Makro Bülten 2012 Aralık enflasyonu ve 2013 değerlendirmesi: Enflasyon dibini buldu Aralık ayı TÜFE enflasyonu piyasa beklentisi dahilinde %0,38 olarak gerçekleşti. Böylece yıllık TÜFE enflasyonu seneyi %6,16 seviyesinde tamamladı. Bu rakam 2011 sonunda %10,45, 2 ay önce %7,80, geçen ay %6,37 idi. Öte yandan Aralık ayı ÜFE enflasyonu %0,12 gerilerken, yıllık ÜFE enflasyonu seneyi %2,45 seviyesinden tamamladı. TÜFE enflasyonu, alt kalemler Aylık Yılbaşından beri Yıllık Ağırlık Aralık 12 Aralık 11 Aralık 12 Aralık 11 Aralık 12 Kasım 12 TÜFE 100.0% 0.38% 0.58% 6.16% 10.45% 6.16% 6.37% Gıda ve Alkolsüz İçecekler 26.2% 1.55% 1.97% 3.90% 12.21% 3.90% 4.32% Alkollü İçecekler ve Tütün 5.2% 0.01% 0.01% 0.98% 18.50% 0.98% 0.97% Giyim ve Ayakkabı 6.9% 1.50% 2.17% 8.17% 7.98% 8.17% 7.44% Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar 16.4% 0.24% 0.53% 11.37% 8.20% 11.37% 11.69% Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri 7.5% 0.21% 0.29% 5.89% 11.04% 5.89% 5.97% Sağlık 2.3% 0.04% 0.09% 1.68% 0.34% 1.68% 1.56% Ulaştırma 16.7% 0.27% 0.18% 5.54% 12.22% 5.54% 6.01% Haberleşme 4.6% 1.23% 0.35% 5.90% 2.48% 5.90% 4.98% Eğlence ve Kültür 3.0% 0.17% 0.79% 1.98% 6.49% 1.98% 2.97% Eğitim 2.2% 0.02% 0.09% 4.81% 6.47% 4.81% 4.70% Lokanta ve Oteller 5.6% 0.39% 0.51% 9.31% 8.20% 9.31% 9.44% Çeşitli Mal ve Hizmetler 3.4% 0.10% 0.32% 8.66% 17.14% 8.66% 8.90% Kaynak: TUİK 12 April 2012 03 Ocak2013 Serkan Gönençler serkan.gonencler@unluco.com Tel: +90 212 367 3832 Satış ve Pazarlama: Demet Kardeş demet.kardes@unluco.com Tel: +90 212 367 3831 2012 de hangi unsurların enflasyonu aşağı, hangi unsurların da yukarı çektiğinin belirlenmesinin, 2013 enflasyonuna da ışık tutacağını düşünüyoruz. Bu nedenle 2012 yılında enflasyonu etkileyen ana faktörleri özetlemek istiyoruz. Price relative to NSE 2012 de enflasyonu aşağı çeken unsurlar zayıf iç talep ile birlikte gıda, sigara ve altın kalemleri oldu Enflasyonu yıllık bazda değerlendirecek olursak, gıda kaleminde görülen %3,9 luk artış tarihsel bazda en düşük yıl sonu gıda enflasyonuna işaret ediyor. Gıda enflasyonu 2011 de %10,5, 2010 da %7,0 olmuştu. 2004 2011 ortalaması ise yaklaşık %9,4 idi. Buna göre 2011 sonuna göre yıllık TÜFE enflasyonundaki (%4,2 puanlık) düşüşün %1,8 lik kısmını tek başına gıda kalemi açıklıyor. 2011 yılında güçlü büyüme eğilimi ve TL deki değer kayıplarıyla enerji, gıda ve altın dışında kalan temel mallar grubunda enflasyon %10,4 olmuştu. 2012 de ise tersine, zayıf iç talep ve güçlü TL (TL, dolar ve euro sepeti karşısında 2,20 lerden 2,05 lere geldi) sayesinde bu gruptaki fiyat artışı yaklaşık %4,5 oldu. Bu da yıllık TÜFE enflasyonunu %1,5 aşağı çekti.
