İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR CETVELİ BİBLİYOGRAFYA 1. GİRİŞ I. Yeni Bir Çağın Başlangıcı Olarak İnternet 33 II. internetin Hukuk Tarafından Düzenlenmesi 36 III. Fikrî Haklar Alanında Meydana Gelen Yenilikler 36 IV. internetin Fikrî Haklar Alanında Ortaya Çıkardığı Problemler 38 A. İnternet Ortamında Fikrî Hak Sahipliğinin Tespiti 40 B. İnternet Ortamındaki Faaliyetlerden Hangilerinin Fikrî Hak İhlâli Sayılacağı 41 C. Internet Ortamında Gerçekleşen Fikrî Hak İhlâllerinden Sorumlu Siijeler 41 D. Internet Ortamındaki Fikrî Hak İhlâllerine Uygulanacak Hukuk ve Milletlerarası Yetki (Yetkili Mahkeme) Meselesi 43 E. Internet Ortamında Etkin Bir Fikrî Hak Koruma Sistemi Kurmanın Gerekliliği, Usulü ve Mülkî Hukuk Anlayışının Yetersizliği 44 Birinci Bölüm GENEL OLARAK FİKRÎ HAKLAR 2. FİKRÎ HAKLARA KISA BİR BAKIŞ I. Kavram Olarak Fikrî Haklar 47 II. Eserin Korunmasının Şartlan 48 A. Maddî Şartlar 48 1) Genel olarak 48 2) Eserin ayırt edici özelliğinin bulunması 49 B. Şeklî Şartlar 50 7
III. Fikrî Hakların Kısa Tarihçesi 51 3.FİKRÎ HAKLAR ALANINDA SON ZAMANLARDA MEYDANA GELEN YENİLİKLER 1. WTO TRIPS Anlaşmaları 53 II. WIPO Anlaşmaları 54 A. Genel Olarak 54 B. WIPO Telif Haklan Sözleşmesi 56 C. WIPO İcralar ve Fonogramlar Sözleşmesi 58 D. Milletlerarası Siber Suç Sözleşmesi 59 III. ABD Hukukundaki Düzenlemeler 63 IV. Avrupa Birliği Hukukundaki Düzenlemeler 66 V. Türk Hukukunda Yapılan Yeni Düzenlemeler 69 İkinci Bölüm INTERNET VE FİKRÎ HAKLAR 4. İNTERNET HAKKINDA GENEL BİLGİLER VE İNTERNETTE FİKRÎ HAK SAHİPLİĞİ KAVRAMLARI I. internetin Doğuşu 71 II. Internet İle İlgili Temel Kavramlar 72 A. Dünyayı Saran Ağ 72 B. Alan Adı 73 C. Web Sitesi 73 D. Arama Motoru 74 E. E-Posta 74 F. Dosya İndirme 75 G. Dosya Yükleme 75 H. Sunucu 75 İ. MP3 76 J. Internet Servis Sağlayıcı 76 K. Başkalarına İletmek 77 L. Basit İletim 77 M. Ön Hafızaya Alma 77 N. Barındırma 77
O. Dijital Hak Yönetimi 78 III. internetin Özellikleri 79 5. İNTERNETTE FİKRÎ HAK VE HAK SAHİPLİĞİ KAVRAMLARI I. Sanal Ortamda Başlıca Faaliyetler 81 II. internette Fikrî Haklarla İlgili Yeni Kavramlar 82 A. Eserin DijitalleştiriImesi 82 B. Mııltimedya Eser 82 C. Dijital Hak Yönetimi 84 1) Genel olarak 84 2) Dijital hak yönetimi sisteminin unsurları 85 a) Fikrî mülkiyetin tanımlanması unsuru 85 b) Fikrî hakların kullanımının kısıtlanması unsuru 85 3) Dijital hak yönetimi sisteminin tarafları 86 a) Muhteva sağlayıcılar 86 b) Muhteva dağıtıcılar 86 c) Teknoloji sağlayıcılar 86 d) Meslek birlikleri 86 III. e) Kullanıcılar 87 4) Dünya üzerindeki değişik dijital hak yönetimi yapılanmaları 87 a) Hareketli görüntü uzmanları grubu 87 b) Yapılandırılmış bilgi standartlarının