2015 ÇİMENTO FABRİKASI PROJE TANITIM DOSYASI İÇİNDEKİLER BÖLÜM I: Çimento Üretim Fabrikası Kapasitesi Ve Ana Üretim Binaları BÖLÜM II: Çimento Fabrikası Genel Düzeni BÖLÜM III: Fırın Vakfı İle Klinker Soğutma Ve Brülör Binası BÖLÜM IV: Bitişik Binalar BÖLÜM IV: İşletme Aşamasında Faaliyet Ünitelerinde Oluşan Toz Yayıcı İşlemlerin Neler Olduğu Ve Tozun Yayılmasına Karşı Alınmış Ve Alınacak Önlemler BÖLÜM VI: İşletme Esnasında Faaliyet Ünitelerinden Kaynaklanacak Gürültünün Seviyesi Ve Kontrolü İçin Alınacak Önlemler STİMPEKS MAKİNA İTH.İHR.VE TİC.LTD.ŞTİ. Orta Mh.Yalnız Selvi Cd.No:19/A Daire:21 Uptwins Deluxe Residance Kartal/İstanbulTÜRKİYE Telefon : +90 216 290 4556 Mail : info@stimpeks.com Fax : +90 216 290 4558 Web : www.stimpeks.com.tr Proje Yazarı : Talat BALEK & Nuri BEŞİNCİ
BÖLÜM I: ÇİMENTO ÜRETİM FABRİKASI KAPASİTESİ VE ANA ÜRETİM BİNALARI Proje kapsamında kurulacak olan fabrikanın günlük kapasite miktarı 4.000 ton x gün olacaktır.tesisin tümü bir Alman firması tarafından kurulacak ve tam kapasite çalışır şekilde teslim edilecektir. 1
Hammadde Bölüm Ham Öğün Bölüm Ön Isıtıcı Fırın ve Klinker Bölüm Çimento Bölümü Kireçtaşı Taşıma Ön Isıtıcı Kulesi Değirmen ulaşım Kireçtaşı Preblending Yatak Ham Öğün Yem Siloları Geçiş çöktürücü Çimento Değirmeni Binası Ham Değirmen Binası Fırın Vakfı Silolar için Ulaşım İki Farin Karıştırıcı Silo Soğutucu ve Brülör Çimento Siloları Üç Bina Klinker Konveyör Köprüsü Underburnt Klinker Silosu İki Klinker Silolar BÖLÜM II: ÇİMENTO FABRİKASI GENEL DÜZENİ 2
BÖLÜM III: FIRIN VAKFI İLE KLİNKER SOĞUTMA VE BRÜLÖR BİNASI 3
Dairesel Preblending Yatak Depolama 104,00 m, H = Hammadde Küspesi Besleme Fırın Vakfı ve Tersiyer ile ön ısıtıcı kule 4
BÖLÜM IV: BİTİŞİK BİNALAR Elektrik Binalar Mekanik Atölye Ofis sevkiyat Suyu Pompa Binası Akaryakıt Depolama Yağ Pompası Ev Sığ Su Alma Trafo Çimento Değirmeni Trafo Çimento Siloları Trafo Limeston Mix Bed Trafo Ham Değirmen Trafo Su Pompa Binası Trafo Yakıt Pompası Ev Trafo Bypass Toz Pompası OcaK Servis İstasyonu Çimento Siloları 18,00 m, H BÖLÜM V: İŞLETME AŞAMASINDA FAALİYET ÜNİTELERİNDE OLUŞAN TOZ YAYICI İŞLEMLERİN NELER OLDUĞU VE TOZUN YAYILMASINA KARŞI ALINMIŞ VE ALINACAK ÖNLEMLER Çimento fırını, klinker soğutma bacasında sürekli ölçüp kaydeden toz ölçerler bulunacaktır. Klinker soğutucusu atık gazı olabildiğince değerlendirilecektir. Tesiste 07.10.2004 tarih ve 25606 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Madde 39-40-41-42-43 deki ilgili hükümlere uyulacaktır. Kükürt oranı yüksek kömür kullanılması halinde, öğütülüp kullanıma uygun hale getirilecektir. Tesiste enerji kesilmesi ve dalgalanmaları, ani karbon monoksit yükselmeleri ile ilk ateşleme gibi zorunlu haller dışında, filtreler devre dışı iken tesis çalıştırılmayacaktır. Değerlendirmelerde elde olmayan ve önceden tedbiri mümkün olmayan sebeplerden dolayı oluşan duruşlardan sonra fırınların ve değirmenlerin tekrar devreye alınması üreleri hariç tutularak, bu durumlar aylık raporlar halinde belgelendirilecektir. Fabrikada kullanılan hammadde, katkı maddeleri ve kömüre bağlı olarak, özel madde ve emisyon sınır sınıflaması ve atık gazlardaki özel tozların emisyonları için verilen sınırlar dahilinde çimento tesislerinin kontrolü gerekmektedir. Tesisten Organik buhar ya da gaz, kanser yapıcı madde çıkışı olmayacaktır. Ancak bu emisyonların ilgili bacalarda belirli periyotlarda emisyon kontrolü yapılmalıdır. Tesis bu özel emisyon sınırlarını sağlayacaktır. İnsan sağlığının korunması, çevrede kısa ve uzun vadeli olumsuz etkilerin ortaya çıkmaması için atmosferdeki kirleticilerin bir arada bulunduklarında değişen zararlı etkileri de 5