Sigaraya yapılan vergi düzenlemeleri nedeniyle 2011 de tütün ve alkollü içecekler kaleminde enflasyon %18,5 olmuştu. 2012 yılında ise sigarada herhangi bir vergi ayarlaması olmadı. Bu da yıllık TÜFE enflasyonunu %0,9 puan düşürdü. Son olarak enflasyon sepeti içinde payı düşük olsa da, 2011 yılında altın fiyatlarındaki %47 lik artış enflasyonu önemli oranda yukarı çekmişti. 2012 de ise altının fiyatı %2,8 düştü. Böylece yıllık TÜFE enflasyonu %0,6 azalmış oldu Enerji ve hizmet kalemleri de enflasyonu yukarı çeken faktörler oldu Elektrik ve doğalgaz fiyatlarına 2012 yılı içinde Nisan ve Ekim aylarında olmak üzere, iki kere yüksek oranlı zam yapıldı. Yaklaşık olarak, elektriğe toplamda %20, doğalgaza %30 zam geldi. Ayrıca yıl içinde petrol fiyatlarındaki artış ve akaryakıt ürünlerine yapılan vergi düzenlemeleri de enerji enflasyonunu yukarı çekti. Tüm bunların sonucu olarak enerji enflasyonu %14 e ulaştı. 2011 yılı enerji enflasyonu %10 idi; böylece enerji kalemi 2012 TÜFE enflasyonuna yaklaşık %0,5 katkı yapmış oldu. Öte yandan, daha önceki raporlarımızda da sık sık vurguladığımız üzere, temel mallar grubundak, fiyat düşüşlerine karşın, fiyatlama davranışlarını daha iyi yansıtan hizmetler kalemi yıl boyunca katılık gösterdi. 2011 yılını %6,3 ile tamamlayan hizmet enflasyonu 2012 Nisan ayından itibaren %7,0 civarında seyrettikten sonra yılı da %7,1 seviyesinde tamamladı. Bu da TÜFE enflasyonunu yaklaşık %0,2 puan yukarı çekti. 2013 de enflasyon görünümü çok olumlu durmuyor Yukarıda saydığımız, 2012 de enflasyon trendini etkileyen ana faktörlerin, 2013 yılı için görünümünü aşağıda özetliyoruz: Gıda bu kez yukarı çekecek Gıda enflasyonunun 2012 sonunda geldiği tarihi düşük seviyesinin ardından, 2013 yılını daha düşük bir seviyede bitirmesini çok olası görmüyoruz. Bu nedenle enflasyon sepeti içinde yaklaşık %27 lik bir paya sahip olan gıda kaleminin 2013 yılında manşet TÜFE enflasyonunu yukarı çekmesini bekliyoruz. Bu beklentimizin nedenini şöyle özetleyebiliriz: İşlenmemiş gıda ürünlerinde (özellikle de sebze meyvede) mevsimlik fiyat artış ya da düşüşleri biraz da hava şartlarına bağlı olarak aylar arasında değişkenlik gösterebiliyor. Örneğin yüksek fiyat artışları bir sene Ocak ayına denk gelirken, gelecek sene Şubat ayına denk gelebiliyor. Bu nedenle yıllık gıda enflasyonu baz etkisine bağlı olarak dalgalı bir seyir izliyor. Yıllık gıda enflasyonu Ekim 2011 de de olumlu baz etkisi ile %1,8 e kadar düşmüş, ancak 2 ay sonra Aralık 2012 de %12,2 ye yükselmişti. Önümüzdeki aylarda görülecek yüksek oranlı mevsimlik fiyat artışları ile yıllık gıda enflasyonunun %7 8 aralığına yükselmesi ve (yıl içinde dalgalı bir seyir izlese de) 2013 yılını da buna yakın seviyelerde bitirmesi muhtemel. Özetle, gıda kalemi 2013 yılında yıllık TÜFE enflasyonunu yaklaşık %1 puan kadar arttırabilir. 2
