HÜLYA ATLAN MANEVİ ZARARI TAZMİN YOLLARI

Transkript

1 HÜLYA ATLAN MANEVİ ZARARI TAZMİN YOLLARI

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER...VII KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 I. Konunun Önemi...1 II. Konunun Sınırlandırılması...3 III. Plan...4 BİRİNCİ BÖLÜM KİŞİLİĞİN KORUNMASINA VE MANEVİ TAZMİNATA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER I. KİŞİLİK HAKKI VE KİŞİLİĞİN KORUNMASI...7 A. Kişilik Hakkı Kavramı...7 B. Kişilik Hakkının Nitelikleri...15 C. Kişilik Hakkını Oluşturan Başlıca Değerler Genel Olarak Yaşam, Sağlık ve Beden Bütünlüğü Cinsel Bütünlük Onur ve Saygınlık Kişisel (Gizli ve Özel) Alan...27

3 VIII 6. Resim (Görünüm) Mesleki ve Ekonomik Değerler...31 II. KİŞİLİK HAKKININ KORUMA ALANININ BELİRLENMESİ...32 A. Alman Hukuku nda Kişiliğin Korunması Sistemi...32 B. Türk ve İsviçre Hukuklarındaki Durum Türk ve İsviçre Medeni Kanunlarında Öngörülen Genel Koruma Sistemi Türk ve İsviçre Borçlar Kanunlarında Yer Alan Manevi Tazminat Maddeleri Arasındaki Bağlantı...43 III. MANEVİ TAZMİNATA DAİR TEMEL KAVRAMLAR VE MANEVİ TAZMİNATIN KAPSAMI A. Manevi Zarar Kavramı Genel Olarak Manevi Zarar Kavramını Açıklayan Teoriler...47 a. Subjektif Teori...47 b. Objektif Teori c. Karma Teori...53 d. Teorilerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz B. Manevi Tazminatın Amacı ve Fonksiyonu Hakkındaki Görüşler Ceza Fonksiyonu Tatmin Fonksiyonu Denkleştirme Fonksiyonu Önleme ve Caydırma Fonksiyonu Telafi Fonksiyonu Görüşümüz...70 C. Manevi Tazminatın Özellikleri Kişisel Nitelikte Olup Olmadığı İstisnai Nitelikte Olup Olmadığı İkincillik Niteliğinin Yüklenip Yüklenemeyeceği...79

4 IX 4. Manevi Zararın Ölçülüp Ölçülemeyeceği...81 D. Maddi ve Manevi Tazminat Arasındaki İlişki E. Tazminatın Türünün Belirlenmesi...85 İKİNCİ BÖLÜM MANEVİ TAZMİNATIN PARA BİÇİMİNDE BELİRLENMESİ IV. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ...91 A. Hakkaniyete Uygun Karar Verme Yükümlülüğü...91 B. Takdir Yetkisinin Sınırları Kişisel Düşünceye Göre Takdir Etme Yasağı...95 a. Genel Olarak...95 b. Özellikle Cinsel Bütünlüğe Yönelik İhlallerde Kararı Gerekçelendirme Yükümlülüğü V. TAZMİNATIN BELİRLENMESİ...98 A. Genel Olarak...98 B. Tazminat Miktarının Hesaplanması Genel Olarak Hesaplama Yöntemleri a. Genel Olarak b. Tarife ve Somut Olay/Emsal Kararların Karşılaştırılması Yöntemi aa. Tarife Yöntemi bb. Somut Olay/ Emsal Kararların Karşılaştırılması Yöntemi c. Geleneksel ve İki Aşamalı Yöntem aa. Genel Olarak bb. Geleneksel Yöntem cc. İki Aşamalı Yöntem d. Ekonomik Analiz ve Yüzde Yöntemi e. Yöntemlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz

5 X 3. İki Aşamalı Hesaplama Yönteminin Yakından İncelenmesi a. Taban Manevi Tazminatın Belirlenmesi aa. Genel Olarak bb. Taban Manevi Tazminatın Belirleyici Unsuru: İhlalin Türü ve Ağırlığı cc. Taban Manevi Tazminata Dayanak Oluşturabilecek Çizelgeler aaa. Bütünlük Tazminatına Dayanan Çizelge aaaa. İsviçre Hukuku nda Bütünlük Tazminatı bbbb. Bütünlük Tazminatının Diğer Kişilik Değerlerinin İhlali Bakımından Uygulanabilirliği cccc. Bütünlük Tazminatının Türk Hukuku nda Esas Alınması bbb. Emsal Karar Karşılaştırmasına Dayanan Çizelge dd. Taban Manevi Tazminatın Belirlenmesinde Özellik Arz Eden Durumlar aaa. Cinsel Suçlar Bakımından Taban Manevi Tazminat bbb. Özgürlüğün Bağlanmasında Taban Manevi Tazminat b. Tazminatın Hesaplanması Aşamasında İlave Edilecek Somut Olaya Ait Unsurlar aa. Genel Olarak bb. Somut Olaya Ait Bir Kriter: İhlalin Taban Manevi Tazminat Kapsamında Hesaba Katılmayan Sonuçları cc. Kişisel Kriterler aaa. Sorumlu Kişinin Kusuru bbb. Zarar Görene İlişkin Kişisel Kriterler aaaa. Yaş veya Uğranılan Rahatsızlığın Süresi bbbb. Ölüm Korkusu Yaşama...174

