MEDİKAL TURİZM: HEMŞİRENİN YENİ ROLÜ VE DURUMU

MEDİKAL TURİZM: HEMŞİRENİN YENİ ROLÜ VE DURUMU Yard.Doç.Dr.Ayşe ÇEVİRME Sakarya Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu IV.Uluslararası Sağlık Turizmi Kongresi 28-31 Ekim 2011.İstanbul

MEDİKAL TURİZM: HEMŞİRENİN YENİ ROLÜ VE DURUMU -Medikal turizm, yeni bir olgu değildir. Antik çağda bile, insanların sağlıkla ilgili amaçlarlar için başka ülkelere gittikleri bilinmektedir. Medikal turistlerin başka ülkelerde sadece teknolojik tıbbi imkânlarından yararlanmakla yetinmedikleri, sunulan tedavinin yanı sıra iyileşmeyi doğrudan etkileyen ve yaşam kalitesini arttıran kaliteli ve güvenilir bir bakımı da önemsedikleri belirtilmektedir

MEDİKAL TURİZM: HEMŞİRENİN YENİ ROLÜ VE DURUMU Medikal turizm ve tıbbi bakım trendi, bakımın uygunluğu ve güvenliği konusunda bazı konuları da gündeme getirmiştir(ben-natan, Ben-Sefer & Ehrenfeld, 2009). Jutabha(2007) sağlık profesyonellerinin ve medikal turistlerin kendi ülkeleri dışında bir hastanede bakımın kalitesiyle ilgili dört D (DDDD(Domain, Doctors, Data, Disaster ) kriterini araştırmalarını tavsiye etmektedir -Jutabha, R. [as reported by Tam, D., & Lim, J]. (2007). Selecting a medical travel destination.erişim tarihi.2011..www.medicaltourismmag.com/issue-ail.php?item=12&issue=1

Bakım Kalitesi Değerlendirme Kriterleri Sorulacak sorular Alan (Domain ) Tesisler ve altyapı yeterli mi? Doktorlar ve Hemşireler(Doctors) Tedavi, ve bakım sağlayıcılar vekaletnameli idari kurum onaylı mı? Hemşireler belgeli,diplomalıil ve tam eğitimli mi? Veri (Data )? Kurum ne tür istatistikleri toplar Bu istatistikler potansiyel hasta ve sertifika kurumları için yapılıyor mu? Afet Ve Ölüm(Disaster) Morbidite Ve Mortalite verileri var mı? Kim tam olarak ne ile ilgileniyor? Hastane ziyaret edilebilir mi,çalışanlarla tanışma imkanı var mı?

Bakım Kalitesi Değerlendirme Kriterleri. Akreditasyon JCI(Joint Commission International) veya ISO(Internatıonal Standartization Organization tarafından akredite hastane var mı? Arka plan Ne çeşitli sosyal, siyasal ve kültürel sorunlar var olabilir? Bulaşma Bulaşıcı ve paraziter hastalıklar oranları var mı? Evde nasıl oranları ile karşılaştırmak? Komplikasyonlar Postoperatif komplikasyonlar ve bunun sonucunda bu bakım masrafları kim yönetecek?

Kuşkusuz bakım, sağlığın geliştirilmesi ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi hemşirenin önemli rolleri arasındadır.

Medikal turizm de hemşirenin rolü iki taraflıdır; birincisi hastalara istedikleri sağlık hizmetini başka ülkelerde alabilecekleri uygun yerler bulma konusunda yardımcı olma, diğeri de olası riskler ve etik ve yasal çelişkiler konusunda onları uyarmaktır.

