YIL : 2 SAYI : 2 ŞUBAT 2014 KİMYASAL SİLAHLAR İLAÇ SEKTÖRÜ VE KİMYA GELECEĞİN MALZEMESİ AKILLI POLİMERLER SMART-DRAW KULLANIMI VE YAPABİLECEKLERİMİZ İŞ DÜNYASINDA KADIN GÜNEŞ TERMAL ENERJİSİ AYIN RÖPORTAJI - CRODA FİRMASI ÜLKE MÜDÜRÜ SORUMLUSU MİNE ENÜSTÜN İLE KİMYA DÜNYASINDAN HABERLER
Sahibi : İnovatif Kimya Dergisi Kurucuları Genel Yayın Yönetmeni : Yavuz Selim Kart Yayın Danışmanı : Sevgili İnovatif Okuyucuları, Dergimiz Kimya hakkında bilgiler vermesi, siz okuyucularımızın ufkunu açması, bildiklerimizin pekiştirilmesi, bilmediklerinizin öğrenilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Dergimiz sizlerin göndereceği makaleler, yazılar ile oluşacaktır. Diğer bir deyişle bu derginin içeriğini sizler hazırlayacaksınız. Dergimizin içeriğinde * Kimya Sektörü ile ilgili bilgiler * Kimya Sektörü ile ilgili yazılar ve makaleler olacaktır. Ayrıca çeşitli bulmacalar,hos yazılar ve resimler ile de sıkılmayacağınızı ümit ediyoruz. Güzel bir dergi olacağı düşüncesindeyiz. Fayda sağlaması dileklerimizle... İnovatif Ayşe Emir Dergi Editörleri : Ayşe Emir Caner Kavraz Gültekin Özdemir Röportajı Yapan : İnovatif Kimya Dergisi Dergi Tasarımı : Yavuz Selim Kart Facebook Yönetimi : Yavuz Selim Kart Ayşe Emir Hatile Moumintsa Bize Ulaşın facebook.com/inovatifkimyadergisi Twitter Yönetimi : Yavuz Selim Kart Caner Kavraz twitter.com/inovatifkimya inovatifkimyadergisi@gmail.com
Yazarlarımız YAVUZ SELIM KART HAKAN ÇELIK ELIF NIDA KILIÇ VAHIT KENAR GÖKHAN ISIK ISMAIL BAYRAKTAR
KURALLARI 1. İnovatif, yazılarını herhangi bir makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını aldığınız kişiye mail atarak haber vermek durumundasınız. Ayrıca kullanmış olduğunuz bu yazıların kaynağını bu dergi olarak belirtmek durumundasınız. 2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci derece yazara aittir. Bu konu hakkında eğer bir sorun yaşıyorsanız ilk yazara ulaşacaksınız. 3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza gelebilecek felaketlerden ya da işlerden dergi sorumlu değildir. 4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimler kesinlikle kaynak belirtilmektedir. Aksi durum olduğu zaman bunu yazarın kendisine ulaşarak hallediniz. Çünkü bizim yazarlarımızdan ricamız telif haklarına riayet ederek resimlerini dökümanlarına eklemeleri. Burdan çıkacak problemlerden direkt yazarlar sorumludur. Dergi sorumlu değildir. 5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız var ise. Yazıları için AYŞE EMİR ile konuşmaları gerekmektedir. www.facebook.com/groups/147842018740235/ Grubu aracalığı ile ulaşabilirler. Bu gruba yanlızca yazarlık yapan ve gerçekten yazmayı düşünen arkadaşları almaktayız. Burada çeşitli görüşler fikirler tartışılmaktadır. Bunun harici sayfamızı takip edenler için girişteki ÖNSÖZ kısmında gerekli adresler mevcuttur. 6. Aşırı yazar bolluğu olmadığı takdirde her yazıyı yayınlamaya gayret edeceğiz. Amacımız hem yazan hem de bilgili güzel bir gençlik sağlamaktır. Ya benim yazım niye yayınlanmadı tarzı soruları üstte belirtmiş olduğum isimlere sorabilirsiniz. 7. Sayfamızda yayınlanmasını istediğiniz yazıları inovatifkimyadergisi@gmail.com mail adresine göndermeniz rica olunur. Bu mail adresine gönderdiğiniz yazılarda bir eksiklik var ise editörlerimiz tarafından incelenecektir. Eksik kısımları var ise size geri dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiyelerde bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca bunu kendinizi küçümsemek olarak görmeyin. Amaç daha güzel bir dergi çünkü. 