Piaţa de Energie Electrică OPCOM da Piyasa Gözetimi Piaţa de certificate Verzi Emitere CV Consumare CV Ocak 2011
İşlem faaliyetlerinin gözetimine neden ihtiyaç vardır? GEÇEN AY GÜNLÜK ARİTMETİK ORTALAMA SPOT FİYATLAR 27/12/2010 26/01/2011 Aşağıdakilerle gösterilen rekabetin geliştirilmesi: Rekabetçi sayısı 2005 e kıyasla 2010 da sayıları ikiye katlanmıştır hacim gelişmeleri 2005 e kıyasla 2010 da miktar ikiye katlanmıştır fiyatların gelişimi 2005 başlangıç dönemi sırasında birkaç ani yükselme Tarih piyasa iştirakçilerinin davranışı fiyat manipülasyonu yok şeffaflık düzeyi devam eden süreç Avrupa daki diğer borsalarda kaydedilmiş aynı tür sonuçlar kullanılarak dikkatli karşılaştırma yoluyla, işlem gören ürünün güvenilirliğinin değerlendirilmesi İşe yarar stratejilerin sürdürülmesi ve yeni iş yönergeleri geliştirilmesi
Hukuki çerçeve: piyasa gözetimi, aşağıdakilerde resmi gereklilik Toptan Elektrik Piyasası Ticaret Kanunu Mad. 16.3.1.4 Piyasa Operatörü ve Transelectrica tarafından gerçekleştirilen Gözetim Faaliyeti, Yetkili Makam tarafından onaylanan prosedürlere göre ayrı bölümlerde düzenlenir ve merkezi piyasalardaki elektrik alım-satım faaliyetinin gözetimi konusuna odaklanır. Sorumluluklar Piyasaların işlevlerinin Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca takip edilmesi; İlgili bütün tarafların işbu Ticaret Kanununun bütün kural ve yönetmeliklerine ve ayrıca, işbu Ticaret Kanunu uyarınca konulan başka herhangi bir kural ve prosedüre uymasının takibi; Uymamanın veya rekabetçi olmayan davranışların söz konusu olduğu durumların tespit edilmesi; Aşağıdakilere yol açabilecek herhangi bir konuda Yetkili Makamın bilgilendirilmesi ve bildirilen durumun çözümüne yönelik olası bütün çözümler: - Merkezi piyasaların uygunsuz işlev göstermesi; - herhangi bir piyasa iştirakçisinin rekabetçi olmayan veya uygunsuz davranışları. Önceki bölümde belirtilen çözümler duruma göre şunları kapsayabilir: - Bu konuyla ilgili olarak Ticaret Kanunun veya başka herhangi bir yönetmelik ve prosedürün düzenlenmesine ilişkin teklifler; - Uygunsuz davranışı saptanan iştirakçilerin cezalandırılmasına ilişkin teklifler
Düzenleyici çerçeve: piyasa gözetimi, aşağıdakilerde resmi gereklilik İdare edilen elektrik piyasalarının gözetimiyle ilgili çalışma prosedürü Gözetim faaliyeti alanı OPCOM piyasalarının çalışması ve performansı Teklif verme davranışı ve fiyatlar üzerindeki olası sonuçları Konsantrasyon ve olası sonuçları Sonuçlar rapor edilir Düzenleyici (ANRE) Haftalık piyasa gözetim raporları: DAM işletiminde kaydedilen olaylar (vuku bulan), piyasa kapanış. fiyatındaki anlamlı artış/azalmanın nedenleri, fiyat düzeyinin azami yük/doruk dışı yük saatleriyle uyumluluk derecesi. Piyasa gözetimi, piyasa çalışmasının ve bu piyasalardaki iştirakçilerin davranışının bir aylık değerlendirmesini yapar. OPCOM Yönetimi Piyasa gözetimi; piyasa gözetim işlevinde etkinlik, uyum, bütünlük ve güveni etkileyebilecek bütün konularla ilgili olarak CEO ya rapor verir. Piyasa gözetimi; idare edilen elektrik piyasalarındaki verimlilik ve rekabeti olumsuz yönde etkileyebilecek bütün konuları CEO ya rapor eder. Kamu Piyasa Gözetimi; belirli bir piyasa iştirakçisinin piyasa pozisyonunu açığa çıkarmayacak bir düzeyde birleştirilmiş olarak, piyasaların işleyişine ilişkin periyodik raporlar hazırlar.