göz önüne alınarak tedbir edilmiş konsantrasyon birimleriyle ifade edilen seviyeler Hava Kalitesi Değerleri olarak adlandırılır. Bu açıdan bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalamasının aşmaması gereken değerleri Uzun Vadeli Değer (UVD) olarak tanımlanır. Bu değerlere karşılık bir de maksimum günlük ortalama değerlerin veya istatistik olarak bütün ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin %95 inin aşmaması gereken Kısa Vadeli Değerler (KVD) vardır. Çöken tozlar için KVD farklı olarak aşılmaması gereken maksimum aylık ortalama değerlerdir. UVD ve KVD değerleri için öngörülen süreler genelde 1 yıllık periyotları kapsar. Tesis entegre çimento üretim tesisi olacaktır. Çimento tesisleri 07.10.2004 tarih ve 25606 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği., Madde 43-C-7 Çimento Üreten Tesisler kapsamında ele alınacaktır. Bu bölümde çimento tesislerinin uyacağı esaslar belirtilmiştir. Buna göre üretim metodu gereği genelde elektrostatik toz filtresi bulunan; çimento fırını, klinker soğutucu, kurutucu, öğütülerek kurutan tesisler, nemli atık havalı, borulu öğütücülü tesislerden elektrikli toz filtresi uygulananlar için toz emisyon sınır değeri 120 mg/nm3 tür. Bitkiler üzerine toz emisyonlarının etkisini göstermek için fabrikayı ve yakın yerleşim birimlerini içine alacak şekilde 5x5=25 km2 lik saha içinde toz konsantrasyonu hesaplanmıştır. Hammadde ocakları dahil olmak üzere 13,52 ton/km2.yıl bulunmuştur. Avrupa da benzeri tesislerde bu değer 13,52 ton/km2.yıl civarındadır(refa). Kurulacak olan tesisin çöken tozunun önemli boyutlarda zararlı bir etkisi olmayacaktır. Tesisten kaynaklanan SO2 konsantrasyonu, hayvan, bitki ve eşyayı hava kirliliğinin zararlı etkilerinden korumak için özel koruma alanlarında kükürt dioksit, gaz halinde anorganik klor ve flor bileşikleri, çöken tozlarda kurşun ve kadmiyum miktarları sınır değerlerinin altındadır. Bu nedenle kükürt dioksit konsantrasyonları miktarının çevreye zararlı etkisi olmayacaktır. Bitki örtüsü ve tarımsal arazilere zarar vermeyecek tüm önlemler alınacaktır. Kurulması planlanan tesiste başlıca gaz emisyonlarının kirletici kaynakları döner fırın, kömür değirmeni, ve tras kurutucudur. Döner fırın ve ön ısıtıcıda uygun kalitede Linyit kömürü kullanılacaktır. Tras kurutmada ise 6 nolu fuel oil yakıtı ve motorin kullanılacaktır. Modern çimento üretim tesislerinin en önemli özelliklerinden biri, çevre teknolojilerinin yoğun biçimde kullanılmasıdır. Çimento fabrikaları geçmişte, hava kirletici emisyonlar (özellikle toz emisyonlar) yaymakla özdeşleştirilmişlerdir. Çimento fabrikalarından yayılan toz emisyonlarına getirilen sınır değerlerinin son yıllarda gittikçe azalması daha verimli ve kaliteli toz tutma sistemlerinin kullanılmasını zorlamıştır. Soğutuculu, yüksek verimli elektrofiltreler ve jet pulse torbalı filtreler yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Mevcut fabrikalardaki pek çok filtre yeni emisyon standartlarını sağlayacak biçimde yenilenmiş veya değiştirilmiştir. Yüksek emisyonlu multi-siklonlar, yeni fabrikalarda yerlerini yüksek verimli filtrelere bırakmışlardır. Türkiye'de mevcut tesislerde, emisyon sınır değeri torbalı filtreler için 75 mg/nm3 elektro - filtreler için ise 120mglNm3 dür. Yeni tesislerde ise 50mg/Nm3 sınır değeri uygulanmaktadır. Bu değerler pek çok AT ülkesinin uyguladığı sınır değerlerin ve AT için önerilen sınır değerlerin altındadır. Çimento fabrikaları, yüksek kükürt oranlı yakıtlar kullanılsa dahi, işleme giren malzemenin kükürt tutma özelliği dolayısıyla, hemen hemen hiç kükürtoksitleri emisyonunda bulunmazlar. Azotoksit emisyonları ise konsantrasyon olarak düşüktür. Ancak baca gazı debileri yüksek olduğundan toplam emisyonu azaltmak amacıyla Nox oluşumunu azaltacak brülör tipleri kullanılması yoluna gidilmektedir. 6
Tesiste gaz ve toz yayıcı ünitelerde aşağıda tanımlamaları verilen rotaflam brülörü, elektrofiltreler ve jet pulse torbalı filtreler kullanılacaktır. Klinker malzemesi kapalı hacimlerde depolanacaktır. Kış üretim döneminde fazla ürünler açıkta depolanabilir. Çimento fırınında toz emisyon konsantrasyonunu sürekli ölçüp kaydeden ölçü cihazı bulunacaktır. Böylelikle gaz ve toz emisyonları, ilgili yönetmeliklerde verilen emisyon sınır değerlerinin altında tutulacaktır. TC Çevre ve Orman Bakanlığı ile TÇMB arasında 24.06.2004 tarihinde imza edilen II. Çimento Sanayi Çevre Deklerasyonu na uyulacaktır. Ayrıca, Entegre Çimento Fabrikasında tesis ve hammadde ocaklarında, tozlanmaya karşı 07.10.2004 tarih ve 25606 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen esaslara uyularak aşağıda verilen tedbirler alınacaktır. Kamyonlar aşırı yüklenmeyecek, üzeri brandalar ile örtülecek, ocak içi yollar üzerine tozlanmayı engelleyecek şekilde malzeme serilecek, kurak geçen yaz aylarında ise sulama yapılacaktır. BÖLÜM VI: İŞLETME ESNASINDA FAALİYET ÜNİTELERİNDEN KAYNAKLANACAK GÜRÜLTÜNÜN SEVİYESİ VE KONTROLÜ İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER Tesisin faaliyeti esnasında gürültü esas olarak değirmenler, kırıcı, konkasör ve yüksek debili fanlardan kaynaklanmaktadır. Faaliyet sahibi, faaliyet sırasında oluşacak gürültünün belirli seviyelerde tutulması ve 01.07.2005 tarih ve 25862 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde belirtilen endüstriyel tesisler için çevresel gürültü sınır değerinin altında kalması amacıyla bu gibi gürültülü ekipmanlar kapalı mekanlar içine yerleştirilecektir. Yüksek debili fan girişleri için susturucu niteliğinde ses yalıtım teçhizatı kullanılacaktır. Çimento tesisinde gelişmiş teknolojiye sahip üretim cihazları kullanılacağından gürültü emisyon değeri 01.07.2005 tarih ve 25862 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğindeki sınır değerin altında kalacaktır. Ancak, fabrikada gürültü düzeyinin aşıldığı ünitelerde uyarı levhaları konulacak ve bu alanlarda çalışan personel kulak tıkaçları ve kulalıklar kullanacaktır. Bu kulaklıklar 25 dba mertebesinde azalma temin etmektedir. Ayrıca üretim alanlarında makinaların yüksek ses yaratan bölümlerinde izolasyon (köpük veya plexi muhafaza) yapılarak gürültü düzeyinin minimum seviyede tutulması sağlanacaktır.işletmede meydana gelen gürültüden dolayı çalışan personelin; sağlığını koruyabilmek,çalışma sınırlarına uyabilmek, faaliyetin sürekliliğini sağlayabilmek için 01.07.2005 tarih ve 25862 sayılı Resmi gazetede yayınlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde verildiği gibi 1475 sayılı iş kanununda belirtilen koruyucu gereçler sağlanacaktır ve çalışma saatlerine riayet edilecektir. İşçilere çalışma saatleri içinde, gürültüye karşı kulaklık ve koruyucu giysiler verilecektir. 7