8. Dergimizde konu gönderen arkadaşlar, bazı tarz yazılar bazı kişilere verilmiştir. Misal, Ünlü bir kimyagerin hayatı ve kimya eğlence tarzı bölümler bazı arkadaşlarımıza verilmiştir. Bu konuları özellikle isteyenler olmuştur. Ama bu sizin bu konularda yazı yazmayacağınız anlamına gelmez. Yazı yazıp gönderirseniz illaki yayınlanacaktır. Bir yazar arkadaşımızın olur ya işi olur yazamassa, o zaman o yazıyı sizin adınız altında ekleriz. Hem dergi zaman kaybetmemiş olur. Hem de süreklilik sağlanmış olur. Ayrıca aynı konu hakkında birden fazla yazı dergide olursa bu seferde dergi amacından sapmış olur. 9. Dergimize göndereceğiniz yazılar en fazla 6 sayfa olabilir. 6 Sayfayı geçmemeye çalışın. Geçen yazılar 2 bölüm halinde yayınlanabilir. Bu konuda son söz hakkı dergi yönetimine aittir. 10. Dergimize yapacağınız eleştirileri de arkadaşlarımıza saygısız bir biçimde değilde ölçülü bir biçimde sayfalarda yapmaya dikkat ediniz. Bu işi herkes gönüllü yapıyor. Saygıda lütfen kusur etmeyiniz. 11. Son olarak Dergimizde yazabilecceğiniz konular aşağıda listelenmiştir. *Akademik Makaleler *Endüstriyel Yazılar *Üniversite Hayatında Kimya *İş Hayatında Kimya *Laboratuvar Üzerine *Kimya Güvenliği 12. Bu konulardan baska konular olsun istiyorsanız. Edtörlere ve vermiş olduğumuz gruba ulaşabilirsiniz.yazılarımız Kimya içeriği dışına çıkmamaya çalışılacaktır. İş hayatı ve okul hayatnda kişisel gelişime yönelik ek yazılar olabilir. Bunun hakkında da çalışmalar yapılacaktır. 13. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu arkadaş buraya ek maddeler koyup değiştirme yetkisine sahiptir. 14. Dergiyi okuyanlar bu kuralları kabul etmiş sayılırlar. İnovatif
EDİTÖRDEN Merhaba İnovatif Okuyucuları Ülkemizde, Kimya ve kimya meslek gurupları yalnız kalmıştı. Türkiye; kimyayı tanımıyordu, bizlerde kimyayı ülkemize tanıtalım dedik ve ilk girişimimiz İnovatif Kimya Dergimiz oldu. Aslında kimyanın bu kadar yalnız kalması bu mesleği okuyanların ortak sorunuydu. Biz dergiyi çıkartalım dediğimizde, meslektaşlarımız bize güvendiler ve yanımızda oldular. Çünkü hepimiz bir şeyler yazmak, bildiklerimizi aktarmak, kimyayı ve duygularımızı anlatmak istiyorduk. Sizler yazılarınızla hala yanımızda olduğunuza göre, hala bizlere güveniyorsunuz. Bizler de ismimizi internet ortamında tanıtacağız dedik ve bunu başararak sizlerin güvenini sarsmamış olduk. Bir etkinliğe gittiğimizde, İnovatif nin biliyoruz dediklerinde, sizlerin güvenini boşa çıkarmadığımız için gururlanıyor ve mutlu oluyoruz. Gelelim bu ay yayınladığımız yazılara; İş Dünyasında Kadın bu yazıyı sadece bayanlar okumamalı, erkeklerde okumalı. Bu sorun sadece bayanların değil, hepimizin sorunudur. Kadın istihdamında 135 ülke arasında 120. olduğumuzu hepimiz, düşünmeliyiz. Elif Hanım ın, yazılarını 3 aydır okuyorsunuz. Bir öğrenci olarak, yazılarında süreklilik sağladığından ve bu ay önemli bir konuda yazı yazdığından dolayı, kendisine teşekkür ediyoruz. Kimyasal Silahlar kimyasal silahları bizlere tanıtmış, kimyasal silah olarak kullanılan maddelerin nerede, ne zaman ve nasıl ortaya çıktığından kısaca bahsedip; kimyasal silah olarak kullanılan maddelere maruz kaldığımızda alabileceğimiz önlemlerden bahsetmiş. Yaşamımızı ilgilendirdiğinden ve herhangi bir kimyasal silahla karşılaştığımızda savunma bilinci oluşturduğundan, her vatandaşın bilmesi ve okuması gereken bir yazıdır. Yazarımızın, dergimizde yazmış olduğu ikinci yazısıdır. Önemli bir konuda insanları bilinçlendirmeye çalıştığından Hakan Bey e teşekkür ediyoruz. İlaç Sektörü ilaç sektörünün ithalatının ihracatından neden fazla olduğunu sorgulamış ve ilaç sektöründe kariyer yapmak isteyenlerin izleyecekleri yollardan bahsedilmiş. Vahit Bey, ilk sayımızdan belli yanımızda olup, bir ay bile aksatmadan yazı gönderdiği için teşekkür ederiz. Güneş Termal Teknolojisi yazıda, güneş ışıklarının yaydığı ısıyı kullanarak gece bile elektrik üretebilen bir sistem anlatılmış. Yazarımız bize Ocak ayında da yazı göndermişti. İki ay üst üste yazı gönderdiğinden dolayı Gökhan Bey e teşekkür ederiz. Smart Draw Programı derginin genel yayın yönetmeninin yazısıdır. Diğer aylar da olduğu gibi bu ayda bizlere, bilgisayar bilgi ve tecrübesinden bahsetti. Dergiye verdiği emeklerinden dolayı teşekkür ediyoruz. Geleceğin Malzemeleri Akıllı Polimerler yazar üç boyutlu polimer olan hidrojellerden bahsetmiş. Dergimize, yazı gönderen ve göndermek isteyen yazarlarımızdan bir şey rica etmek istiyorum. Yazılarınızı yazmadan önce, yazmak istediğiniz konuyu bizimle paylaşmanızı istiyoruz. Ayşe EMİR Dergi Editörü
