1. ENDÜSTRİYEL KİRLETİCİLER
Problem: Endüstride çeşitli çalışma prosesleri kirliliklere sebep olur. Bunlar: Tozlar Dumanlar Yağ buharları Gazlar
Sakatlanmalar: İnsan vücudu çeşitli zararlı kirliliklere karşı savunmasız kalır. Bunlar: Solventler Kaynak dumanları Partiküller Gazlar Lehim dumanı Kimyasallar ve sıvılar olabilir. Bu kirlilikler genel havalandırma sistemleri ile yok edilemez.
Küçük partikül nedir? Soluk aldığınızda: Görünür toz > 10 m Burun ve boğaz içinde tutulur Toz > 1-10 m Bronşlara ulaşır Partikül < 1 m Alveollere ulaşır
Bunun anlamı: Partiküllerin %99 dan fazlası akciğerlere ulaşmaktadır.
Kirlilikler ne tip zararlara sebep olur? Organizmayı etkileyenler : Beyin: DDT, Karbonoksitler Civa buharı Organik civa bileşikleri Akciğerler: Mangan, Çinko, Bakır Asbest, Kadmiyum Nox (hidrokarbonlar) Kükürtdioksid Deri: PCB Kan: Kurşun Böbrekler: Kurşun, Kadmiyum civa artıkları Kol ve bacak sinirleri: Kurşun Karaciğer: DDT Organizmada depolananlar : Karaciğer: Kurşun, PCB Kadmiyum Böbrekler: Kadmiyum Civa tuzları Yağ bölgesi: DDT Kemik bölgesi: Kurşun Kan: Karbon oksidler
Toz Duman Yağ buharı Gaz nedir?
TOZ - Partikül büyüklüğü 1-100 mikron arasıdır - Katı maddelerin mekanik aşındırılması ile oluşur DUMAN - Partikül büyüklüğü 1 mikrondan küçüktür - Buhar fazına geçen maddelerin yoğuşması ile oluşur
YAĞ BUHARI - Partikül büyüklüğü 0,5-1 mikron arasıdır - Sıvı maddelerin mekanik aşındırılması ile oluşur GAZ - Molekül büyüklüğü 0,004 mikrondan küçüktür - Oda sıcaklığında maddelerin buhar fazına geçmesi ile oluşur
Havada uçuşan toz ve partiküllerin büyüklükleri Filtre tipi Kuru partiküller Islak partiküller 0.001 0.01 0.1 1 10 100 1000 Partikül filtresi Duman Buhar Gres buharı Yağ buharı Sigara dumanı Eriyen metal tozu Kurum Virüs Elektrostatik filtre Kükürt kirliliği Boya pigmentleri Süt tozu Siklon Kül Karbon tozu Bakteriler Toz Çimento tozu Sprey Gübre tozu Cüruf tozu Polen Un tozu İnsan saçı 1 m = 1 Micron = 0.000001 m = 1/1000 mm
PARTİKÜLLERİN DÜŞÜŞ HIZLARI 100 mikron... 500 mm/s 10 mikron... 6 mm/s 1 mikron... 0,07 mm/s 0,1 mikron... 0,002 mm/s 0,01 mikron... 0,0001 mm/s Oda içinde hava akımı yok iken 1 mikron partikül 1 metre mesafeyi 4 saatte kat eder
Kärnan 1 m/s Örnek 35 m 80 µm 100 m
Kärnan 1 m/s Örnek 35 m 80 µm 8 µm 100 m 10000 m
Kärnan 1 m/s Örnek 35 m 80 µm 8 µm 0,8 µm 100 m 10000 m 1000 km
İŞ YERİNDE BULUNAN HAVAYI KİRLETİCİ FAKTÖRLER KAYNAK GAZLARI TAŞLAMA TOZLARI YAĞ BUHARLARI GAZLAR KİMYASAL DUMANLARI
KAYNAK DUMANI + Partikül büyüklüğü : 0,2 0,8 mikron + Isı enerjisi + Düşük hız TAŞLAMA TOZU + Partikül büyüklüğü : 50 100 mikron + Mekanik enerji + Yüksek hız
Eğer kaynak sırasında çıkan partikülleri bir kum tanesi kabul edersek aynı yaklaşım ile taşlama sırasında çıkan partiküller bir basketbol topu büyüklüğü kadardır ve hızı kum tanesinin hızından 100 kat fazladır. Bu örnek ile kaynak ve taşlama partiküllerini yakalamak ve taşımak için farklı debilerin ve metodların uygulanması gerektiği kolayca anlaşılmaktadır. KAYNAK DUMANLARI Yakalama hızı 0,5 5 m/s Kanal içi hız 6 14 m/s TAŞLAMA TOZLARI Yakalama hızı Kanal içi hız 15 18 m/s 18 25 m/s
Kaynak Dumanları Debi : 700-1000 m3/h Yakalama oranı : %90-98 Taşlama tozları Debi : 100-170 m3/h Yakalama oranı : %60-80
2. Hava temizleme metodları ve karşılatırması
HAVA TEMİZLEME METODLARI 1.GENEL HAVALANDIRMA YETERSİZDİR!! + Ortalama duman yoğunluğu azaltılabilir. - Kirlilik belli bazı bölgelerde toplanır. - Bazı bölgelerde yoğun hava akışı olur. - Yüksek ısıtma maliyeti çıkar.
HAVA TEMİZLEME METODLARI 2. SABİT EMİŞ DAVLUMBAZI + Sadece belirli sabit yerlerde çalışır. - Çalışırken kirliliğe maruz kalma riski vardır. - İyi bir verim almak için büyük hava miktarlarına ihtiyaç vardır.
HAVA TEMİZLEME METODLARI 3. YÜZ MASKESİ + Yerinde kullanıldığında iyi koruma sağlar + Bazı geçici işyerleri için sonuç alınacak tek çözüm olabilir. - Kullanımı rahat değildir. - Kirleticiler etrafta kalır. - Devamlı ayar gerektirir.
HAVA TEMİZLEME METODLARI 4. AYARLANABİLİR EMİŞ KOLU + Her yere uygundur. + Çalışmaya engel olmaz. + İşin şekline göre ayarlama imkanı vardır. + Yüksek verimlidir.
İlginiz için teşekkür ederiz. Hakan ARIBAŞ Genel Müdür MOTİFAIR