18% Yıllık gıda enflasyonu 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% Gıda enflasyonu 2% 6 aylık hareketli ortalama 0% 01/04 06/04 11/04 04/05 09/05 02/06 07/06 12/06 05/07 10/07 03/08 08/08 01/09 06/09 11/09 04/10 09/10 02/11 07/11 12/11 05/12 10/12 Kaynak: TÜİK, Ünlü Portföy İç talep canlanması da enflasyona baskı yapabilir Düşük faizlerin de yardımıyla 2013 de iç talepte bir miktar canlanma bekliyoruz. TL de ise 2012 yılında olduğu gibi bie değerlenme beklemiyoruz. Bunların doğal sonucu da 2012 yılını %4,5 seviyesinde tamamlayan temel mallar grubu enflasyonunun 2013 yılında yükselişe geçmesi olacak. Bu kalemin 2013 sonunda, örneğin %7,5 e yükselmesi, 2013 TÜFE enflasyonunu %0,8 e yakın yukarı çekecek. Sigarada da durum farklı değil Geçtiğimiz günlerde yapılan vergi düzenlemesi ile sigara fiyatlarında görülen yaklaşık %10 luk fiyat artışı enflasyona %0,5 oranında katkı yapacak. Hükümetin, ilk planda olduğu gibi nispi vergi yerine maktu vergi de artışa gitmesi ile zam oranı beklentilerin altında kaldı. Ancak yıl içinde yeni bir düzenleme daha yapılabileceği de belirtiliyor. Bu olursa, tütün ve alkollü içecekler kaleminden gelecek katkı daha da artacak. Enerji ve hizmet kalemleri ise enflasyonu sınırlı oranda aşağı çekebilir Elektrik ve doğalgazda 2013 yıl içinde yeni zamlar görülmesi muhtemel olsa da, artış oranları 2012 yılının altında kalabilir. Dolayısıyla, global petrol fiyatlarında aşırı fiyat artışları görülmediği taktirde, enerji kalemi yıllık TÜFE enflasyonunu aşağı çekebilir. Enerji enflasyonunun %14 den örneğin %10 a gerilemesi TÜFE enflasyonunu yaklaşık %0,6 aşağı çekecek. Hizmet enflasyon Nisan ayından beri %7 civarında salınıyor ve 2013 yıl içinde de ne yönde evrileceği muamma olarak duruyor. 2013 yılı sonu için hizmet enflasyonuna %6,0 8,0 gibi bir aralık varsayarsak, 2013 TÜFE enflasyonuna +/ %0,25 etki edebileceğini söyleyebiliriz. Biz hizmet kaleminin yılı %6,5 seviyesinde tamamlayarak, yıllık TÜFE enflasyonunu %0,1 gibi aşağı çekeceğini varsayıyoruz. 3
TÜFE önümüzdeki aylarda %7,0 nin üzerine çıkabilir Yukarıda saydığımız tüm faktörleri bir araya getirdiğimizde, yıllık TÜFE enflasyonunun %6,2 nin altına gelmesini ve TCMB nin %5 lik enflasyon hedefini yakalamasını çok olası görmüyoruz. Tersine, TÜFE enflasyonu Ocak ayından itibaren yükselişe geçerek, tekrar %7,0 nin üzerine çıkabilir. TÜFE enflasyonunun, yılı da şu andaki piyasa beklentilerinin üzerinde %7,5 8,0 e yakın bir yerde bitirebileceğini düşünüyoruz. Enflasyonda %5 hedefine yaklaşılması için gıda fiyatlarının yılı 2012 de olduğu gibi tarihi düşük bir noktada kapatması, petrol fiyatlarında ciddi düşüş yaşanması (örneğin Brent petrolün 100$ ın da altına gerilemesi) ve uyumlu maliye politikası izlenmesi gibi para politikasının kontrolü dışındaki faktörlerin birarada gerçekleşmesine ihtiyaç var. Ek olarak, TL de değerlenme süreci de gerekli, ancak TCMB nin de finansal istikrar kaygılarıyla bunu önlemeye çalıştığı biliniyor. Ayrıca konjonktürel olarak, petrol fiyatlarında bir gerileme ile TL de değerlenme ve uyumlu maliye politikası