İçindekiler İnovatif 10 İlaç Sektörü ve Kimya İş Dünyasında KADIN 13 18 Geleceğin Malzemesi Akıllı Polimerler Ayın Röportajı-Croda Firması, Ülke Müdürü Sorumlusu Mine Enüstün ile 23 26 KİMYASAL SİLAHLAR Güneş Termal Enerjisi 32 38 SmartDraw Kullanımı ve Yapabileceklerimiz
44 Kimya Sektöründen Haberler Her ay sizlere faydalı olabilecek 3 web sitesi 48 49 Kimya Bulmacası Kimya Bulmacası Çözümleri (Geçen Ay) 50
Vahit KENAR vahitkenar@gmail.com Sakarya Üniversitesi KIMYAGER (MEZUN) Merhaba Arkadaşlar; İLAÇ SEKTÖRÜ VE KİMYA nedeni ile de stratejik açıdan ülkemiz için bir kazançtır. [1] Sektörleri tanımaya kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bu haftaki konumuz ilaç sektörü. İlaç sektörü, hayatımızdaki en kritik sektörler arasındadır. İmalat sanayinde, kimya sektörünün kapsamında yer alan ilaç endüstirisinin varlığı, ülkemizde halkın sağlığının korunmasında ekonomik ve stratejik açıdan büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde yüksek üretim kapasitesi, güçlü alt yapısı ve nitelikli insan kaynakları ile dünyada hacim bakımından 16. sırada yer alan bir ilaç sektörümüz var. Ancak, potansiyeli olmasına rağmen ilaç sektörümüz henüz dünya ile rekabet edebilen bir konumda değil. Üretim yapan bir ilaç endüstrisine sahip olmamız; istihdamı, katma değeri, yatırımları ve ihracatı ile ekonomik açıdan; olası bir ambargo, harp, epidemik ve pandemik hastalıklar gibi olağan dışı durumlar karşısında ülkenin ilaç ihtiyacını karşılayacak yapıda olması Global ilaç sektörü, son yıllarda hızlı bir büyüme süreci içerisine girmiştir. Büyümenin sebepleri arasında yaşlı nüfusun artması, patent sürelerinin uzaması, bireysel ilaçların gelişmesi, sosyal güvenlik müesseseleri kapsamının genişlemesi ve yaygınlaşması, biyolojik ve biyoteknoloji ürünlerinin artması ve yaygınlaşması gibi etkenler bulunmaktadır. [2] 1980-1990 arasında ilaç ihtiyacının %80 ini yerli üretim ile karşılayan Türkiye nin, 2010 yılında ihtiyacının %60 ını ithalatla karşılar hale geleceği ile ilgili tahminler düşündürücüdür. 1980 li yıllarda İbrahim Ethem, Eczacıbaşı, Deva, Fako, İlsan-İltaş vb. gibi lider firmaların yabancı sermayeli firmalar haline dönüşmesi ve pozisyonlarını ithalatçı firmalara bırakması dikkatle izlenmesi ve değerlendirilmesi gereken bir durumdur. [3] 10
Yerli üretimin güçlü olduğu dönemlerde kişi başına düşen ilaç tüketiminin 35 ABD Doları ndan (1998) 126 ABD Doları na (2007) çıkması, ithalatı üretime tercih eden yanlış bir politikanın sonucudur. 2023 yılında dünyanın en büyük 10 uncu ilaç tüketim pazarı olacağı öngörülen Türkiye de, kişi başına tüketimin astronomik boyuta çıkması, günümüzde ödeme sıkıntısı çeken Sosyal Güvenlik Kurumu nun sıkıntılı bir geleceğe sürüklendiğinin habercisidir. 2023 yılında DPT nin öngördüğü tüketimimizin kişi başına 250 ABD Doları olacağı göz önüne alınırsa geleceğe dikkatli ve gerçekçi bir ilaç politikası ile yaklaşmamızın önemi yadsınamaz. [2] Gelelim işin istihdam boyutuna. Bu sektörde kariyer yapmak isteyen arkadaşlarımız neler yapmalılar? Bu konuda Novartis Genel İK direktörü şöyle diyor; Öncelikle üniversite öğrencileri, hangi sektörde ve hangi pozisyonlarda çalışmak istediklerine öğrencilik yıllarında veya yaptıkları stajlarda karar vermeliler ki; sektör ve görev değiştirerek zaman ve motivasyon kaybı yaşamasınlar. Hangi sektörün kendilerine ve beklentilerine uygun olduğunu iyice analiz etmeliler. İlaç sektöründe kariyer hedefleyenlere, öğrencilik yıllarında yaptıkları stajlar, çalışmayı hedefledikleri sektör ve pozisyonlar ile ilgili yeterli bilgiyi sağlayacaktır. Böylece staj yaparken hangi alanda güçlü olduklarını ve geliştirmeleri gereken yönlerini görerek, iş hayatına avantajlı başlayabilirler. 11