Medikal turizm geliştikçe hemşirelerinin hasta koordinatörü olarak hizmet vermeleri daha yaygın bir görev olabilir. Ancak bu rolü inceleyen literatürler hemşirelikte ve tıpta yeterince bulunamamıştır

Etik ve yasal sorunlarla ilgili olarak, medikal turizmin sağlık alanında giderek büyüyen bir alan olacağını da göz önünde bulundurarak, bu konuda sorulması gereken önemli sorular vardır. 1-Medikal turizmde çalışacak hemşireler hangi yeterlilikte olmalıdır/hangi nitelikleri taşımalıdır? 2-Bu nitelikler, ileri klinik becerileri, işletme becerilerini ve güçlü bir kültürlerarası hemşirelik alt yapısını içermekte midir? 3-Bu rol için hemşire ne gibi hazırlıklardan geçmelidir? 4-Bu konuda hemşirelikle ilgili ne tür zorluklar vardır?

AMAÇ Çalışmada özellikle lisans düzeyinde mezun veren hemşirelik ve sağlık okullarının medikal turizm ile ilgili eğitim çalışmaları incelenmiş, SWOT analizi yöntemiyle bir durum analizi yapılmıştır.

Tablo 1. Bazı Devlet Ve Özel Üniversitelerdeki Sağlık Turizmi Dersi Müfredat Dağılımı Üniversite Okul Ders / ünite Ders kredisi/ects Muğla Üniversitesi Fethiye Sağlık Yüksekokulu Sağlık turizmi Yeditepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Ve Sağlık Hizmetleri Sağlık Turizmi ve Hemşirelik (2 + 0 + 0) /2 Gazikent Üniversitesi Nevşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Yüksekokulu Semra ve Vefa Küçük Sağlık Yüksekokulu Halk Sağlığı - Hemşireliği dersi dahilinde ders ünitesi olarak transkültürel Hemşirelik Ve Sağlık Turizmi Hemşireliği Turizm ve Sağlık (2+0+2) / 3

Tablo 1. Bazı Devlet Ve Özel Üniversitelerdeki Sağlık Turizmi Dersi Müfredat Dağılımı Üniversite Okul Ders / ünite Ders kredisi/ects Pamukkale üniversitesi Artvin Çoruh Denizli Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü. Sağlık Yüksekokulu Kültür Ve Sağlık Dersi içerisinde dersi içerisinde Turizmi Sağlığı Sağlık Turizmi (2 + 0 + 0)/ 2 - Üniversitesi Hemşirelik Bölümü İstanbul Arel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Yüksekokulu Hemşirelik Halk Sağlığı Hemşireliği dersi dahilinde ders ünitesi olarak transkültürel Hemşirelik Ve Sağlık Turizmi Hemşireliği -

BİLİMSEL AKTİVİTELER Bilimsel aktiviteler açısından bakıldığında ise sağlık turizmi ve hemşirelik temaları 2011 de Kültürler Arası Hemşirelik Sempozyumu sırasında dile getirilmiştir. 17-19 kasım 2011 de 5.Uluslararası Hemşirelik Yönetimi Kongresi nde ise tıp turizmi ve güncel gelişmeler kongre alt başlığı şeklinde yer almaktadır.

Tablo 2.Sağlık Turizmi ve Hemşirelik. Bir SWOT Analizi Örneği GÜÇLÜ YÖNLERİMİZ: ZAYIF YÖNLERİMİZ Hemşirelik eğitimi veren sağlık bilimleri fakülteleri ve yüksekokullarının gündemi takip edecek bilişim ve teknolojik imkanlarının olması Türkiyedeki Hemşireler gelişen dünyada sağlık alanındaki tüm bilimsel bilgi ve uygulamaları mesleğe,eğitim sürecini angaje edebilecek mesleki,bilgi,beceri niteliklerine sahipler. Bologna sürecinin uygulanabilirliği ve öğrenci değişiminin olması Ders içeriklerinin sağlıkta ki ihtiyaçlar ve gelişmelere göre güncel olmaması Öğrencilerin yabancı dil bilgisinin yetersiz olması. YÖK, Üniversite, sağlık bakanlığı kopukluğu, Sağlık turizminde önemli sağlık insan gücü olan hemşirelerle ilgili yönetmelik ve mevzuat eksikliği, Deneyimli hemşire ve bakım elemanı eksikliği sağlık