gibi faktörlerin bir arada gerçekleşme olasılıkları da yok denecek kadar az, çünkü petrol fiyatlarını düşüren şartlar (örneğin global bir resesyon) genelde aynı anda TL de bir değerlenmeye değil, değer kaybına yol açıyor. Ek olarak böyle bir durumda, bütçede başgösteren bozulma bir süre sonra enflasyonu da olumsuz etkiliyor. Bu kısırdöngülerin kırılabilmesi ve enflasyonda kalıcı bir düşüşün sağlanması için TL de değer kaybı baskılarını sınırlayacak (cari denge sorununa neşter vuracak), bütçenin esnekliğini arttıracak (örneğin vergi tabanını genişletecek) yapısal reformlara ihtiyaç var. Bunlar iradeli bir şekilde uygulamaya girmeden, belki biraz şansın yardımıyla enflasyonda bir düşüş sağlanabilir, ancak enflasyon bu düşük seviyelerde kalıcı olamaz. Bunun örneklerini önceki senelerde gördük. Dolayısyla, enflasyonun kısa vadede, TCMB nin iddia ettiği kalıcı bir şekilde düşüş göstermesini beklemiyoruz. Bunun doğal sonucu olarak, faizlerin de bugünkü tarihi düşük seviyelerinde uzun süre kalması da zor görünüyor. Serkan Gönençler Ünlü Email: serkan.gonencler@unluco.com Tel: 0212 3673832 4
Uyarı Notu: Ünlü Portöy Yönetimi A.Ş. Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK ) tarafından yetkilendirilmiş ve regüle edilmiş bir kurumdur. Bu rapor bilgi amaçlı olarak hazırlanmış olup içeriğindeki bilgiler kesinlikle gizli olarak kabul edilmelidir. Hiçbir şekilde kısmen ya da tamamen çoğaltılamaz, kopyalanamaz, amacı dışında kullanılamaz ve içeriğinde yer alan hiçbir bilgi üçüncü kişiler ile Ünlü Portöy Yönetimi A.Ş. nin ön izni olmadan hiçbir şekilde paylaşılamaz. Bu raporda yer alan bilgiler eksiksiz olduğu iddiasında değildir ve değişikliğe uğrayabilir. Bu bir ticari iletişimdir. Sunum, şahsi tavsiye niteliği taşımamakta ve herhangi bir finansal ürünün, hizmetin, yatırım aracının veya menkul kıymetin alım satım teklifi ya da daveti anlamına gelmemektedir. Burada yer alan yatırımlar ve stratejiler tüm yatırımcılar için uygun olmayabilir. Yatırımcılar, bu sunumda yer alan tüm hususlara ilişkin olarak gerekli araştırmaları bizzat gerçekleştirmeli ve görüşlerini kendi araştırmalarına dayandırmalıdır. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri, yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. SPK Mevzuatı çerçevesinde, yatırım danışmanlığı hizmeti, yatırım danışmanlığı yetki belgesine sahip aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar veya diğer sermaye piyasası profesyonelleri ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Söz konusu görüşler herhangi bir yatırım aracının alım satım önerisi ya da getiri vaadi olmayıp mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize de uygun olmayabilir. Bu sebeple, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Zarara uğramamak için gerekli basiret, dikkat ve özeni göstermelisiniz. Burada yer alan görüşlere güvenerek işlem yapmanız durumunda uğranılacak zararlardan Ünlü Portöy Yönetimi A.Ş. sorumlu değildir. 5