Hedefledikleri pozisyona yönelik ne tür bilgi, beceri ve yetkinlik gerekiyor bunları araştırmaları, sonrasında da ilaç sektöründe çalışmaları için güçlü yönlerinin olup olmadığını tartmaları gerekiyor. Özellikle ilaç sektöründe konusuna hakim, başarma azmi yüksek, entelektüel birikime sahip çalışanların istihdam edildiği düşünüldüğünde, kariyer yapmak isteyen adayların kişisel gelişimlerine önem vermeleri gerektiğini söyleyebilirim. İlaç sektörü, insan sağlığı alanında hizmet veren bir sektör olduğundan, çalışacak kişilerin bu anlamda motive olması ve bu önemli sorumluluğun bilincinde olması gerekiyor. Yani insan ve çözüm odaklı olmalılar. [3 ]TÜRKİYE KİMYA SEKTÖRÜ STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANI, 2012-2016 Yukarıda Novartis-İnsan Kaynakları Direktörü Şenay Kızılkaya nın da belirttiği gibi eğer bu sektörde kariyer yapmak isteyen arkadaşlarımız varsa, bu arkadaşlar kendilerini sürekli geliştirmeli ve yaratıcılık kabiliyetlerini artırmalılar. Son olarak bu sektörün çeşitli departmanlarında özellikle son yıllarda ağırlıklı olarak kimyager arkadaşlarımızın tercih edildiğini belirtmek ister, kariyer ve ideal yolunuzda sizlere başarılar dilerim. Görüşmek üzere sağlıcakla kalın. Kaynaklar: [1] TÜRKİYE İLAÇ SANAYİ SEKTÖR RAPORU, TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ TÜRKİYE İLAÇ SANAYİ MECLİSİ, EKİM 2008 [2] İlaç Sektörü Vizyon 2023 Raporu-PwC Türkiye 12
Elif Nida KILIÇ elifnidaklc@gmail.com KIMYA MÜHENDISI (ögrenci) Yıldız Teknik Üniversitesi İŞ DÜNYASINDA KADIN Arkadaşlar Merhaba, Bu ay sizlerle iş dünyasında kadının yeri ve kadın iş istihdamı hakkında bilgiler paylaşmak istiyorum. Her yıl sadece Mart ayının 8 inde konuşulan ve ardından unutulan kadınların, aslında hayatın her alanında büyük katkıları olduğunu bilmiyoruz veya çoğunlukla bunu göz ardı ediyoruz. Hizmet sektörü başta olmak üzere bugün aklımıza gelebilecek hemen her alanda kadınlar çalışıyor ve geleceğimizi şekillendirmeye devam ediyor. Ancak kadınların iş dünyasında yaşadığı birçok sorun var. Özellikle de Türkiye de. Konuşulacak, tartışılacak çok şey var aslında. Ama öncelikle nasıl bir ülkede yaşadığımızı bilmemiz gerekli. Dikkatimi çeken çok önemli bir raporla başlamak istiyorum. Türkiye, Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu na göre kadın - erkek eşitliği açısından 135 ülke arasından 2012 yılında 124 ncü, 2013 yılında 120 nci sırada seçildi. 13
Araştırmada ekonomik katılım, eğitim, siyaset ve sağlık gibi pek çok kriter dikkate alınmış durumda. Ekonomi alanında kadın erkek eşitliği açısından 129 ncu, eğitimde 108 inci, siyasal güçlenmede 98 inci ve sağlıkta 62 nci sırada bulunan bir ülkede yaşıyoruz. [1] Türkiye, her 3 kadından birinin hayatında en az bir kere şiddet görmüş olduğu bir ülke. Ne yazık ki her gün onlarca kadın; şiddet, taciz ve tecavüze maruz kalıyor. Bunun yanında okumak ve iş hayatında yer almak isteyen azimli bir kadın kitlesi var. Peki Türkiye de kadınların iş hayatına atılma oranı nedir? Türkiye de işgücüne katılma oranlarının son 20 yıldaki gelişimi incelendiğinde, kadın işgücünün dünyanın genelinde sergilediği artış sürecinin ülkemiz için geçerli olmadığı görülmektedir. Ülkemizde kadınlar kentsel emek piyasalarına çok cılız bir şekilde katılabilirlerken, katılımlarının daha yüksek olduğu kırsal emek piyasalarında çalışanların %80 inden fazlası ücretsiz aile işçisi konumunda bulunmaktadır.