geliştirilmesi teşkilâtı 87 c) Açık e-kitap formu 87 d) Fler zaman TV formu 87 5) Dijital hak yönetimi alanında düzenlemeler 88 a) Genel olarak 88 b) AB hukuku 88 c) ABD hukuku 88 6) Dijital hak yönetiminin getirdiği fırsatlar 89 D. MP3 89 İnternette Fikrî Eser Sahipliği ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'ndaki Eser Sahipliğine Dair Kanunî Karinelerle Bağlantısı 90 A. Sahibinin Adının Belirtildiği Eserlerde 93 B. Sahibinin Adının Belirtilmediği Eserlerde 94 9
Koruma Türleri A. Genel Olarak 96 B. Web Sayfasının Eser Olarak Korunması 96 1) Web sitelerinin bilgisayar programı olarak korunması 97 2) Web sitelerinin sinema eseri olarak korunması 97 3) Web sitelerinin veri tabanı olarak korunması 97 4) Web sitelerinin yeni bir eser türü kabul edilerek korunması 98 C. Web Sayfasının Muhteva Olarak Korunması 99 İnternette Fikrî Hak Türleri 100 A. Eser Sahibinin Hakları 100 1) Manevî haklar 101 a) Umuma arz hakkı 102 b) Eserde adının belirtilmesini isteme hakkı 103 c) Eserin bütünlüğünü koruma hakkı 105 2) Malî haklar 108 a) İşleme hakkı 108 b) Yayma hakkı 110 c) Çoğaltma hakkı 114 aa) Erişim hizmeti 117 aaa) Basit iletim 117 bbb) Ön hafızaya alma-kaşeleme y ö 11 g l/a) Ön hafızaya alınanın faydalan 120 l/b) Ön hafızaya almanın mahzurları 120 bb) Barındırma 122 cc) Routing 124 dd) Geçici kopyalama 125 ee) Ana hafızaya kayıt 126 ff) CD, disket veya diğer elektronik veri taşıyıcılarına kayıt 126 gg) Dosya paylaşımı ve değişimi 127 d) Umuma iletim hakkı (İşaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı) 128 e) Temsil hakkı 131 B. Bağlantılı Hak Sahiplerinin veya Komşu Hak Sahiplerinin Hakları 132 1) Genel olarak 132
2) Bağlantılı veya komşu hak sahiplerini koruma ihtiyacı 134 3) Bağlantılı veya komşu hak sahipleri ve hakları 135 a) İcracı sanatçılar ve hakları 135 aa) Genel olarak 135 bb) Eser sahibi ile icracı sanatçı arasındaki ilişki 136 cc) İcracı sanatçıların malî hakları 137 aaa) Tespit hakkı 137 bbb) İcranın aslının veya çoğaltılmış nüshalarının satışı ve dağıtılması hakkı 138 ccc) Tespitin veya çoğaltılmış nüshaların telli veya telsiz araçlarla satışı, umuma arz veya dağıtılması hakkı 138 ddd) İcracı sanatçıların haklarını başkalarına devir hakkı 138 dd) İcracı sanatçıların manevî hakları 139 b) Fonogram yapımcıları ve haklan 139 aa) Genel olarak 139 bb) Fonogram yapımcılarının hakları 140 c) Radyo-televizyon kuruluşlarının hakları 141 d) Film yapımcıları ve hakları 142 Üçüncü B öiü m İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLLERİ 6. İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLİNE YOL AÇAN DAVRANIŞLAR I. RAM Kopya (Online Çoğaltma) 145 A. Dürüst Kullanım 147 B. Zımnî Onay ( Zımnî Lisans) 148 II. ISS'lerin Aracılık Faaliyetleri 148 A. Erişim Hizmeti 149 1) Basit iletim 149 2) Ön hafızaya alına 149 3) Barındırma 151 4) Routing 152 III. Internet Arama Motorlarının Fikrî Hakları İhlâl Potansiyeli 153 IV. Linkler 156 A. Basit-Sathî (Yüzeysel) Link 157 1 1