Tablo 2.Sağlık Turizmi ve Hemşirelik. Bir SWOT Analizi Örneği FIRSATLAR Yeni istihdam alanlarının açılması Bologna -Erasmus süreci dahilindeki transformativ eğitim uygulamaları TEHDİTLER Medikal turizm hizmeti sunulacak alanlarda hemşirelik rollerinin meslek dışındaki bakım elemanlarınca yerine getirilmesi Teknolojik tıbbı cihazların sürekli gelişmesi Hastaların bakımı ile ilgili teknolojik donanımların uygulama alanlarında öğrenci tarafından kullanılamaması(hastaneler ve sağlık merkezleri)

SONUÇ Global çaptaki medikal turizm trendine üniversiteler ve sağlık yüksekokulları aracılığıyla uyum sağlama çabaları artmaktadır. Özellikle özel eğitim veren üniversitelerin sağlık yüksekokullarında sağlık turizmi ve medikal turizm konusunda öğrencilere yetkinlik ve nitelik kazandırılma çalışmaları başlatıldığı belirlenmiştir. Bu amaçla müfredat programlarına zorunlu, seçmeli sağlık turizmi dersleri ve kültürlerarası hemşirelik ve bakım, yabancı dil dersleri verildiği belirlenmiştir

SONUÇ Bu gelişmenin gösterilmesi zorunlu olmakla birlikte eğitim ve mevzuat alt yapısının sağlanması da gereklidir.

ÖNERİLER Mevcut sağlık turizmi potansiyelinde kaçınılmaz bir şekilde rol alacak olan hemşirelerin yetkinlik ve niteliklerinin uygun hale getirilmesi amacıyla eğitim alt yapılarının hazırlanması, akreditasyonlarının sağlanması, politika ve stratejilerin geliştirilmesi, bu konuda söz sahibi hemşire otoritelerinin de karar mekanizmalarında rol almasının etkinleştirilmesi önerilmektedir. Konu ile ilgili araştırma çalışmalarının arttırılması önemlidir

KAYNAKLAR 1- Bookman, M.Z., & Bookman, K.R. (2007). Medical tourism in developing countries. New York: Palgrave MacMillian 2-Horowitz, M.D., Rosensweig, J.A., & Jones, C.A. (2007). Medical tourism: Globalization of the healthcare marketplace. Medscape General Medicine, 9(4):33-41 3-Ben-Natan, M., Ben-Sefer, E., Ehrenfeld, M., (2009) "Medical Tourism: A New Role for Nursing?" OJIN: The Online Journal of Issues in Nursing, Vol. 14, No. 3. 4-Forgione, D.A., & Smith, P.C. (2007). Medical tourism and its impact on the US health care system. Journal of Health Care Finance, 34(1), 27-35. 5-Donnelly, L., & Sawer, P. (2007). Record numbers go abroad for health, The Telegraph. Retrieved October 29, 2008. www.telegraph.co.uk. 6-Jutabha, R. [as reported by Tam, D., & Lim, J]. (2007). Selecting a medical travel destination.erişim tarihi.2011..www.medicaltourismmag.com/issue-ail.php?item=12&issue=1 7-akademik.mu.edu.tr/sayfa.aspx?skod=418&bkod=05040000... 8-www.yeditepe.edu.tr/bolumler/hemsirelik-saglik.../ders-aciklamalari 9-Bunu genel olarak +1'lediniz. Geri al saglik.gazikent.edu.tr/bolumler/hemsirelik/hemsirelik-ders-icerikleri 10-syo.nevsehir.edu.tr/ders%20icerigi.htmlÖnbellek 11-www.arel.edu.tr/arel/pdfler/hemsire_icerik.pdf(istanbul. 12-obis.pau.edu.tr/AKTS/.../EgOgKilavuz.aspx?dersSube=178067&dil... 13-syo.artvin.edu.tr/dosyalar/mufredat_tr.pdf 14-http://www.inmc2011.org/bildiri.html