[2] Türkiye İstatistik Kurumu nun (TÜİK), yaptığı çalışmalara göre Türkiye de 15 yaşın üzerinde olan ve çalışmak için bir engeli bulunmayan 27,8 milyon kadının sadece 7,3 milyonu çalışıyor. 2012 yılında işgücüne katılım oranı kadınlarda %29,5 iken, erkeklerde %71 dir. İstihdam edilen kadın nüfus oranı %26,3, erkek nüfus oranı ise %65 tir. Ücretli veya yevmiyeli olarak çalışan kadınların oranı %54,3 iken kendi hesabına çalışan kadınların oranı %10,8 dir. [3] Yapılan çalışmalara göre kadınlar, erkek girişimcilerle karşılaştırıldığında, kârdan çok sosyal itibara önem vermekte, risk almada erkek girişimcilere oranla daha temkinli hareket etmekte ve daha az özgüvenli bulunmaktadır. Bu bağlamda Türkiye de işverenler içerisinde kendi işini kuran ve girişimcilik faaliyetleri içerisinde olan kadınların oranı %13 olarak belirlenmiştir. [4] Görüldüğü gibi Türkiye de kadın çalışan, istihdam ve girişimci oranı oldukça düşük. Bunun en büyük nedeni de ne yazık ki sosyal eşitsizlik ve ata-erkil toplum yapısı. Bırakın kız çocuğunu şehir dışına üniversite okumaya göndermeyen aileleri; halen Kız çocukları okumaz, kocası bakar düşüncesiyle ilkokullardan, ortaöğretimlerden alınan kızlarımız var. Bunun yanında öğrenimini tamamlamış; ancak evlendikten sonra eş baskısı ile çalışma hayatından uzaklaşmak zorunda kalan kadınlarımız var. 14
ÇOCUK DA YAPARIM, KARİYER DE Türkiye de 0-5 yaş grubunda çocukların yaşadığı hanelerde, çocuk bakımını %89,6 oranında anneler üstlenirken, %1,5 ini babalar üstlenmektedir. Diğer taraftan, çocukların %4,8 inin bakımını babaanneler ve %3,5 inin bakımını ise anneanneler üstlenmektedir. [5] Bu oranlar, bizlere çalışan bir anne olmanın zorluğunu anlatan güzel bir gösterge. İş yaşamının yorgunluğunu atmak ve biraz olsun dinlenmek için evlerine gelen kadınlara en büyük destek eşleri tarafından verilmeli. Ancak maalesef pek böyle olmuyor. Kadınlar, hem çalışma hem ev düzenini sağlama hem de çocuklarına bakma görevini üstleniyor. Bu koşuşturma da zaman zaman kadınları tercih yapmak zorunda bırakıyor. Türk toplum aile yapısından kaynaklanan bu sorun değişmedikçe benzer zorluklar yaşanacak gibi. Çocukken, Büyüyünce ne olmak istersin? diye sorar teyzeler, amcalar. Hepiniz karşılaşmışsınızdır bu soruyla. Kimimiz Doktor olmak istiyorum. diye cevapladık bu soruyu, kimimiz öğretmen... Bazılarımız ise Ben anne olmak istiyorum. dedi. Peki, hepsi bir arada mümkün olabilir mi? Hem çocuk, hem kariyer sahibi olabilir miyiz? Şahsi fikrimden önce gelin bir istatistiklere bakalım: Bir diğer konu da iş yaşamındaki bazı kurallar ve yasalardır. Zaten pek çok sektörde işe alımlarda ikinci plana atılan kadın, bir de doğum yapmak istediğinde birçok zorlukla karşılaşıyor. Bu noktada bazı değişiklikler yapılıyor. Geçtiğimiz yıl düzenlenen Türkiye İçin Nüfus ve Aile Politikaları Kapsamında Yapılan Mevzuat Çalışmaları paketinde doğum yapan kadınlar için doğumdan önce 8 hafta olan izin süresinin toplamda 18 aya çıkarılması, ücretli izni biten kadınların ilk çocuk sonrası 6 aya kadar yarı zamanlı esnek çalışması gibi maddeler yer almış ve tartışmalara neden olmuştu. 15
Bu maddelerin; kadın istihdamını artıracağını düşünen de var, düşüreceğini düşünen de.. İstanbul Ticaret Odası (ITO) Başkanı Erdal Bahçıvan, Son dönemdeki düzenlemeler, kadınların lehine gibi görünüyor; ama bence yanlış bir etkisi olabilir. Genişletilen haklar, kadın istihdamını zorlaştıran adımlardır. Bence buna kadınlar karşı çıkmalı. Böyle giderse, işverenler işe eleman alırken kadın mı erkek mi diye düşününce, erkekten yana bir ayrıma gelebilirler. Türkiye de kadınların işgücüne katılım oranı zaten düşük seviyelerde. Bizim, hem kadın çalışan sayımızı, hem kadın girişimci sayımızı artırmamız gerekiyor. demişti. [6] Öte yandan kreş konusunda da bakanlıklar tarafından bazı çalışmalar yapılıyor. Devlet memurlarının 25 ile 66 ay arasındaki kreşe giden çocukları için