Şeffaflığın teşviki: Adil bir ticaretin yapılandırılması ve muhafaza edilmesi ve piyasa güveninin artırılmasına yönelik araçlardan biri Tarafsız Piyasa Bilgileri dağıtım kanalı: OPCOM web sitesi Kurallar: Çalışma prosedürleri İştirakçi Anlaşmaları (standart şart ve eklerle ilgili) Piyasa İştirakçileri için Kullanıcı Rehberi İlgili Diğer Bilgiler: İşlem öncesi şeffaflık: Fiyat skalası, onaylanmış öncelikli üretim ve öncelikli üretim fiyatından DAM da teklif verilmesine izin verilen elektrik. Bu nokta gelecekte geliştirilecektir. İşlem sonrası şeffaflık: Saat başına piyasa fiyatları ve hacimler, birleştirilmiş talep ve arz eğrileri, işlem gören iki taraflı sözleşme başına fiyatlar ve hacimler, takip raporları.
HHI alış HHI alış HHI satış HHI satış Piyasa konsantrasyon indisleri DAM Günlük, Aylık ve Yıllık Ortak Raporlar Günlük Aktif iştirakçiler ve DAM daki konsantrasyon Aylık Aktif iştirakçiler ve CMBC deki konsantrasyon Teslim Tarihi 1/27/2011 Aktif iştirakçiler Piyasaya satış ve/veya alış teklifleri sunan iştirakçi sayısını temsil etmektedir. C3 satış Herfindahl-Hirschman Endeksi (HHI) Satış/alım işlemi tamamlayan iştirakçilerin piyasa payı yüzdesinin karelerinin toplamını temsil etmektedir. Piyasa konsantrasyon oranı (C3) En yüksek satış/alım hacmine sahip ilk üç iştirakçinin piyasa payı yüzdesinin toplamını temsil etmektedir. Piyasa konsantrasyon indisleri CMBC C3 satış Teslim Ayı 12/2010 Aktif iştirakçiler Satış ve/veya alış tekliflerini başlatan ve buna karşılık başlatılan satış ve/veya alış tekliflerine yanıt veren iştirakçi sayısını temsil etmektedir. Herfindahl-Hirschman Endeksi (HHI) Teslimde sözleşmeleri olan iştirakçilerin piyasa payı yüzdesinin karelerinin toplamını temsil etmektedir. Piyasa konsantrasyon oranı (C3) En yüksek satış/alım hacmine sahip ilk üç iştirakçinin piyasa payı yüzdesinin toplamını temsil etmektedir. C3 alış C3 alış
Günlük, Aylık ve Yıllık Ortak Raporlar Haftalık performans indeksleri: fiyatlar ve işlem gören hacimler GÜN ÖNCESİ PİYASASI HAFTALIK RAPOR 17.01.-23.01.2011 Fiyat [euro/mwh] Hafta 17.01-23.01.2011 Haftayla ilgili eğilim 10.01-16.01.2011 Taban ortalama fiyat 1-24 Fiyatlar ve Hacimler En yüksek ortalama fiyat 7-22 Zirve dışı ortalama fiyat 23-24 ve 1-6 Ort. fiyat 1 Maks. saatlik fiyat Min. saatlik fiyat DAM da işlem gören toplam günlük hacim [MWh] Piyasa Temizleme Fiyatı Tahmini tüketimin DAM piyasa payı 2 Sonuçlar Hacim Hafta 17.01-23.01.2011 Haftayla ilgili eğilim 10.01-16.01.2011 Taban toplam hacim 1-24 [MWh] En yüksek toplam hacim 7-22 [MWh] Zirve dışı toplam hacim 23-24 ve 1-6 [MWh] Eğilimler Maks. saatlik hacim [MWh/h] Sonuçlar Hafta 17.01-23.01.2011 Haftayla ilgili eğilim 10.01-16.01.2011 Min. saatlik hacim [MWh/h] Ortalama fiyat 3 [euro/mwh] DAM da işlem gören toplam hacim [MWh] DAM İşlem Hacmi Tahmin edilen tüketimin DAM piyasa payı [%] Satış teklifleri toplam hacmi [MWh] Alış teklifleri toplam hacmi [MWh] 1 Bir güne ait bütün saatlik aralıklara karşılık gelen fiyatların aritmetik ortalaması. 2 Teslim gününü izleyen işlem gününde TSO tarafından yayımlanan nihai net tüketim tahminini temsil etmektedir. 3 Analiz edilen haftaya ait bütün saatlik aralıklara karşılık gelen fiyatların aritmetik ortalaması.