6 XI cccc. Karakter Değişimi dddd. Bağımsız Hareket Edebilme Özgürlüğünün Kaybı eeee. Zarar Görenin Malvarlığı Durumu ffff. Zarar Görenin Sosyal Durumu aaaaa. Genel Olarak bbbbb. Evlilik veya Aile Yaşantısına Etkisi ccccc. Yaşama Sevincinin İhlali gggg. Zarar Görenin Mesleki Durumu hhhh. Algılama Yeteneğinin Azalması dd. Özellik Arz Eden Bazı Haller aaa. Cinsel Suçlar Yönünden Eklenmesi Gereken Özel Kriterler bbb. Özgürlüğün Bağlandığı Olaylar Yönünden Eklenmesi Gereken Özel Kriterler c. Taban Manevi Tazminata Yapılacak İlavenin Miktarı d. Yarar ve Zararın Denkleştirilmesi aa. Manevi Yararlar aaa. Hızlı veya Rahat Bir İyileşme bbb. İkrar ve Af Dileme bb. Maddi Yararlar aaa. Malvarlığı Zararlarının Bütünüyle Denkleştirilmesi bbb. Satın Alma Gücündeki Farklılıklar e. Zararın Azaltılması İki Aşamalı Yöntemin Ölüm Halinde Uygulanması C. Tazminatın Takdir Edilmesi Genel Olarak Tazminatın Arttırılmasına Etki Eden Sebepler a. İhlalden Elde Edilen Kazanç b. Ödemenin Geciktirilmesi Tazminatta İndirim Sebepleri a. Zarar Görene Bağlı İndirim Sebepleri...209

7 XII aa. Zarar Görenin Ortak Kusuru aaa. Ortak Kusur Kavramı bbb. Zarar Görenin Ortak Kusuru Nedeniyle Tazminatta Yapılacak İndirim Miktarı bb. Aile İçi Bağlılık cc. Yapısal Eğilimler dd. Hatır ee. Zarar Görenin Affı b. Sorumluya Bağlı İndirim Sebepleri aa. Sorumlunun Malvarlığı Durumu (Müzayaka Halinde Olması) bb. Özür Dileme (Etkin Pişmanlık) cc. Sorumluya Bağlı Diğer İndirim Nedenleri c. Manevi Tazminatta İndirim Yapılmasını Gerektiren Diğer Durumlar aa. Umulmayan Hal (Kaza) bb. Üçüncü Kişinin Kusuru D. Uygun Manevi Tazminat Seviyesi E. Manevi Zararın Gelecekteki Seyri VI. MANEVİ TAZMİNATIN PARA BİÇİMİNDE BELİRLENMESİNDE KARŞILAŞILABİLECEK BAŞKACA SORUNLAR A. Parayla Tazmin Türleri B. Tazminat Miktarının Belirleneceği Tarih C. Manevi Tazminat Faizi ÜÇÜNCÜ BÖLÜM PARA DIŞINDA HÜKMEDİLEBİLECEK MANEVİ TAZMİNAT TÜRLERİ VII. PARAYLA TAZMİN YERİNE VEYA ONUNLA BİRLİKTE HÜKMEDİLEBİLMESİ...249

8 XIII A. Türk Medeni Kanun daki Düzenleme ile Türk Borçlar Kanunu ndaki Düzenlemenin Karşılaştırılması B. Kusur Koşulunun Gerekip Gerekmediği Sorunu C. Para Dışında Hükmedilebilecek Manevi Tazminat Türleri Genel Olarak Düzeltmenin veya Kararın Üçüncü Kişilere Bildirilmesi veya Yayımlanması a. Anlamı ve Kapsamı b. Hukuki Niteliği c. Kararın Yayımlanma Biçimi ve Bunun Yürütümü Mahkemenin Kınama Kararı ve Bu Kararın Yayımlanması Sembolik Bir Miktar Para Üçüncü Kişiye Ödeme Yapılması Manevi Tazmin Türü Olarak Kazancın İadesi Mağdura Bir Şey Verilmesi Af (Özür) Dileme Aynen İade Özellikle Geri Alma Zarar Görenin Kendi Hakkını Kendisinin Sağlaması Tespit Kararı Kişinin Onur ve Saygınlığının Tanınması Cevap ve Düzeltme Hakkı Yeniden Yargılama Kararı D. Manevi Tazminatın Karma Biçimde Belirlenmesi SONUÇ KAYNAKÇA