kamu veya özel kreş ayrımı yapılmaksızın çocuk sayısına göre en yüksek devlet memuru aylığının yüzde 50 sine (365 lira) kadar kreş parası yardımı yapılması da gündemde olan bir başka konu. [ 6 ] Bunların dışında son 10-15 yıldır şirketlerin de geliştirmiş olduğu kadınerkek çalışan sayısını dengeleme politikaları mevcut. Bu politikaların temel amacı, eşit olanaklar yaratmak ve maksimum verim elde etmek. Çünkü kadının iş dünyasında aktif olması demek gelişmek ve kalkınmak demektir. Türkiye Ekonomik Politikaları Araştırma Vakfı nın (TEVAF), geçen yıl şubat ayında açıkladığı Türkiye yi Kadınlar Büyütebilir mi? araştırması da bunları kanıtlar nitelikte. Araştırmaya göre kadınların işgücüne katılımı %38 e yükseldiğinde, milli gelir 19 bin doları; yüzde %61 e yükselmesi durumunda ise 21 bin doları bulacak. Araştırmanın bir diğer ilginç bir tarafı da şu: Türkiye 2023 hedefine; ancak kadın istihdamının artması ile ulaşabilir, erkekler %100 istihdam edilse bile Türkiye nin 2023 yılı hedefine ulaşması mümkün değil. [1] Sanayi devrimiyle başlayan ve günümüze kadar süren kadınların iş dünyasında yer edinme çabası, eminim ki gelecekte de devam edecek. Hem kariyer, hem çocuk sahibi birçok kadın var ve kadınlar, yeterli olanaklar verildiğinde hayatı şekillendirmekte büyük rol oynayacak. İyi bir yuva kurmanın ve çocuk sahibi olmanın çalışma hayatını engellemeyeceği güzel günler görmek dileğiyle... Kaynaklar: [1] http://www.dunya.com/kadinlarcalismazsa-25-bin-dolar-zor-184163h. htm [2] Özer, Mustafa ve Biçerli, Kemal, Türkiye de Kadın İşgücünün Panel Veri Analiz, Sosyal Bilimler Dergisi 2003-2004, s.2 [3] Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Kadın 2012, Sayı 3904, s. 93-96 [4] Soysal, Abdullah, Türkiye de Kadın Girişimciler: Engeller Ve Fırsatlar Bağlamında Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 65-1, s.11-13 16
[5] Türkiye İstatistik Kurumu, (Nisan 2013), İstatistiklerle Çocuk 2012, Sayı 13488, s.44 [6] http://www.hurriyet.com.tr/ ekonomi/24915527.asp Görsel Kaynaklar: [1] http://hakanozzer.blogspot. com/2011/11/reklamlar-neden-kadnlara-hitap-eder.html [2] http://www.yabantv.com/ haber/10369-en-fazla-kadin-istihdami-tarimda [3] http://www.ailehaber.com/calisma-hayatinda-kadinlar-8210h.htm 17
İsmail BAYRAKTAR ismbyrktr@gmail.com YÜKSEK KIMYAGER (MEZUN) Adnan Menderes Üniversitesi GELECEĞİN MALZEMESİ AKILLI POLİMERLER Bütün temel disiplinler içinde en popüler araştırma ve geliştirmeye Nanoteknoloji alanı sahiptir. Bu araştırmalarda polimer bilimi ve teknolojisi büyük bir önem kazanmıştır. Günümüzde kaynakları her geçen gün azalan doğal malzemelere alternatif olan polimerlerin varlığı, makromolekül tanımlaması ile ilk olarak 1920 li yıllarda Hermann Staudinger tarafından öne sürülmüştür. Polimerler; çevre teknolojileri, nanoparçacıklı ilaç salınım sistemleri, sensör ve biyosensörler, biyolojik laboratuar cihazları, yakıt hücresi polimer elektrotlar, kendinden düzenlenebilen polimer filmler, polimer karışımlar, ayırma ve saflaştırma teknolojileri, tıp, veterinerlik, ziraat gibi hayatımızın hemen her safhasında kullanım alanına sahiptir. Polimerlerin işlenme kolaylığına, mekanik davranışlara, esnek yapılara ve düşük yoğunluğa sahip olmaları, kullanım alanlarının giderek yaygınlaşmasını sağlayan avantajlardır[1,2,3]. girdiklerinde çözünmezler; ancak çok miktarda suyu emerek yumuşak bir hal alırlar. Çok kısa sürelerde(yaklaşık 30 saniye) orijinal ağırlıklarının 10 katından 1000 katına kadar suyu emerek şişen süpergözenekli hidrojeller, özellikle yeni tür biyomedikal cihazların geliştirilmesi amacıyla araştırmacılar tarafından değerlendirilmekte ve diğer teknolojik uygulamalar açısından da büyük bir gelecek vaat etmektedirler. Aşağıda bir hidrojel örneğinin SEM(Taramalı Elektron Mikroskobu) görüntüsü, bize polimerin yüzeyi hakkında çarpıcı sonuçlar vermektedir. Bir süngeri anımsatan bu yapı; biyouyumlu olması sebebiyle, ilaç salınımı ve biyoteknoloji alanında sıkça kullanılmaktadır. Hidrojel olarak adlandırılan üç Şekil 1 : Hidrojel örneğinin gözenekli boyutlu polimerler, suyla etkileşime yapısı[4] 18