1) Basit linkte eser sahibinin malî haklarının ihlâl edilmesi... 157 2) Basit linkte eser sahibinin manevî haklarının ihlâl edilmesi 158 B. Derin (Dahilî) Link 159 1) Derin linkte eser sahibinin malî haklarının ihlâl edilmesi 161 2) Derin linkte eser sahibinin manevî haklarının ihlâl edilmesi 163 V. Çerçeve İçine Alma 167 A. Çerçeve İçine Alma Yoluyla Eser Sahibinin Malî I laklarının İhlâl Edilmesi 169 B. Çerçeve İçine Alma Yoluyla Eser Sahibinin Manevî I laklarının İhlâl Edilmesi 171 7. İNTERNETTE MÜZİK DEĞİŞİM PROGRAMLARI VE ORTAYA ÇIKARDIĞI PROBLEMLER I. Müzik Eserlerinin Mp3 Şeklinde Sunulması ile Getirilen Yenilikler 174 II. İnternet Üzerinden Mp3 Müzik Değişim Programlarının Özellikleri 175 A. Merkezî İşletim Sistemine Dayanan Müzik Değişim Programları 175 B. Merkezî İşletim Sistemine Dayanmayan Müzik Değişim Programları 175 III. Müzik Değişim Programlarının Bazı Hukuk Sistemlerindeki Durumu ] 7$ A. Milletlerarası Siber Suç Sözleşmesi 17g B. Amerika Birleşik Devletleri Hukuku 180 1) Merkezî işletim sistemine dayanan müzik değişim programları ve Napster davası 180 a) Dürüst kullanım doktrini 182 b) Amerikan Telif Hakları Kanunu m. 512 savunması... 183 c) Napster programının fikrî hakların ihlâlini amaçlamadığı savunması 183 2) Video paylaşım sisteminde Viacom v. YouTube, Google davası 184 12
3) Merkezî işletim sistemine dayanmayan müzik değişim programları ve MGM v. Grokster Ltd. ve StraemCast Netvvorks davası 187 C. Avrupa Birliği Hukuku 202 D. Alman Hukuku 203 E. Türk Hukuku 205 IV. Web Sitelerinde Müzik Sunumu 209 A. Genel Olarak 209 B. Web Sitelerindeki Müzik Sunumunun Hukukî Niteliği 209 C. Web Sitelerindeki Müzik Sunumuna Karşı Alınan Hukukî Tedbirler 210 D ö r d ii ıı e ü Böl ü m İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLLERİNDEN SORUMLULUK 8. İNTERNETTE HUKUK SÜJELERİ I. Telekomünikasyon İdareleri 211 II. İnternet Servis Sağlayıcılar 211 III. Muhteva Sağlayıcılar 213 IV. Kullanıcılar 213 V. Sanal Ortamda Sorumluluk Türleri 214 A. Genel Olarak 214 B. Doğrudan Sorumluluk 214 C. Katılım Yoluyla Sorumluluk 217 1) İhlâl edici davranışları bilme 217 2) Başkalarının ihlâl edici davranışlarına materyal katkısında bulunma 218 D. Başkalarının Milinden Sorumluluk 220 1) İhlâlden ekonomik fayda sağlama 221 2) İhlâl edici davranışları gözetim hak ve ehliyetine sahip olma 222 9. SANAL ORTAMDA FİKRÎ HAK İHLÂLLERİNDEN SORUMLU SÜJELER I. Genel Olarak 226 II. Kullanıcıların Sorumluluğu 226 13
