sene önce hayal edemeyeceğimiz ticari ve ekonomik olaylara tanık oluyoruz. Örneğin, ülkemizde kurulmuş bir şirketin hisse senetleri ABD de New York Borsasında işlem görmeye başlayabiliyor. Bu durumda, Türk şirketinin finansal tablolarını ABD mevzuatına göre hazırlayıp kamuya sunması gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, ABD düzenleyici otoriteleri Türk şirketinden Amerikan Finansal Muhasebe Standartları Kurulu (FASB) standartlarına uygun finansal tabloları hazırlamasını talep edecektir. Bu durumda, şirket için Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına uygun finansal tablolar yeterli olmayacak, ayrıca FASB standartlarına yani Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe Prensiplerine (US GAAP) göre finansal tablolarını yeniden hazırlaması gerekecektir. Sonuç olarak; Türk şirketi, bu standartları bilen yerli muhasebecilere ve bu standartlara uygun hazırlanmış finansal tabloları denetleyebilecek yerli bağımsız denetçilere ihtiyaç duyacaktır. Bu durum meslekte yeni bir uzmanlık alanına işaret etmektedir: Muhasebe Standartları Uzmanlığı ve Denetim Standartları Uzmanlığı. Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının global düzeyde kabul görmesi ve yaygın kullanımı, bu standartlarda yoğun bir şekilde kullanılan finans matematiği ve aktüeryal hesaplamaları da ayrı bir uzmanlık alanı haline getirmiştir: Finans Matematiği Uzmanlığı (Aktüer). Bu alan standartlara yön veren bugünkü değer kavram ve hesaplamaları ile uzun vadeli tahmin ve enterpolasyon yöntemlerinin gerekliliği çerçevesinde, matematik ve istatistiki bilgi birikimi gerektirmektedir. 12
Değerli Meslektaşlarım, Ekonomik ve ticari hayatın gelişmesi, piyasaların genişlemesi ve finansal piyasaların baş döndürücü bir hızla küreselleşmesi; beraberinde her geçen gün muhasebe mesleğinde yeni uzmanlık alanları, açılımlar ve ufuklar kazandırmaktadır. Denetim alanında kurumsallaşa olgusu ön plana çıkmaktadır. Denetim bir ekip işidir. Bu ekipte mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler birlikte çalışabilmelidirler. Bu nedenle bağımsız denetim uygulamaları ile sınırlı olarak SMMM ve YMM unvanlı meslek mensuplarımızın birlikte şirketleşmelerine, ortaklık yapabilmelerine ve kurumsallaşmalarına olanak sağlamamız gerektiğine inanıyorum ve bu konuyu önemsiyorum. Değerli Arkadaşlarım, Sayın Konuklar, Yukarıda belirtmiş olduğum yol haritamıza göre standartları uygulayacak ve bu standartlara göre hazırlanacak finansal tabloların denetimini yapacak meslek mensuplarımızın eğitim gereksinimlerini karşılamak için yoğun bir eğitim dönemi bizleri bekliyor. Bu eğitim çalışmalarının açılışı niteliğindeki TÜRMOB - TMSK ve ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI KURULU VAKFI işbirliği ve Dünya Bankası destekleriyle KOBİ LER İÇİN FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI EĞİTİMCİLERİN EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI nı 15-17 Mart 2011 tarihlerinde Ankara da gerçekleştirdik. 13
Çalıştaya Türkiye nin çeşitli üniversitelerini temsilen muhasebe-finansman öğretim görevlileri başta olmak üzere, eğitimci kimliğine haiz çeşitli kurum ve kuruluşların temsilcileri ve eğitimci meslek mensupları katılmışlardır. Çalıştayı Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu Vakfı Eğitim Direktörü Michael WELLS yürütmüştür. Başarılı, verimli ve interaktif geçen eğitimcilerin eğitimi çalışması sonunda katılımcılara KOBİ ler için UFRS Eğiticileri Eğitim Sertifikası verilmiştir. Bu 3 günlük eğitim programında KOBİ muhasebe standartları hakkında bilgilerini daha da derinleştirme olanağını bulan eğitimcilerimiz, ülke çapında illerimizde bulunan meslek odalarımızda meslek mensuplarımızı, mali müşavirlerimizi ve denetçilerimizi yeni standartlar hakkında bilgilendireceklerdir. Yeni Türk Ticaret Kanunu kapsamında TÜRMOB olarak muhasebe ve denetim meslek mensuplarımıza yönelik eğitim programımız üçlü saç ayağından oluşmaktadır. Buna göre; 1. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Eğitimi 2. Denetim ve Uluslararası Denetim Standartları Eğitimi 3. Yeni Türk Ticaret Kanunu Sürecinin Eğitimi çalışmalarımızı 2011 yılı içinde hızla yürütmeyi planlamaktayız. Bu kapsamda önümüzdeki yaz boyunca eğitimcilerin eğitimi programlarını uygulayacağız. Daha sonra ise Eylül 2011 den itibaren muhasebe ve denetim meslek mensuplarımıza yönelik bağımsız denetim eğitim çalışmalarını başlatmış oluyoruz. Eğitimlerde; Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Eğitimi için 21 saat, Denetim ve Uluslararası Denetim Standartları Eğitimi için 78 saat ve Yeni Türk Ticaret Kanunu 14
Sürecinin Eğitimi için 7 saat olmak üzere toplam 106 saatlik bir eğitim planlıyoruz. Yukarıda belirtilen eğitim program ve takvimi içinde uluslararası finansal raporlama standartlarını uygulayacak ve standartlara göre hazırlanacak finansal tabloların denetimini yapacak meslek mensuplarımızın eğitim gereksinimlerini karşılamak için biraz önce bahsettiğim çalıştay ile birlikte yoğun bir eğitim dönemi başlamış bulunmaktadır. Ülkemizde sayıları 80.000 i aşan meslek mensuplarımız deneyimleri, bilgi birikimleri ve aldıkları eğitimlerle yeni standart ve uygulamalara bu süre içinde tam olarak hazır olacaklardır. Değerli Konuklar, Avrupa Birliği günümüzde tek pasaport ilkesini tartışmaktadır. Tek pasaport ilkesine göre bir AB üyesi ülke denetçisi diğer bir AB üyesi ülkede denetim faaliyetinde bulunabilecektir. Bu yapı hiç şüphesiz mesleğimiz için gelecekte yeni pazarlar açan bir fırsat iken, aynı zamanda bir tehdittir. Fırsatı yakalayabilmek için denetçi kalitemizi üst düzeyde tutacak eğitim ve değerlendirme şartlarını düşünmek ve kurumsallaşmayı desteklemek durumundayız. Sözlerime son verirken şahsım ve Genel Başkanı bulunduğum TÜRMOB adına sizlere saygılarımı sunuyorum. 15