Yukarıda kısaca bahsetmeye çalıştığım, çevreden gelen en küçük fiziksel ve kimyasal uyarılara karşı büyük ve keskin değişimler gösteren hidrojellere, çevreye duyarlı hidrojeller, bir başka deyişle Akıllı Hidrojeller denir. Herhangi bir malzemenin akıllı olması, dış uyarıları algılayıp yarar sağlayacak şekilde tepki üretmesi demektir. Hidrojeller, farklı uyarılar karşısında(sıcaklık, ph, manyetik alan, elektriksel alan, ışık v.b) şişme davranışlarında, örgü yapılarında, geçirgenlik özelliklerinde veya mekanik mukavemetlerinde değişiklikler göstermektedir[5]. Üzerinde en çok çalışılan polimer, kuşkusuz poli N-izopropilakrilamid, kısaca PNIPAM dır. Bu polimerin en önemli özelliği, diğer materyallerin aksine sıcaklık artışı ile büzüşmesidir. Bu polimer, sıcaklık belli bir değerin üstüne çıktığında faz ayrımı meydana gelerek büzülür. Bu sınır sıcaklık değerine, en düşük kritik çözelti sıcaklığı(lower critical solution temperature, LCTS) adı verilir. Bu sıcaklığın altında polimer zincirleri genleşerek polimer, suda çözünür. Belli bir sıcaklığın üstünde ise polimer çözünmez. Bu polimerin diğer bir önemli özelliği, ise sıcaklığa duyarlı olması yani sıcaklık değişimlerine karşı gösterdikleri şişme ve büzüşme tepkileri, geri dönüşlüdür. Akıllı Hidrojeller Ne Kadar Akıllı? T= 15 C T= 20 C T= 25 C T= 30 C T= 35 C T= 40 C T= 45 C Bu hızlı cevap, jellerin robotlar veya diğer mekanik aygıtlarda veya insan protezlerinde, kas olarak kullanılmasını sağlar. Hızla gelişen teknolojide, tıp alanındaki en önemli kullanım alanlarından biri de kontrollü ilaç salınımıdır. Burada önemli olan, ilaçların gerekli organlara istenilen dozlarda ve belli sürede verilmesidir. Son yıllarda ilaçları sabit hızda salmak için polimerik, yapıları kullanıyorlar. 19 Akıllı jeller, bu sistemlerin geliştirilmesinde önemli roller oynarlar. Jel, vücut içindeki şartlara duyarlı olduğundan, salım hızını değiştirerek kandaki ilaç seviyesini uygun düzeyde tutabilecektir. Sıcaklığa duyarlı ya da diğer fiziksel koşullara duyarlı jellerin kullanımıyla ilaç molekülleri, jel örgüsünde hapsedilebilir ve sıcaklıktaki değişime uygun olarak ortama salınabilir.
Örneğin; PNIPAM kullanıldığında, 25 C de jel yapı içerisine dağılır. Bu ilaç yüklü jel, vücut sıcaklığında ilaçla birlikte su jelden ayrılır ve jel büzüşür. Hidrofobik ilaçlarda ise tam tersi olarak LCTS nin üzerinde jel, yapısına hapsedilir ve LCTS nin altındaki sıcaklıklarda da dış ortama salınır[6,7]. Akıllı jellerin, diğer bir önemli grubunu da ph a duyarlı jeller oluşturur. Bunlar, ph a bağlı olarak şişme ya da büzülme davranışının gözlemlendiği iyonik ağ yapılardır. Uygun ph ve iyonik güce sahip sulu ortamda bu gruplar iyonlaşarak, jelde sabit bir elektriksel yük(negatif ya da pozitif) oluştururlar ve bu elektrostatik kuvvetlerin birbirini itmesi sonucunda ağ yapıya çözücü(su) girişi artarak yapı şişer. jel genleşerek kapılar kapanır. Kandaki şeker(glukoz) seviyesi yükseldiğinde, zarda hapsedilmiş glukoz oksidaz enzimi, glukoz ile reaksiyona girerek ph ın 4 e düşmesine neden olur. Bu düşük ph da jel büzüşerek kapılar açılır ve insülin salınımı gerçekleşir[8,10]. Normal glukoz ph 7.4 ph 4.0 İnsulin Gözenekli materyal İlaç salınımı ile ilgili bu konuda yapılan çalışmalardan biri de şudur. İlaçları, asidik haldeki mide ortamından korumak için akıllı jellerden yararlanılır. Akıllı jeller, düşük ph da büzüşmekte, yani mideden etkilenmeden geçerken, bağırsaklarda(ph > 7) şişerek geçirgen hale gelmektedir. Böylece, içerisindeki ilacın, uygun koşullarda