III. Müzik Değişim Programı Sunan ve Link Veren Sitelerin Sorumluluğu 228 IV İnternet Servis Sağlayıcıların ve Aracıların Sorumluluğu 229 A. Genel Olarak 229 B. Mukayeseli Hukukta Servis Sağlayıcıların Sorumluluğu 23 1 1) Amerika Birleşik Devletleri hukuku 23 1 a) Dijital Çağ Kanunu 232 b) Birleşik Devletler Kanunu 234 2) Avrupa Birliği Hukuku 236 a) AB B-Ticaret Direkti Fi 236 aa) Genel olarak 236 bb) Erişim hizmeti 238 aaa) Basit iletim 238 bbb) Ön hafızaya alma-kaşeleıne 239 cc) Barındırma 243 dd) Routing 244 b) AB Bilgi Toplumunda Fikrî Haklar ve Komşu Haklar Direktifi 245 3) Alman hukuku 246 4) Türk hukuku 247 a) Genel olarak 247 b) Türk hukukunda servis sağlayıcıların hukukî sorumluluğu 247 c) Türk hukukunda servis sağlayıcıların cezaî sorumluluğu 252 Beşinci Bölüm İNTERNETTE HAK İHLÂLLERİ VE MÜEYYİDELERİ 10. İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLLERİNE UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ I. Genel Olarak 255 II. Fikrî Hak İhlâllerine Kanunlar İhtilâfı Kapsamında Çözüm Teklifleri 256 A. Fiil Yeri Hukuku Kuralı 258 B. Sonuç Yeri Hukuku Kuralı 259 14
III. C. Eser Sahibinin Mııtad Meskeninin/İşyerinin Bulunduğu Yer Hukuku Kuralı 260 D. Diğer Çözüm Teklifleri 261 E. Türk Hukukunda Kabul Edilen Çözüm 261 Fikrî Hak İhlâllerine Kanunlar İhtilâfı Dışında Çözüm Teklifleri...262 A. Milletlerarası Yeknesaklaştırma Çalışmaları 262 B. Lex Mercatoria'nın Uygulanabilirliği 263 11. İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLLERİNE KARŞI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU'NDAKİ DÜZENLEMELER I. Fikrî Hak İhlâllerine Karşı Açılabilecek Hukuk Davaları 265 A. Genel Olarak 265 B. Manevî Flaklara Tecavüz I lalinde Tecavüzün Kaldırılması Davası 266 C. Malî Haklara Tecavüz Halinde Tecavüzün Kaldırılması Davası 267 D. Fikrî Haklara Tecavüz Halinde Tecavüzün Önlenmesi Davası 270 E. Tazminat Davası 270 1) Maddî tazminat davası 271 2) Elde edilen kârın iadesi davası 271 3) Manevî tazminat davası 271 II. Fikrî Hak İhlâllerine Karşı Açılabilecek Ceza Davaları 274 EKLER A. Manevî Hakların İhlâli Halinde Ceza Davası 274 B. Malî Hakların İhlâli Halinde Ceza Davası 275 C. FSEK. Ek Madde 4 Hükmü 275 EK l-wipo Telif Hakları Sözleşmesi (İngilizce Metin) 279 EK 2- WIPO İcralar ve Fonogramlar Sözleşmesi (İngilizce Metin) 290 EK 3- Milletlerarası Siber Suç Sözleşmesi (İngilize Metin) 307 EK 4- Amerikan Yüksek Mahkemsi Kararı (Türkçe Metin) 337 EK 5- Amerika Yüksek Mahkemesi Kararı (İngilizce Metin) 356 EK 6- Dünya Üzerinde Internet Kullanıcılarına İlişkin Tablo 377 15
ARAMA CETVELLERİ A. MADDELERE GÖRE ARAMA CETVELİ B. KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 16