Günlük, Aylık ve Yıllık Ortak Raporlar Aylık performans indeksleri: fiyatlar ve ticaret hacimleri Gün Öncesi Piyasa Fiyatları (euro/mwh) Aralık 2010 Gün Öncesi Piyasası Aralık 2010 için Spot Piyasa rakamları: Gün Öncesi Piyasada kayıtlı iştirakçi sayısı: 106 Aktif piyasa iştirakçisi sayısı [iştirakçi/ay]: 72 Ortalama aktif piyasa iştirakçisi sayısı [iştirakçi/gün]: 66 Ortalama fiyat (aritmetik ortalama) [euro/mwh]: 31.53 Ortalama fiyat (ağırlıklı ortalama) [euro/mwh]: 32.23 Toplam işlem gören hacim [MWh]: 879,054.443 Ortalama işlem gören hacim [MWh/h]: 1,181.525 Net tahmini tüketimin DAM payı [%]: 17.58 İşlemlerin değeri [mil.euro]: 28.34 Taban (1-24) Zirve (7-22) Zirve Dışı (1-6 ve 23-24) Şekil 1: Günlük DAM fiyat gelişimi (taban, zirve ve zirve dışı Dönem Aralık 2009 Aralık 2010 Varyasyon Top. İşlem Hacmi [MWh] Ort. İşlem Hacmi [MWh/h] DAM Payı [%] Ort. Fiyat [euro/mwh] İşlem Değeri [euro] Gün Öncesi Piyasa Aralık 2010 İki Taraflı Sözleşmelere yönelik Merkezi Piyasa Açık Artırma Aralık 2010 Teslim Hacmi [MWh] Piyasa Payı [%] Dönem Kasım 2010 Aralık 2010 Varyasyon Top. İşlem Hacmi [MWh] Ort. İşlem Hacmi [MWh/h] DAM Payı [%] Ort. Fiyat [euro/mwh] İşlem Değeri [euro] İki Taraflı Sözleşmelere yönelik Merkezi Piyasa Aralık 2010 için CMBC rakamları: CMBC de kayıtlı iştirakçi sayısı: 102 İşlem gören elektrik hacmi [MWh]: 2,584,200 İşlem Gören Teklif Sayısı: 9 Aralık ta teslimi olan İki Taraflı Sözleşmeler Sayısı: 22 Elektrik Hacmi [MWh]: 359,525 Aralık 2010 teslimlerinin tahmini tüketime bölünmesi yoluyla hesaplanan Piyasa Payı [%]: 7.60 Ort. Fiyat (aritmetik ortalama) [euro/mwh]: 38.25 Ort. Fiyat (ağırlıklı ortalama) [euro/mwh]: 35.89 Değer [mil.euro]: 12.90 Aralık 2010 için CMBC-NC rakamları: CMBC-NC de kayıtlı iştirakçi sayısı: 65 İşlem gören elektrik hacmi [MWh]: 0 Teslim edilen elektrik hacmi [MWh]: 0 Yeşil Sertifikalara yönelik Merkezi Piyasa Aralık 2010 için GCM rakamları: Yeşil Sertifikalara yönelik Merkezi Piyasada kayıtlı iştirakçi sayısı: 120 Yeşil Sertifikalar: Sayısı: 5,486 Fiyat [euro/sertifika]: 55 Şekil 2: CMBC de akdedilen sözleşmelere göre DAM işlemleri ve teslimlerin aylık gelişimi Şekil 3: Akdedilen sözleşmelere göre teslimler için DAM ortalama fiyatı ve CMBC ortalama fiyatının aylık gelişimi Yeşil Sertifikalara yönelik Merkezi Piyasa Aralık 2010 Yeşil Sertifika Sayısı Fiyat* [euro/sertifika] Merkezi işlem gören yeşil sertifikaların sayısı, 2010 için düzenlenen yeşil sertifikaların sayısının %33-46 sını temsil etmektedir. Şekil 4: İşlem gören yeşil sertifikaların fiyatı ve sayısının aylık gelişimi Aralık 2010 a ilişkin Enerji Piyasası sonuçlarıyla ilgili daha fazla bilgi için, okuyucu OPCOM web sitesini ziyaret edebilir: www.opcom.ro ROMANYA ENERJİ PİYASASI OPERATÖRÜ * Romanya para birimi cinsinden fiyat, Romanya Ulusal Bankası (BNR) tarafından yayımlanan önceki yılın son ayına ait ortalama döviz kuru kullanılarak euro ya çevrilmiştir.bu referans döviz kuru 220/27.10.2008 sayılı yasanın hükümlerine uygundur. Mart 2009 Şubat 2010 dönemi için, ortalama döviz kuru değeri 3.9153 ley e eşittir. Mart 2010 dan itibaren, ortalama döviz kuru değeri 4.2248 ley e eşittir. ** Romanya para birimi cinsinden fiyat, Romanya Ulusal Bankası (BNR) tarafından yayımlanan işlem günü öncesindeki gün için geçerli döviz kuru kullanılarak euro ya çevrilmiştir. ROMANYA ENERJİ PİYASASI OPERATÖRÜ
Sunumda ele alınan konulara gösterdiğiniz ilgi için çok teşekkürler OPCOM da Piyasa Gözetimi Piyasa Gözetimi OPCOM 16-18 Hristo Botev Blvd Bucharest-3RO-030236, ROMANYA Tel: +40 02 13 07 14 47 Faks:+40 02 13 07 14 00 E-posta:supravegherea_pietei@opcom.ro