salınımı sağlanmış olur. Diğer bir önemli uygulaması ise şeker hastalığının tedavisinde kullanılan insülin salınımıdır. Bunun için hazırlanan jel, insülin içeren bir rezervuar ve bunun etrafını çevreleyen poli(metakrilik asit polietilen glikol) zardan oluşur. Bu kopolimer zarın içinde glukoz oksidaz enzimi hapsedilmiş durumdadır. Zar, gözenekli bir yapıya sahiptir ve üzerinde açıklıklar(moleküler kapılar) mevcuttur. Yüksek ph değerlerinde(örneğin; normal vücut ph ı 7,4 te) Şekil 4 : Şeker hastalığı için geliştirilen bir polimer Akıllı polimerin özellikleri bu kadar mı? Peki, kemoterapiye alternatif bir yöntem bulunabilir mi? Nanoteknoloji, bu alanda çalışmalar sürdürmekte ve en yakın yöntem yine polimerlerden Manyetik alana duyarlı hidrojeller, manyetik alan etkisiyle şişip büzüşebilen hidrojellerdir. Kolloidal haldeki manyetik parçacıkların çapraz bağlı NIPA ve PVA hidrojelerinin içine yerleştirilmesiyle oluşur. Hidrojel, manyetik alana girdiğinde ısınırken manyetik alan kaldırıldığında soğuyarak başlangıç haline gelmiştir. 20
Manyetik hidrojel Şekil 5 : Manyetik hidrojel örneğinin mıknatısa cevabı[4] Yakın bir zamanda yapılan bir çalışmadan bahsetmek istiyorum. Kanser hücreleri üzerine yapılan bir araştırmada, manyetik duyarlı hidrojeller uzaktan kontrol edilerek(bir mıknatıs yardımıyla) hasarlı hücreye taşındı ve uygulanan manyetik alan ile ısınmaya başlandı. Bu ısınma 40-45 oc aralığında yapıldı ve kanser hücresinde zamanla azalma gözlendi. Bu tedaviye Hipertermia Tedavisi denir. Yapılan deneyde, uygulanan manyetik alan ile jel ısınmış ve jelin üzerindeki bakteriler ısı etkisiyle ölmüş, diğer tarafta kalan hücreler ise yaşamaya devam etmiştir. Şekil 6 : S.A. Meenach ve ark., 2010 yılında yaptığı bir çalışma [9] 21
Kaynaklar : 1. Paul, D. R., Robeson, L. M., 2008. Polymer nanotechnology: Nanocomposites. Polymer 49 : 3187-3204. 2. Okay, O., 2010. Polimerlerik Malzemelerin Bugünü ve Yarını Konferans Notları. 3. Saçak, M., 2008. Polimer Kimyası 4. Bayraktar, İ., 2012. Manyetik Hidrojellerin Sentezi, Karakterizasyonu ve Soğurum Özelliklerinin İncelenmesi. Yüsksek Lisans Tezi. 5. Gümüşderelioğlu, M., 2010. Yumuşak ve Akıllı Polimerler, Bilim ve Teknik Dergisi. 6. Zrinyl, M., 2000, Intelligent Polymer Gels controlled by magnetic fields, Colloid Polymer Science, 103 7. Mark E. Byrne, 2002, Molecular imprinting within hydrogels, Advanced Drug Delivery, 54 8. N. A.Peppas, 1987, Hydogels in Medicine and Pharmacy, CRC Pres, Boca. 9. Meenach, S. A., Hilt, J. Z., Anderson, K. W., 2010. Poly(ethylene glycol)-based magnetic hydrogel nanocomposites for hyperthermia cancer therapy. Acta Biomaterialia 6 : 1036-1046 10. Özcan, İ., Ö, Ö., 2011. Geleceğin Polimerleri: Çevresel Faktörlere Duyarlı Akıllı Polimerler. Türk Farmakoloji Derneği Klinik Farmakoloji Çalışma Grubu Bülteni. 22
AYIN RÖPORTAJI Öncelikle bize kendinizden söz eder misiniz (Mezun olduğunuz Üniversite ve Kaç yıldır bu sektörde çalıştığınız hakkında.)? İşinizden ve sorumluluk alanınızdan kısaca söz edebilir misiniz? Boğaziçi Kimya Mühendisliği bölümünü bitirdikten sonra aynı üniversitede Polimer üzerine yüksek lisans yaptım. Aynı zamanda öğretim görevlisi olarak da çalıştım. Akabinde Procter & Gamble, Ciba ve BASF de farklı görevlerde bulundum. Yaklaşık 20 yıldır FMCG ve hammadde sektöründe çalışıyorum. İki yıldır Croda Türkiye nin ülke müdürlüğü görevini sürdürmekteyim. Croda Kimya Tic. Ltd. Sti. Hakkında bilgi verebilir misiniz? Ürün portföyünüz nelerdir,firma porfilinizden söz edebilir misiniz? Croda, 1925 yılında kurulmuş bir İngiliz firmasıdır. Hemen hemen her tür endüstriye tedarik edilen doğal bazlı özel kimyasallar üreten bir dünya lideridir. Firmanın 34 farklı ülkede yaklaşık 3400 çalışanı bulunmaktadır. Croda nın aktiviteleri genel olarak üç sektörle sınıflandırılabilir: 23